Fizjoterapia 30.04.2008
ZZSK
Patogeneza:
Kostnienie pierścieni włóknistych, stawów międzykręgowych i wiązadeł - obraz kija bambusowego
Obraz kliniczny zaawansowanego ZZSK:
-ból kręgosłupa
-stopniowe ograniczenie ruchomości wyższych odc. kręgosłupa
-zmniejszony kąt przodopochylenia miednicy
-przeprost w stawach biodrowych
-zwiększenie fizjologicznej lordozy, pogłębienie kifozy
-wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych
-ograniczenie ruchomości klatki piersiowej
-brzuszny tor oddychania
-spadek pojemności życiowej płuc
-zajęcie stawów obwodowych (głównie biodrowych i barkowych)
Zmiany mięśniowo szkieletowe:
-podwichnięcie stawu szczytowo-obrotowego
-złamanie szyjnego odc. kręgosłupa
-zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych
-zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
-zapalenie ścięgna piętowego
-zmiany zapalne w stawach biodrowych, kolanowych, biodrowych
Diagnostyka:
-RTG stawów krzyżowo biodrowych, obwodowych
-badanie laboratoryjne, wzrost OB, 95% antygen HLA B27
Zmiany radiologiczne:
1. Zmiany w stawach biodrowych
-zwężenie i nierówności szpar stawowych
-nadżerki kostne dające obraz sznura pereł
-zrośnięcie stawów krzyżowo biodrowych
2. Zmiany w kręgosłupie:
-kwadratowienie trzonów
-obecność syndesmofitów (skostniałe wiązadła okołokręgosłupowe)
-obraz kija bambusowego
3. Zmiany w stawach obwodowych:
-entezofity (skostniałe przyczepy ścięgien)
Rozpoznanie:
-zmiany radiologiczne
-ból, sztywność w odcinku lędźwiowym (ponad 3 miesiące)
-ból, sztywność w klatce piersiowej
-ograniczenie ruchomości w odc. lędźwiowym
-ograniczenie ruchomości klatki piersiowej
-zapalenie tęczówki oka
Rozpoznanie jest pewne, gdy spełnione są: zmiany radiologiczne + jedno z pozostałych.
Leczenie:
-NLPZ - Niesterydowe Leki Przeciw Zapalne
-leki obniżające napięcie mięśniowe
-sterydy
-leki immunosupresyjne (hamują odporność immunologiczną organizmu)
-operacja
-fizjoterapia
Cel usprawniania:
-opóźnienie procesu usztywnienia poprzez profilaktykę niekorzystnych deformacji (z zachowaniem prawidłowej pozycji miednicy i fizjologicznych krzywizn kręgosłupa)
-leczenie istniejących deformacji
-poprawienie siły mięśniowej
-wypracowanie kompensacji
-utrzymanie sprawności oddechowej
-fizjoterapia: ultradźwięki, DD, parafinoterapia, solux
-balneoterapia: borowina, kąpiele solankowe, siarczkowe
-masaż leczniczy
-kinezyterapia: ćw. oddechowe, pełnego zakresu ruchu, wzmacniające mięśnie osłabione, np. prostowanie grzbietu, ćw. stawów obwodowych w odciążeniu
Cele masażu:
-poprawa siły mięśni przykręgosłupowych
-rozluźnienie napiętych mięśni
-rozciągnięcie przykurczonych mięśni
-poprawienie ruchomości
-hamowanie postępującego procesu zapalnego
RZS Reumatoidalne Zapalenie Stawów
-uogólniona choroba tkanki łącznej
-proces zapalny początkowo w błonie maziowej stawów
-prowadzi do niszczenia tkanek stawowych, zniekształcenie i upośledzenie czynności
-głównie dot. kobiet, 30-50 r. ż.
-rozpoczęty proces chorobowy nie wygasa i powoli postępuje
-przebiega z okresami remisji.
Etapy niszczenia stawów:
Proces zapalny błony maziowej -> Rozrost błony -> Niszczenie chrząstki stawowej i kości -> Zrosty łącznotkankowe -> Kostnienie
Objawy kliniczne:
-stan podgorączkowy (chudnięcie, pocenie się, osłabienie)
-bóle stawów i mięśni
-bóle podczas wykonywania ruchów
-obrzęk (symetryczny) - stawy nadgarstkowe i śródręczno-paliczkowe, międzypaliczkowe, stawy stopy
-poranna sztywność ok. 30 min
-wrażliwość palców na zimno, mrowienie, drętwienie rąk
-zaniki mięśni dłoni
-guzki reumatoidalne - twarde, niebolesne zgrubienia umiejscowione na przebiegu ścięgien i pod skórą
-objawy narządowe występują rzadko
Postacie kliniczne RZS:
I - okres wczesny
-po zastosowaniu leków objawy cofają się
-brak zaników mięśni
-brak zmian okołostawowych
II - okres zmian umiarkowanych
-zwężenie szpar stawowych
-zaniki w okolicy zajętych stawów
-zapalenie ścięgien
-guzki reumatoidalne
III - okres zmian zaawansowanych
-osteoporoza, nadżerki kostne
-uogólnione zaniki mięśniowe
-podwichnięcia
-zapalenia ścięgien
-szybko prowadzi do kalectwa
IV - okres schyłkowy
-zrosty włókniste lub kostne
-uogólnione zaniki mięśniowe
Zniekształcenia stawów:
Stawy dłoni:
-zniekształcenie reformacyjne, przeprosty, przykurcze palców
-odciągnięcie w str. Łokciową (ulnaryzacja)
-promieniowe odchylenie nadgarstka celem kompensacji łokciowego palców - ręka bagnetowata
-palec typu butonierki - zgięcie w stawach międzypaliczkowych bliższych, przeprost w dalszych
-palec typu łabędzia szyja - przeprost w międzypaliczkowych bliższych, zgięcie w dalszych
-kciuk butonierkowaty - zgięcie w śródręcznopaliczkowych, przeprost w międzypaliczkowych
Stawy łokciowe i barkowe:
-ograniczenie ruchomości i przykurcze
Odc. szyjny:
-bóle, sztywność, podwichnięcie
Stawy stóp:
-podwichnięcia, palce młoteczkowane, krzywe paluchy
Stawy biodrowe:
-ograniczenie ruchomości, ból w pachwinach, pachwinach odc. krzyżowym kręgosłupa, pośladkach
Stawy kolanowe:
-przykurcze, zmiany w kolanach (koślawość)
Obraz kliniczny:
-sztywność poranna ok. 30 min
-bóle w spoczynku i w czasie ruchu
-obrzęki stawowe
-bóle mięśni
-zaniki mięśniowe
-zapalenie kaletek stawowych, torbiel Beckera
-ucisk na rdzeń
Metody leczenia:
-farmakologia
-fizjoterapia
-operacja
-psychoterapia
-zaopatrzenie ortopedyczne
Rehabilitacja:
-umiejscowienie zmian w ukł. Ruchu - trudność z wytworzeniem kompensacji
-ból - niechęć do ćwiczeń
-okres ostry - zapobieganie pogorszenia się stanu organizmu
-okres przewlekły - poprawa funkcji, próba wytworzenia kompensacji
Cele usprawniania:
-profilaktyka deformacji
-korekcja istniejących
-wyrobienie i utrwalenie prawidłowych stereotypów kompensacyjnych
-zmniejszenie bólu
-zmniejszenie napięcia mięśni
-wygaszenie procesów zapalnych w stawach
Cele masażu:
-opanowanie obrzęku i stanu zapalnego
-ograniczenie uszkodzenia stawu i łagodzenie bólu
-przygotowanie do chirurgii
-zmniejszenie sztywności porannej
-spowolnienie procesu chorobowego