Remautoidalne zapalenie stawów

Reumatoidalne  zapalenie stawów (rzs) jest przewlekłą, zapalną, immunologicznie zależną,

układową chorobą tkanki łącznej charakteryzującą się niespecyficznym, symetrycznym zapaleniem stawów, występowaniem zmian pozastawowych i powikłań układowych, prowadzącą do niepełnosprawności, kalectwa i przedwczesnej śmierci. Choroba występuje w różnym wieku, częściej u kobiet niż u mężczyzn.

Najwyższa    zapadalność przypada na 4. i 5. dekadę życia. U większości chorych początek choroby charakteryzuje się zapaleniem stawów śródręczno-paliczkowych rąk oraz śródstopno-paliczkowych stóp.

Choroba przebiega w czterech okresach:

• I okres - wczesny (obrzęk stawu nieznaczny lub wyraźny, bez zniekształceń stawu wyraźny; delikatna osteoporoza okołostawowa bez wyraźnych cech zniszczenia stawów)

• II okres -zmiany umiarkowane (ograniczenie zakresu ruchów w stawach przy braku zniekształceń stawów, rozpoczynają się zaniki mięśniowe (guzki reumatoidalne, przewlekłe zapalenie pochewek ścięgnistych i ścięgien; nasilenie osteoporozy okołostawowej, zwężenie szpary stawowej).

• III okres -zmiany zaawansowane (zniekształcenia stawów, podwichnięcia, nieprawidłowe zaburzenia osi kończyny bez wytworzenia zrostów włóknistych; objawy niszczenia chrząstki i kości, wyraźne objawy niszczenia chrząstki i tkanki kostnej, nadżerki na powierzchniach stawowych, częściowe zesztywnienia kostne z objawami podwichnięć stawowych).

• IV okres - końcowy (zrost włóknisty; pełny zrost włóknisty lub kostny, pozostałe zmiany jak w III okresie).

Rozpoznanie ustalane jest na podstawie kryteriów ACR ( Amerykańska szkoła reumatyczna ):

• Sztywność poranna stawów w stawach i wokół stawów utrzymująca się co najmniej l godz., do wystąpienia znacznej poprawy.

• Zapalenie trzech lub więcej stawów oraz obrzęk lub wysięk trzech stawów, stwierdzony przez lekarza. jednego stawu (dotyczy stawu nadgarstkowego, MCP i PIP)

• Jednoczasowość i jednoimienność obustronnych zmian zapalnych. Obustronne zapalenie MCP, PIP, MTP spełnia kryterium bez zachowania absolutnej symetryczności

• Guzki reumatoidalne (wyniosłości kostne po stronie wyprostnej lub w okolicach stawów).

• Zmiany radiologiczne które dotyczą obecności nadżerek i osteoporozy okołostawowej zajętych stawów w przednio-tylnym radiogramie ręki lub nadgarstka. (Obecność tylko osteoporozy jest wykluczeniem).

Najczęstsze odchylenia w badaniach laboratoryjnych:

• Podwyższenie wartości OB.

• Podwyższenie stężenia białka ostrej fazy (CRP).

• Obecność czynnika reumatoidalnego.

• Niedokrwistość.

• Nadpłytkowość.

• Wzrost fosfatazy alkalicznej.

Powikłania układowe (najczęstsze):

• zapalenie naczyń 

• amyloidoza reaktywna,

• wlóknienie płuc.

Czynniki prognostyczne przemawiające za łagodną chorobą:

• Ostry początek.

• Początek w młodym wieku.

• Nieobecność guzków reumatoidalnych.

• Nieobecność objawów układowych (stanów podgorączkowych/ gorączkowych, niewielki wzrost OB i CRP, nieobecność niedokrwistości, nadpłytkowości, wzrostu fosfatazy zasadowej).

• Płeć męska.

Czynniki prognostyczne przemawiające za agresywnym przebiegiem choroby:

• Przewlekły początek.

• Początek w starszym wieku.

• Czynnik reumatoidalny obecny.

• Wysokie miano czynnika reumatoidalnego.

• Wczesne nadżerki.

• Pleć żeńska.

• Wczesne zajęcie dużych stawów.

• Zapalenie naczyń 

• Zapalenie błony naczyniowej oka i/lub inne objawy pozastawowe.

Zabiegi fizykalne:

W postępowaniu należy zwrócić uwagę na przebieg choroby tak więc:

Okres ostry-zabiegi stosujemy głównie przeciwbólowo:

• krioterapia miejscowa

• laser

• kąpiele wirowe

• sollux z filtrem niebieskim

Okres podostry:

• prądy tens

• prądy trauberga

• krioterapia miejscowa

• masaż(głownie głaskanie)

• kąpiele wirowe

• pole magnetyczne niskiej częstotliwości(magnetronik)

Okres przewlekły:

• ultradźwięki (fala ciągła)

• prądy tens

• prądy trauberga

• kąpiele wirowe

• diatermia krótkofalow

ZZSK

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (choroba Betchereda, spondyloartritis

dycylopoetica) jest procesem zapalnym, przewlekłym, postępującym z okresami zaostrzeń i

długotrwałych remisji, rozpoczyna sie na ogół zmianami stawów krzyżowo - biodrowych,

następnie obejmuje drobne stawy kręgosłupa, pierścienie włókniste, więzadła kręgosłupa

prowadząc do ograniczenia ruchomości a następnie do całkowitego ich zesztywnienia.

Choroba występuje 9 razy częściej u mężczyzn niż u kobiet. Choroba najczęściej rozpoczyna

sie miedzy 20 - 30 rokiem życia.

Etiologia

Etiologia choroby jest nieznana. Uważa sie, że jest predysponowana genetycznie.

Jednocześnie należy dodać, że jest brany także pod uwagę czynnik infekcyjny zwłaszcza tych,

które przebiegają z zakażeniem dróg moczowych.

Patogeneza

Patogeneza choroby jak do tej pory nie jest wyjaśniona. Wiadomo, że proces zapalny dotyczy

początkowo przyczepów ścięgnistych gdzie powstaje ziarnina. W miejscach zmienionych

chorobowo szybko dochodzi do odkładania sie soli wapnia, następnie do kostnienia.

Kostnienie pierścieni włóknistych, stawów miedzykręgowych i więzadeł kręgosłupa prowadzi

do jego zesztywnienia. Tworzą sie mostki kostne łączące ze sobą sąsiednie kręgi zw.

sydesmofitami początkowo w odcinku lędźwiowym a potem stopniowo obejmują kręgosłup

piersiowy. Kręgosłup przybiera wygląd kija bambusowego. W trzonach kręgów powstaje

zanik kostny, niekiedy znaczny. Stan zapalny toczy sie także w stawach biodrowych, w

samych kościach, w okostnej, w ścięgnach w miejscu ich przyczepu do kości (gł. w

Achillesie), w tkankach okołostawowych. Zesztywnienie stawów skroniowo - żuchwowych

utrudnia a nawet uniemożliwia przyjmowanie pokarmów. Występują również zmiany w

mięśniach, których bóle powodują odruchowy, obronny skurcz, który z czasem utrwala się.

Pojawiają sie zaniki mięsni głównie przykręgosłupowych i obręczy kończyn górnych.

Charakterystyczna jest tzw. sylwetka narciarza, która chory przyjmuje dla równowagi.

Objawy

Początek choroby jest niezauważalny.

Wczesne objawy choroby to:

• Tępy, głęboki ból w okolicy lędźwiowej promieniujący do pośladków

• Nasilanie bólów w nocy i nad ranem

• Bóle obustronne i nasilające sie w spoczynku

• Sztywność kręgosłupa nad ranem.

W miarę rozwoju choroby dołączają sie objawy:

• Bóle kręgosłupa i klatki piersiowej

• Nasilanie bólu klatki piersiowej podczas oddychania, ból promieniuje od kręgosłupa wzdłuż żeber

• Zmiana toru oddechowego na brzuszny

• Ograniczenie a potem unieruchomienie odcinka szyjnego kręgosłupa

• Zajecie stawów obwodowych w formie ostrego zapalenia pojedynczego stawu, najczęściej biodrowego, kolanowego, skokowego

• Ból i obrzęk okolicy stawów mostkowo - obojczykowych

• Bóle piet

W badaniu przedmiotowym stwierdza sie:

• Zniesienie lordozy lędźwiowej

• Pogłębienie kifozy piersiowej

• Bolesność w stawach krzyżowo biodrowych

• Przesuniecie łopatek i barków do przodu

• Pogłębienie lordozy szyjnej

• Głowa przesunięta do przodu w skłonie w tył

• Zawężenie kręgu widzenia na skutek ograniczenia ruchomości kręgosłupa, chory

• obraca sie całym ciałem

• Klatka piersiowa spłaszczona

• Tendencja do usztywnienia w pozycji skłonu w przód.

Postaci ZZSK

• Klasyczna-zajecie stawów biodrowo - krzyżowych i kręgosłupa, zajęte są stawy krzyżowo - biodrowe, stawy kręgosłupa oraz stawy barkowe i biodrowe

• Skandynawska - objęte są stawy biodrowo - krzyżowe, stawy biodrowe, stawy

kręgosłupa, duże stawy przykręgosłupowe i drobne stawy rak i stóp.

Przebieg choroby

Przebieg z okresami zaostrzeń i remisji. Mogą być jednocześnie zajęte równe odcinki

kręgosłupa. Nie można przewidzieć przebiegu choroby. U kobiet łagodniejszy przebieg. Ciąża i poród nie maja wpływu na chorobę. Główna przyczyna inwalidztwa jest zesztywnienie stawów biodrowych, zaburzenia wentylacji płuc, obniżenie ostrości wzroku oraz wyjątkowo uszkodzenia rdzenia kręgowego jako następstwo zwichnięcia w stawie szczytowo - obrotowym.

Zabiegi fizykalne:

Stan ostry:

• krioterapia miejscowa

• laser

• masaż

• kąpiele wirowe

• sollux z filtrem niebieskim

Stan podostry:

• prądy tens, prądy trauberta

• krioterapia miejscowa

• masaż(głownie głaskanie)

• kąpiele wirowe

• pole magnetyczne niskiej częstotliwości(magnetronik)

Stan przewlekły:

• ultradźwięki (fala ciągła)

• prądy tens, prądy trauberta

• kąpiele wirowe

• diatermia krótkofalowa

Metodyka prądów Tryberta

Jest to prąd jednokierunkowy(jednobiegunowym) o przeciętnej częstotliwości około 143 Hz. Stosuje się impulsy prostokątne o czasie trwania 2 milisekundy i czasie przerwy 5milisekund. Natężenie 15 - 25 mA . Na początku należy zwiększyć natężenie prądu dość szybko bo jest niemiły . Należy pamiętać też że ten rodzaj prądu ma tendencję do szybkiego przyzwyczajenia się do niego organizmu co wymaga częstego zwiększania napięcia . Stosuje się natężenie podprogowe.

Sposoby układania elektrod :

metoda lokalna  - np. w obrębie stawów kończyn ułożenie jest poprzeczne przez staw. Katoda w miejscu bólu a anoda zamyka obwód . Ułożenie to jest rzadko stosowane

metoda segmentarna - w metodzie tej elektrody umieszcza się centralnie na kręgosłupie .Tylko w ułożeniu szyjnym anoda jest elektrodą czynną , dotyczy to bólów głowy , odcinka szyjnego. Jest to 1 uło9żenie tzw. szyjne i katoda będzie poniżej anody która obejmuje dolną część potylicy i szyję .

KOKSARTOZA

Choroba zwyrodnieniowo-zniekształcająca stawów biodrowych (koksartroza)

Koksartroza (z łacińskiego coxarthrosis) polega na stopniowej destrukcji chrząstki stawowej, która traci swoje właściwości amortyzujące i zmniejszające tarcie powierzchni stawowych kości. W rezultacie powstają nierówności na powierzchniach stawowych, a na ich brzegach pojawiają się wyrośla kostne. Stopniowo dochodzi do ograniczania ruchomości stawu biodrowego i ograniczenia możliwości chodzenia. Ból występuje nie tylko podczas poruszania się, ale również w czasie spoczynku (nierzadko też w nocy). Choroba trwa zwykle wiele lat, a objawy narastają stopniowo z różną szybkością. Choroba może dotyczyć jednego lub obu stawów biodrowych. Jeżeli chory w przeszłości nie przechodził żadnej choroby stawu biodrowego, ani nie doznał urazu tego biodra, a mimo to rozwinęły się zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające - mówi się o koksartrozie pierwotnej. Przyczyny jej powstania nie są dokładnie poznane. Istniejące hipotezy dotyczące etiologii (powstawania) koksartrozy pierwotnej podkreślają znaczenie zmiany składu chemicznego i właściwości fizycznych płynu stawowego, które powodują upośledzenia odżywiania chrząstki stawowej i zwiększenie tarcia powierzchni stawowych, zaburzenia ukrwienia stawu, mikrourazy prowadzące do złamań beleczek kostnych w warstwie podchrzęstnej głowy kości udowej i panewki stawu biodrowego. Czasami ewidentną przyczyną koksartrozy jest przebyty uraz, bądź choroba stawu biodrowego. Nazywa się to koksartrozą wtórną. Może się ona rozwinąć na tle wrodzonej dysplazji (niedorozwoju) stawów biodrowych (koksartroza dysplastyczna), przebytej w dzieciństwie choroby Perthesa, młodzieńczego złuszczenia głowy kości udowej, zapalenia stawu biodrowego, urazowego zwichnięcia stawu biodrowego, złamania głowy lub szyjki kości udowej, złamania panewki stawu biodrowego, jałowej, idiopatycznej (o nieznanej przyczynie) martwicy głowy kości udowej dorosłych i wielu innych chorób i urazów biodra. Koksartroza wtórna występuje znacznie rzadziej niż koksartroza pierwotna. Rozpoznanie choroby opiera się na dokładnie zebranym wywiadzie od chorego, badaniu klinicznym chorego i zdjęciach radiologicznych stawów biodrowych.

Zabiegi fizykalne:

• Ultradźwięki

• Krioterapia miejscowa

• Jonoforeza

• Laser

• Prądy Trauberta

• Kąpiele wirowe

GONARTROZA

Mechanizm powstawania gonartrozy może być dwojaki. Najczęściej zmiany rozpoczynają się od procesu zwyrodnieniowego na tylnej powierzchni rzepki, która podczas zginania kolana jest narażona na silny ucisk. Zmieniona chorobowo rzepka nie pasuje kształtem do łożyska, w którym się znajduje i porusza się w trakcie zginania stawu, co wywołuje ból odczuwany głównie przy wchodzeniu lub schodzeniu ze schodów, czy przy wstawaniu z krzesła. Mówimy tu o tzw. konflikcie rzepkowo - udowym.

Rzadziej obserwuje się tzw. konflikt udowo - piszczelowy, gdy pierwotną zmianą jest uszkodzenie łąkotki poprzez nieprawidłowe i nierównomierne obciążenie powierzchni stawowych, czemu sprzyjają koślawości lub szpotawości. W tego typu uszkodzeniu dolegliwości bólowe pojawiają się podczas stania, chodzenia, obciążenia długotrwałym marszem. Bardzo często przy zaawansowanych zmianach zwyrodnieniowych oba opisane konflikty współistnieją.
Gonartrozie często towarzyszy nie rozpoznane pęknięcie lub oderwanie łąkotki stawu kolanowego lub uszkodzenie więzadeł krzyżowych, których rolą jest stabilizacja stawu kolanowego.
Zwyrodnienie stawu kolanowego występuje częściej u kobiet, zwłaszcza starszych i otyłych. Podstawą do rozpoznania choroby zwyrodnieniowej jest ból w stawie i jego okolicy nasilający się przy ruchach, przy wstawaniu, przy schodzeniu po schodach, w czasie noszenia ciężkich przedmiotów i ustępujący w spoczynku.

Zabiegi fizykalne:

• Ultradźwięki

• Krioterapia miejscowa

• Jonoforeza

• Laser

• Prądy Trauberga

• Kąpiele wirowe

---