RZS Objawy: - Występuje ból i obrzęk zajętych stawów z ograniczeniem ich ruchomości. Wcześnie dochodzi do zaników mięśni międzykostnych, glistowatych i mięśni kłębu kciuka. Często występuje zajęcie ścięgien i pochewek ścięgnistych. Uszkodzenie stawu i aparatu więzadłowego powoduje charakterystyczne odgięcie łokciowe (ulnaryzację) palców ręki, podwichnięcie dłoniowe paliczków dalszych, zmiany typu "łabędziej szyjki" i "palca butonierkowego". Choroba postępująca.
Rozpoznanie:
sztywność poranna trwająca minimum 1 godzinę utrzymująca się przez co najmniej 6 tygodni obrzęk 3 lub więcej stawów utrzymujący się przez minimum 6 tygodni obrzęk stawów nadgarstkowych, śródręcznopaliczkowych i międzypaliczkowych bliższych, utrzymujący się przez minimum 6 tygodni symetryczny obrzęk stawów, utrzymujący się minimum 6 tygodni typowe dla RZS zmiany w RTG (nadżerki, osteoporoza) guzki reumatoidalne • czynnik reumatoidalny (RF) w surowicy
Cel:
Zapobieganie deformacjom.
Leczenie istniejących deformacji lub zapobieganie narastaniu deformacji.
Utrzymanie potrzebnej siły mięsni.
Sterowanie prawidłową kompensacją.
Dobór metody i techniki zabiegów fizjoterapeutycznych należy do
fizjoterapeuty. Powinien on uwzględnić:
Stopień uszkodzenia chrząstki stawowej.
Stan układu więzadłowego.
Stan układu mięśniowego.
4 Wielkość i strukturę istniejących i zagrażających deformacji
Kręgosłup:
Opóźnienie procesu usztywnienia przez ćwiczenia czynne kręgosłupa, głównie w odciążeniu i z zaakcentowaniem wyprostu.
Zapobieganie deformacjom przez wyciąganie lordozy lędźwiowej
i przeprostu stawów biodowych.
Wzmocnienie mięśni głównie brzusznych i pośladkowych, które mają zbliżone przyczepy na skutek zmian kształtu kręgosłupa.
Ćwiczenia oddechowe opóźniające zesztywnienie klatki piersiowej
Ręka reumatoidalna:
Do najczęstszych deformacji ręki reumatoidalnej należą:
odchylenie łokciowe palców,
„łabędzia szyjka”,
„palce butonierkowate”.
Rozróżnia się 4 stopnie deformacji ręki reumatoidalnej:
I° - chory potrafi samoczynnie skorygować deformację można skorygować ćwiczeniami
II° - deformację skorygowaną biernie chory utrzyma czynnie wymaga zaopatrzenia funkcjonalnego w specjalny aparat ortopedyczny umozliwiający wykonywanie pewnych czynności
III° - deformację można skorygować tylko biernie,
IV° - deformacji nie można skorygować biernie.
Deformacje III° i IV° wymagają zasadniczo konsultacji lekarza, który zadecyduje o leczeniu operacyjnym
Stopa:
Stopa – dysfunkcja występuje często pod postacią stopy płasko-koślawej. W przypadku usztywnienia stopy pod obciążeniem wskazane jest dosztywnienie stopy taśmą elastyczną (skarpetką) używana przez sportowców, bądź tez butem z mocno dociśniętą cholewą.
- Staw biodrowy- Odciążenie stawu biodrowego przez laskę lub kulę (dwie kule) trzymaną po stronie przeciwnej oraz wzmocnienie siły mięśniowej w celu uzyskania usztywnienia czasowego w fazie obciążenia stawu stanowią jeden z elementów programu fizjoterapii
Fizykoterapia:
Diatermia krótkofalowa
Prądy diadynamiczne
Jonoforeza
Pole magnetyczne-terapuls
Pulsujące pole magnetyczne (magnetoterapia)
Ultradźwięki
Krioterapia
Kąpiele solankowe, Kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe, Kąpiele i okłady borowinowe.
Z notatek: Zwyrodnienie stawu biodrowego po endoprotezie: charakter wtórny lub pierwotny, konsekwencje starzenia. Stopień zwyrodnienia zależy od charakteru procesu zwyrodnieniowego, lokalizacji, rozluźnienia aparatu więzadłowego i torebkowego, zmniejszenia powierzchni stawowej, ścieranie chrząstek, mogą wystąpić osteofity, nadżerki, dysfunkcje ruchowe i pogorszenie jakości życia; w kręgosłupie może dochodzić do zarastana otworów międzykręgowych, a co za tym idzie ucisku na nerwy.
W różnicowaniu należy uwzględnić zmiany reumatyczne, osteoporozę, procesy wzrostowe?
Cele: poprawa ergonomii ruchów, działanie przeciwbólowe, przygotowanie do operacji, ćwiczenia bez nadmiernego obciążenia, mieć na uwadze kompensacje pacjenta.
Objaw: wzorzec torebkowy: rotacja wewnętrzna, odwodzenie, zgięcie , wyprost?
-ból nie zmniejsza się przy odpoczynku
-ustawienie zgięcie przywiedzenie rot zewn.
Badanie przedmiotowe:
-chód (asymetria, ustawienie stóp)
Endoproteza po operacji:
1 -2 doba ćw. Oddechowe, ćw. Izometryczne, zakres ruchu max. 30 stopni, chód z balkonikiem, unikanie rotacji i przywiedzenia
3 doba: chód o kulach, ćwiczenia stopniowo zwiększające zakres ruchu, chód po schodach, prioprocepcja nóg i pośladków,
Ćw: mm biodrowo lędźwiowy, napinacz, czworogłowy.
Opracowanie:
Ch. Zwyrodnieniowa: Chorobę zwyrodnieniową pod względem etiologii dzielimy na:
pierwotną (idiopatyczną)
wtórna chorobę zwyrodnieniową stawów
Chorobę uznajemy za pierwotną wówczas, gdy przy użyciu dostępnych środków w postaci danych z wywiadu, badania klinicznego, badań laboratoryjnych, obrazowych, nie można określić przyczyny. Obecnie uważa się, że etiologia tej choroby jest wieloczynnikowa. Mogą być jednak sytuacje, gdy jeden czynnik przeważa nad innymi.
Choroba może dotyczyć jednego, dwóch lub wielu stawów jednocześnie. Postać wielostawowa często charakteryzuje się występowaniem rodzinnym.
Objawy:
BÓL – początkowo po większych wysiłkach fizycznych lub po dłuższym chodzeniu, początkowo zwykle ustępuje po okresie spoczynku. *W okresie późniejszym ból utrudnia wykonywanie czynności życia codziennego.*Często dołącza się stan zapalny błony maziowej, nierzadko z towarzyszącym wysiękiem wewnątrzstawowym. *Znaczenie w patogenezie bólu ma również rozciągnięcie zwłókniałej niesymetrycznie przykurczonej torebki stawowej.
Rozpoznanie: *Wywiad*Badanie kliniczne*RTG*Badania dodatkowe
Leczenie:
Okres ostry: NLPZ, leki zmniejszające napięcie mięśniowe, pozycja przeciwbólowa, odpoczynek: ograniczyć ruchomość, pozycja przeciwbólowa, termoterapia, farmakoterapia, psychoterapia.
Okres podostry: NLPZ, fizykoterapia, kinezyterapia: kinezyterapia, wyciągi, masaż, hydroterapia, elektroterapia, ultradźwięki, laser, MT.
Okres przewlekły: ruch.
Profilaktyka: zmiana stylu życia, rekreacja, sport, codzienne ćwiczenia, dieta.
Leczenie operacyjne:
objawy ubytkowe,
bóle pomimo leczenia,
obrazowanie
Zwyrodnienie stawu biodrowego: Objawy kliniczne:
ograniczenie rotacji wewn., zewn., odwiedzenia w stawie biodrowym,
przykurcze zgięciowo-przywiedzeniowe,
osłabienie kończyny, ból (często początek w kolanie).
Leczenie:
- przeciwbólowe,
-zwiększające zakres ruchomości,
-wzmacnianie siły mięśniowej,
-odciążenie stawu.
I stopień – badany może wykonać ruch czynny w zachowanym zakresie (zakres ruchu biernego) z obciążeniem nieco mniejszym niż normalne (przy prostowaniu podudzia obciążenie 5-10 kg zmniejszy płynność ruchów).
II stopień – ruch tylko wolny w zachowanym zakresie ruchu (obciążenie 1-2 kg zaburza płynność ruchów albo nasila objawy bólowe).
III stopień – ruch tylko w postaci odciążenia w pełnym zakresie ruchu
(w pozycji siedzącej badany nie może wykonać czynnie prostowania podudzia lub ruch jest przerywany bólem).IV stopień – ruch tylko w odciążeniu w niepełnym zakresie ruchu (zakres ruchu wyraźnie mniejszy od istniejącego biernego zakresu ruchu).
Leczenie zachowawcze – I i II stopień
Leczenie operacyjne – III i IV stopień
Profilaktyka:
wczesne wykrywanie zmian, prawidłowe leczenie złamań, zwichnięć, choroby Perthesa, wad wrodzonych
Notatki: ZZSK: kostnienie więzadeł, duży zakres ruchu w stawach szczytowo potylicznych, często choroba rozpoczyna się od zapalenia tęczówki oka, zmiany w stawach krzyżowo- biodrowych, sztywność zmniejsza się po ćwiczeniach,
TEST PALCE PODŁOGA, TEST SCHOBERA , BÓL PO ODPOCZYNKU SIĘ NIE ZMNIEJSZA , WYSOKOŚĆ KBTG, S1 I S2, spr tor oddychania- obwód na wys sutków.
Ćw: oddechowe, czynne , pozycje złożeniowe zbliżone do wyprostnych, izometryczne z dłuższym czasem rozluźnienia, ćw mające na celu zachować ruchomość kręgosłupa w miarę możliwości.
Rozluźnić mm napięte, mm piersiowe, przywrócenie elastyczności , zabiegi mięśniowo –powięziowe, wzmocnienie osłabionych mięśni, PIR,
ZZSK Opracowanie:
tępy, głęboki ból w okolicy Lędźwiowej promieniujący do pośladków,
-nasilenie bólów w nocy i nad ranem,
-bóle obustronne nasilające się w spoczynku,
-bóle klatki piersiowej i kręgosłupa,
-zmiana toru oddychania na brzuszny,
-ograniczenie a potem unieruchomienie odcinka szyjnego,
-ból i obrzęk okolicy stawów mostkowo-obojczykowych,
-zajęcie stawów obwodowych w formie ostrego zapalenia pojedynczego stawu,
-bóle pięt,
Leczenie:
-opóźnienie procesu usztywniania i zapobiegania deformacjom,
-leczenie istniejących deformacji,
-poprawienie siły mięśni kręgosłupa,
-kompensacja,
-utrzymanie sprawności oddechowej,
Kinezyterapia:
Główny nacisk należy kłaść na wzmocnienie mięśni grzbietu i mięśni pośladkowych oraz na utrzymanie pełnego zakresu ruchomości kręgosłupa, klatki piersiowej i stawów obwodowych, głównie biodrowych i barkowych.
W okresach bardziej zaawansowanych ćwiczenia gimnastyczne powinny być prowadzone głównie w odciążeniu: często stosuje się ćwiczenia w podwieszeniu całkowitym lub częściowym. Ćwiczenia te prowadzić można nie tylko w placówkach wyposażonych w duże kratownice do podwieszeń, ale częściowo również i na łóżku chorego za pomocą rehabilitacyjnego urządzenia przyłóżkowego. Inną formą ćwiczeń w odciążeniu, szczególnie korzystną dla chorych na ZZSK są ćwiczenia w basenie. Ponadto duży nacisk należy położyć na ćwiczenia oddechowe i w miarę możności starać się zwiększyć ruchomość żeber
Fizykoterapia:
Okres zaostrzeń:
-stosujemy łagodne ciepło(sollux, bioptron)
Po okresie zaostrzeń: TENS :Prądy interferencyjne(Nemec) :Galwanizacja podłużna : Laser-przykręgosłupowo i na stawy biodrowe: Ultradźwięki-stosujemy przykręgosłupowo, jonoforeza, pole magnetyczne, kąpiele, okłady, sauna, krioterapia,
Następnym etapem jest leczenie operacyjne, kiedy dochodzi do zajęcia stawów biodrowych.Z