Stan trzeźwości i nietrzeźwości człowieka określa się często na pod­stawie braku lub obecności zewnętrznych objawów upojenia alkoholowe­go. Ocena ta jest niedokładna, subiektywna, często mylna. Do dokładnej oceny stanu trzeźwości lub nietrzeźwości konieczne jest uzyskanie wyni­ków badania krwi na zawartość alkoholu.

Trzeźwy jest człowiek, u którego stężenie alkoholu we krwi nie przekracza poziomu fizjologicznego, tj. 0,01-0,2‰.

W zależności od spożytej dawki alkoholu wyróżniamy:

- stan wskazujący na użycie alkoholu, w którym stężenie alkoholu we krwi mieści się w granicach 0,2-0,5‰, przy tych stężeniach alkoholu najczęściej nie występują zewnętrzne objawy upojenia; nieznacznemu upośledzeniu ulega również sprawność i koordynacja mięśni, zdolność skupienia uwagi, zdolność kojarzenia itd.

• stan nietrzeźwości, w którym stężenie alkoholu we krwi przekracza 0,5‰, praktycznie dochodzić może aż do 3,0-5,0‰.

Przy stężeniu 0,5‰ występuje zmniejszenie zdolności adaptacji oka na światło oraz ograniczenie pola widzenia, tzw. widzenie lunetowe.

W ciężkim upojeniu alkoholowym stopniowo rozwijają się objawy subiektywne, jak: dzwonienie w uszach, podwójne widzenie i inne. Źrenice są rozszerzone, twarz przekrwiona, a czynność serca przyspieszona; człowiek zatraca świadomość miejsca i czasu.

W najcięższych zatruciach alkoholowych następuje głębokie znieczule­nie, czyli stan narkozy i śmierć.

Z innych terminów i pojęć w tym zakresie wyróżnia się umownie:

• postawę pełnej trzeźwości (całkowita abstynencja do wieku pełnoletniości oraz w wieku dojrzałym).

• postawę niepełnej trzeźwości ( zachowanie umiaru w rzadkim spożyciu napojów alkoholowych przez osoby dorosłe).

1. CO TO JEST ALKOHOL ?

Piwo, wino, likiery, koniaki i wódki mają różne wspaniałe smaki i zapachy ale nie te walory spowodowały, że napoje alkoholowe zdobyły tak duże znaczenie w życiu człowieka.

Wyjątkowa ich rola wynika z faktu, że mimo różnic w smaku, zapachu i wyglądzie, każdy z nich zawiera tę samą substancję chemiczną o szczególnych właściwościach.

Chemicy i medycy nazywają ją alkoholem etylowym , w skrócie ETOH a jej znak chemiczny to C₂H₅OH.

W swej czystej postaci jest to bezbarwny płyn o ostrym piekącym zapachu, który dość szybko się utlenia i może zapłonąć błękitnym ogniem.

*Cząsteczki ETOH zawarte w piwie, winie czy wódce nie wymagają trawienia tak jak pozostała zawartość tych napojów.

*Są bardzo małe i zostają w bezpośredni sposób wchłonięte do organizmu.

*Za pośrednictwem krwioobiegu trafiają szybko do mózgu i tam dzięki specyficznym właściwościom chemicznym wywołują odpowiednie efekty psychologiczne - wzbudzają różne reakcje uczuciowe.

ETOH jest usypiaczem i działa na mózg tak jak każdy środek usypiający, jak np. eter czy chloroform, jednak usypianie mózgu jest stopniowe i zaczyna się od ośrodków sprawujących kontrolę nad różnymi czynnościami.

Osłabienie tej kontroli powoduje chwilowe wyzwolenie niektórych zahamowań i dlatego wypicie pierwszych kieliszków przeżywane jest jako stan ożywienia, pobudzenia i ekscytacji.

Dopiero trochę później ujawnia się nam prawdziwa natura ETOH prowadząca do uśpienia i zatrzymywania kolejnych czynności kory mózgowej i środków podkorowych aż do śpiączki a w końcu do zatrzymania procesów niezbędnych do życia.

II. CZY WIESZ ?

1. Jakie korzyści ludzie znajdują w PICIU ALKOHOLU ?

Uśmierzanie przykrych uczuć - alkohol często jest używany jako lekarstwo na dolegliwości ciała i duszy, pijemy gdy jest nam smutno, gdy coś nas boli, gdy chcemy złagodzić napięcie, lęk, gniew, zmęczenie, rozproszyć nudę itd.

Samoobrona przed niepożądanymi informacjami - pijemy alkohol po to by o czymś nie myśleć, zapomnieć, by nie czuć się za coś odpowiedzialnym, winnym czy skrzywdzonym itd.

Rozluźnianie wewnętrznych zahamowań i obaw - przy pomocy alkoholu często próbujemy uwalniać się od istniejących w nas hamulców i obaw, zakazów i nakazów wewnętrznych, które krępują nasze postępowanie. Pijemy po to by powiedzieć prawdę i po to by skłamać, po to by zrobić komuś awanturę i po to by się do kogoś przytulić.

Przeżywanie odmiennych stanów psychicznych - gdy co­dzienna rzeczywistość jest zbyt szara i monotonna, rośnie potrze­ba by choć przez chwilę przeżywać coś odmiennego i specjalnego, by doznać stanu uniesienia lub oszołomienia, by poczuć się kimś innym itd.

Ułatwianie i umacnianie kontaktów z innymi ludźmi - picie alkoholu jest częścią obyczaju, kultury i rytuałów, które są cenione przez ludzi. Często pijemy by zmniejszyć dystans jaki dzieli nas od innych, by nadać specjalne znaczenie wzajemnym kontaktom, by coś uczcić lub by stworzyć okoliczności do wspólnej zabawy i wypoczynku.

2. Jak ALKOHOL wpływa na organizm ?

1. Co się dzieje w mózgu ?

• Uszkodzenia naczyń krwionośnych prowadzące do wyle­wów.

• Niszczenie komórek nerwowych w korze mózgowej prowa­dzące do obniżenia sprawności umysłowej i zaburzeń psychicznych

2. Co się dzieje w sercu ?

♦ Nasza pompa życia jest atakowana bezpośrednio przez ETOH rozpuszczony we kiwi.

Powstaje arytmia, nadciśnienie, niewydolność krążenia, zawały oraz przeszkody w dojrzewaniu krwinek czerwonych niezbędnych do odżywiania organizmu tlenem.

3. Co się dzieje w wątrobie ?

♦ 90% ETOH rozkłada się w komórkach wątroby tworzącej podstawowy filtr dla całego organizmu. Powoduje to stłuszczenie i stany zapalne wątroby, uszkadza regulację poziomu cukru we krwi.

4. W przewodzie pokarmowym ?

♦ Nieżyty przełyku, owrzodzenia żołądka i dwunastnicy. Sta­ny zapalne trzustki.

♦ Uszkodzenia wchłaniania pokarmu w jeli­tach.

♦ ETOH z nikotyną powoduje raka wargi, języka, gardła.

V. ETOH w systemie samoobrony i regulacji biologicznej ?

♦ Uszkodzenie zdolności obronnych wobec chorób - zwiększo­na podatność na choroby.

♦ Niedożywienie i deficyty witamin.
♦ Obniżenie potencji męskiej, bezpłodność lub uszkodzenia płodu.

VI. Co dzieje się w z narządem wzroku i słuchu?

♦ Szkodliwe działanie alkoholu na zmysły wzroku uwidacznia się głównie w zaburzeniach pola widzenia, w upośledzeniu widzenia barwnego i oceny głębi oraz w porażeniu mięśni ocznych. Wyłączenie obwodowego widzenia

♦ Zmniejszenie zdolności adaptacji oka na światło oraz ograniczenie pola widzenia, tzw. widzenie lunetowe.

Ryc. 1 Ograniczenie pola widzenia pod wpływem alkoholu.

3. Jak picie zmienia psychikę

• Alkohol rozwija myślenie magiczne i życzeniowe, w którym nasze pragnienia i zamiary mylą się nam z realnymi faktami. Człowiek ulega złudzeniu, że wystarczy nie myśleć o kłopotach żeby zniknęły z życia. Gdy pojawiają się szkody alkoholowe, w umyśle powstaje aparat cenzury i zniewalania, który automatycznie likwiduje informacje o szkodliwości picia przy zachowaniu pozorów wolności.

• Alkohol tworzy pokusę do szybkiego poprawiania stanu uczuć i lekceważenia realnych źródeł naszych smutków i radości. Sztuczne pobudzanie się lub uspakajanie utrudnia radzenie sobie z prawdziwymi przyczynami naszych trudności osobistych. Chemiczne uśmierzanie przykrych uczuć tworzy uzależnie­nie i obniża odporność na cierpienie.

---