AKADEMIA TECHNICZNO - ROLNICZA

W BYDGOSZCZY

WYDZIAŁ MECHANICZNY

LABORATORIUM METROLOGII

Temat: Pomiar kół zębatych.

Data: 19.11.2002 Skład zespołu:

Stańczyk Dariusz

Lubiewski Tomasz

1. Przedmioty mierzone.

2. Sposób pomiaru.

Koła zębate są elementami maszyn o skomplikowanym kształcie i dlatego określenie pomiar kół zębatych traktować należy ogólnie. W warunkach produkcyjnych sprawdzenie i pomiary kół zębatych dokonuje się zwykle etapami :

• sprawdzenie i pomiary półfabrykatu ;

• sprawdzenie i pomiary nacinanego wieńca zębatego ;

• pomiary szczegółowe elementów uzębienia koła oraz sprawdzenie współpracy kół zębatych.

Sprawdzenie półfabrykatu polega na kontroli wymiarów oraz błędów położenia powierzchni półfabrykatu ( wstępnie obrobionego koła ). Sprawdza się wymiary zewnętrzne - średnicę powierzchni wierzchołkowej i szerokość koła.

Sprawdzenie naciętego wieńca zębatego polega na przeprowadzeniu identyfikacji uzębienia oraz oględzin zewnętrznych wieńca. Wstępna identyfikacja uzębienia polega na określeniu podstawowych wielkości koła zębatego, tj. średnicy podziałowej i modułu.

W celu przeprowadzenia wstępnej identyfikacji należy :

1. policzyć ilość zębów koła zębatego ;

2. zmierzyć średnicę wierzchołkową ;

3. wyznaczyć moduł koła zębatego ;

4. ustalić znormalizowaną wartość modułu.

3. Przyrządy pomiarowe.

1. Suwmiarka modułowa.

Suwmiarka modułowa jest Mac jest jak gdyby połączeniem pod kątem prostym dwóch suwmiarek typu MAJd.

2. Pomiar grubości zęba metodą pomiaru przez n zębów.

Narzędziem pomiarowym jest tu mikrometr do kół zębatych MMSw zwany również potocznie mikrometrem talerzowym z tej racji , że zarówno wrzeciono jaki kowadełko są specjalnie ukształtowane ( zakończone talerzykami), aby można było je włożyć między zęby mierzonego koła. Schemat pomiaru przedstawia poniższy rysunek:

3. Urządzenie do pomiaru kół zębatych.

Urządzenie do pomiaru kół zębatych umożliwia przeprowadzenie pomiarów następujących parametrów kół zębatych:

• równomierności podziałki obwodowej t_o,

• równomierności podziałki przyporu t_p,

• grubości zęba na średnicy podziałowej,

• bicia uzębienia,

• luzu międzyzębnego.

Pomiary te można przeprowadzić Dla kół o zębach prostych i śrubowych, dla kół stożkowych i ślimacznic.

Pomiaru krzywek dokonywaliśmy przyrządem który działał na zasadzie długościomierza Abbego

4. Wyniki pomiarów.

Pomiar średnicy zewnętrznej koła zębatego

z=38

Lp.	dw
1	119,85
2	120,00
3	119,82
4	119,88
5	119,92
dwśr	119,89
Sn-1	0,0349

Pomiar grubości zęba

h_p^` = 1,01623

h_p =h_p^` * m = 3,04869

Lp.	gp
1	4,65
2	4,62
3	4,64
4	4,64
5	4,64
g pśr	4,64
Sn-1	0,00548

Pomiar grubości zęba metodą pomiaru przez n zębów.

Obliczenie liczby zębów n przez które będziemy wykonywali pomiar.

Lp.	M
1	41,401
2	41,392
3	41,397
4	41,402
5	41,395
Mśr	41,400
Sn-1	0,0021

Pomiar krzywki

lp		r	lp		r	lp		r
1	0	18,0617	21	200	17,5327	41	315	22,2802
2	10	17,7363	22	210	17,5737	42	320	21,5559
3	20	17,5295	23	220	17,6415	43	325	20,8572
4	30	17,4077	24	230	17,800	44	330	20,2275
5	40	17,3194	25	235	17,9390	45	335	19,6830
6	50	17,2480	26	240	18,1130	46	340	19,2325
7	60	17,2000	27	245	18,4140	47	345	18,8554
8	70	17,1641	28	250	18,7759	48	350	18,5771
9	80	17,1500	29	255	19,2490	49	355	18,3160
10	90	17,1493	30	260	19,7821	50	360	18,0481
11	100	17,1645	31	265	20,3981	51
12	110	17,1963	32	270	21,0561	52
13	120	17,2359	33	275	21,7469	53
14	130	17,2846	34	280	22,4056	54
15	140	17,3308	35	285	23,1088	55
16	150	17,3752	36	290	23,4816	56
17	160	17,4188	37	295	23,6620	57
18	170	17,4525	38	300	23,6390	58
19	180	17,4704	39	305	23,3914	59
20	190	17,4700	40	310	22,9103	60

Pomiar bicia koła

d_k = 4,59 mm

Lp.	d mm	r m	Lp.	d mm	r m	Lp.	d mm	r m
1	0	0	14	-78	-39	27	-6	-3
2	34	17	15	-96	-48	28	-5	-2,5
3	29	14,5	16	-108	-54	29	6	3
4	-20	-10	17	-91	-45,5	30	6	3
5	-22	-11	18	-115	-57,5	31	8	4
6	-26	-13	19	-101	-50,5	32	11	5,5
7	-31	-15,5	20	-143	-71,5	33	32	16
8	-47	-23,5	21	-60	-30	34	30	15
9	-48	-24	22	-58	-29	35	32	16
10	-32	-16	23	-51	-25,5	36	49	24,5
11	-55	-27,5	24	-47	-23,5	37	40	20
12	-88	-44	25	-34	-17	38	48	24
13	-74	-37	26	-30	-15

Bicie podane jest w r m

5. Wnioski.

Wyznaczaliśmy niektóre parametry kół zębatych za pomocą pomiarów oraz za pomocą wzorów .. Wyznaczaliśmy również błędy bicia uzębienia . Wyniki przedstawiliśmy na wykresie o współrzędnych biegunowych. Błędy te były jednak na tyle małe , że na naszym wykresie trudno odróżnić zarys rzeczywisty z zarysem teoretycznym. Naszym badaniom poddaliśmy również jedną z krzywek wałka rozrządu. Wyznaczaliśmy zarys badanej krzywki. Przedstawiliśmy uzyskany zarys krzywki na wykresie przedstawionym we współrzędnych biegunowych.

8

d_w=119,89±0,11

g _p= 4,64±0,016

M_śr=41,400±0,006

---