wszystkie pytania (2)


1. Geneza Powojennego układu sił.
Świat powojenny w charakteryzował się dwubiegunowym układem sił. Stany Zjednoczone jako potęga gospodarcza, tkwiła w samoizolacji. ZSRR choć mówił o „socjalizmie w jednym kraju” to mimo wszystko dążył do rewolucji światowej. Francja i Wielka Brytania dbały tylko swoje interesy. Niemcy i Japonia jako największe potęgi europy i Japonii dążyły do imperializmu.
Gdy Niemcy zaatakowały na Polskę (1 IX 1939) i rozpoczęły wojnę światową, świat pogrążył się w chaosie, który pochłonął miliony ofiar. Przeciwwagą było ZSRR, które na początku wojny było nazistowskim wspólnikiem. Gdy III Rzesza zaatakowała ZSRR (22 VI 1941) Wtedy szukająca wspólnika odniosła się Związku Radzieckiego. Atak Japonii na Perl Harbor skłonił USA do przyłączenia się do Państw Alianckim. Tak powstał Sojusz Wielkiej Trójki, który łączył 3 osobliwości, USA jako kraj walczący o wolność i demokracje, ZSRR będący państwem totalitarnym dążącym do jak największych wpływów i W. Brytania państwo, które rozpaczliwie szukało pomocy w walce z Niemcami.

Dalszymi krokami do rozwoju powojennego układu sił były:
- Karta Atlantycka (12 VII 1941) - Podpisana przez Churchilla i Roosvelta. Założenia:
> Sygnatariusze nie kierują się chęcią ekspansji
> Nie będą popierać zmian terytorialnych, bez zgody narodów zainteresowanych.

> Respektują prawo wszystkich narodów
> Dążą do pokonania nazistowskich Niemiec, Japonii i sojuszników.
> Będą wyrzekać się siły w rozmowach międzynarodowych.
> Zmierzanie do swobody podróżowania.
- Konferencja w Casablance (14-24 I 1943) ustanowiono podział europy na front wschodni i zachodni, co później przeistoczyło się na strefy wpływów.
- Konferencja Wielkiej Trójki w Teheranie (28 XI - 1 XII 1943 r.)
> Uzgodniono granice wschodnie Polski bez pytania o zdanie, obiecując zyski na zachodzie.
>Churchill zaproponował podział stref, w europie wschodniej wg, proporcji ilościowych.
- Konferencja w Jałcie:
> rozczłonkowanie Niemiec
>Do okupacji Niemiec włączono także Francje
> Uznano prawo ZSRR do Królewca.
> Omówiono problem powstania ONZ, gdzie 4 mocarstwa W. Brytania, USA, ZSRR i Chiny miały być głową organizacji mając stałe miejsce w Radzie Bezpieczeństwa.
> Uzgodnienie granic PL (Odra-Nysa na zach., linia Curzona na wsch.)
- Konferencja w Poczdamie:
> odpowiedzialnością za II wojnę światową obarczone zostały Niemcy
>demilitaryzacja, denazyfikacja, demokratyzacja, decentralizacja oraz dekartelizacja Niemiec
>odszkodowania dla państw poszkodowanych, wypłacane przez Niemcy
>wschodnia granica Niemiec nie została ustalona, obowiązują do dziś obustronne porozumienia.
>15% reparacji wojennych przyznanych ZSRR miała otrzymać Polska. Dodatkowo reparacje dla ZSRR miały wynosić ok. 50% całości pobieranych od okupowanych Niemiec. Część reparacji miała pochodzić także ze sfref aliantów zachodnich.
> Uznanie Granic Polski.
- I oczywiście wyniki działań wojennych.


2. Bilans II wojny światowej i jej wpływ na powojenne stosunki międzynarodowe.

a) Efekty Wojny (bilans)
- W II wojnie brało udział 61 państw.
- Głównym efektem II wojny światowej były miliony zabitych i rannych. Zginęło ponad ponad 35,5 mln ludzi. Żołnierze, ale także cywile ginący od m.in. nalotów dywanowych, czy ofiary holokaustu i represji.
ZSSR - ok. 20 mln
Chiny - ponad 10 mln
Polska - 6 mln (50% polscy żydzi, ok. 2 mln rdzenni Polacy)
- Jako następstwo nalotów dywanowych i innych działań wojenny, był widoczny problem mieszkaniowy. Miasta europejskie w których (lub pobliżu) odbywały się działania wojenne były niszczone często w ogromnej większości (Popowstaniowa Warszawa, Szczecin ok. 70% zniszczeń)
- Po Europie przelała się fala głodu. Gospodarstwa rolne często były zniszczone. W rozsypce często był też inwentarz zwierzęcy. Największy chyba w Holandii (głód holenderski 1944).
- Szczególnie zniszczona była infrastruktura transportowa - kolej, mosty i drogi były celem ataków lotniczych; duża część floty handlowej została zatopiona.
- Gospodarka europejska ucierpiała po II wojnie światowej, w wyniku czego wpadła w głęboką recesję. Tylko Stany Zjednoczone odnotowały po wojnie wzrost gospodarczy, wynikało to z pomocy aliantom na „kredyt amerykański” w bankach USA.
b) powojenne stosunki międzynarodowe.
- Zmiany terytorialne
* Z mapy europy zniknęły Wolne Państwo Chorwackie (wróciło do Jugosławi), Słowacja (wróciło do Czechosłowacji) oraz, Litwa Łotwa i Estonia (zaanektowane przez ZSRR).
* Całkowita zmiana granic Polski (na wschodzie ubytek na Zach przybytek).
* Rumunia utraciła Basaberie (na rzecz ZSSR) zyskała Siedmiogród (od Węgier).
* Czechosłowacja odstąpiła odzyskaną Ruś Zakarpacką ZSRR.
* Finlandia zrezygnowała ostatecznie z utraconych na rzecz Rosji Radzieckiej ziem utraconych podczas wojny zimowej.
- Pokonane Niemcy stały się marionetką w rękach 4 wielkich zwycięzców II wojny (więcej pyt 9 i 10). W późniejszym aspekcie podział na RFN i NRD.

- Jednym z najistotniejszych skutków drugiej wojny światowej była zmiana układu politycznego w Europie i na świecie. Pokonano koalicję krajów faszystowskich (Trzecia Rzesza, Włochy, Japonia) i stworzono nowy ład polityczny. Został on ustalony na tzw. konferencjach Wielkiej Trójki. Stworzenie dwóch bloków na arenie światowej. Wspartego o USA, który wspierał Europę gospodarczo (m.in. plan Marshalla ). A na drugim biegunie hegemonia Stalina oparta na żelaznej polityce i chorych zasadzkach socjalizmu.

- Wojna zmusiła ZSRR do rozmów z zachodem, jednak po wojnie kontakty powolnie się pogarszały.
- Kreml chciał poszerzenia imperium radzieckiego. M.in. poprzez popieranie partyzantki. komunistów w Grecji czy komunistów w Polsce, roszczenia terytorialne w Turcji czy ingerowanie w Iran.
- Powojenne powstanie Państwa Izrael(1948 r.) i jednoczesne poparcie ze strony ZSRR, kry widział w nich element wypadowy na Morze Śródziemne


3. Początki konfliktu Wschód - Zachód:
- Konflikt na poziomie wschód zachód rozpoczął się już podczas konferencji pokojowych gdzie Zachodni alianci nie mogli dojść pewnych kwestiach do porozumienia ze Stalinem.
- Kwestia Iranu, z którego ZSRR nie chce wycofać wojsk mimo ustaleń międzynarodowych.
- Mowa Fultońska Churchila (5 III 1946)
- Doktryna Trumana 12 III 1947
- Za atak wpływy ZSRR, Stalin uznawał utworzenie Bizonii, następnie Trizonii.
- Otwarty konflikt rozgorzał na planie polityki niemieckiej, podczas I kryzysu Berlińskiego, po wprowadzeniu Marki Niemieckiej oraz Blokadzie Berlina przez Sowietów.
(no kurwa co tu dużo gadać, tak na prawdę w pyt. 3 i 4 można mrowić to samo a i tak trzeba czytać w innych do chuja)

4. I etap Zimnej Wojny. (ok. 1945/46 do 1948)
- Jeśli chodzi o początek zimnej wojny to jest kilka zdań na ten temat:
> Koniec wojny w europie.
> Poczdam
> 9 VIII 1945 r. i zrzucenie bomby w Hiroshimie
> Mowa Fultońska Churchila (5 III 1946)
> Doktryna Trumana 12 III 1947
- koniec 1945 r. okres narastania konfliktów wśród aliantów
- W XI 1945 r. Waszyngton zaproponował stworzenie międzynarodowego systemu kontroli energii atomowej z udziałem Moskwy. Stalin potraktował to jako atak na ZSRR mający osłabić jego wpływy w Eu. Zach i innych regionach (Stalin nie chciał ustawiać się z kimkolwiek na tym samym pułapie)
- XII 1945 ZSRR nie ratyfikował umowy o wprowadzeniu systemu walutowego z Breton Wood, nie wziął także udziału w tworzeniu banku światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego.
- 1946 r. pogorszeniu uległy stosunki aliantów. Przyczyną ochłodzenia była kontynuacja przez ZSRR polityki ekspansji po zakończeniu wojny oraz decyzje podjęte w Waszyngtonie i stolicach Eu. Zach.
- Kreml chciał poszerzenia imperium radzieckiego. M.in. poprzez popieranie partyzantki. komunistów w Grecji czy komunistów w Polsce, roszczenia terytorialne w Turcji czy ingerowanie w Iran.

- Prasa radziecka używała wrogiej zachodowi propagandy oskarżając ich o imperializm.
- VI 1946 r. obserwatorzy radzieccy uczestniczyli w amerykańskim eksperymencie z bronią atomową na Atolu Nikim. ZSRR nie popierała nuklearnej działalności USA.
- Winston Churchill 5 III 1946 roku, podczas historycznego przemówienia w amerykańskim mieście Fulton. Wygłosił on tam zdanie o "żelaznej kurtynie, przebiegającej od Szczecina po Triest.”
- 12 III 1947 Ogłoszenie Doktryny Trumana.
- Walka o wpływy i formę powojennych Niemiec.
- 1949 r. próby Atomowe w Rosji.

5. Lokalne konflikty (Grecja, Turcja, Iran)


Wojna Domowa w Grecji (1946-1949):
W trakcie II Wojny na terenie Grecji walczyły 2 obozy ruchu oporu EDES (Narodowo Demokratyczna Armia Grecji) oraz ELAS (Greckie Ludowe Wyzwoleńcze Wojsko). Po wycofaniu się Niemców, w Grecji wylądowały wojska brytyjskie oraz królewskie oddziały armii greckiej. W myśl wcześniejszych umów to oni odbyli triumfalny wjazd do stolicy, jako jej wyzwoliciele. W Atenach utworzono koalicyjny rząd, który rozpadł się jednak po kilku miesiącach. Na marzec 1946 r. ustalono referendum o wyborze ustroju, które odbyły się jednak w otoczeniu głębokiego terroru. Komuniści i ich sprzymierzeńcy zbojkotowali te wybory, zakończone sukcesem sił rojalistycznych. 1 IX 1946 w wyniku ogólnonarodowego plebiscytu, w dalszym ciągu przeprowadzanego w atmosferze terroru wobec lewicy zapada decyzja o restauracji monarchii, 27 września 1946 r. król powraca na tron. Pół roku później w kwietniu 1947 król Jerzy II Glücksburg umiera a jego następcą zostaje syn, Paweł I Glücksburg. ELAS i komuniści schodzą do podziemi by przygotowywać się do wojny domowej, są oni wspierani przez ZSRR, a raczej ich satelickich sojuszników, gł. Jugosławię, Bułgarię i Albanię. Armia rządowa została zorganizowana i uzbrojona przez Brytyjczyków. 3 III 1947 Grecy zwracają się do ONZ ze skargą iż ZSRR ingeruję w sprawy Greckie, W. Brytania popiera wniosek. Od 1947 zadania zaopatrywania armii rządowej przejęli Amerykanie działający w myśl doktryny Trumana. Pod koniec 1947 komuniści panujący nad północnymi terenami Grecji formują tam ponownie rząd tymczasowy. Silniejsza i lepiej uzbrojona armia rządowa (lotnictwo, artyleria) zaczęła odnosić sukcesy, wypierając komunistyczną partyzantkę w coraz bardziej w górzyste tereny. Po odcięciu dróg zaopatrzenia wiodących z Jugosławii oraz po wysiedleniu przez armię rządową około 800 tysięcy ludności cywilnej, z terenów zagrożonych walkami, komuniści znaleźli się w bardzo trudnej sytuacji. Po kolejny, przegranych bitwach, w masywach gór na Vitsi i Grammos, w których przewaga armii rządowej była już co najmniej 10-krotna, komuniści zadecydowali o przerwaniu walk (1949 r.). Dopiero wtedy partia pozwoliła partyzantom udać się na emigrację.

Problem Turecki. (nie mogę nic znaleźć, info tylko z wykładu)
Podczas II wojny światowej Turcja zachowując formalną neutralność, prowadziła politykę współpracy z państwami Osi. Dopiero w lutym 1945 wypowiedziała wojnę Niemcom i Japonii. Byłą to reakcja na wypowiedzenie układu o przyjaźnie pomiędzy ZSRR a Turcją (z 1925 r.??), licząc, iż Rosja nie zaatakuje sojusznika. Po wojnie Rosja Radziecka wysyła do Turcji notę by spełniła roszczenia ZSRR. Oddała 2 prowincje na wsch. od Kaukazu, które należały do Rosji w latach 1878 - 1918, po I wojnie utracone na rzecz Turcji. Rewizja traktatów z Montro (1936), gdzie ZSRR i Turcja mają wspólnie kontrolować Cieśniny tureckie. Powodem miała być obawa ZSRR przed przedostaniem się wrogich statków na Morze czarne (ZSRR podczas konf. Poczdamskiej uzyskała zgodę na rewizję Montro). Turcja w reakcji ogłasza stan wojenny i prosi ZSRR USA i Wielką Brytanie. W 1946 r. Anglicy wysyłają na Morze Czarne flotę wojenną.

Interwencja w Iranie.

W 1941 wojska radzieckie i brytyjskie wkroczyły do Iranu i obaliły mającego proniemieckie sympatie Rezę Szaha Pahlawiego. Nowym szachem został jego syn Mohammed Reza Pahlawi. W styczniu 1942 r. Iran podpisał z Brytyjczykami i Sowietami pakt trójstronny, w którym zadeklarował neutralność, ale po stronie aliantów. W tym samym roku na terytorium Iranu wkroczyły też wojska amerykańskie. Po zakończeniu II wojny światowej wojska brytyjskie wycofały się z Iranu. Natomiast Armia Czerwona pozostawała na jego terytorium aż do maja 1946 (mimo wcześniejszych ustaleń), kiedy to wycofała się na skutek tzw. kryzysu irańskiego. Stalin starał się o uzyskanie dla ZSRR koncesji na wydobywanie ropy naftowej w 5 północnych prowincjach Iranu. Jednocześnie Sowieci usiłowali zapewnić sobie bazę polityczną w Iranie, współpracując z lewicowymi ugrupowaniami Tude oraz Farigh-e Dimukrat. W grudniu 1945 roku przy poparciu ZSRR i działaczy lewicowych ogłoszono utworzenie separatystycznej Autonomicznej Republiki Azerbejdżanu, zaś 22 I 1946 niezależnej Republiki Kurdyjskiej.Zaniepokojone ekspansywną polityką radziecką rządy USA i Wielkiej Brytanii zdecydowały się na dyplomatyczną konfrontację i ostatecznie wymogły na Stalinie podpisanie 26 III 1946 układu na mocy którego wojska radzieckie ostatecznie opuściły Iran. Politycy partii Tude zostali usunięci z rządu, parlament irański odrzucił ustawę przyznającą ZSRR naftowe koncesje, a separatystyczne republiki Azerów i Kurdów zostały zlikwidowane przez irańskie wojsko.

6. Doktryna Trumana.

Orędzie prezydenta Trumana do Kongresu USA, dnia 12 marca 1947. Sformułował wówczas tzw. doktrynę powstrzymania komunizmu. Wyrażał gotowość do udzielenia pomocy finansowej i militarnej wszystkim krajom, które będą obiektem zagrożenia komunizmu. Odnosiła się pierwotnie do Grecji i Turcji. 22 czerwca 1947 roku Truman podpisał akt, przekazujący 400 mln dolarów na ekonomiczną i wojskową pomoc dla tych krajów (250 mln dolarów dla Grecji i 150 mln dolarów dla Turcji). „Doktryna Trumana” była bezpośrednim atakiem w Związek Radziecki. Współpraca nie była jednak do końca wykluczona. W wielu rozmowach ekspertów i polityków poruszano kwestie wspólnych działań, jednak w żadnym z kluczowych aspektów nie dochodzono do konsensusu.

7. Plan Marshala

Nazwa tej inicjatywy pochodzi od nazwiska sekretarza stanu USA gen. George'a Marshalla, który przemawiając 5 VI 1947 na Harvard University przedstawił deklarację pomocy gospodarczej dla krajów Europy, określając jej charakter i warunki otrzymania. Był to plan Odbudowy Gospodarczej Europy (Europen Recovery Program - ERP). Obejmował pomoc w postaci surowców mineralnych, produktów żywnościowych, kredytów i dóbr inwestycyjnych.
Plan został uchwalony przez Kongres Stanów Zjednoczonych 3 kwietnia 1948 i wszedł w życie tego samego dnia po podpisaniu przez prezydenta Harry'ego Trumana. Program pomocy był realizowany przez 4 lata, od kwietnia 1948 do września 1951. W tym czasie przekazano około 13 miliardów dolarów. Wpłynął bezpośrednio na tępo wzrost gospodarczego państw Europy Zachodniej. Stany Zjednoczone proponowały pomoc również krają bloku radzieckiego, w tym Polsce. Jednak w wyniku veta ZSRR odmówiły współpracy. Plan Marshalla był też karta przetargową w negocjacjach z Francją w celu utworzenia tzw. Tryzonii (8 VI 1948)

Dla integrowania odbudowujących się ze zniszczeń wojennych gospodarek państw europejskich, korzystających z pomocy w ramach Planu Marshalla powstała Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC) (16 IV 1948). Początkowo w skład OECD wchodziło 17 państw Europy Zachodniej oraz Stany Zjednoczone, Kanada i Turcja.

8. Powstanie NATO

Europa zachodnia jednoczyła się wobec zagrożenia radzieckiego.

- VI 1948 idea paktu wojskowego St. Zj. I Unii Zacheurop. uzyskała poparcie Kongresu.

- IX 1948 w Fontainebleau powołano sztab obrony Zachodu.

- 4 IV 1949 w Waszyngtonie powołano do życia org. Paktu Północnoatlantyckiego: z udziałem: USA, Francji, Belgii, Islandii, Anglii, Włoch, Holandii, Kanady, Luksemburga, Danii, Norwegii, Portugalii.

Pakt zobowiązał do udzielenia pomocy wojskowej w przypadku zbrojnej napaści na jedno lub więcej państw - sygnatariuszy.

Nieokreślono czasu obowiązywania - z NATO można się było wycofać po 20 latach z rocznym wypowiedzeniem.

Pakt wzbudzał mieszane uczucia w Europie - twierdzono, że doprowadza do remilitaryzacji Niemiec ( pozytywnie - kraje Benelux, sceptycznie Francja)

9. Okupacja Niemiec.

- Konferencja w Jałcie (4-11 II 1945 r.)
Prócz debat nad przyszłymi granicami Niemiec. Poruszano problem przyszłej okupacji. Nie udało się dojść Hegemonom Europejskim do kompromisu w sprawie rozczłonkowania Niemiec. Amerykańsko-angielki projekt podzielenia kraju na strefy okupacyjne nie został przyjęty przez przywódcę Radzieckiej Rosji. Wśród historiografii zachodniej panuje pogląd, iż Stalin mając przed sobą wizję rychłego zwycięstwa nad Hitlerem liczył na zagarnięcie kontroli nad całością terenów niemieckich
- 2 V 1945 r. Armia Czerwona zajęła Berlin. 7 V oddziały niemieckie skapitulowały w Reims, a dzień później w obecności wojsk ZSRR w Berlinie Karlshorst. Deklaracja berlińska z 5 VI 1945 r. oddała władzę zwierzchnią nad Niemcami zwycięskim mocarstwom koalicji antyhitlerowskiej.

- Konferencja w Poczdamie (17 VI - 2 VIII 1945 r.).
Podczas obrad przedstawiciele mocarstw doszli do wniosku, iż w stosunku do pokonanych Niemiec państwa okupacyjne zastosują tzw. zasady czterech „de”. Stalin przeforsował radziecki projekt o granicy Polski z Niemcami na linii Odra-Nysa Łużycka.
Nie udało się jednak przedstawicielom ZSRR przeforsować idei by nie rozczłonkowywać Niemiec. Zostały one podzielone na 4 strefy okupacyjne. Mimo nieobecności delegacji francuskiej, pod naciskiem brytyjskim podjęto decyzje, by Francja jako czwarte mocarstwo decydowała o losie Niemiec.

30 VIII 1945 r. cztery mocarstwa okupacyjne powołały Sojuszniczą Radę Kontroli W jej ramach miała działać centralna administracja niemiecka z kompetentnymi sekretarzami stanu. W praktyce zasadnicze decyzje podejmowali gubernatorzy wojskowi poszczególnych stref. Jednak SRK miała podejmować decyzje o wadze ogólnokrajowej. Berlin był okupowany przez wszystkie państwa wielkiej czwórki. Najwyższą władzę sprawowała Sojusznicza Komendantura, ale właściwą władzę w sektorach sprawowali komendanci mocarstw okupacyjnych

- Polityka Państw Alianckich w swoich strefach okupacyjnych.
Zasady słynnych czterech „de” były sformułowane na tyle nieprecyzyjnie, iż mogły być w różny sposób interpretowane. Było to widoczne w polityce państw okupacyjnych
w swoich strefach. Związek Radziecki na ten przykład najbardziej rygorystycznie podszedł do zagadnienia denazyfikacji. Zatrzymani narodowi socjaliści byli odsyłani do „obozów specjalnych”. W administracji, szkolnictwie czy policji pustkę po byłych nazistach zalakowali zaufani komuniści. Na przeciwnym biegunie była Francja, która była stosunkowo tolerancyjna i wyrozumiała. Jednak i tu zdarzały się dymisje i aresztowania. W zachodnich strefach okupacyjnych ingerencja w ład społeczny miała stosunkowo ograniczony zakres. Czego nie można powiedzieć o strefie radzieckiej gdzie we wrześniu 1945 r. przeprowadzono „reformę rolną”. Przekazując ziemie junkrów dla chłopów. Oczywiście bez odszkodowań.
W 1947 r. przeprowadzono już nie tak popularną „reformę przemysłową. Dotknęła ona wszystkich przemysłowców, nie tylko byłych nazistów.

W strefach zachodnich okupantów bardzo szybko zaczęły kształtować się nowe struktury administracyjne. Początkowo na burmistrzów i starostów, władze wojskowe powoływały ludzi nie posiadających hitlerowskiej przeszłości. Później dodawano bardziej doświadczonych polityków. Najszybciej struktury ponadregionalne utworzono
w amerykańskiej strefie podzielonych Niemiec. Wybory krajowe odbyły się tam już
w 1946 r.. W strefie brytyjskiej wybory przeprowadzono wolniej, a urzędnicy mieli mniejsze kompetencje. Dominowały tutaj tendencje centralistyczne z dużym dojściem do głosu partii politycznych. W strefie francuskiej o jakichkolwiek tendencjach centralistycznych czy organizacjach ogólnostrefowych nie było mowy. Francuzi odgradzali okupowane przez siebie tereny licznymi barierami, a migracje ludności w znaczny sposób ograniczali. Mieli duży wpływ na życie kulturalne wprowadzając cenzurę. Ta strefa charakteryzowała się również nieprzychylnością dla działalności wszelakich partii politycznych. ZSRR przyjął „u siebie” już wcześniej założoną politykę wspierania niemieckich komunistów. Nowotworzone jednostki organizacyjne były nimi właśnie wspierane. Część z nich było już w czasie wojnie przygotowywanych do tej roli Wszystko miało wyglądać demokratycznie na arenie międzynarodowej, jednak iść zgodnie z planem Rosji Radzieckiej. Jedyną partią, która odgrywała realne znaczenia była Komunistyczna Partia Niemiec (KPD).
- USA oraz Wielka Brytania czuły się zobowiązane do wspierania finansowego stref, którymi zarządzali. Wiązało się to z dużą wydolnością finansową. Szczególnie w kontekście tego, iż Związek Radziecki nie brał pod uwagę subwencjonowania swojej. Anglosasi nadrabiali więc braki spowodowane przez ZSRR.
- Okupacja Niemiec kończyła się wraz z utworzeniem RFN (7 IX 1949 r.) oraz NRD (7 X 1949)

10. Stosunek 4 mocarstw do kwestii niemieckiej.


a) Postanowienia wspólne:
- Plan czterech „de”:
denazyfikacji - wykorzenienie niemieckiego militaryzmu i nazizmu,
dekartelizacji - rozbicie wielkich organizacji przemysłowych, szczególnie przemysłu ciężkiego,

demilitaryzacji - rozbrojenie ludności oraz zniszczenie przemysłu produkcji wojennej, demokratyzacji - życie polityczne odnowione w oparciu o zasady demokracji,
+ Ew. zasada decentralizacji - oparcie ustroju państwa na konglomeracji państw niemieckich. Utworzenie małych państewek niemieckich.
- Niemcy odpowiedzialne w pełni za wybuch oraz szkody odniesione podczas wojny.
- Niemcy za wojnę muszą być ukarane, co wynika z odpowiedzialności narodu za wybór Hitlera w wolnych wyborach.
- Procesy norymberskie (20 XI 1945 - 1 X 1946) były winiekiem potrzeby ukarania zbrodniarzy hitlerowskich.
- Niemcy zobowiązane były do spłat odszkodowań. Miały one nie przekroczyć 20 mld dolarów pochodzących z demontażu urządzeń przemysłowych oraz towarów z bieżącej produkcji. Pobieranie reparacji nie miało trwać więcej niż 2 lata. ZSRR miał uzyskać, aż ponad 50% procent tych środków dla siebie, a resztę pozostawić do podziału aliantom zachodnim. (De facto w późniejszym okresie nie mieli oni możliwości kontroli reparacji pobieranych przez Związek Radziecki i nie jest do końca wiadome na jakim poziomie się one zatrzymały.)
- Karą za odpowiedzialność Niemców miało być obniżenie stopy życiowej do średniej europejskiej.
- Granica z Polską na linii Odra-Nysa Łużycka
- Zagłębie Ruhry zostało unarodowione

b) Stosunek poszczególnych państw.
ZSRR:
- Głównym cele odbudowa państwa radzieckiego kosztem Niemiec.
- Rosja Radziecka chciała zagarnąć Niemcy jako całość ponieważ jej wpływy nie mogły zajść dalej co wynikało z sytuacji geopolitycznej. Liczyła na to, aż do powołania RFN (7 IX 1949 r.), później zadowoliła się wcieleniem NRD do swojej strefy wpływów.
- Umacniają niemieckich komunistów (KPD - Komunistyczna Partia Niemiec)
- Sowietyzacja Niemiec
- W sumie najszybsza demokratyzacja i pozwolenie na zakładanie partii politycznych.

Francja:
- Chce tylko i wyłącznie osłabić Niemcy (strach przed powtórką z okresu XX-lecia)
- Denazyfikacja jest względnie niepotrzebna, ponieważ każdy Niemiec w oczach francuskich był nazistą. A nawet jeśli nie to był uznawany za zły pierwiastek.
- Ewentualnie chcą ich edukować by wyzbyli się złych nawyków i tradycji.
- 1946 r. - memorandum francuskie, w którym FR domaga się okupacji lewego brzegu Renu, Zagłębie Sarry do FR., uspołecznienie przemysłu.
- Francja, krytycznie podchodzi do Bizonii, wchodzi do Trizonii, dzięki chęci przyłączenia się do tzw. Planu Marshalla.
Anglia i USA:

- Chcą wypełnienia postanowień poczdamskich.
- Przekształcenie Niemiec w kraj rolniczy.
- Wspieranie sojuszników w Niemczech popierających politykę anglosaską.
- Idea zjednoczeniowa, co przejawia się w powołaniu Bizonii (1 I 1947) i Trizonii (8 VI 1948)
- USA oraz Wielka Brytania czuły się zobowiązane do wspierania finansowego stref, którymi zarządzali.
- Anglia nie chciała niszczyć potencjalnych rynków zbytu jakimi były Niemcy. Dla tego wspierały rozwój Niemiec.

+ Do tego pytania warto też przeczytać „Polityka Państw Alianckich w swoich strefach okupacyjnych” w pytaniu nr 9.

11. Działalność Sojuszniczej Rady Kontroli i Rady Ministrów Spraw Zagranicznych.

W ślad za deklaracją dowódców 4 zwycięskich armii z 5 czerwca 1945 oraz postanowieniami poczdamskimi z 30 czerwca 1945 władzę zwierzchnią w Niemczech objęła SRK (została ona utworzona miesiąc wcześniej i miała swoją siedzibę w amerykańskiej strefie Berlina, a powołano ją w Jałcie) . W jej skład wchodzili gubernatorzy poszczególnych stref okupacyjnych( Eisenhower, Montgomery, Żukow, Koening) . Berlin podzielono na cztery sektory okupacyjne, władzę w mieście sprawowała podległa SRK Sojusznicza Komendantura Wojskowa. Celem SRK było prowadzenie jednolitej polityki okupacyjnej, więc jej decyzje musiały być podejmowane jednomyślnie. Paraliżowało to działalność SRK. Najwięcej z tego prawa korzystali Rosjanie. Podlegał jej także Komitet Koordynacyjny złożony z zastępców gubernatorów stref okupacyjnych oraz z przedstawicieli Sztabu Kontrolnego. W skład sztabu wchodziło 12 departamentów, które miały w przyszłości nadzorować działalność centralnych urzędów niemieckich m.in. gospodarki, finansów. Jednak kolejne próby utworzenia urzędów bombardował Paryż sprzeciwiając się traktowaniu Niemiec jako jedności politycznej i gospodarczej. F., chciała poddać Nadrenię pod okupację wojsk alianckich lub francuskich. Dążyła także do ustanowienia kontroli międzynarodowej w Zagłębiu Ruhry. Działalność rady była widoczna przede wszystkim w sferze legislacyjnej. Wydawane rzez nią ustawy przysłaniały nieco niepowodzenia polityczne. Najważniejszymi aktami legislacyjnymi były: ustawa z 20.09.1945 znosząca wszystkie ustawy wyjątkowe i oparte na nich zarządzenia dawnej władzy, proklamacja z 20 września 1945, zawierająca wytyczne dla reformy całego prawa Zach. Niem., ustawa 10.10.45 o likwidacji organizacji nazistowskich, 20.11.45 ustawa w sprawie masowych przesiedleń ludności niemieckiej z Austrii, Czech. Pol. Węg., 20.12.46 ustawa o ukaraniu zbrodniarzy wojennych 26.3.1946 plan w sprawie reparacji i uprzemysłowienia Nie. Powojennych, 25.2.1947 likwidacja p. pruskiego. Na forum SRK dyskutowano także na temat powołania do życia partii ogólno.niem. Kontrolowanych przez mocarstwa okupacyjne. Nie wyszły jednak one poza stadium dyskusji. 10.07.46 gen Brynes zgłosił propozycję połączenia strefy amerykańskiej z innymi strefami, nie zgodziła się na to ZSSR, która przedstawiła swój projekt który zakładał wstrzymanie demontażu fabryk, oraz ograniczenie wypłacania reparacji. Odrzuciły te propozycje państwa anglosaskie. 2.12.1946 ogłoszono scalenie bryt, i amer. stref okup.(bizon) SRK przestała funkcjonować de facto 20 marca 1948 roku kiedy sowieci poraz ost uczestniczyli w obradach.

RMSZ- powołana na konferencji poczdamskiej, a jej celem było przygotowanie odpowiednich propozycji traktatów pokojowych z państwami pokonanymi. W latach 1945-49 zebrała się w sumie 6 razy a problem niemiecki był poruszany czterokrotnie. Stany Zjednoczone, aż do lipca 46 opowiadały się za tym aby problem niemiecki oprze na poroz. 4 mocarstw a Ber. I Niem. Traktować jako całość. W kwietniu 46 amerykanie( a dokładnie Byrnes) złożyli projekt który przewidywał okupację Niemiec przez 25 lat oraz zjednoczenie Niemiec. Plan miał zneutralizować rozszczenia terytorialne Francji oraz uzasadnić obecność wojsk USA w Niemczech, plan został jednak odrzucony(już w lutym pojawił się pomysł prowadzenia osobnej polityki w strefach okupac. ) przede wszystkim przez Stalina, który nie chciał obecności wojsk USA w Europie. Zwrot nastąpił po odrzuceniu planu Byrnesa, Francja w zamian za unię walutową, celną i gospodarczą z Saarą odeszła od planów związanych z Nadrenią i ZR.(patrz wyżej), USA dążyła po upadku planu B. do osiągnięcia równowagi gosp. W Niemczech m.in. poprzez wstrzymanie dostaw reparacyjnych do ZSSR i Francji. USA nie chciała dokładać do strefy okup. Tylko Francja ciągnęła z tego zyski. (patrz wyżej tam jest mowa o próbach scalenia) Także ustrój Niemiec był przedmiotem sporu ZSSR (państwo utylitarne), USA (federacyjne). Nie dogadano się także w kwestii walutowej. Konferencja w Londynie 1948 konferencja 3 mocarstw i krajów Beneluxu w czasie której ustalono Inter. Gospod. Niemiec. Z gosp. Państw zachodnioeur., państwu nadano charakter federacyjny, oraz wycofanie wojsk ze stref okupacyjnych gdy pokój w Europie będzie niezagrożony. ZSSR na znak protestu opuściła SRK.

12. I kryzys berliński.

Jedną z konsekwencji II wś stała się w Niemczech znaczna inflacja. Przywrócenie równowagi rynkowo-pieniężnej mogła nastąpić albo wskutek gwałtownego wzrostu cen lub w następstwie reformy walutowej, której istotą byłaby wymiana pieniędzy. Wybór padł a reformę walutową. Reforma była pomysłem amerykańskich władz okupacyjnych. Przebiegiem przygotowań kierował E. Tenenbaum. Nowa waluta miała nazywać się Marką Niemiecką (DM). Reforma polegała na wprowadzeniu w życie 20.06.48. we wszystkich Zach. strefach 4 ustaw: walutowej, przeliczeniowej, emisyjnej i ustawy o oszczędnościach długoterminowych. Ustawa walutowa zezwalała każdemu obywatelowi wymianę 60 marek rzeszy na 40 DM w stosunku 1:1. Ustawa przeliczeniowa pozwalała wymienić oszczędności i długi w stosunku 10:1, wszystkie inne zasoby pieniężne wymienione zostały w stosunku prawo do emisji banknotów o łącznej wartości 10 mld marek niemieckich. Dzięki ref. Osiągnięto czternastokrotnie ilość pieniędzy w obiegu, nie zmniejszając dotychczasowych cen i płac. ZSSR obawiając się napływu Zach. waluty do swojej strefy zareagował wprowadzeniem odrębnego środka płatniczego. Problem stanowiły banknoty w Berlinie. 23 czerwca ref. Walutowa w części ZSSR dzień później wprowadzenie waluty Zach do Zach. Berlina. W strefie radzieckiej stosunek wymiany był także 1:1 ale można było wymienić już 70 MR. Pozostała część pieniędzy w stosunku 10:1. Reforma walutowa, zalecenia londyńskie (pyt.11), a także spór o walutę w Berlinie doprowadziły do wybuchu I KB. Na wiosnę 1948 Moskwa zablokowała początkowo częściowa a następnie całkowicie dostęp do B. Zach. drogą lądową i wodną. Od 24 czerwca odcięto także reakcją mocarstw było utworzenie tzw. mostu powietrznego w celu zaopatrywania miasta. Od czerwca 1948 do maja 1949 ok. 300 samolotów amerykańskich( F. była zaangażowana w walki w Indochinach transportowały codziennie węgiel, żywność i surowce do B. Zach. łączny koszt takich podróży to ok. 2 mld DM. 20 marca marka wschodnia przestała obowiązywać jako środek płatniczy w Zach. Berl. Jednak dopiero 12 maja blokada została zniesiona, a tym samym kryzys zażegnany, cel blokady zaniechanie wykonywania zaleceń londyńskich nie został osiągnięty, był to de facto koniec bezpośredniego wpływu ZSSR na politykę w Berlinie Zach.

13. Powstanie dwóch państw niemieckich.

1 lipca 1948 trzej gubernatorzy wojskowi USA, Wlk Brytanii i Francji wręczyli we Frankfurcie nad menem premierom 11 krajów niemieckich trzy dokumenty zwane odtąd frankfurckimi. Pierwszy zawierał wytyczne do powołania zgrom. Ustawodawczego, które miało uchwalić nową konstytucję, państwo niemieckie miało być federacją, drugi dokument zalecał zmiany w podziale kraju. Trzeci przynosił założenia statusu okupacyjnego, który miał wejść w życie z chwilą utworzenia nowego państwa. Premierzy poszczególnych krajów przyjęli ją z umiarkowanym optymizmem. Doszli jednak do porozumienia z Wł. OKU. Zgodziły się by zamiast konstytucji uchwalić jedynie prowizoryczną Ustawę Zasadniczą. Rada Parlamentarna , której deputowani pochodzili z nominacji parlamentów krajowych 3 stref okupacyjnych obradowała od 1 września 1948 do 23 maja 1949 w Bonn. 8 maja postanowiono ,że państwo przyjmie nazwę RFN. Stolicą państwa miał zostać Bonn. 12 maja zaakceptowali postanowienia RP okupanci. Postanowienia nie obejmowały Berlina, okupanci nie zgadzali się także na nowy podział terytorialny, zastrzegli sobie także, że kompetencje federacji, krajów federacji i samorządowych korporacji terytorialnych podlegać będą postanowieniom Statutu Okupacyjnego. Gubernatorzy wojskowi podczas prac legislacyjnych dążyli do ograniczenia kompetencji centralnych organów władzy państwowej i przyznania federacjom krajowym jak największych uprawnień. Ze względu na kryzys w Berlinie Waszyngton i Londyn postanowili włączyć nowo utworzone państwo do planowanego Zach-eur. systemu bezpieczeństwa. W dniach 18-21 wszystkie kraje poza Bawarią ratyfikowały UZ , jednak ustawa weszła w życie na mocy rezolucji przyjętej w Bawarii ( 2/3 wszystkich parlamentów krajowych musiała UZ ratyfikować aby w B. też obowiązywała). 28 kwietnia 49 mocarstwa zachodnie i kraje Benelux podpisały statut Zagłębia Ruhry. Statut powoływał Międzynarodowy Zarząd Zagłębia Ruhry. 12 maja ogłoszono Statut Okupacyjny, był on powiązany z traktatem trój mocarstwowym. Mocarstwa zagwarantowały sobie prawo do przejęcia władzy w RFN w razie zagrożenia zew. Lub wew. W zamian za SRK miała powstać Wysoka Komisja Sojusznicza.

W odpowiedzi na proklamację UZ niemiecki Kongres ludowy 30 maja zatwierdził konstytucję NRD. Została ona uchwalona dwa miesiące wcześnie przez Niemiecką Radę Ludową. 7 października 1949 NRL przekształciła się w Tymczasową Izbę Ludową, która wprowadziła w życie konstytucję NRD oraz upoważniła Otto Gretwohla do utworzenia pierwszego rządu wschniem. Bezprawnie przyłączono do NRD Berlin wsch., który stał się stolicą NRD.

14 Powstanie bloku państw komunistycznych w Europie.

W krajach, które podczas wojny były pod okupacją Niemiec i Japonii po wojnie umacniały wpływy partii lewicowych, powstało 15 nowych partii komunistycznych, państwa Europy wsch znalazły się pod bezpośrednim wpływem ZSSR, silne partie komunistyczne powstały w Chinach, Indonezji Indochinach i Korei. Szczególne zadanie miały do wykonania partie komunistyczne krajów uzależnionych od ZSSR: Albanii, Bułgarii, Czechosłowacji, Jugosławii, Polski, Rumunii, Węgier i Niemiec, które przyjęły wysunięty przez KPZR program przekształcenia swych państw w kraje demokracji ludowej. W trakcie oraz po zakończeniu II wojny ZSSR zaczęła wzmacniać swoją pozycję mocarstwową w Europie wschodniej, korzystając ze swoich osiągnięć militarnych i dyplomatycznych. W Czechosłowacji komuniści przejęli pełni władzę po zamachu praskim w 1948 roku, na Węgrzech po rozbiciu na wiosnę 47 r. NDPR(Niezależna Partia Drobnych Robotników), Bułgarii w październiku 1946, Rumunii w listopadzie 46, Albania 1946, Jugosławii 45. Z chwilą ustanowienia w krajach eur. śr. Rządów komuchów najważniejszą sprawą stało się utrwalenie nowo zdobytych pozycji. Dokonało się to poprzez sformalizowanie stosunków między państwami radzieckiej strefy wpływów, na drodze wzajemnych dwustronnych układów „o przyjaźni współpracy i pomocy wzajemnej”. Układy te były odpowiedzią na pojawiające się na zachodzie tendencji integracyjnych. Dzięki tym układom ZSSR ułatwiło sprawowanie kontroli nad rozwojem sytuacji wew. I zew. w tych krajach, oraz w zamyśle Kremla zaciśnienie związków między państwami satelickimi i propagandowe podkreślenie pozornej niezależności decyzyjnej i bezkonfliktowej panującej w ich gronie , układy zostały podpisane w latach 45-49.

15 Taktyka przejmowania władzy przez komunistów.

Na to pytanie odpowiem na przykładzie państw Europy wschodniej.

Jak już wcześniej wspominałem, głównym celem Moskwy pod koniec wojny jak i tuż po niej stało się zdobycie władzy przez komunistów w poszczególnych krajach tak zwanej rosyjskiej strefy wpływów. Przejęcie władzy przez komunistów praktycznie odbywało się w ten sam sposób (wyjątek stanowi tutaj Albania i Jugosławia) , w czterech etapach: w pierwszym etapie komuniści, starali się w okupywanych krajach utworzyć w konspiracji całkowicie przez siebie kontrolowane, szerokie sojusze polityczno-wojskowe tzw. narodowe fronty antyfaszystowskie, w których skład wchodziły także ugrupowania niekomunistyczne. Uzyskawszy w ten sposób możliwość udziału w życiu politycznym, w drugim etapie, obejmujący końcowy okres wojny, komuniści przystępowali do tworzenia własnych ośrodków władzy państwowej, najczęściej o charakterze formalnie koalicyjnym, lub też umiejętnie wykorzystujący argument siły militarnej Armii Czerwonej, wymuszali swoje uczestnictwo w rządach o charakterze niepodległościowym. Obejmowali przede wszystkim kluczowe stanowisko ministra bezpieczeństwa publicznego. Najważniejszy był jednak etap trzeci, w którym komuchy starali się wyeliminować swoich przeciwników z życia publicznego, uciekając najczęściej do intryg, zakulisowych nacisków, szantażu, zastraszania, oskarżeń, masowych represji lub wzniecenia niepokojów społecznych. Po rozbiciu w ten sposób wszystkich niezależnych ugrupowań przystępowali z reguły do etapu ostatniego- uprawomocnienia swej. Zdobytej bezprawnie władzy politycznej. Najczęściej odbywało się, to poprzez wybory parlamentarne, których wyniki fałszowano, lub zastraszano wyborców, aby wymusić na nich oddanie głosów niezgodnie z ich zapatrywaniem.

16. Powstanie Kominformu i RWPG.

Rozwiązanie przez Stalina w1943r. międzynarodówki komunistycznej było posunięciem taktycznym, mającym przekonać zachód, że partie komunistyczne nie są narzędziem radzieckiej polityki. Od tej pory rolę nieoficjalnego ośrodka koordynacyjnego odgrywał Wydział Informacji Międzynarodowej KC WKP.(wszechzwiązkowa komunistyczna partia). Dwa lata po wojnie sytuacja wyglądała już zgoła inaczej, Stalin odrzucając plan Marshalla, pragnął utworzyć nową organizację międzynarodową, która pozwoliłaby mu kontrolować europejski ruch komunistyczny. W dniach 22-27 września 1947 w Polsce w Szklarskiej Porębie, odbyło się tajne spotkanie działaczy państw bloku wsch(bez Albanii i NRD) oraz Francji i Włoch. W trakcie tej konferencji ustalono, że zakończył się okres międzynarodowej współpracy, a głównym zadaniem państw komunistycznych jest przeciwstawienie się USA oraz ich sojusznikom, co wymaga od komuchów ściślejszego współpracowania i nowych form organizacyjnych. Gomułka tym postulatom przeciwstawił swoją wizję w której org. Miałaby pełnić funkcję forum a nie koordynatora działań. Został potępiony. W wyniku obrad powołano do życia Biuro Informacyjne Partii Komunistycznych i Robotniczych Kominform(rozwiązany w 56).

RWPG utworzona została z inicjatywy Stalina podczas konferencji moskiewskiej (5-8 stycznia 49) z udziałem Bułgarii, Czechosłowacji, Polski, Rumunii, Węgier i ZSSR. ( od II 49 do grona przyjęto także Albanię a w 50 NRD) Organizacja ta miała być odpowiedzią bloku wschodniego na plan Marshalla i powstanie OEEC. Powołanie nadrzędnej instytucji gospodarczej skupiającej większość krajów bloku wsch. Nastąpiło w okresie, gdy we wszystkich krajach satelickich przeprowadzono na modłę sowiecką zasadnicze zmiany systemowe w dziedzinie ekonomii, stosunków społecznych i ustrojowych. Czynniki polityczne na Kremlu potrzebowały więc ideologicznego wsparcia głoszonych przez siebie koncepcji dobrowolności rozwoju poszczególnych krajów swojej strefy wpływów, przy zachowaniu faktycznej, pełnej kontroli nad kierunkami polityki gospodarczej poszczególnych państw. Zadaniem RWPG było wspieranie planowanego rozwoju gospodarki narodowej, przyspieszenie postępu gospodarczego i technicznego, podniesienie poziomu industrializacji , zwiększenie dobrobytu narodów państw członkowskich.

17. Konflikt jugosłowiańsko - sowiecki.

Geneza konfliktu sięga II war, Jugosłowianie nigdy nie zaaprobowali idei, które lansował Komintern od 1941, a która zalecała poszczególnym partiom komunistycznym tworzenie frontów demokratycznych skupiających szeroki wachlarz sił politycznych oraz unikanie posunięć o jawnie komunistycznym charakterze. W czerwcu tego roku w Si Czar. wybuchło antyniemieckie powstanie, wyraźnie inspirowane przez komunistów, co nie przyniosło im spodziewanego poparcia, tylko dotkliwą klęskę. Mimo to partyzanci Tity przez całą wojnę toczyli walki z oddziałami czetników Mihajlovicia. Także porozumienie dotyczące powojennej Jugosławii, które zyskało międzynarodową sankcję w Jałcie i zostało wprowadzone w czerwcu 1945r. jednak przetrwało tylko do listopada tego roku, wtedy to usunięto wszystkich niekomunistycznych ministrów. To ich wyróżniało na tle innych państw bloku wsch, w którym za porozumiem z Moskwą w życiu politycznym istniały także różne ugrupowania niekomunistyczne. Belgrad prowadził także inną politykę międzynarodową. M.in. Lansowano koncepcję utworzenia federacji bałkańskiej. Wyraźne rozbieżności pojawiły się jednak w 1948 r. W trakcie wizyty delegacji najwyższych władz partyjnych i państwowych w Moskwie w lutym tego roku, obiektem nieporozumień stała się f. bałk. Również w tym samym czasie do Moskwy przybyli również komuchy bułgarscy, i mimo wcześniejszej chęci współpracy z Belgradem zaczęli wygłaszać opinie jakoby federacja narodów bałkańskich była ideą przedwczesną. Stalin miał także pretensje do Jugosławii o pomoc gospodarczą i wojskową dla Albanii, Stalin podejrzewał Jugosławię o chęć wchłonięcia Albanii zwłaszcza, że jej interesy za granicą był już reprezentowane przez Jug. Wujek Stalin sugerował zacieśnienie stosunków między Sofią, a Belgradem oraz ograniczenie zaangażowania Jugoli w wojnę w Grecji. Tito jednak pozostał niewzruszony na sugestie wujaszka. W połowie marca ZSSR wycofała z Jugosławii swoich doradców, zarzuty sformułowano na piśmie 27 marca 48 dodając oskarżenia o zbyt szybką kolektywizację, porzucenie klasowych pozycji, nacjonalizm. W kwietniu obradowało plenum KPJ. W odpowiedzi na zarzuty Moskwy stwierdzono, że R. posiadają tendencyjne info i zalecali Stalinowi wysłanie specjalnej misji do J. R. montowali, już front anty jug. 4 maja wysłał pismo do partii tworzących Kominform, w której krytykował KPJ. Odmówiono wysłania misji, a sprawa J. miała być rozpatrzona na posiedzeniu Kominformu. I 28 czerwca ogłoszono rezolucję „ O sytuacji w KPJ. Partii tej zarzucono m.in : odstępstwo o zasad marksizmu i leninizmu, antyradzieckie i nacjonalistyczne stanowisko. J odrzucili zarzuty Następnie Alb. Zerwała stosunki gosp. Z J. a do jesieni 49 pozostałe kraje bloku wschodniego, od tej pory stosunki jug.-blok wsch stały się napięte.

18 Państwa zachodnioeuropejskie po II wojnie światowej na drodze ku integracji.

Zasadniczym celem polityki USA wobec Europy w latach 45-47 była pomoc w odbudowie gospodarki i przeciwdziałanie podziałowi kontynentu,. Do najważniejszych amerykańskich inicjatyw tego rodzaju należało powołanie Komisji Gospodarczej dla Europy i ogłoszenie planu Marshalla. Komisja została utworzona 28 marca 47. Przez Radę gospodarczo-społeczną ONZ. Członkami jej miały być zainteresowane państwa europejskie i USA, wkrótce okazało się, że sprzeczność interesów między USA a ZSSR przeniesione zostały i do tej organizacji. Uniemożliwiało to jej działanie. Plan Marshalla zakładał także polityczne i ekonomiczne przesłanki integracyjne. Od początku był skierowany do wszystkich państw europejskich, chociaż od początku kolidował z celami ZSSR w Europie, zmierzającego bez ogródek do sowietyzacji krajów środkowoeuropejskich i utrwalenia tam swoich wpływów. Odrzucenie p. Ma. Przez Moskwę i działające pod jej naciskiem krajami eur. śr. Było jednoznaczne z ograniczeniami stabilizacji gospodarczej do zachodu. W latach 48-49 inicjatywy zmierzające do współpracy lub integracji europejskiej, cz euro-atlantyckiej jak utworzenie Paktu Brukselskiego, Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej, i Rady Europy w odróżnieniu od lat 45-47 odniosły się tylko do zachodu pyt. 22-27 dokładniej opisują poszczególne organizacje.

19 Integracja wojskowa bloków w Europie.

Przełamanie przez ZSSR monopolu USA na broń atomową , przejęcie władzy w Chinach przez komuchów, wojna koreańska , przyspieszyła integrację zachodu., w USA Rozważano dwa warianty powołania do życia Zach-eur. systemu bezpieczeństwa. Pierwszy z nich zakładał utworzenie w strukturach NATO Europejskich Sił Obronnych, do których wchodziłyby także ameryk. Kanad, i Zach niem. Oddziały obronne drugi wariant przewidywał utworzenie w NATO wspólnych struktur planowania i dowidzenia, przewidywał wysłanie 6 dywizji ameryk. Do Europy oraz pomoc finansową przeznaczoną na dozbrojenie i modernizację europejskich sił zbrojnych w ramach NATO, 10 dywizji bez własnego min obrony, sztaby gen, sił powietrznych. Brytyjczycy popierali koncepcję USA. Nie popierała jej opozycja z Churchillem na czele, który przedłożył własny plan utworzenia armii Zach-eur. został on przyjęty podczas sesji Zgromadzenia Doradczego RE. Dyskusja objęła także Bonn remilitaryzacja mogła skłonić rząd federalny do odrzucenia Statutu Okupacyjnego i odzyskania całkowitej suwerenności. Niemiecki polityk Adenauer przekazał udającemu się do USA Mcloyowi dwa memoranda, w pierwszym mowa była o polityce obronnej, druga o stosunkach RFN z mocarstwami 1 mówił m.in. o utworzeniu oddziałów paramilitarnych policji, kontyngent wojskowy miał stanowić część ewentualnej armii Zach eur. 2 memorandum zastąpienie SO traktatami międzynarodowymi. W odpowiedzi na memoranda Adenauera min. Spraw zagranicznych mocarstw Zach. podczas konferencji we wrześniu 1950w Nowym Jorku, postanowili podjąć pewne kroki w sprawie zakończenia wojny z Niemcami, oraz przyznać rządowi RFN wyłączne prawo do reprezentowania Niemców na arenie międzynarodowej, upoważnić RFN do utworzenia msz, przyjąć plan RF co do udziału Niemiec w armii Zach-europ, nie zgodziły się natomiast na utworzenie policyjnych organizacji paramilitarnych w ilości 30 tys. Warunkiem wejścia większości ustaw miała być gotowość RFN do przejęcia długów III Rzeszy sprzed wybuchu II war. oraz zapewnienia surowców niezbędnych dla przemysłu zbrojeniowego państw zachodnich. O ile w Wlkp Brytanii I RF amerykański plan integracji militarnej mógł liczyć na poparcie Żabojady postanowiły przedstawić swój pomysł. 24 paź 50 roku premier rządu francuskiego Plaven ogłosił plan powstania Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EWO). W jej ramach miała powstać armia państw członkowskich. Integracja sił zbrojnych państw członkowskich miałaby nastąpić na szczeblu pułku. Armia miała być zależna od wspólnego ministra obrony odpowiedzialnemu przed Dyrektorium Ministrów Obrony krajów członkowskich i specjalnie utworzonemu w tym celu Zgromadzeniu. Pozostałe organy EWO miały być wzorowane na strukturze EWWS. Mimo ogłoszenia planu żabojada administracja amerykańska dążyła do przeforsowania własnego pomysłu. Na początku grudnia dzięki poparciu Londynu udało jej się uzyskać częściowe poparcie Francji. Nie \oznaczało to rezygnacji F. z planów

Pl. 19 grudnia podczas sesji RM NATO, została podjęta decyzja o utworzeniu naczelnego dowództwa sił zbrojnych w Europie. Na stanowisko generalnego dowódcy polano Eisenhowera. Siedziba dowództwa miała się mieścić w Paryżu. Rada doszła jednomyślnie do porozumienia w sprawie przyłączenia RFN do NATO. 2 kwietnia 51 Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych NATO w Europie ( ACE) zainaugurowało swoją działalność. Podlegał mu obszar obejmujące wszystkie państwa członkowskie paktu z wyjątkiem Portugalii i Wlk Brytanii. Niedługo później państwa ACE oddały do jego dyspozycji część swoich sił zbrojnych. Niemal równolegle z podjętymi przez NATO 6 państw członkowskich EWWS rozpoczęły rokowania na temat utworzenia EWO, sygnatariusze układu decydowali się także na utratę prawa do posiadania własnej armii, wyłączając armie stacjonujące w koloniach, oraz te przeznaczone do utrzymani porządku publicznego. Siły zbrojne EWO miały liczyć 42 dywizje, ponieważ EWO miała podlegać bezpośrednio pod NATO, prawo dysponowania jej siłami zbrojnymi przechodziło na pakt północnoatlantycki.

1 lipca 52 francuski minister spraw zagr. Schuman wystąpił z propozycją utworzenia EWP.(Europejska Wspólnoty Polityczna). 20 sierp 54. Żabojady podjęło uchwałę o niedopuszczeniu układu o EWO. Oponenci kwestionowali zasadność tworzenia armii ponadnarodowej, przy braku ponadnarodowej polityki obronnej i zagranicznej. Tym samym F. utraciła inicjatywę w polityce integracyjnej. Od 28 września do 3 paź. Obradowała w Londynie konferencja z udziałem USA, Brytoli, Kanady i 6 państw EWWS. 23 paź w Paryżu podpisano kilka układów, omawianych na w.wym. konferencji. Były to m.in.: protokół w sprawie zakończenia w RFN stanu okupacji, 4 protokoły dodatkowe do Paktu Brukselskiego(pakt brukselski został przekształcony w Unię Zach-europ.) z 17 marca 1948, oraz statut europejski dla zagłębia Saary. 5 maja 55 układy Paryskie weszły w życie. I tak tylko w ramach uzupełnienia w 1947 roku Zagłębie Saary zostało przyłączone do RF.

Układ Warszawski powstał 14 maja 55 w wyniku podpisania w Wawie przedstawicieli alb(opuściła szeregi w 61) Bułg., Czech., Nrd, pols, rum, węg, i ZSSR. Dwudziestoletniego układu o przyjaźni współpracy i pomocy wzajemnej. Układ był przedłużony w 75 i 85. Dla podpisania układu władze na Kremlu wykorzystanie umiejętnie fakt włączenia RFN w struktury NATO. Stworzyły zarazem nowe zasady uregulowania stosunków z krajami Europy Środ-Wsch, których zależność od Moskwy miała być w pełni utrzymana, mimo rezygnacji z dotychczasowej instytucji „doradców” radzieckich w resortach obrony i bezpieczeństwa. Głównym układem UW było Zjednoczone Doradztwo Państw-Stron z radzieckim marszałkiem na czele, co uniemożliwiało nawet najmniejsze przejawy niezależności w działaniu poszczególnych armii. Obok Zjednoczonego Dowództwa ważnym organem stał się doradczy komitet polityczny, formalnie koordynujący kierunki polityki zagranicznej i obronnej państw członkowskich, faktycznie natomiast służący dodatkowemu osłabieniu satelickich krajów wobec ZSSR. Najwyższym kolegialnym organem wojskowym UW był komitet ministrów obrony utworzony jednak dopiero w 69 r. Powstanie UW miało także usankcjonować obecność wojsk radzieckich na terytoriach państw członk. Oficjalnym zadaniem UW była jednolita polityka militarna wobec NATO, w rzeczywistości UW stał się potężnym i wygodnym instrumentem ingerencji Moskwy w wewnętrzne sprawy państw bloku wsch. Przykładem może być Czechosłowacja i rok 68 .

20. Gospodarcza i polityczna integracja Europy.

Integracja Europy Zach. rozpoczęła się de facto już w latach 1948-49 jak wspominałem wcześniej (patrz pyt. 18) miało to związek z utworzeniem Paktu Brukselskiego, Organizacji Europejskiej wspólnoty Gospodarczej paktu północnoatlantyckiego i Rady Europy nie można także zapominać o ważnej roli jaką w tym procesie odegrał plan Marshalla. Kolejnym takim etapem próby zjednoczenia było utworzenie z inicjatywy 6 państw EWWS w 1950r., następnie utworzenie Euratomu w 57r. Europejskiego stowarzyszenia wolnego Handlu powstałego w 1960 roku (EFTA).

Integracja eur. wsch rozpoczęła się od utworzenia Kominformu w 1947 roku, następnym etapem był już Układ Warszawski(55) oraz rozmaite pakty pomiędzy państwami bloku wschodniego.

21. Geneza ruchu europejskiego.

Współczesna koncepcja zjednoczenia Europy narodziła się po drugiej wojnie światowej w latach wielkiego rozwoju ekonomiczno- gospodarczego, w państwach zachodniej Europy. Okres ten zwany ”Złotą Erą” (1950-1969) wynikał ze wzrostu zaufania we własne siły państw europejskich spowodowany wygraną wojną, odbudową powojenną i wyśmienitą koniunkturą gospodarczą spowodowaną miedzy innymi amerykańską pomocą finansową w postaci planu Marshalla. Jednak obawy przed amerykańską ekspansją gospodarczą jak i ideologiczną i militarną ekspansją Związku Sowieckiego, państwa Zachodniej Europy zabiegały o znoszenie barier handlowych miedzy sobą jak i integracji miedzy sąsiadami. Na podatny grunt padały wiec hasła że jeśli Europa Zachodnia chce być samodzielną i niezależną to powinna się zjednoczyć by utworzyć trzecią siłę równoważną USA i ZSRS. Po zakończeniu wojny Churchill podjął działania zmierzające do pohamowania ZSRR i zorganizowania europy zachodniej w samodzielną Siłę ekonomiczną i polityczną. Wzywa la do stworzenia federacji. Na uniwerku w Zurychu 19 IX 1946 wezwał do zaniechania animozji itp. W Belgii Holandii Francji i W Brytanii rozwinięto ruch na rzecz jedności, nawiązywano do głoszonych w okresie międzywojennym idei Paneuropy. W ruchu tym ścierały się dążenia do unitaryzmu i federalizmu europejskiego. Przeciw rzecznikom zjednoczonej Europy występowali nacjonaliści, wzywający do zachowania samodzielności państw europejskich. Rzecznicy jedności utworzyli w 1946 Europejską Ligę Współpracy Gospodarczej, w 1947 powstał Ruch na rzecz Zjednoczenia Europy. Angole utworzyli Radę na rzecz Zjednoczonej Europy, a Francuzi Radę na rzecz Europy zachodniej. W 1948 niektóre ruchu połączyły się tworząc Ruch Europejski. Działali w nim, Churchill, Da Gasperi, Spajak, Leon Blum. Główną ideą owej integracji miało być szerzenie pokoju i rozwoju przez ekonomiczną integracje. Pierwszym organem instytucjonalno - integracyjnym była Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC), powołana 18 września 1948 roku w Paryżu. Zrzeszała ona szesnaście państw korzystających z Planu Marshalla( Austria, Belgia, Dania, Francja, Grecja, Holandia, Irlandia, Islandia, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Wielka Brytania i Włochy). Funkcją OECC było kierowanie i rozdzielanie pomocy przeznaczonej dla państw europejskich po II Wojnie światowej jak i stabilizacja ich walut. Ze strony amerykańskiej plan ten nadzorował specjalny urząd pod kierownictwem Paula G. Hoffmana. OEEC utworzyła m.in. Europejską Unię Płatniczą. W 1961 r. OEEC została przekształcona w Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

22. Rada Europy.

międzyrządowa organizacja skupiająca prawie wszystkie państwa Europy, zajmująca się przede wszystkim ochroną praw człowieka, ochroną demokracji i współpracą państw członkowskich w dziedzinie kultury. Rada Europy powstała 5 maja 1949 roku w wyniku podpisania przez 10 państw (Belgię, Danię, Francję, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Norwegię, Szwecję, Wielką Brytanię i Włochy) Traktatu Londyńskiego. Obecnie liczy 47 członków. Jej siedzibą jest Strasburg. Potrzeba zaistnienia zintegrowanej Europy została dobitnie zasygnalizowana wkrótce po zakończeniu II wojny światowej w szeroko cytowanych słowach byłego premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla: "musimy zbudować pewnego rodzaju Stany Zjednoczone Europy" (1946). Drugim znaczącym wydarzeniem markującym drogę ku integracji było spotkanie ponad tysiąca przedstawicieli rozmaitych ruchów opowiadających się za bardziej zjednoczoną Europą. Spotkanie to odbyło się w Hadze w 1948 roku i znane jest jako Kongres Europy. Mając na uwadze cały pakiet rezolucji przyjętych podczas Kongresu oraz uwzględniając rozwój sytuacji w ówczesnej polityce międzynarodowej, rządy państw europejskich rozpoczęły wielostronne rokowania prowadzące do określenia kształtu nowej organizacji międzynarodowej. Ostatecznie w maju 1949 roku w pałacu St. James w Londynie, statut nowej organizacji został podpisany przez przedstawicieli dziesięciu krajów zachodnioeuropejskich. Wchodząc w życie trzy miesiące później statut ten utworzył Radę Europy, jako organizację międzynarodową o charakterze subregionalnym, otwartym tylko państw europejskich.

23. Plan Schumana francuza i Europejska wspólnota węgla i stali.

Integracja Starego Kontynentu nabrała pełnego rozpędu po przedstawieniu propozycji rządu francuskiego zwanej Planem Schumanna (9 maj, 1950) którego autorami byli dzisiaj uważani za ojców i twórców integracji europejskiej Jean Monnet (francuski polityk) i Robert Schumann (francuski Minister spraw zagranicznych). Plan Schumanna zakładał oddanie pod kontrole tzw. Wysokiej Władzy (działającej w ramach struktur europejskich) całej produkcji węgla i stali w Niemczech i we Francji. Celem takiego przedsięwzięcia było zapobieżenie wykorzystania owych zasobów węgla i stali do produkcji zbrojeniowej, a także powstanie ścisłej współpracy miedzy RFN a Francją jak i innymi państwami europejskimi przez koordynacje produkcji i szerzenie rozwoju gospodarczego. Pełen plan poparty przez sześć państw (Belgia, Francja, RFN, Włochy, Holandie i Luksemburg) podpisany 18 kwietnia, 1951 roku jako Traktat Paryski , rok później został zamieniony na Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS lub CECA - 25 lipca 1952). Istniał do 2002 roku, umowa bowiem na 50 lat.

24. Plan Plevena i EWO!!

4 IV 1949 powstało NATO. Od początku dyskutowano w jaki n edeny sposób ochronić RFN, ale opinia w Europie była jeszcze nastawiona dzięki bogu antyniemiecko, by Niemcy zremilitaryzować. Pomysł wspólnej obrony Europy na podstawie integrujących się państw członkowskich EWWiS został wysunięty w X 1950 roku przez premiera Francji Rene Plevena. Plan Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EWO) nie został jednak ratyfikowany przez sam rząd francuski, który obawiał się odrodzenia niemieckiego militaryzmu. Zakładano że niemiecki wystawia pól milina swych żołnierzy. W 27 V 1952 MSZ 6 państw Belgii, Francji, Szwabii, Holandii, Luksemburga i Włoch podpisali układ o utworzeniu EWO. Siły miały liczyć 42 dywizje, a sygnatariusze decydowali się o nie posiadaniu własnych sił zbrojnych oprócz tych w koloniach lub do utrzymania porządku publicznego. EWO miała by c podporządkowane ściśle NATO wiec prawo o decydowania jej siłami zbrojnymi na czas konfliktu przechodziło w NATO. Niemcy nie będące w NATO stałyby się członkiem NATO dzięki EWO. Wszystko miało by być jednolite jak broń, umundurowanie itp. Niezrealizowane bo USA wylansowały przyłączenie Szwabi do NATO.

25. EWP A co to II plan Schumana

Europejska Wspólnota Polityczna EWP - organizacja międzynarodowa mająca powstać równolegle do Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EWO); wobec odrzucenia przez francuskie EWP nie doszło. 1 lipca 1952 minister spraw zagranicznych Schuman francuz wystąpił z propozycją utworzenia Europejskiej Wspólnoty Politycznej. Podczas posiedzenia Rady Ministrów EWWS w Luksemburgu 8-10 IX 1952 zapadłą decyzja zalecająca EWWS opracowanie projektu układu o EWP. We IX 1953 projekt był gotowy, choć państwa nie osiągnęły zgody w sprawie wspólnej polityki zagranicznej i obronnej.

26. Traktaty rzymskie i Euratom nawet dodatkowo EWG- europejska wspólnota gospodarcza.

Traktaty rzymskie - ogólna nazwa dwóch umów międzynarodowych, podpisanych przez Francję, Republikę Federalną Niemiec, Włochy, Belgię, Holandię i Luksemburg 25 marca 1957. Uroczystość miała miejsce w sali Horacjuszy i Kuracjuszy na Kapitolu w Rzymie.

Pełna nazwa pierwszego z dokumentów brzmi: Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W latach 1958 - 1992, umowa nosiła nazwę Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Następnie Traktat z Maastricht usunął przymiotnik gospodarczy, zarówno z nazwy traktatu, jak i z nazwy wspólnoty w wyniku czego dokument otrzymał nazwę Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Tak właśnie ustanowili EWG.

Drugą umową był podpisany Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom). Oba te traktaty weszły w życie 1 stycznia 1958. EUROATOM Decyzja o powstaniu Euratomu zapadła podczas obrad konferencji mesyńskiej w 1955 roku. Jest Europejska wspólnota energii atomowej. Mają one cele:

Do traktów EWG dołączony został protokół o handlu wewnątrz niemieckim, który godząc przynależność RFN do Wspólnoty z brakiem granicy celnej między obu krajami szwabskimi, podniósł w istocie NRD do roli tajnego członka Wspólnoty. Francja Włochy, Belgia i Holandia włączyły tajny protokół o regulujący specjalne traktowanie och terytoriów zamorskich. Każde państwo delegowało 1 przedstawiciela ale dysponowali graniczoną liczbą głosów. Szwaby, Francja i Włochy dysponowały po 4, Belgia i hol po2 i Luksemburg 1. Organami były odrębne dal EUROATOMU i EWG Rady Ministrów i Komisje oraz wspólne Zgromadzenie I Trybunał Sprawiedliwości.

27. EFTA Europejskie stowarzyszenie wolnego handlu.

na temat utworzenia szerokiej strefy wolnego handlu, do której EWG weszłaby jako członek kolektywny. Projekt poparły Szwecja, Austria i Szwajcaria a z EWG Holandia. Negowała jednak Francja, dzięki niej upadły rokowania w połowie XII 1958 r. W tej sytuacji państwa skandynawskie wystąpiły z inicjatywą utworzenia zrzeszenia wolnego handlu, które miałoby objąć wszystkie państwa OEEC nie wchodzące w skład EWG. 20 XI 1959 w Sztokcholmie podpisano traktat o utworzeniu EFTA. Traktat wszedł w życie 3 V 1960 r. Siedziba to Genewa. W skład wchodzą: W. Brytania, Norwegia, Dania, Szwecja, Austria, Szwajcaria i Portugalia. Irlandia, Islandia, Grecja i Turcja z OEEC nie zostały przyjęte bo są zjebane i bidne wtedy były.

28. Międzynarodowe aspekty wojny domowej w Chinach i powstanie 1X 1949 ChRL.

O włądze w Chnach rywalizowały Kuomintang generalissimusa Czang Kaj- szeka i komuniści Mao Tse-tunga. Na czs wojny z Japonią istaniaommiedzy nimi swoiste zawieszenie broni. Walki wznowiły się po klesce Japonii 1945.Czank kaj szek miał wsarcie USA, które przysyłalo mu broń, udzielało pożyczek, szkoliło żołnierzy, natomiast komunistą ZSRR, udzielalając im wielkiej ilości uzbrojenia pojapo nskiego i logistycznego. Obie strony przystąpiły do rokowań w celu ułoZenia wzajemnych stosunków. Na czele delegacji Kuomintangu stal Czank, a KPCh Mao tse tung i Czou En laj. Jednocześnie Chiny zostały w trakcie wpjny uznane z mocarstwo i zasiadłąy w stałej radzie ONZ jako jedno 5 moczarstw załozycielskichz ze stałym głosem. W porozumieniu, które podpisano 10 X 1945 przyjęto że należy uznać zasadę wspólnej walki o dalsze przekształcenie Chin drodze demokratycznej. Czank kaj sek uznał gotowość do współpracy z komuchami, pod warunkiem ze się rozbroją, na co ci się nie zgodzili bo bali się uzależnienia. Czanka spierał gen Marshall z USA .W XII 1945 w Moskwie obradowali ministrowie spraw zagranicznych mocarstw, którzy wezwali do kompromisu w sprawie zjednoczenia Chin pokojowo. W koncu XII 45 wznowiono rokowania miedzy obiema stronami a 10 I 1946 podpisano porozumienie o rozejmie. Otwarto obrady Politycznej Konferecji Konsultacyjnej w Czungczingu, powołano Radę Państwową w której znajdowało się po 20 ludzików z każdej strony, zakładając z uchwały mogą zapadać większością 2/3 głosów. Zapoedziano redukcję wojsk obu stron i zwołanie Zgromazenia Narodowego. Powołano Wykonawczą Kwatere Główną do kontroli rozejmu, dominowli w niej Amerykanie, wspwrejąc Czanka. W VI 1946 roku na nowo wybuchła wojna domowa  WIELKA Brytania, Francja i ZSRR uznały ze nie będą ingerować w wewnętrzne sprawy Chin, w arcu nawet Rosja wycofała swe ojska z Chin, natomiast USiA wspierał Czanka. Byłyta obecne z wojskami do końca 1949 roku. Oficjalnyme[prezentantem Usa w Chinach był Drożdż Kotlet Marszal. Czank miął 4.3 mln ludzi pod Bronia a USA 113 tysicy. Amerykanie dostarczyli CZankowi 800 samolotów, 12 tysiecy czołgów (!) i wozów panc., 200 dział tylko. Kmuchymialy pod Bronia 1.2 mln ludziów. W VII 1946 Czankkajszek przeszedł do ofensywy opanowując 100 chinskich miast, ale biurokratyzowane rządy i korupcja sprawiły ,ze mnóstwo ludziów dezerterowało,a siły komuchów rosły o 1947 roku byo to 2 mln komuchów,a siły komintangu zmalały do 3 mln. Latem 1947 komuniści przeszli do kontrofensywy. W lipcu 47 do chinprzybyła isja gen. Wedemajera, odwołano Marszala a na jego miejsce rzucono Stuarta. USa dały komintagowi nowych pozyczek w wy,sokości 6 mld, dolarów , co okaało się nie wystarcajace. Armia Ludowo-Wyzwoleńcza (komuchy) w 1948 liczyła już 3 mln. Ludziów. Wszedzie gdzie byli organizowali reformy ekonomiczne,społeczne i poityczne. W I 1949 opanowai komuchy Pekin, w IV Nankin stolice Czanka, w V Szanghaj. W Pekinie 21 IX 1949 otwarto Zgromadzenie Narodowe. Ustanowiono hymn, stolice, flage. Uchwalono program ogolny Ludowo Konsultatywnej Konferencji Politycznej Chin jako do 1954 jako konstytucja. 1 X 1949 na placu Tiananmen proklamowano powstnie Chinskiej Repuliki Ludowej.Na czele Mao i Komunistyczna Partia Chin. Nowe państwo zostało od razu uzname przez ZSRR i kraje demokracji ludowej. 14 VII 1950 podpisano ze ZSRR traktat o przyjaźni, sojuszy i pomocy wzajemnej. W V 1050 CZank ze swa chołotą zostal na Tajwan zechnięty. Chiny komunistyczne nie zostały uznane przez USA i szereg panstw kapitalistycznych, nie rzyjeto ich do ONZ, AM bowiem reprezentowany był nadal rząd chinski z Tajwanu dzisiaj jest na odwrót, mało kto uznaje Tajwan za państwo). Chy Kmunistyczne rozbudowały aparat centralizacji wądzy, a w oparciu o masy chopskie swój komunizm. Miał tez cele rewizjonistyczne z granica,i do ZSRR, Birmy iinnch.

29. Wojna w Korei

W grudniu 1945 roku po konferencji moskiewskiej USA i ZSRR utworzyły komisję mającą na celu stworzenie w drodze powszechnych wyborów jednego rządu ogólnokoreańskiego. Rosjanie w swojej strefie okupacyjnej prześladowali partie prawicowe i narodowe, a Amerykanie w swojej strefie partie lewicowe i komitety ludowe, co spowodowało, że wybory odbyły się w każdej ze stref osobno. W sierpniu 1948 r. proklamowano w Seulu utworzenie Republiki Korei z prezydentem Li Syng Manem na czele, na co odpowiedzią było utworzenie we wrześniu 1948 r. Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej na północy, gdzie premierem rządu został Kim Ir Sen. I ta krwiozercza świania odwiedzia Moskwe 16 XII 49, co skutkowało podpisaiem 14 II 1950 traktatu sojuszniczego ze największym politykiem XXwieku Dźozefem ZE Stali ( dokładnej z Guzji). Stalin tam wyrazil zgod na najzd pólnocnych Korea nców na połdniowych. Skusiła ich do tego bierna postawa zachodu wbec kryzysow w Berlinie, upadku Czanka w Chinach, demobilizacja armii USA itp. Siły pólnocnych komuchów liczyły wg Patka tylko 223 tys ludziów, ledwie 120 T-34 i 180 samolotów. Wg innych ponad 415 tys. Wjska Południowej Korei liczyly na początku 150 tys wojsk ale bez cieżkiego sprzętu jak czołgi. Artyleria i lotnictwo. 25 VI 1950 północ najechała południe. Po 3 dniach opanowano Seul i rozbito oddziały południowokoreańskie. Kim oskarżył Li Syng-mana o rozpoczęcie wojny, co przyjeto jako wersje ostateczną w państwach demoracji ludowj. W ONZ nie było jednak w tym czasie przedstawiciela ZSRR ( Stalin chciał przez to sparaliżować org) co pozwolilo uniknąć veta i rzucic na najeźdźców wojska ONZ złożone z 17 państw. Dowódca został gen. Dalas MacArtur- szef Japonii. Nieopanowili jednak koc muchy portu Pusan ostatni skrawek niezajęty przez czerwonych), gdzie docierała pomoc. Amerykanska 24 dyizja została robita zajebiście a dowódca poszedł do niewoli. MakArtur lądowal pod Inczon 30 km na Zach. Od Seulu, z jednoczesnym atakiem spod Pusan. Armia komuców się podwoila dzieki zaciągowi z południa ale zostła szybko rozpieprzona przez ameryke , straciła Seul, i 335 tys ludzi w tym 200 tys, is det. 30 IX ONZ przekroczyło linie demarkacyjną. Kim uciek l na granice z Chinami, a MakArtur żądał kapitulacji bez warunkowej. 25 X 1950 runeła na Koree armia Chinoli pod dow. Lin Piao apotem Pen Te-huaia. Pekin wojny nie wypowiedział ale był to jedynie jak zapeniali zaciag octników („tylko” 780 tys!:) ). Onz majace 2 razy mniej ludzików wyofala się częściowo droga morska tracąc Seul 4 I 1951, odbity 14 III. 30 XI 50 Truman zapowiedzia ł albo pogroził u zyciem broni nuklearnej.Stalin rozmieścił nad granica z Koreą 5 dywizji, szachując zachód Światowa Rada Pokoju której Apel sztokholmski potępiają,cy bron nuklearną podpisało 0.5 mld ludziów. MacArtr prwadzil jednak swoją politke domagając się uderzenia atomowego na Mandzurie i pomocy Czakejszekowi. Postawa MacArura wywołala oburzenie gł W. Brytanii, przez co odwołano zwycięzcę Japonii 11 IV 51, obawiaja c się ze wywoła wojne z ZSRR III światową . W okresie od kwietnia do maja 1951 r. wojska chińskie i północnokoreańskie przeprowadziły wielką ofensywę, która załamała się i czerwcowa kontrofensywa ONZ z powrotem przywróciła front na linii Kansas-Wyoming. Od tej pory działania wojenne przyjęły postać wojny pozycyjnej przeplatanej walkami niewielkich oddziałów. W lipcu 1951 r. rozpoczęła się pierwsza tura rokowań pokojowych, podczas której nie osiągnięto porozumienia z powodu dwóch konfliktów — po pierwsze w sprawie granicy (Chiny i KRLD chciały linii 38 równoleżnika, a ONZ linii Kansas-Wyoming), a po drugie w sprawie jeńców (spora część jeńców z Chin i Korei Północnej nie chciała wracać do tych państw, które tutaj żądały przymusowego odesłania ich wszystkich). W 1952 generał Ridgway został zastąpiony przez generała Marka Clarka — przyczyną było to, że Głównodowodzący Wojsk NATO gen. Dwight Eisenhower wystartował w wyborach prezydenckich i zrezygnował ze stanowiska, a gen. Ridgway go zastąpił. Pomimo liczebnej przewagi lotnictwa chińsko-północnokoreańskiego, wzmocnionego radzieckimi "ochotnikami", lotnictwo USA (i innych państw ONZ — za najlepszych uchodzili piloci z RAF) odnosiło sukcesy.W marcu talin zdechl, rozejm podpisano 27 VII 1953 roku, a od 1 X wolności południa strzegły wojska amerykańskie. Starciło życie 33 tys amerykańców, ponad 400 tys południowców, 520 tys komuchów z pólnocy i 900 tys chińczyków. No i z milion cywilów.

Była to pierwsza wojna ograniczona, w k™órj świadomie zrezygnowano z militarnego sukcesu by się nie pozabija c bombkami atomowymi choć ruskie do 1950 nie mogli jej uzyć. Realizowano doktryne defensywnego powstrzymywania broniac statusu quo. Ocalono Tajwan dzoeki zaanga Zoniu Chin, ale i narobiło to wrogości miedzy USa i ChRL. Uratowało to Jugosłąwie przed najazdem ZSRR. Dzieki genialnemu alinowi kożyści z wojny osognał tylko ZSRR dzieki zantagonizowaniu USA i Chin. Korea Południowa choć autorytarna to jednak stała się azjatyckiem tygrysem a Pólnoc do dziś jest jedynym państwem totalitarnym na świecie. I to głowny skutek.

30. Odprężenie po śmierci J. Stalina (konferencje Międzynarodowe)

Dnia 5 marca 1953 r. zmarł Józef Stalin. Było to ważne dla całego świata. Nowe kierownictwo ZSRR próbowało dokonać poważnych zmian w polityce wewnętrznej i zagranicznej. Pierwsze lata po śmierci Stalina dla ZSRR i jego satelitów było okresem dość trudnym ze strategicznego punktu widzenia . ZSRR posiadał przewagę liczebną w siłach konwencjonalnych w Europie i coraz silnego sojusznika - Chiny. Siły te nie dorównywały USA. Wśród następców na miejsce Stalina wysunął się Malenkow, który został premierem. Jego rywalem był szef tajnych służb Beria, Nikita Chruszczow, który stanał na czele sekretariatu KC KPZR, szef dyplomacji Mołotow, dalej: Łazar Kaganowicz, Nikołaj Bułganin i nowy przewodniczący Rady Najwyższej ZSRR Kilment Woroszyłow. Zagrożeniem była para Beria-Malenkow dlatego wkrótce Malenkow stracił pozycję. Beria w yniku spisku Chruszczowa, Malenkowa, Woroszyłowi, Bułganina został wyeliminowany z gry na posiedzeniu KC 26.06.1953 r. Najwyższą władze w KC sprawował tzw. II triumwirat : Chruszczow, Malenkow, Bułganin

Chruszczow zostaje sekretarzem KC i obsadza stanowiska swoimi ludźmi. Spór Chruszczowa i Malenkowa toczy się o :

1955 r. atak na Malenkowa. Szefem rządu zostaje Bułganin a Żukow ministrem obrony. Powstał III triumwirat: Chruszczow, Bułganin, Żukow.

Nowe kierownictwo to złagodzenie awanturniczej polityki:

31. II konflikt berliński

Drugi kryzys berliński 58-61r. Wraz z włączeniem RFN do NATO i wspólnot eur. , a NRd do Ukł Warszawskiego i RWPG podział Niemiec ulegał dalszemu pogłębieniu. Przeważała tendencja do odrodzenia sprawy zjednoczenie Niemiec na czas nieokreślony, w nadziei na taki rozwój syt. Miedzynar. Że jedna ze str. Uzyska przewagę.

Konferencja genewska 27 pażdz.- 16 listopada 55r. ( USA , W. Bryt. Francj, ZSRR). Mocarstwa Zach, wypowiedziały się za zjednoczeniem Niemiec o zmodyfikowaną wersję tzw. planu Edena przedstawionego podczas konfer. Berlin. W 54r. jego podstawe stanowiło utworzenie strefy ograniczonych zbrojeń po obu str. Granicy zjednoczonych Niemiec i ich wsch. Sąsiadów. Moskwa natomiast uzależniła swoja tym razem od porozumienia obu str. Niemiec. Co do waruków, sposobu i formy zjednoczenia.

Niezmienne też pozostały strategie obu str. Mocarstwa Zach. Dążyły do zabezpieczenia swych interesów poprzez integracje republiki Federalnej, a w dalszej przyszłości zjednoczenia Niemiec. O tyle ZSRR liczył na usankcjonowanie podziału Niemiec lub ich zjednoczenia i militarnej neutralizacji ,ale za cenie znacznego osłabienia lub wyparcia wpływów ameryk. Z Eur.

Były kurwa projekty ale np.: w Bonn bano się że już same pertraktacje z NRD mogą podważyć „doktrynę Holsteina” ( nawiązanie stosunków NRD uważano za akt nieprzyjazny wobec FRN).

Od początku 58r. noty dyplomatyczne przed konferencją NATO, panstw ukł. Warszwskiego.

ZSRR- chciał zapobiec realizacji decyzji Rady Ministerialnej NATO z maja 57r. o wyposażeniu sił zbrojnych paktu, w tym Bundeswehry, w taktyce w srodki przenoszenia broni nueklearenej, jednocześnie uważali że zjednocznie to wew. Spraw 2 państw niemieckich.

USA , W. B, Franc.- wezmą udział w konferencji jak, pogadamy o zjednoczeniu Niemiec.

29 list. 55r. komendantura radz. Stwierdziła że, Berlin Wsch. Winien odtąd być traktowany wyłącznie jako stolica NRD. Wywołało to krytyke USA i Berlina Zach.

Jednak najistotniejsze znaczenie dla zaostrzenia się kryzysu stanowił exodus mieszkańców NRD i B. Wsch. Do 61 spierdoliło stąd ponad 2mln ludzi.

27 listopada 58r. chruszczow w porozumieniu z NRD- wystosował do mocarstw Zach noty dyplomatyczne. W których domagał się nadania B. Zach statusu „wolnego miasta” w szczególności zaś jego demilitaryzacji, gwarantowanej przez 4 mocarstwa, lub ONZ. Wypowiedział protokoły Europem. Komisji Doradczej z ( 44r.). Zagroził ze mają 6 m-ce na spełnienie zadań, albo nastąpi przekazanie NRD na mocy specjalnego porozumienia radz praw i odpowiedzialności za Berlin i Niemcy jako całość.

Zach odrzuca te żądania a najlepszy przykład to wybory do parlamentu Sed która poparła chruszczowa otrzymała 2 % .

Chruszczow dalej nakręcał konflikt 17 luty jeśli nie dojdzie do porozumienia to podpisze separastyczny traktat pokojowy z NRD.

W dniach 11 maja 20 czerwca oraz 13 lipca do 5 sierpnia 59 r. konferencja w Genewie. 4 wielkie mocarstwa plus w charakterze doradców min. Spraw zagr. NRd, RFN.

USA jej plan: zrezygnowały z wolnych wyborów jako punktu wyjścia procesu zjednocz. I przewidywaly ich przeprowadzenie 2,5 roku od podpisania. Ros to odrzucili. Moskwa gotowa była zaakceptować okres przejściowy statys quo w Zach sektorach ale pod warunkiem ograniczenia sił woj. Z 11 do 4 tys. Zoł. Oraz nie rozmieszczaniu tam broni atomowej i zaniechaniu działalności propagandowej. Ostatecznie o niepowodzeniu zadecydował spór o okres obowiązywania negocjowanego porozumienia.

Konferencja paryska zakłócona zeszczeleniem samolotu USA u-2 na ter. Ros ( szpieg). Ros chcieli żeby USA potępienia tego czynu. I znowu przesunięty termin .

25 lipca 61r. Kennedy decyduje się na zwikszenie sił zbrojnych w Niemczech do 1mln i pomocy do ponad 3 mln.

13 sierpnia 61r. NRD za zgodą panstw ukł warszwskiego przystępuje do budowy muru berlińskiego.

32. Konflikt kubański.

Stany Zj. Miały duży wpływ na w wyzwoleniu Kuby spod zależności Hiszpanii w końcu XIX w. W 1901r. poprawka do konstytucji (Plata), dzięki czemu powstała baza w Guantanamo. Gosp. Kuby była uzależniona od USA , uprawiano trzcinę cukrową której odbiorcą byli amerykance. W 1925 r. władze przejęła junta Machała. W wyniku rewolucji 1933r. anulowano poprawkę Plata do konstytucji. Do 58 r. władze sparował Batista który szedł w kontakt z kapitalistami ameryk.. Rewolucja więc dojrzewała długi czas, społeczeństwo było politycznie rozbite i uzależnione.

Kolejnie rewolucji dokonał Castro ( 52r.) i wystąpił z zadaniem by sąd uwięził Batiste za łamanie konstytucji. Ponieważ petycje odrzucono przystąpił do działań bezpośrednich. Zorganizował grupę idealistycznie usposobionej młodzieży i podjął atak na koszary wojskowe w Santiago de Cuba. Woj. Opanowało syt, a Castro dostał 15 lat więzienia. W 55 r. objęła go amnestia i wyjechał do Meksyku i tam zorganizował grupę gotową do walki z dyktaturą. Po ich przeszkoleniu udał się z nimi na Kube w 56r. i podjął walkę partyzancką. Grupka zaledwie 88 osób na Kube dotarły 22 porwała za sobą masy zniecierpliwionego chłopstwa i w ciągu 3 lat opanowała syt. Na wyspie.

Do rewolucjonistów , którzy nazwali się Ruchem 26 lipca( dzień ataku na koszary wojskowe) przystępowały coraz to nowe grupy zwolenników. Generalnie nawiązano do tradycji ewolucjonistycznej XIW w. Jose Marti na czele. Komunistyczna partia nie została zaproszona do udziału we Froncie Ludowym. Traktowali więc ten ruch jako konkurencje i nie udzieli mu poparcia ( 58r.).

Castro proklamował 1 stycznia 59r. przywrócenie rządów demokratycznych. Rząd był liberalny. I domagał się by ten rząd działał szybciej i sprawniej , powstał konflikt i wyrzuco liberałów. Rok 59r. nazwano rokiem wyzwolenia, a lata od 62 r. latami uprzemysłowienia.

17 maja 59r. przeprowadzono ref. Rolną i powołano narodowy Instytut Ref. Rolnej. Odebrano ziemie posiadaczom mającym ponad 400 ha ziemi, i obdzielono ją nieodpłatnie chłopów. Zlikwidowano system pośredników handlowych i wprowadzono sklepy ludowe, czyli spółdzielnie. Kraj podzielono na 28 części. Ref. Rolna i nacjonalizacja godziła w dużym stopniu we właścicieli zagr., w tym obywateli USA. Większośc rafinerii ropy znajdowało się w rekach ameryk. Kiedy wydano ustawę o nacjonalizacji odp USA- 27 maja 60r. ogłosił info o wprowadzeniu bojkotu zarządzeń nowych władz kubańskich. Zastosowano blokadę ekon. Przestawano kupować produkowane na Kubie towary oraz zablokowano finanse.

W lipcu 60 r. Castro znacjonalizował wszystkie posiadłości ameryk. Na Kubie, zaostrzył stosunki wew. I zacieśnił współprace z ZSRR i krajami komunistycznymi. Stosunki dyplomatyczne z ZSRR nawiązano 8 maja 60r. , natomiast USA zerwała stosunki dyplomatyczne 3 stycznia 61 ( z Kubą).

1 maja 61 r. Castro oficjalnie proklamował zerwanie z liberalizmem i przejście do bud. Podstaw socjalizmu na Kubie. Skorzystał z pomocy specjalistów rzdz, NRD. Wobec tego USA uznało , że nowe rządy stanowią zagrożenie dla nich. W kwietniu przeszkoleni emigracji przez USA wylądowali w Kubie i podjęli próbę obalenia Castro. Armia licząca 1500 osób wylądowała na Zatoce Świn, ale napotkała dobrze zorganizowaną obronę i została odparta.

Kuba starała się w tym czasie o poparcie ZSRR ok. ale ci zamontowali wyrzytnie rakiet zaopatrzeniowych w głowice jądrowe. J. F. Kennedy i jego wywiad to szybko wykryli i psychoza wojenna osiągnęła szczyt.

Prezyd. USA ogłosił 22 pażdzier. 62 komunikat inf. O wykryciu na Kubie radz. Wyrzutni rakietowych, wzmocnił bazę amerykańska w Guantanamo i zapowiedział blokadę Kuby. ONZ U. Thant.

Efekt był taki że, ZSRR zawrócił swe okręty radzieckie płynące na Kubę i zobowiązał się usunąc swe wyrzutnie rakietowe , a ST. Zjed. Wycofały swoje rakiety z Turcji, by nie zagrażały one ZSRR. Kryzys kubański uznano w świecie za porażkę ZSRR, który musiał zrezygnować ze swej polityki wobec Ameryki łacińskiej i ograniczyć swa pomoc dla Kuby do broni konwencjonalnej. Fakt ten osłabił pozycje Chruszczowa i międzynarodowy ruch robotniczy oraz doprowadził do jego upadku jesienią 64r.

33. Wpływ II wojny światowej na stosunki arabsko - żydowskie (dekolonizacja, panarabizm, syjonizm)

Opracowane na podstawie Patka.

W momencie zakończenia II wojny światowej na obszarach arabskiego wschodu istniało 6 niezależnych państw. Cztery z nich były monarchiami Egipt Irak Arabia Saudyjska, Jemen, a Syria i Liban miały ustrój republikański. Pozostałe tereny znajdowały się pod bezpośrednimi wpływami brytyjskimi jako mandat, kolonia lub protektorat ( Palestyna, Cypr, Aden, Oman, Szejkanaty nad zatoka perska).

II wojna światowa w olbrzymim stopniu przyczyniła się do wzrostu aktywności politycznej i rozwoju świadomości narodowej społeczeństw arabskich. Stworzyła konkretne przesłanki do ich wyzwolenia spod obcej dominacji oraz wywarła silny wpływ na zbliżenie miedzy krajami arabskimi, które dostrzegały realne korzyści, wynikające ze wspólnego działania. Nastąpił gwałtowny wzrost ideologii panarabskiej, głoszące hasła odrodzenia narodowego i jedności wszystkich arabów stanowiących jeden naród, który powinien tworzyć zjednoczone państwo wbrew sztucznym granicom wprowadzonym po ! wojnie światowej przez Anglie i Francje. U genezy panarabizmu lęgło pojawienie się w II plowie XIX stulecia ogólno arabskiego nacjonalizmu ,którego prekursorami byli Dzamal-al.-Din al.-Afghani i Abd ar- Rshman Al. Kwabi. Ideologia tego kierunku znalazła oparcie w takich elementach jak: wspólnota językowa, historyczne I religijne, jedność terytorialno geograficzna, wspólne pochodzenie, tradycje, mentalność interesu. Swego rodzaju bodźcem dla tej działalności były deklaracje brytyjskiego min. spraw zagranicznych Anthony Edena z maja 41 I lutego 43 popierające zjednoczeniowe aspiracje arabów. W rzeczywistości jednak stanowiły one wyraz brytyjskich dążeń do przejęcia kontroli nad szybko rozwijającym się ruchem narodowym na bliskim wschodzie.

Idea zaczęła nabierać realnych kształtów wraz z przejęciem inicjatywy przez Egipt w rezultacie długotrwałych konsultacji międzypaństwowych we wrześniu 44r. zwołano konferencje przygotowawczą. Jej końcowy komunikat tzw prorokuł Aleksandryjski stał się podstawą zawartego po dalszych pertraktacjach paktu Ligii. Pakt ten podpisało 22 marca 45r. w Kairze 7 państ: Egipt, Arabia Saud, Irak , Jemen, Liban, Syria, Transjordania. Za cel nowo powstałej organizacji, uznano zacieśnienie współpracy politycznej, gosp, i społecznej oraz rozstrzyganie konfliktów wewbnątrzarabskich. Ale duże ambicje dynastyczne i personalne działały hamująco na rozwój organizacji.

Syjonizm- wraz z zakończeniem się II wojny św w Palestynie na nowo rozgorzały walki wew. Miedzy ludnością arabską, żydowską oraz Brytyjskimy władzami mandatowymi. Potęgował jej jeszcze tzw. program bildmore przyjęty na kongresie amerykańskiej organizacji syjonistycznej w Nowym Jorku w 42r. który zakładał m.in. utworzenie państwa żydowskiego, obejmującego cała Palestynę i nieograniczoną imigrację żydowską tamże. W obawi o własne interesy(ropa naftowa i stosunki z arabami) Wielka Bryt. Bardzo niechętnie godziła się na te postulaty utrudniając przybywanie nowych grup uchodźców. Żydzi walczyli z Wiel. Bryt. Np. wysadzenie hotelu King David w 46r. w Jerozolimie gdzie zakwaterowana była większość urzędników mandatowych. W obliczu zaostrzenia się walk W.Bryt. przekazała 14 lutego 47r. sprawę Palestyny do ONZ. 15 maja 48r. po ostateczny wygaśnięciu mandatu bryt. I wycofaniu się wojsk proklamowano utworzenie niepodleg.ło państwa żydowskiego.

34. Powstanie państwa żydowskiego

wraz z zakończeniem się II wojny św w Palestynie na nowo rozgorzały walki wew. Miedzy ludnością arabską, żydowską oraz Brytyjskimy władzami mandatowymi. Potęgował jej jeszcze tzw. program bildmore przyjęty na kongresie amerykańskiej organizacji syjonistycznej w Nowym Jorku w 42r. który zakładał m.in. utworzenie państwa żydowskiego, obejmującego cała Palestynę i nieograniczoną imigrację żydowską tamże. W obawie o własne interesy(ropa naftowa i stosunki z arabami) Wielka Bryt. Bardzo niechętnie godziła się na te postulaty utrudniając przybywanie nowych grup uchodźców. Żydzi walczyli z Wiel. Bryt. Np. wysadzenie hotelu King David w 46r. w Jerozolimie gdzie zakwaterowana była większość urzędników mandatowych. W obliczu zaostrzenia się walk W.Bryt. przekazała 14 lutego 47r. sprawę Palestyny do ONZ. 15 maja 48r. Zwołaną nadzwyczajna sesja zgromadzenia ogólnego ONZ wyłoniła specjalny komitet 11 państw( tzw. UNSCOP) który wystąpił z 2 koncepcjami: z tzw. projektem mniejszościowym, postulującym utworzenie dwunarodowego państwa federacyjnego, i z projektem większościowym zalecającym podział Palestyny na 2 państwa złączone unią gospod. Ostatecznie w wyniku głosowania w ONZ 29 list. 47r. większością 10 głosów, przy wydatnym zaangażowaniu USA, zatwierdzono 2 projekt, tworząc 2 państwa(Jerozolima i Betlejem uzyskały status międzynarodowy pod nadzorem ONZ).

15 maja 48r. po wygaśnięciu mandatu brytj. I wycofaniu wojsk angielskich. Żydowska rada narodowa przekształcona w tymczasową radę państwa proklamowała niepodległe państwo Izrael. Nowo powstałe państwo wpłynęło zasadniczo na zmianę układu sił w tym rejonie, przyczyniając się do zantagonizowania stosunków na bliskim wschodzie. Nie bez znaczenia było także postrzeganie przez arabów w państwie Izrael przyczółka świata i kultury europejskiej, a przeciw dominacji tego świata Skierowany był w ich proces emancypacji. Utworzenie Izraela było możliwe dzięki przychylnemu stanowisku USA i ZSRR. Prezydentowi Trumanowi zależało na zdobyciu głosów silnych organizacji żydowskich w zbliżających się wyborach prezydenckich o tyle ZSRR kierował się chęcią wyparcia wpływów bryt. Z bliskiego wschodu i zastąpienie ich własnymi poprzez ustabilizowanie się Izraela jako państwa komunistycznego

- w 1950r. w TEl Awiw wydano tzw. prawo powrotu na mocy którego każdy żyd mógł osiedlić się w ziemi obiecanej w jako swojej ojczyźnie.

Izrael ukształtował się jako państwo o ustroju republikańskim z parlamentarnym systemem rządów i dużym rozdrobnieniem sceny politycznej.

35.I wojna żydowsko - arabska

Dokonany przez ONZ podział Palestyny spotkał się ze sprzeciwem ze strony państw arabskich. Gwałtowną kampanie antyżydowska rozpoczęła Liga Arabska, oraz powstały w 46r. Wysoki Komitet Arabski, głowny ośrodek ruchu narodowego Palestyńczyków. Już 29 listopada 47r. doszło do otwartej konfrontacji zbrojnej, gdy Palestyńczycy przypuścili atak na osiedla żydowskie, znaczną ich cześć niszcząc, a ludnośc mordując. DO walki włączyli się ochotnicy sąsiednich państw arabskich. Wkrótce zostali jednak powstrzymani w wyniku rozpoczętej w kwietni ofensywy Hagany - żydowskich odziałow samoobrony. Punktem przełomowym stała się dokonana 9 kwietnia 48r. przez IRGUN i grupę Sterna, masakra arabskiej wsi Deir Jasmin, która pociągnęła za sobą śmierć ok. 250 osób.Efekt masowe ucieczki ludności palestyńskiej.

Niemal nazajutrz po proklamowaniu przez Izrael niepodległości Egipt, Syria, Liban, Irak i Arabia Saudyjska zbrojnie zaatakowały ten nowy kraj. Ich siły znacznie przewyższały liczebnie armie żydowską, która jeszcze na początku 48r. pozbawiona byłą broni pancernej, ciężkich dział i samolotów. Z pomocą w postaci wyposażenia przyszedł zwłaszcza ZSRR i blok komunistyczny chcąc w ten sposób zainicjować próbę zdobycia przyczółka na Bliskim Wschodzie. Wojna trwała z przerwami ponad poł roku, ale od samego niemal początku jej przebieg był dla skłóconych arabów, pozbawionych wspólnej strategii militarnej, a nawet dowództwa niekorzystny. Kilkakrotne próby maeiacji ze strony ONZ nie przyniosły efektu. Fiaskiem zakończyła się również misja przewodniczącego szweckiego czerwonego krzyża, hrabiego Folke Bernadotte, zastrzelonego rzez członka żydowskiej grupy Sterna. Niepomyślny przebieg dalszych działań wojennych zmusił w końcu państwa arabskie do wstrzymania ognia. Prowadzone na wyspie Rodos pod Auspicjami ONZ rozmowy mediacyjne doprowadziły wreszcie do zawarcia rozejmu: Z Egiptem 24 luty 49r., Liban 27 marca, Syria 20 lipca, do rokowań nie przystąpiły Irak i Arabia Saudyjska od początku przeciwne jakimkolwiek negocjacjom. Ustalone zawieszenie broni powiększyło terytorium Izraela o blisko 1/3, tj. do 20.7 tys. Km. Kwadratowego. Co stanowiło prawie 77% obszaru całej Palestyny. Do zawarcia ostatecznego układu pokojowego nie doszło.

Wynik wojny spowodował pojawienie się problem tzw. uchodźców palestyńskich- 51r. 900 tys. Osób. Problem palestyński w niemałej części był rezultatem polityki państw arabskich, które sprzeciwiały się naturalnej asymilacji przybyszów z Palestyny, jak również osiedleni ich na terenach opuszczonych przez żydów.

36. Bliski wschód w polityce mocarstw.

Oslabienie pozycji W.Bryt. i Francji na bliskim wschodzie wytworzyło próżnie, która staraly się wypełnic ZSRR i USa. ZSRR po fiasku swych planów związanych z Izraelam zwrócił uwagę na państwa arbskie. Poważne trudności wewnętrzne i brak stabilizacji politycznej w wielu krajach regionu, konsekwentnie anty Izraelska i szerzej antyzachodnia linia w plotyce zagranicznej większości z nich oraz narastanie tendencji lewicowych były cznnikami ułatwiającymi penetrację radziecką. Od polowy lat 60 była ona szczególnie wyraźna w Egipcie i Syrii. W rezultacie mocarstwa zachodnie postanowily przedsięwziąć kroki, które by mogly zapobiec całkowitej destabilizacji politycznej i ofensywie komunizmu na bliskim wschodzie.

Wyrazem tej polityki staly się: pakty zawarte między Turcją, Irakiem i Transjordanią jeszcze w 47r. pod patronatem Brytjskim, doktryna Trumana z 47r. trójstronna deklaracja W. Bryt. Francji i USa z roku 50 w sprawie dostawa broni i sprzętu dla wszystkich krajów rejonu dla zapewnienia im skutecznej obrony, propozycja powołania tzw. sojuszniczego dowództwa środkowego wschodu przdstawiona pod koniec 51r. przez USA, W. bryt. Francje i Turcję ( obydwie te inicjatywy spotkały się z gwaltowną krytyką wśród państw arabskich), Pakt bagdaccki 55r. z udziałem Iraku jako jedynym krajem arabskim oraz doktryna Eisenhowera ze stycznia 57r. o funduszach na rozwuj ekonomiczny krajów blisko wschodnich i ochronie przed wpływem międzynarodowego komunizmu( przyjęly ją jedynie konserwatywne państwa Arabia Saud., Irak Jordania, Liban). Polityka USA w tym regionie opierała się, ąz do wybuchu rewolucji islamskiej 79 r. na tzw. doktrynie bliźniaczych filarów polegających na ściślejszej współpracy z 2 silnymi, zasobnymi w ropę, monarchiami: Iranem, i A.saud.

37. Druga wojna żydowsko-arabska

Po walce w Egipcie wladze przejmuje Naser dążył on do unicestwienia Izraela. Egipt znalazł silne poparcie ze strony ZSRR i państw komunistycznyh, które doceniając znaczenie i rolę państw arabskich zmieniły orientację swej polityki bliskowschodniej. ZSRR a w ślad za nim Czechoslowacja (30 września 55r.) ogromne dostawy sprzętu bojowego do Egiptu. Poparcie ruskich stalo się w istocie jedną z przyczyn powstałego w 56r. tzw. kryzysu sueskiego. Bezpośrednio doprowadzila do niego nacjonalizacja kanału ( 26 lipca 56r.) podjeta dla sfinansowania budowy wielkiej tamy w Asuanie. Egipt w tym czasie zawieral już porozumienia do budowy koalicji antyizraelskiej z Syrią, Arab. Saud. I Jemenem. Przymierze to stało się jedną z bezpośrednich przyczyn II wojny arbsko-żyd. Pozostałe przyczyny: zablokowanie Izraelowi dostępu do oceanu Indyjskiego prze odebranie mu prawa żeglugi w zatoce Akaba oraz zamknięcie kanałow dla statków Izraelskich ( pogwałcenie rezolucji ONZ z 51r.).

Izrael zdecydował się na ubszedzający atak na Egipt. Nastąpił on 29 paź. 56r. w ścisłym porozumieniu z wielk. Bryt. Francją. Kraje te po odrzuceniu przez Nasera zastosowanego przez nie dzień poźniej pod adresem walczących stron ultimatum żądającego natychmiastowego przerwania walk i wycofanie Się z obu brzegów kanału- interweniowaly zbrojnie. Izrael w niecaly tydzień zadal klęske armi egpiskiej zajmując pozycję na Synaju i w gazie. Brytole i Francuzi z powietrza i morza opanowaly rejona kanału Sueskiego. Pod presją USa i ZSRR 7 listopada przerwano dzialania zbrojne. Izrael musial się wycofać na linie rozejmu z 49r. którą strzec od tąd mialy doraźne siły ONZ na bliskim wschodzi UNEF.

39. Działalnośc OWP

Owp z Ahmedem Szukejri na czele sformułowan karte OWP wzywając do utworzenia niepodleglej Palestyny w miejsce Izraela równało się to żądania bezwarunkowego usunięcia Żydów z ziem arabskich i likwidacji ich państwa od tego czasu datuje się nasilenie działalności partyzancki palestyńskiej. Wojna sześciodniowa choc zakończyła się klęska przyniosła OWP wzrost znaczenia na arenie międzynarodowej jako szermieżwoi sprawy palestyńskiej w jej wyniku zdecydowano się na pewną reorganizacje ruchu pojawiły się tendencje do zjednoczenia czego przejawem stalo się utworzenie się w 68r. palestyńskiej rady narodowej jako parlamentu na obczyźnie oraz wybur na przewodniczącego komitetu wykonawczego OWO Jasera Arafata, dotychczasowego lidera Alfatah. W 70r. zaś powolano komitet centralny OWP z zadaniem wytyczenia głównych kierunków działalności mimo tych posunięć ruch palestyński był wewnętrznie podzielony np. różne metody walki. OWp odrzucala próby pokojowego uregulowani kryzysu bliskowschodniego w drodze częściowych ustępstw oraz możliwłósci akceptacji Izraela jako państwa. Mieli liczne kontakty z ZSRR( kasa broń). W Jordanii gdzie Palestyńczycy stanowili przeszlo polowe mieszkańców próbowali dokonać przewrotu. Zapobiegła mu szybka i gwałtowna reakcja króla HUssajna we wrześniu 70r. kiedy wojska rządowe krwawo rozprawiły się z Feduinami tzw czarny wrzesień. Najsłynniejsza akcja to atak na Izraelska drużynę sportową w czasie igrzysk olimpijskich Monachium 72r.

40. XX zjazd KPZR i jego skutki w bloku.

Zaplanowany na luty 56r. zjazd nie zapowaidal się jako wydażenie rewolucyjne przebiegal według dotychczasowego rytuału w chwili gdy Chruszczow uzyskal zgodę prezydium KC KPZR na ogłoszenie na zamkniętym posiedzeniu wyników prac komisji Pospiełowa. Referat Chruszcz. Wygłoszony w nocy 25 lutego ograniczył się tylko do omówienia przestępstw Stalina popełnionych na wiernych członkach partii ( zabójstwo Kirrowa) raport ten dostatecznie przedstawił mechanizm terroru i system samowoli. Obarczył także Stalina pewna odpowiedzialnością za kompromitujące klęski pierwszej fazy wojny z Niemcami.

-przedstawienie masowych deportacji calych narodów w latach 43-44 m.in. tatarów krymskich, Czeczeńców.

Pozytywnie natomiast została oceniona walka Stalina z wewnątrz partyjną opozycją Trockim, Kamieniewem, Zinowiewem itd.Decyzja Chruszczowa o częściowym napiętnowaniu zbrodni Stalina była bardzo ryzykowna dla samego autora wspierającego i realizującego osobiście Stalinowski system przemocy w latach 30 i 40 np. stał na czele KP Ukrainy i był odpowiedzialny za jej pacyfikacje 38-49.

Referat pierwszego sekretarza pomimo klauzury tajności uzyskal szeroki rezonans ludzie poraz pierwszy od wielu lat nie kryli się z wyrażeniem swoich poglądów.

-Aleksjej Sniegow 17 lat łagrów zwolniony w 53r. były wyskoi funkcjonariusz partyjny został zastępca naczelnika wydziału politycznego głownego zażądu obozów (gułag) dzięki niemu wyszlo wielu więźniów w latach 56-57.

Po 20 zjeździe w różnych częściach ZSRR powstawać zaczęly nieformalne grupy i organizacje stawiające sobie za cel przeciw działanie powrotowi kulut jednostki respektowanie demokratycznych norm prawnych oraz poszanowania swobody twórczej co określana z razu jak nawrót do norm leninowskich. Zalążki opozycji były jednak natychmiast zmuszne do zejścia do podziemia, tak narodził się ruch zwany na Zach. Dysydenckim, który w swej walce posługiwał się m.in. samizdatem- publikacjam wydawanymi poza zasięgiem cenzury. Fenomenem było czasopismo Syntaksis red. A.Ginzburg. A.Saharow twórca radzieckiej bomby wodorowej wzywał władzę do zaprzestania prób z bronią niekonwencjonalną. W 61r. Hryhorenko przedtawił temat poszanowania norm leninowskich z zwłaszcza ograniczenia przywilejów paryjnych po przeniesieniu na daleki wschod założyl tam związek walki o odrodzenie leninizmu.

Wszystkie te przykłady stanowily o istocie krótkiego okresu liberalizacji od 53r. który zaczęto określać mianem odwilży z tytuły powieści Ilji Erenburga.

41. Konflikt sowiecko - chiński.

Główną przyczyną antagonizmów prócz istniejących drobnych różnic ideologicznych była niechęć chińskich komunistów, nie szkolonych w Moskwie i nie zawdzięczających niczego Armii Czerwonej, do przyjęcia roli satelitów. Mimo pozornie bliskich i serdecznych stosunków z ZSSR Pekin już w 55 roku doprowadził do opuszczenia przez Rosjan wydzierżawionych im przez Czang Kej-szejka baz w Dairenie i Porcie Artura. Wkrótce pojawiły się oskarżenia i nikłe rozmiary rosyjskiej pomocy dla Chin. W latach 1950-62 wyniosła ona 1,8 mld rubli(13% sumy przeznaczanych na państwa bloku). ZSSR nie poparł Chin w sporze z Indiami, prowadził także rozmowy z USA mające na celu zapobiegnięcie wybuchu III war, a w niej MAO widział najpełniejszą możliwość zadania ciosu „imperialistycznemu zachodowi”. Wreszcie ZSSR nie przekazał Chinom obiecanych planów technologii atomowej. W odpowiedzi Pekin ostentacyjnie odmówił podpisania moskiewskiego traktatu o częściowym zakazie doświadczeń z bronią jądrową(63), także chruszczowowskie potępienie kultu Stalina rozdrażniło Mao, który w partii także tworzył wokół własnej osoby kult. Stawką w sporze była hegemonia w bloku komunistycznym. Jedynym państwem europejskim, które opowiedziało się za Chinami była Albania, która za wszelką cenę chciała wyzwolić się spod kurateli Kremla. Kulminacją konfliktu, w którym chińczyki oprócz odchylenia od prawdziwego „marksizmu-leninizmu” oskarżyła ruskich o okupację ziem chińskich zdobytych ongiś przez carat, stała się konfrontacja zbrojna w marcu 1969r nad rzeką Ussuri, gdzie wojska obu stron stoczyły przy użyciu lotnictwa i wojsk pancernych regularny bój o 1km/kw mielizny. Nawiasem mówiąc walki te toczyły się w czasie pozostawania w mocy chińsko radzieckiego traktatu o przyjaźni i sojuszu. ZSSR utrzymywał wówczas nad granicą zachodnią 33 dywizje, a jego sztabowcy poważnie rozważali możliwość prewencyjnego uderzenia na chińskie wyrzutnie nuklearne.

42. Początki dekolonizacji w Azji. (Indie, Indonezja, Indochiny).

Indochiny. Francuzi zachowali władzę nad tym obszarem aż do drugiej wojny światowej. W 1940r. Japonia wymogła na rządzie francuskim , jej prawo do założenia baz wojskowych i utworzenia w Wietnamie swych wojsk. Na przełomie 1942/1942 Japonczycy opanowali cały Wietnam. Wietnamczycy podjeli walke z okupantem tworząc Viet Minh z Ho Chi Minem na czele. Nacjonaliści wyłonili w 1945 r. rząd Tymczasowy rząd Republiki Wietnamu a Bao Daia zmuszono do abdykacji. Po kapitulacji Japonii 2.09.1945r. miejscowi władcy postanowili uniezależnić się także od Francji. W 1945 przywódca Viet Minh Ho Chi Minh proklamował niepodległy Wietnam. Podobnie król Khmerów Norodom Sihanouk ogłosił niezawisłość Kambodży. Francuzi nie chcieli jednak zrezygnować ze swojej kolonii w tym strategicznym regionie świata i pomimo podpisanych porozumień rozpoczęli rekolonizację Indochin. Na początku 1946r. włączyli Wietnam do federacji indochińskiej, która miała stanowić część Unii Francuskiej. Spotkało się to z oporem politycznym i zbrojnym miejscowej ludności, zwłaszcza Wietnamczyków. Rozpoczęła się pierwsza francuska wojna kolonialna, 8-letnia I wojna indochińska (1946-1954). W 1946r. w Fontainebleau doszło do rozmów Francuzów i DRW ale wszystko zaprzepaściło atak 23.11.1946r. Francuzów na Hajfong. Kolonizatorzy francuscy utworzyli tzw. rząd centralny z Bao Daiem na czele i w 1949r. proklamowano Państwo Wietnamskie stowarzyszone z Francją. W 1950r. armia DRW opanowała sytuacje wypierając kolonizatorów francuskich. Klęska Francuzów pod Điện Biên Phủ 7.05.1954 przypieczętowała utratę Indochin przez Francuzów. 20 lipca 1954 podpisano w Genewie układy pokojowe - powstały 4 niepodległe państwa: Wietnam Północny (komunistyczny), Wietnam Południowy, Laos i Kambodża.

Indonezja. Holenderskie Indie Wschodnie. Z inicjatywy Achmeda Sukarno powołano do życia Partie Narodowa Indonezji (PNI). Korzystając z załamania Japonii Sukarno 17.08.1945r. proklamował republikę Indonezji, ale Brytyjczycy i Holendrzy, pod pretekstem walki z resztkami wojsk japońskich, wkroczyli na teren wysp. W połowie 10.1945 r. rozpoczęły się walki indonezyjsko-brytyjsko-holenderskie, zwłaszcza na Jawie, i trwały cały rok. Jesienią 1946r. wojska brytyjskie zaczęły się wycofywać z Jawy - ewakuację zakończono 30.11.1946r. osamotniona Holandia 13.11.1946r. uznała suwerenność Republiki Indonezji na wyspach: Jawa, Sumatra i Madura, ale Indonezyjczycy walczyli o wyzwolenie pozostałych wysp. Na skutek interwencji ONZ 17.01.1948r. podpisano zawieszenie broni, jednak w 12. 1948r. Holendrzy złamali je i wznowili walkę zajmując całą jawę. Spowodowało to oburzenie opinii publicznej i krytykę ONZ. Holandia wznowiła rozmowy z Indonezyjczykami i 27.12.1949r. Holendrzy wycofali się z większości wysp. Zaczytując pod kontrolą Irian Zachodni na Nowej Gwinei. Proklamowano Stany Zjednoczone Indonezji. Pierwszym premierem został Achmed Sukarno do 1968r.

Indie. Brytyjczycy od początku tłumili dążenia niepodległościowe w Indiach. Dopiero w 1947r. przystąpiono do realizacji planu usamodzielnienia Indii. W 1947r. wicekrólem Indii został Louis Mountbatten. Przyjęto plan podziału Indii na dwa państwa: Indie i Pakistan. Parlament brytyjski przyznał w lipcu 1947r. ustawę uznającą Indie za niepodległe i proklamowanie 15.08.1947r. niepodległości Indie i Pakistanu. Oba państwa były dominium brytyjskim. Podział na część hinduską i muzułmańską nie był łatwy, doszło do masowych przesiedleń. Doprowadziły one do wybuchu buntu w Kaszmirze. 80 % ludności tam mieszkającej chciało oderwać się i przyłączenia do Pakistanu. Wojna trwała kilkanaście miesięcy. Pod naciskiem ONZ 1.01.1949r. dokonano podziału według linii frontu: 2/3 przyłączono do Indii a 1/3 do Pakistanu. 26.11.1949r. uchwalono konstytucję , gdzie Indie zostały republiką. Na czele państwa stanął Jawaharal Nehru.

Pakistan na początku podzielony był na 2 części: Pakistan Zachodni i Pakistan Wschodni oddzielone Indiami. Pakistan wschodni oddzielił się w 1971r. przekształcając się w państwo Bangladesz .

43. Dekolonizacja Afryki.

Na mocy traktatu pokojowego z Italia swobodę działania uzyskały kolonie tego państwa. Erytrea przyłączyła się do Etiopii , a Libia i Somalia utworzyły samodzielne państwa. na południu istniało RPA, jako państwo białej mniejszości. Na północy Egipt walczył o usamodzielnienie się od Brytanii. W Egipcie powstała partia nacjonalistyczna Wafd , która wzywała do zerwania z Brytyjczykami. W armii Egipskiej powstała tajna Organizacja Młodych Oficerów z generałem Nagibem i płk Naserem. W 1952r. obalono króla Faruka a Nagib został prezydentem a Naser premierem. Ruchy niepodległościowe wystąpiły na terenie kontrolowanym przez Francje Algierii, Maroka i Tunezji. Buntowała się cała Afryka Północna zwana Maghrebem. Miały one wsparcie państw azjatyckich. Z inicjatywy przywódcy Indii Jawaharala Nehru, przywódcy Indonezji Sukarno, przyw. ChRL Mao Tse-Tunga podjęto szeroka kampanię na rzecz uwolnienia ludów kolonialnych i zależnych oraz utworzenie szerokiego frontu państw afroazjatyckich. W 1954r. narastający bunt w Algierii od 44 r, przekształcił się w wojnę z francuzami. W Bandungu w Indonezji od 18 -24 .04. 1955 r zebrali się przywódcy 29 krajów azjatyckich i afrykańskich, którzy podjęli walkę z kolonializmem. Czołową rolę odegrali Nehru, Naser, Sukarno, Tito Czou En-laj. Idea nacjonalizacji, czyli pozbawienia prawa własności ludności białej w koloniach, wynikała z tego ze , powstała, jako naruszenie praw moralnych, przez wyzysk ludności tubylczej. Porażka wojenna osłabiła autorytet państw kolonialnych (bliski wschód). W 1956 r. niepodległość uzyskała Tunezja, Maroko, Ghana a 1957 Gwinea. W 1946 utworzono Unię Francuską a 1958 Wspólnotę Francuską, w której kraje kolonialne miały ograniczoną autonomię. Brytyjczycy tworzyli zarządy złożone z polityków kolonialnych - ta forma załamała się w latach 1957 -60. W Kairze od 26.12. 1957 - 1.01 1958r. obradowała II Konferencja Solidarności Państw Azji i Afryki 40 delegacji. Podjęto współprace krajów afroazjatyckich i powołano Stały Sekretariat Konferencji w Kairze. W 1960r. niepodległość uzyskało 16 państw afrykańskich - Rok Afryki. Ruch objął też Antyle i wyzwolone kraje Azji - załamał się system kolonialny!! W 1946 należały do ONZ 4 państwa afrykańskie a 1961 29!! W 1962 r. Francja proklamowała niepodległość Algierii po 8-letniej wojnie. W 1963 r. w Afryce istniało 30 niepodległych państw. 25.05. 1963r. 30 państw Afrykańskich powołało OJA - wzywano do likwidacji kolonializmu i rasizmu i umacnianiu współpracy. W 1970 r w ONZ było już 42 państwa afrykańskie. Podczas głosowania w ONZ 18.12. 1960 za poprawkami do uchwały o dekolonizacji głosowało 89 delegacji, przeciwko były: USA, Francja, W.B, Australia, ZPA, Belgia, Holandia, Portugalia i Hiszpania. W 1961 powołano Org. Współ.Gosp. Krajów Azji i Afryki. 21.01 1962 r. powołano Komisję do spraw Powszechnej Dekolonizacji.

44.Wojna w Wietnamie

Kolonizatorzy francuscy w końcu XIX w. opanowali Półwysep Indochiński tworząc tam uzależnione od siebie kolonie i państwa. Na 20 mln. Mieszkańców Wietnamu kolonizatorzy franc. Stanowili zaledwie 40 tys. Osób Uważali oni ,że podnieśli Wietnam na wyższy poziom kultury. Wietnamczycy nie protestowali ,ale już w okresie międzywojennym domagali się niepodległości. Powstały partie polityczne, zaczęto domagać się suwerenośc. W 1940 r. Japonia wymogła na rządzie franc. by przyznał jej prawo założenia baz wojskowych i otworzenie garnizonów wojskowych w Wietnamie.

Wietnamczycy podjęli walkę z nowym okupantem, tworząc podziemny ruch niepodległościowy zwany Viet Minh( Liga niepodległości Wietnamu). Główną rolę odgrywali w nim komuniści z Ho chi Mincem na czele. Pod koniec wojny japończycy proklamowali niepodległość Wietnamu przywracając mu system monarchiczny z cesarzem Bao Daiem na czele, ale nacjonaliści w 45r. wyłonili Komitet Wyzwolenia Narodowego, który wystąpił z programem utworzenia Demokratycznej Republiki Wietnamu, cesarz bao dai zmuszony do abdykacji. W dniu kapitulacji Japonii 2 września 45r. w Hanoi oficjalnie proklamowano deklaracje niepodległości. Na czele rządu DRW stanął Ho chi Minh. Przystąpiono do budowy państwa, niezależnego od Francji i Japonii.

Taki stan nie odpowiadał frnacji i W. Bryt której odziały przyszły z Indii. Te 2 państwa organizowały się Kochinchinie ze stolica w Sajgonie, podczas gdy DRW koncentrował się w Hanoi. Zółtki chciały rozwiązać sprawę pokojowo. W początku 46 r. Francuzi włączyli Wietnam do Federacji Indochińskiej, która miała stanowić część Unii Francuskiej. Punktem wyjścia była kochinchina, czyli Wietnam połud. Ze stolicą w Sajgonie. We wrześniu 46 r. w Fontainebleau podpisano układ franc-wietnamski oraz powołano zwołanie specjalnej konferencji na 47r. ale nie doszło ponieważ, 23 listop. Marynarka francuska ostrzelała Hajfong zabijając 20 tys. Ludzi . Incydent ten spowodował wojnę.

W ciągu pierwszych 3 m-ce Francuzi zajęli 2/3 kraju Wietnamu DRw kontrolował głównie górzyste tereny tereny na pograniczu Chin. W 48 r. kolonizatorzy utworzyli rząd centralny z cesarzem bao daiem na czele. Ale nastąpił zwrot w wojnie, przyczyną byłó zwycięstwo Chin skich komunistów w woj. Domowej. Gwarantowali oni sprzęt partyzancte wietnamskiej w 51r. 20 ton m-ce, 53r. 200 ton.

W 50 r. generał Giap przeszedł do działań zaczepnych np.: wyparto odziały franc, i wkroczono do Laosu i założono tam partyzantke Pathet Lao. Natomiast generał franc. Henio Navarre , podjął próbę przecięcia lini komunikacyjnych przeciwnika z Chinami i Laosem oraz związanie i zniszczeni jak największych sił przeciwnika. Walki o Dien Bien Phu 53r. teren osadzony był przez desant powietrzny i szereg drewniano-ziemnych fortów , który stał się pułapką dla franc. Górujący nad nią łańcuch gór wykorzystali artyleria wietnamska a tego Francuzi nie wzięli pod uwagę. 13 marca 54r. , 15 tys garnizon zaatakował 90 tys armie franc. Wobec zniszczenia pasów startowych jednym ratunkiem dla franc była interwencja amerykańskiego lotnictwa, jednak prośby zdały się na nic. Decyzja podjęta pomimo deklaracji Eisenhowera iż utrata Indochin spowoduje „efekt domina” oddając w rece komunistów - Birmę , Indonezje, Malaję. Den Bien Phu padło ostatecznie 7 maja 54r.

- konferencja genewska 21 lipca 54r. skutki: uznanie przez franc niepodległości Wietnamu Kambodży , Laosu , przyjęcie wszystkich na rok do Unii Francuskiej, Utworzenie Międzynarodowej Komisji i Kontroli Nadzoru.

Wietnam miał być zjednoczony w ciągu 2 lat poprzedzone wyborami demokratycznymi.

Odpowiedzią USA na klęsce franc. było powołanie do życia 8 września 54r, SEATO- mającj na celu powstrzymanie postępu komunizmu w ty rejonie. By nie wkurwić CHRL, parasol nie objął Tajwanu , ale i tam Moska i Pekin skrytykowały SEATO. Słabośc instytucji - sygnatariusze będą udzielać sobie pomocy nie automatycznie, ale zgodnie ze swoimi konstytucyjnymi procedurami. Wycofanie się Indochin i rozpad Pakistanu przypieczętowały rozpad paktu- 30 września 77r.

W Wiet. Połud. Bao Dai mianował premierem Ngo dinh diema ten zakręcił referendum i powstała Republika Wietnamska. Wypowiedział on układy genewskie bo ich nie podpisywał.

- na pół Ho SZi Minh rządzi.

Rosnące niezadowolenie lud. Na południu wykorzystywała partyz. Komunistyczna Vietcong „ wiet. Komunista”. Rozpoczynająć od 57r. eksterminacje wiernych Sajgonowi wiernych urzędników, chłopów. W istocie partyz. Sterowana przez DRW. Cel Vietcongu- 20 grudnia 60 r. powstanie Narodowego Frontu Jedności Wyzwolenia Wiet. Połud i obalenie Diema i przejęcie władzy.

W dniach 2, 4 sierpnia 64r. w okolicznościach do dziś nie znanych amerykań. Niszczyciele zostały zaatakowane w Zatoce Tokińskiej przez kutry torpedowe DRW. Kongres USA 7 sierpnia tzw. rezolucja tonkińska udziela prezyd. Johnsonowi nadzwyczajnych pełnomocnictw.

Do nalotów na DRW doszło dopiero po ataku na ameryk. Bazy w Bien Hoa i Pleiku. Armią dowodził William Westmoreland, liczyła 389 tys ale już w 68 r. - 548 tys. W obawie przed interwencja Chińska zakazono przekraczania granicy DRw, a od 70r. także neutralnej Kambodży i Laosu. ( wiec Vietcong i Czerwone Khery się odradzały spokojnie cały czas).

- do 68 r. 2,5 mln ton bomb.

- ZSRR dostarczał ropę do portu w Hajfongu.

Ofensywa TET 30 stycz. 68r. gen. Giap rozpoczął decydując w mniemaniu Hanoi ofensywę, mająca na celu zmusić USA do odwrotu , a od lud Połud do obalenia rzadów Van Thieu. Mimo dojścia nawet pod ambasadę USA w Sajgonie atak zakończył się całkowitą klęską. Zgineło 45 tys zoł. Vietcongu przeciwnik 4000 tys. USA była w szoku po tej bitwie.

Ale zbyt dużo kasy ST. Zjed straciły wojnie 200 mln dolarów, dlatego za wszelką cene chiano ją skończyć i 27 stycznia 73 henio Kisinger i Le duc Tho podpisali porozumienie. Przyczyniając się do upadku Sajgonu.

45 Polityka odprężenia lat 70-tych

Nastroje w RFN ewoluowały na lewo, do władzy dochodzi tam SPD. W sierpniu 70 roku następuje podpisanie układu o wzajemnych stosunkach między RFN z ZSSR, w których rząd RFN zapewnił, iż uznaje granice powojenne w Europie i nie dąży do ich podważenia. W Warszawie w grudniu 70 podpisano układ o regulacji stosunków między Polską a RFN, doszło także do znormalizowania stosunków z NRD 21 grudnia 71 NRD i RFN wzajemnie się uznały, RFN zrezygnowało z tezy, że reprezentuje oba kraje niemieckie. Czechosłowacją RFN podpisała układ w grudniu 73, uznając, że układ monachijski z 38 roku był nieważny. W grudniu unormowano stosunki z Bułgarią i Węgrami. W 67 i 68 z Bułgarią i Jugosławią. Dzięki temu doszło do pewnego spokoju w tej części europy a oba bloki polityczno-wojskowe pokazały, że konflikty potrafią rozwiązywać drogą politycznych negocjacji a nie drogą zbrojną. Problem niemiecki nie został jednak zażegnany, RFN nadal dążyło do zjednoczenia Niemiec. Obawiali się o to, że w NRD wykształci się kompletnie inne społeczeństwo. Nastąpiła ożywiona wymiana osobowa pomiędzy obydwoma p. niem a także wymiana gospodarcza, nadal dawały o sobie znać silne ruchy anarchistyczne. Organizowano zamachy na czołowych przedstawicieli życia politycznego, gospodarczego i społecznego. RFN ustabilizowało sytuację wew. I umacniało swoją pozycję na arenie międzynarodowej natomiast NRD chętnie przystąpiło do wymiany gospodarczej, podkreślając jednak swoją odrębność ideologiczną. W paź 74 wprowadzono nową konstytucję, z której usunięto zapis o jednolitym narodzie oraz o dążeniu do jedności Niemiec stwierdzając, że jest socjaldemokratycznym państwem robotniczym i chłopskim, władze NRD na wyjazd do RFN pozwalało najczęściej starszym ludziom, młodsi próbowali nielegalnie przekroczyć granice, co spotykało się z rozmaitymi represjami i użyciem broni palnej. NRD wysoko stała pod względem gospodarczym w porównaniu do innych państw bloku komunistycznego ale zdecydowanie ustępowała pod tym względem RFN.

Konferencja bezpieczeństwa i współpracy w europie.

W Helsinkach 22 list 72 spotkali się przedstawiciele 32 państw europejskich oraz Kanady i USA. Przez siedem miesięcy dyskutowano o problemach niezbędnych do przygotowania konferencji bezpieczeństwa europejskiego. Idea konferencji dojrzewała przez dłuższy czas, nie było jednak warunków politycznych do jej przeprowadzenia., sytuacja dojrzała dopiero w latach 71-75,. Trudności związane z kryzysem paliwowo-energetycznym, oraz załagodzenie konfliktu związanego ze zjednoczenie Niemiec raz zakończenie wojny w Wietnamie, stworzyły nową, bardziej sprzyjającą do rozmów atmosferę. Świat wkroczył w okres odprężenia i koegzystencji. Można było myśleć o zacieśnieniu współpracy gospodarczej i zaprzestaniu zbrojeń. W maju 72 prezydent Nixon rezydował w ZSRR, a delegacja radziecka z Leonidem Breżniewem na czele w czerwcu następnego roku wizytowała w USA . w Moskwie w maju 72 podpisano porozumienie o „Podstawach wzajemnych stosunków między ZSRR a USA” zaś w czerwcu w USA podpisano kilka układów regulujących dwustronną współpracę obu państw w wielu kwestiach m.in.: porozumienie o współpracy w dziedzinie rolnictwa, badań oceanu światowego oraz komunikacji, porozumienie w dziedzinie techniczno naukowej w sprawie pokojowego wykorzystania energii atomowej, porozumienie o zapobieganiu wojny nuklearnej. USA podjęły także nieoficjalne rozmowy z Chinami w ramach tak zwanej polityki pingpongowej (72-73). W tej atmosferze można buło myśleć o finalizowaniu rokowań KBWE. Rozmowy prowadzono w czterech rundach i brało w nich udział 35 państw europy i amer. Pł. Z pośród państw europejskich udziału nie wzięła tylko Albania. Podczas pierwszej rundy państwa deklarowały gotowość do udziału w rozmowach i przedstawiły swój punkt widzenia, podczas drugiej dyskutowano na temat porządku dziennego konferencji i przedstawiono projekty dokumentów. 3 runda była rundą na której ustalono porządek dzienny i koncepcje obrad, 4 przygotowano projekty 96 zaleceń szczegółowych i procedur obrad. Podczas przygotowań do konferencji przeprowadzono wiele wizyt dyplomatycznych i spotkań dwustronnych, bez podziału na bloki. Sama konferencja obradowała w 3 fazach: pierwsza w hel. Obradowano na szczeblu min. Sraw zagr. W 2 odbywającej się w Genewie opracowywano dokumenty. 3 faza w hel. Spotkali się najwyżsi przedstawiciele państwowi 4 faza podpisanie aktu końcowego KBWE. (konf. trwała od lipca 73 do sierpnia 75). W akcie końcowym przyjęto zasady współpracy które obejmowały takie postanowienia jak: poszanowanie równości i suwerenności państw czy powstrzymywanie się od groźby użycia siły lub użycia siły. Akt Końcowy KBWE stanowił deklarację woli pokojowego współistnienia. Nie był to układ polityczny ale katalog zasad i norm. W marcu 72 USA i ZSRR podpisały układ salt I. W tym czasie spada znaczenie ONZ.

Normalizacja stosunków w Chinach

„Rewolucja kulturalna” w Chinach zakończyła się w 69 roku. Spowodowała ona wielkie spustoszenie polityczne i moralne, dotknęła głownie kadr partyjny i administrację państwową. Za największy sukces rewolucji uznano rozwój oświaty, podniesienie stanu zdrowotności społeczneństwa i upowszechnienie nowej technologii przemysłowej. W końcowej fazie wojny domowej Chiny dokonały też zasadniczej zmiany w polityce zagranicznej i stopniowo zaczęły wychodzić z izolacji, konflikt z ZSRR doprowadził, do złagodnienia stosunków z USA. W 71 Chiny zostały przyjęte do ONZ. 9 września 76 zmarł Mao Tse-tung, jego kult zaczął powoli zanikać w 79 USA uznały istnienie p. chińskiego.

46. Praska wiosna.

Od śmierci Klementa Gottwalda w 1953 r. pierwszym sekretarzem Komunistycznej Partii Czechosłowacji był Antonín Novotný, który w 1957 r. objął też urząd prezydenta kraju. W przeciwieństwie do Polski, po referacie Nikity Chruszczowa w 1956 r. w Czechosłowacji nie było wyraźnego okresu odwilży, destalinizacja przebiegała wolno, w KPCz dominowali starzy działacze. W latach 60. zaczęły jednak stopniowo narastać głosy krytyczne wobec Novotnego i kierownictwa, nawet w obrębie rządzącej partii komunistycznej. Ich powodem był przede wszystkim kryzys społeczny i gospodarczy, który coraz bardziej ogarniał Czechosłowację na skutek zniszczenia gospodarki rynkowej po 1948 r. Grupy te, nawołujące do zastąpienia centralnego planowania „socjalistyczną gospodarką rynkową”, w partii komunistycznej skupiały się wokół Oty Šika, członka KC i kierownika Instytutu Gospodarki przy Praskiej Akademii Nauk. Na Słowacji dochodziły do tego napięcia na tle narodowościowym, spowodowane centralistyczną polityką Novotnego i zawężaniem uprawnień organów słowackich. Wśród słowackich komunistów dużą popularnością cieszył się Gustáv Husák, który w latach 50., podobnie jak Władysław Gomułka, był oskarżony o odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne i więziony. Ideologia komunistyczna coraz bardziej nie przystawała też do zmian społecznych - bujnego rozwoju życia kulturalnego, zwłaszcza nowego kina czeskiego i importowanych z Zachodu. W coraz większej opozycji do rządu byli pisarze. Już na początku lat 60. na kongresie pisarzy wezwano do uznania znaczenia twórczości Franza Kafki, to tej pory wyklętego przez ideologów komunistycznych. Tubą nowych prądów stało się czasopismo literackie Literární Noviny o dużym jak na Czechosłowację nakładzie 140.000 egzemplarzy, którego trzej delegaci na IV zjeździe Związku Pisarzy Czechosłowackich w czerwcu 1967 r. skrytykowali nie tylko osobę Novotnego, ale cały okres 20 lat od przejęcia władzy przez komunistów. Novotný zareagował poleceniem wyrzucenia wymienionych trzech redaktorów z partii i poddania czasopisma pod nadzór Ministra Kultury, nie doprowadziło to jednak do uspokojenia nastrojów wśród inteligencji i studentów. Kolejnym polem konfrontacji stały się stłumione przez policję demonstracje studentów z akademików dzielnicy Pragi Strahova dnia 31 października 1967 r., którzy żądali poprawy warunków zakwaterowania. Brutalność policji wywołała falę krytyki w społeczeństwie, a kiedy Novotný zwrócił się od Moskwy, ta dała mu do zrozumienia, że nie może liczyć na pomoc, lecz musi sam uporać się z problemami. Wszystkie te wydarzenia i zaostrzająca się walka pomiędzy dogmatycznymi i reformatorskimi kręgami w partii doprowadziły wreszcie do zmiany na stanowisku I sekretarza KC KPCz, do której doszło na posiedzeniu KC KPCz 4 stycznia 1968 r. Od 5 stycznia 1968 r. nowym przywódcą KPCz został (z poparciem Breżniewa) dotychczasowy pierwszy sekretarz Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Słowacji Alexander Dubček. Novotný na razie zachował mniej ważne stanowisko prezydenta państwa. Już po kilku tygodniach stało się jasne, że rezultatem tych wewnątrzpartyjnych walk będą głębokie zmiany nie tylko w partii, lecz w całym społeczeństwie. W przemówieniu wygłoszonym w lutym w 20. rocznicę przewrotu komunistycznego Dubček ogłosił konieczność zmian w życiu społecznym i gospodarczym kraju i przyznał, że w rządach partii komunistycznej dochodziło do wypaczeń. Również inni czołowi działacze komunistyczni i ludzie kultury (m. in. Josef Smrkovský, Gustáv Husák, Zdenĕk Młyn, Edouard Goldstücker) zaczęli publicznie krytykować swoich poprzedników. Doprowadziło to do coraz śmielszego poruszania tematów białych plam w powojennej historii Czechosłowacji a także problemów współczesności w mediach, (chociaż cenzurę formalnie zniesiono dopiero 26 czerwca). 22 marca pod naciskiem opinii publicznej Novotný ustąpił ze stanowiska prezydenta Czechosłowacji, w jego miejsce 30 marca Zgromadzenie Narodowe wybrało bohatera wojennego Ludvíka Svobodę. Zaraz potem na początku kwietnia dokonano zmian w rządzie. Premierem został Oldřich Černík. Gorącymi zwolennikami reform byli też wspomniany Ota Šik, mianowany teraz wicepremierem odpowiedzialnym za zmiany gospodarcze, i Josef Pavel, minister spraw wewnętrznych. W partii komunistycznej opracowano zatwierdzony przez KC KPCz „Program działania”, który wytyczał główne kierunki zmian. Nie zamierzano zlikwidować gospodarki socjalistycznej, lecz wprowadzić do niej elementy rynkowe, z liberalizacją cen, daniem większej samodzielności przedsiębiorstwom i umożliwieniem samorządom pracowniczym współudział w podejmowaniu decyzji w zarządzaniu zakładami pracy. Pod względem gospodarczym zmiany te mogły upodobnić Czechosłowację do Jugosławii. W dziedzinie polityki w zamierzeniach reformatorów Komunistyczna Partia Czechosłowacji miała zachować swoją kierowniczą rolę, miała przy tym jednak zrezygnować z wszechwładnego kierowania wszystkimi aspektami życia gospodarczego i społecznego, które powinny przejść do zakresu kompetencji rządu poddanemu kontroli przez parlament. Sama partia miała stać się bardziej pluralistyczną i oddziaływać w społeczeństwie jako "naturalny autorytet". Koncepcje te określano ogólnie jako "socjalizm z ludzką twarzą". Chociaż reformy praskiej wiosny zostały zainicjowane przez warstwę rządzącą, zostały szybko podchwycone przez ogół społeczeństwa. Organizowano demonstracje i spotkania, domagano się większej wolności dla wyznań religijnych i partii niekomunistycznych, pod naciskiem społeczeństwa otwarto granice, zrehabilitowano też osoby bezprawnie skazane po 1948 r. Pod koniec marca w Pradze założono Klub 231 (K 231), którego nazwa pochodziła od pozycji, pod którą w Dzienniku Ustaw w 1948 r. opublikowano ustawę o ochronie państwa, w oparciu o którą wytaczano procesy przeciwnikom politycznym. Klub stawiał sobie za zadanie obronę interesów byłych więźniów politycznych i dążenie do ich jak najszybszej rehabilitacji. Komitety Klubu działały w całej Czechosłowacji, chęć członkostwa w nim zgłosiło 80.000 osób. 5 kwietnia założono też Klub Zaangażowanych Bezpartyjnych skupiający osoby zainteresowane rozwojem demokracji, a nienależące do KPCz i innych partii. Klub ten zamierzał wystawić swoich kandydatów w wyborach samorządowych i do Zgromadzenia Narodowego. Cechą charakterystyczną praskiej wiosny było jednak to, że, w przeciwieństwie do Węgier w 1956 r. i Polski w latach 70. i 80. ogół społeczeństwa czechosłowackiego nie pragnął przywrócenia kapitalizmu, lecz akceptował socjalizm, w odpowiednio zreformowanej i niezależnej od Moskwy postaci. Tylko nieliczni wykraczali poza dogmaty kierowniczej roli partii komunistycznej, jak późniejszy prezydent Czech Václav Havel, który w artykule opublikowanym 4 kwietnia 1968 r. na łamach pisma Literárni listy odrzucał koncepcję opozycji jako partnerstwa i domagał się utworzenia niezależnej partii chadeckiej. Próbowano też odtwarzać dawne partie. W innym artykule w czasopiśmie „Student” Ivan Sviták, postulował wskrzeszenie partii socjaldemokratycznej, która po lutym 1948 r. została połączona z partią komunistyczną. Działania te stawały się coraz bardziej kłopotliwe i niebezpieczne dla rządzącej KPCz. Coraz wyraźniej było widoczne, że zapoczątkowana budowa "socjalizmu z ludzką twarzą" może zakończyć się obaleniem ustroju socjalistycznego i coraz jaśniejsze stawało się, że z taką perspektywą nie pogodzi się Związek Radziecki. Szczególnie kłopotliwa okazała się petycja Dwa tysiące słów, napisana przez Ludvíka Vaculíka z inicjatywy pracowników Czechosłowackiej Akademii Nauk i później podpisana przez wiele znaczących osobistości ze świata polityki i kultury. Petycja, która po raz pierwszy została opublikowana 27 czerwca w czasopiśmie Literárni listy, wyrażała zaniepokojenie utrzymującą się obecnością "betonu partyjnego" w KPCz i nawoływała do jeszcze większego pogłębienia reform poprzez aktywne uczestnictwo społeczeństwa, wyrażające się nawet poprzez strajki i demonstracje. Kierownictwo KPCz odrzuciło petycję, pogłębiła ona jednak zaniepokojenie Związku Radzieckiego rozwojem sytuacji. Początkowe poparcie Moskwy dla Dubčeka znikło bardzo szybko, kiedy zorientowano się, w jakim kierunku zmierzają reformy w Czechosłowacji. Już 23 marca w Dreźnie na spotkaniu przedstawicieli partii komunistycznych i rządów Czechosłowacji, ZSRR, NRD, Węgier, Bułgarii i Polski na określenie sytuacji w CSRS padło słowo "kontrrewolucja". Przeciwko reformom szczególnie ostro występowali Walter Ulbricht, przywódca Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności z NRD i Władysław Gomułka, który w tym czasie musiał zmagać się z protestami studenckimi i ogólnym kryzysem politycznym podczas marca 1968 we własnym kraju. Powszechne wtedy w Polsce hasła "Polska czeka na Dubčeka" czy "Czekamy na swego Dubčeka" stanowiły bezpośrednie zagrożenie dla rządzącej komunistycznej nomenklatury. Kolejne spotkania tych krajów (tak zwanej "warszawskiej piątki"), tym razem już bez udziału Czechosłowacji, miały miejsce w maju i czerwcu. Od 18 czerwca do 2 lipca na terenie Czechosłowacji przeprowadzono ćwiczenia wojsk Układu Warszawskiego pod kryptonimem "Szumawa", które były elementem nacisku na przywódców KPCz, a jednocześnie stanowiły przygotowanie do późniejszej inwazji. 14 i 15 lipca doszło do narady „piątki” w Warszawie (bez udziału przedstawicieli władz czechosłowackich), po której uczestnicy spotkania wystosowali wspólny list otwarty do KC KPCz, w którym domagali się zwalczania sił "prawicowych", przywrócenia cenzury, zakazu nowo powstałych organizacji i rozprawienia się ze wszystkimi siłami "wrogimi ustrojowi socjalistycznemu". List, który opublikowano w środkach masowego przekazu, był jednocześnie upublicznieniem konfliktu pomiędzy Moskwą a politykami czechosłowackimi. Władze czechosłowackie odrzuciły żądania listu, co spowodowało, że na południu Polski i NRD zaczęły gromadzić wojska, przygotowujące się do interwencji. W dniach 29 lipca - 2 sierpnia doszło do kolejnej próby politycznego rozwiązania konfliktu. Z inicjatywy Leonida Breżniewa w miejscowości Čierna nad Tisou odbyły się rozmowy radziecko-czechosłowackie, zaraz potem 3 sierpnia w Bratysławie doszło do krótkiego spotkania, na którym dołączyli pozostali członkowie "warszawskiej piątki": Bułgarii, NRD, Polski i Węgier. Rezultatem obu spotkań był kompromis, na który zgodził się Breżniew, i tak zwana Deklaracja Bratysławska. Władze czechosłowackie zadeklarowały swoją wierność wobec socjalizmu i wolę pozostania w Układzie Warszawskim, obiecały również poskromić tendencje "antysocjalistyczne" i dążenia do odrodzenia socjaldemokracji oraz skuteczniej kontrolować treści publikowane w prasie. W Deklaracji ponownie zobowiązały się do wierności zasadom marksizmu-leninizmu i zwalczania sił "burżuazyjnych" i "antysocjalistycznych". Praktycznie rozmowy w Čiernej nad Tisou i Bratysławie niczego jednak nie zmieniły w sytuacji wewnętrznej Czechosłowacji, rosła za to determinacja w społeczeństwie. 27 lipca Literárni listy opublikowały Orędzie obywateli do władz KPCz pisarza Pavla Kohouta, w którym nawoływano władze do przyjęcia stanowczej postawy wobec żądań radzieckich. Pod orędziem w krótkim czasie podpisało się ponad milion osób. Wreszcie władze radzieckie postanowiły rozwiązać problem siłą. Ostateczna decyzja o wprowadzeniu wojsk pięciu państw Układu Warszawskiego na terytorium Czechosłowacji zapadła podczas posiedzenia ścisłego kierownictwa KC KPZR w dniach 15-17 sierpnia 1968 r. W nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 r. rozpoczęła się operacja Dunaj - ponad 600.000 żołnierzy radzieckich, polskich, węgierskich i bułgarskich i wschodnioniemieckich wkroczyło do Czechosłowacji (udział armii NRD ograniczył się do ok. 30 żołnierzy jednostki łączności w sztabie armii inwazyjnej). Pretekstem do inwazji był niepodpisany list opublikowany w radzieckiej prasie, w którym rzekomo czechosłowaccy przywódcy zwracali się do Kremla o niezwłoczną pomoc, łącznie z użyciem sił zbrojnych. List ten początkowo uważano za fałszerstwo, na początku lat 90. władze Rosji przekazały jednak prezydentowi Václavovi Havlovi kopię listu, który, jak się okazało, został podpisany przez Vasyla Bilaka, Oldřicha Švestkę, Drahomíra Koldera, Aloisa Indrę i Antonina Kapkę, reprezentujących stalinowskie skrzydło w KPCz. Alexander Dubček i inni wysocy rangą funkcjonariusze partii i rządu w nocy 20 sierpnia zostali aresztowani i wywiezieni do Moskwy. Prezydent Ludvík Svoboda w przemówieniu radiowym wezwał naród do zachowania spokoju. KPCz zdecydowała nie stawiać zbrojnego oporu, nie zapobiegło to jednak ofiarom śmiertelnym na skutek spontanicznego oporu społeczeństwa. Już pierwszego dnia okupacji zginęło 48 osób (w tym 15 podczas obrony budynku radia); w sumie do końca 1968 r. inwazja pochłonęła 108 ofiar. W przeciwieństwie do Węgier w 1956 r. nie udało się natomiast zainstalować żadnego rządu kolaboracyjnego. Przywódcy partii i państwa formalnie nadal pozostawali przy władzy. KC KPCz i inne organy partii i państwa natychmiast potępili interwencję. W trybie pilnym na 22 sierpnia zwołano nadzwyczajny XIV zjazd KPCz, który odbył się w ukryciu przed siłami okupacyjnymi w zakładzie ČKD w Vysočanach. Na zjeździe wyrażono ostry sprzeciw przeciw inwazji i wezwano do godzinnego strajku powszechnego na 23 sierpnia. Ze wszystkich funkcji usunięto też kolaborantów próbujących zalegalizować interwencję i w ich miejsce wybrano członków partii nastawionych proreformatorsko. Ważnym protestem było wydarzenie, jakie miało miejsce w Polsce. Ryszard Siwiec (były żołnierz AK, filozof, księgowy z Przemyśla) protestując przeciwko inwazji na Czechosłowację dokonał 8 września 1968 r. samospalenia w czasie ogólnokrajowych dożynek na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie w obecności szefów partii, dyplomatów i 100 tysięcy widzów. W wyniku doznanych oparzeń zmarł w szpitalu po czterech dniach. Jednak prawda o tym wydarzeniu była przez lata skrzętnie ukrywana przez władze komunistyczne. Tymczasem w Moskwie z inicjatywy prezydenta Svobody 23 sierpnia podjęto rozmowy z aresztowanymi funkcjonariuszami partii i rządu. Ich wynikiem był tajny "protokół moskiewski" podpisany 27 sierpnia. Przywódcy Czechosłowacji zobowiązali się w nim do anulowania zjazdu w Vysočanach i "normalizacji" kraju, polegającej między innymi na usunięciu ze stanowisk niektórych polityków i rozwiązaniu "antysocjalistycznych" organizacji, w zamian za zgodę na pozostanie przy władzy. W praktyce postanowienia Po powrocie Alexandra Dubčeka i innych przywódców z Moskwy podpisano umowę o czasowej obecności wojsk radzieckich w Czechosłowacji (w przeciwieństwie do NRD czy Polski, do 1968 r. nie stacjonowały one w tym kraju), wznowiono cenzurę, zaczęto też ograniczać wolność zrzeszania się i usuwać ze stanowisk ludzi krytycznych wobec nowej rzeczywistości, jak np. Františka Kriegla (przewodniczącego Centralnego Komitetu Frontu Narodowego, jedynego, który odmówił podpisania protokołu moskiewskiego) i Jiřego Pelikána (kierownika Telewizji Czechosłowackiej). Wynikiem praskiej wiosny stała się też federalizacja Czechosłowacji, której przeprowadzenie planował też Dubček. Na mocy ustawy z 27 października 1968 r. Słowacja w ramach jednego państwa stała się równoprawnym partnerem Czech. Kreml pragnął w ten sposób pozyskać społeczeństwo słowackie i odwrócić jego uwagę od zniweczonych reform. Interwencja państw Układu Warszawskiego nie oznaczała natychmiastowego złamania dążeń społeczeństwa czechosłowackiego. Protesty społeczne przeciwko stłumieniu praskiej wiosny trwały aż do połowy 1969 r. Demonstracje przeciwko obecności radzieckich wojsk miały miejsce np. w rocznicę powstania Czechosłowacji 28 października i w rocznicę rewolucji październikowej. Protesty te były brutalnie tłumione przez siły bezpieczeństwa. Symbolem protestu przeciwko inwazji stało się też samospalenie Jana Palacha, studenta Uniwersytetu Karola w Pradze, którego dokonał 16 stycznia 1969 r. Pogrzeb Palacha (który zmarł trzy dni później na skutek odniesionych ran) 25 stycznia stał się wielką demonstracją z udziałem 100 tysięcy osób w obronie wolności.Transparent z napisem "Za wolność waszą i naszą" pochodzący z demonstracji dysydentów radzieckich na Placu Czerwonym w Moskwie 25 sierpnia 1968 r. Do demonstracji doszło też 21 i 28 marca po zwycięstwie reprezentacji Czechosłowacji w hokeju na lodzie nad drużyną Związku Radzieckiego na mistrzostwach świata w Szwecji. Zaatakowano wtedy m.in. budynek Aerofłotu w Pradze. Zamieszki te posłużyły za pretekst do usunięcia 17 kwietnia 1969 r. Alexandra Dubčeka ze stanowiska I sekretarza KPCz (później "zesłano" go w charakterze ambasadora na placówkę dyplomatyczną w Turcji). Nowym przywódcą partii komunistycznej został Gustáv Husák, który od sierpnia 1968 r. był pierwszym sekretarzem Komunistycznej Partii Słowacji. Oznaczało to ostateczne zniweczenie owoców praskiej wiosny. Ponownie zaostrzono cenzurę, rozwiązano szereg niezależnych organizacji. Brutalnie stłumiono demonstracje w pierwszą rocznice okupacji w sierpniu 1969 r., do których doszło m.in. w Pradze, Brnie i Libercu (ich skutkiem było 5 ofiar śmiertelnych). 22 sierpnia 1969 r.

47. Doktryna Breżniewa

Doktryna Breżniewa Zwana jest także doktryną "ograniczonej suwerenności". Przyjęta w 1968 roku doktryna radziecka stwierdzająca że w krajach Układu Warszawskiego obowiązuje ograniczenie suwerenności państw członkowskich na rzecz interesów wspólnoty socjalistycznej (w praktyce ZSRR). Tłumaczono zatem że interwencja w państwie bloku dążącym do secesji nie jest agresją lecz samoobroną przed ingerencją wrogiej ideologii. Była stworzona na potrzeby ideologiczne; potrzebowano usprawiedliwienia interwencji w Czechosłowacji (tzw. Praska Wiosna). Po raz pierwszy opublikowana 25.VIII.1968 w artykule S. Kowalowa pt. “Suwerenność i międzynarodowe zobowiązania państw socjalistycznych” na łamach “Prawdy”. Szerzej przedstawiona przez ministra spraw zagranicznych ZSRR A. Gromykę na sesji zgromadzenia Ogólnego ONZ 3.X.1968. Potępiły ją demokratyczne państwa zachodnie oraz niektóre państwa socjalistyczne mniej zależne od ZSRR (Chiny, Albania, Jugosławia). Nie zaakceptowana jej również Rumunia.

Wspólnota socjalistyczna jako całość ma prawo do interwencji na terytorium każdego państwa członkowskiego bloku socjalistycznego w sytuacji, gdy wewnętrzne lub zewnętrzne siły, wrogie wobec socjalizmu, usiłują zakłócić rozwój tego kraju i przywrócić ustrój kapitalistyczny[

Obowiązywała do 1989r. do Jesieni Ludów i wyparta przez doktrynę Sinatry.

48. KBWE, Salt I i Salt II

Traktatowe uregulowanie wzajemnych stosunków FRN z pań bloku wschodniego w lat 70-73 oraz podpisanie regulacji berlińskiej przez 4 mocarstwa stanowiły jedną z przesłanek zwołania Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Eur. Kolejna przesłanka była zgoda państw bloku wschodniego na udział USA i Kanady w KBWE oraz na podjęcie rokowań w sprawie wzajemnej redukcji sił zbrojnych i zbrojeń konwencjonalnych w eur. Środ. - zadeklarowała w czerwcu 70 r. podczas posiedzenia Komisji Doradczego Ukł Warszwskiego w Budapeszcie. W znacznym stopniu przyczyniły się również do zwołania konferencji rokowania i podpisania ukł SALT I.

Rozmowy wstępne na temat przygotowania Konferencji rozpoczęły się 22 listopada 72r. w Helsinkach. Zakończyły się 8 czerwca 73r. ogłoszeniem „Zaleceń końcowych”.

  1. Bezpieczeństwo w Eur

  2. kooperacja w sferze gospodarki, nauki, techniki, i ochrony środowiska

  3. współpraca w sprawach humanitarnych i innych

  4. konferencje przeglądowe

W maju 72r. Nixon wizytował ZSRR, a delegacja radz. Z Breżniewem następnego roku w USA. W Moskwie podpisano 29 maja 72r. „ podstawowe o wzajemnych stosunkach.”

W obradach ostatecznie wzięło udział 35 państw Eur i Amer. Pół. Nie wzięła udziału Albania.

Pierwsza faza ( 3do 7 lipca 73 w Helsinkach na szczeblu min. Spraw zagr.),

Druga faza ( 18-21 lipca 74 r. w Genewie) i objęła posiedzenia ekspertów, redagowano dokumenty.

Trzecia faza ( 30 lipca - 1 sierpnia Helsinki) na szczeblu głów państw i szefów rządów. Na jej zakończenie 1 sierpnia 75 r. podpisano Akt Końcowy KBWE.

Stanowiska krajów wobec koszyków. ZSRR i pozostałe kraje komunistyczne zmierzały do utrwalenia terytorialnego i politycz stasus quo w eur, w szczególności zaś do uznania radz strefy wpływów i podziału Niemiec. Więc kładły nacisk na 1 i 2 koszyk.

Natomiast pań NATO zależało na uzgodnieniach dotyczących bezpieczeństwa na kontynencie(1 koszyk), Jednak USA traktowały KBWE jako wyraz i obszar interesów eur. Administracja Nixona wyżej oceniała przydatność stosunków amer-radz dla własnych interesów Polit. Aniżeli korzyści płynące z KBWE.

Akt końcowy KBWE stanowił deklaracje woli pokojowego współistnienia. Nie był to ukł Polit., ale katalog zasad i norm postepowania. Porozumienie trudno było osiągnąć, ale w końcu 2 str. Rokowania amer- radz doprowadziły do podpisania w marcu 1972r. układu SALT I . Drugą faze rozmów rozpoczęto dopiero w 77r. Ustalono wtedy szczegółowe plany redukcji lub ograniczenia zbrojeń konwencjonalnych i nuklearnych.

Nadspodziewanie poważne wyniki osiągnęli Gerald Ford i Leonid Breżniew podczas zapoznawczego spotkania we Władywostoku, na którym ustalono wstępnie, że w wyniku porozumienia SALT II obydwie strony zredukują arsenał środków przenoszenia broni jądrowej do 2300 sztuk (sumaryczna liczba dozwolonych środków przenoszenia w systemach morskich, lądowych oraz lotniczych), przy czym tylko 1320 z nich wyposażonych może być w wielogłowicowe ładunki nuklearne. Układ SALT II, w znacznej mierze opierający się na uzgodnionych we Władywostoku zasadach, podpisany został 18 czerwca 1979 r. podczas szczytu w Wiedniu, na którym spotkali się Jimmy Carter i Leonid Breżniew. Już w chwili podpisywania budził on liczne wątpliwości i nie został ratyfikowany przez Senat USA. Bezpośrednim powodem braku zgody na ratyfikację, była radziecka inwazja na Afganistan. Zarówno jednak prezydent Jimmy Carter jak i prezydent Ronald Reagan zgadzali się stosować postanowienia nieratyfikowanego traktatu, o ile będzie je stosował Związek Radziecki. Podobną deklarację złożył I Sekretarz KC KPZR Leonid Breżniew.

50. Remilitaryzacja Niemiec w latach 50-tych

Podział Niemiec i Europy oraz utworzenie NATO wzmogły procesy „zimnej wojny" na naszym kontynencie. Ośrodkiem tych tendencji stała się Republika Federalna Niemiec. Walka polityczna o jej militaryzację była najdalej idącym naruszeniem poczdamskich uzgodnieni Wielkiej Trójki.
Waszyngton, Londyn i Paryż wyszły z założenia, że rozwój ekonomiczny RFN stanowi warunek jej skutecznego wykorzystania w strategii „powstrzymywania komunizmu". Uznano, więc, że oprócz udziału RFN w „planie Marshalla" należy znieść wobec niej wszelkie ograniczenia ekonomiczne, które obowiązywały z racji statutu okupacyjnego. Pod presją USA, Wielkiej Brytanii i Francji już 22 listopada 1949 r. podpisały w Petersburgu (gdzie mieściła się siedziba Wysokiej Komisji Sojuszniczej) porozumienia, które przewidywały wstrzymanie demontażu fabryk zbrojeniowych, zezwalały w pewnym zakresie na rozwój budownictwa okrętowego i dopuszczały RFN do Międzynarodowej Władzy Ruhry.

Europejska wspolnota obrony (EWO) dyskusja na temat bezp. Eur objęła również

Bonn. Remilitaryzacja Republiki Federalnej mogła być instrumentem w dążeniu rządu federalnego do zniesienia Statutu Okupacyjnego i odzyskania całkowitej suwerenności. 29 sierpnia Adenauer inspirowany przez władze amery. Przekazał wysokiemu komisarzowi McCloyowi - dwa memoranda. Pierwsze odnosiło się do Polit. Obronnej, 2 stosunków między Rep. Federalna, a mocarstwami Zach. Memorandum w sprawie Polit. Obronnej dotyczyło propozycji zwiększenia liczebnego stanu woj. Mocarstw Zach w R. Federalnej oraz sformułowania zachniemieckiego kontyngentu woj. Drugie memorandum dotyczyło zakończenia stanu wojny z niemc. Oraz zastąpienie Statutu Okupacyjnego pakietem traktatów międzynarodowych, (zmieniło by się woj. Z okupacyjnego na jednostki obronne ).

Na naradzie nowojorskiej (12 - 18 IX 1950 r.) ich ministrowie wyrazili zamiar zakończenia stanu wojny z Niemcami, zapowiedzieli rewizję ograniczeń w produkcji przemysłowej i zgodzili się na „udział niemiecki" w armiach zachodnioeuropejskich. Kolejna sesja Rady NATO w Nowym Jorku, która odbyła się bezpośrednio po naradzie ministrów spraw zagranicznych, zaleciła organom bloku opracowanie sposobu „udziału niemieckiego". Na brukselskiej sesji Rady NATO (18 - 19 XII 1950 r.) przyjęto już plan remilitaryzacji RFN.

Należy podkreślić, że Francja starała się równolegle chronić swe interesy wobec RFN. Minister spraw zagranicznych Robert Schuman zawarł to stanowisko w tryptyku: bezpieczeństwo - równość - pojednanie. W piątą rocznicę kapitulacji Niemiec (9 V 1950 r.) polityk ten wystąpił z projektem „podporządkowania francuskiej i niemieckiej produkcji węgla i stali wspólnej Wysokiej Władzy". Miało to stanowić pierwszy krok na drodze do szerszej federalizacji europejskiej i gwarancję „zmiany przeznaczenia obszaru, będącego tak długo siedliskiem zbrojeń i ich stalą ofiarą". Projekt ten, który natychmiast zyskał miano „planu Schumana", przewidywał obalenie barier celnych i zespolenie rynku dwóch wielkich dziedzin produkcji w sześciu państwach: Francji, RFN, Wloszech, Belgii, Holandii i Luksemburgu. 18 kwietnia 1951 r. podpisały one układ w sprawie utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. W objętych regulacją dziedzinach układ zrównywał RFN z pozostałymi sygnatariuszami i realizował ich pojednanie wzajemne, pozostawiając wszakże otwartym trzeci komponent tryptyku Schumana, tzn. kwestię bezpieczeństwa. Dokonane kroki wywołały gorące polemiki we Francji i RFN. Jednakże parlamenty wszystkich zainteresowanych państw ratyfikowały układ (od października 1951 do czerwca 1952 r.) i w lipcu 1952 r. wszedł on w życie.

26 maja 52r. w Bonn min. Spraw zagr. ( USA, fran, W Bryt.) Na jego mocy Republika Federalna uzyskała zgodę na zniesienie Stanu Okupacyjnego, przywrócono jej ograniczoną suwerenośc oraz zgodzono się na udział jej oddziałów w przyszłej armii zacheuropejskiej.

5 maja 55r. układ ratyfikowany- a więc zniesienie stanu wojennego, odzyskanie ograniczonej suweroności i przystąpienie do NATO.

27 października 56r. rząd berliński i paryski zawarły układ w Luksemburgu przewidujący powrót Zagłębia Sary do RFN z dniem 1 stycznia 57r.

50. Wojna w Afganistanie.
- Geneza
> Afganistan był monarchią konstytucyjną rządzoną przez księcia Muhammad Daud
Chan'a (premier), faktycznym królem jednak był Zahir Szaha.
> 17 lipca 1973 r. doszło do zamachu stanu, nieobecnego w kraju króla Zahir Szaha
zastąpił jego szwagier generał Muhammada Daud Chana (uże poparcie radykalnych
oficerów i części kierownictwa LDPA). Proklamowano republikę (7 ministrów to
komuniści)
> Komuniści afgańscy, wywodzili się z LDPA (Ludowo-Demokratyczna Partia
Afganistanu), kierował nią Nur M. Taraki. Miała duże poparcie ZSRR
(inwigilowana przez KGB)
> Muhammad Daud zaczął zawierać umowy gospodarcze także z państwami
zachodnimi, Iranem oraz Indiami.
> Dnia 27 kwietnia 1978 roku, w wyniku którego Muhammad Daud został obalony.
>30 kwietnia 1978 roku utworzono oficjalnie Demokratyczną Republikę Afganistanu -
na czele utworzonego tego samego dnia rządu stanął Nur Mohammed Taraki, polityk
komunistyczny wywodzący się z Chalku (Lud), radykalnej frakcji LDPA.
> Od 1978 roku komunistyczny rząd prowadził politykę ścisłego sojuszu ze Związkiem Radzieckim. Komunistyczne władze wprowadzały reformy społeczne,
najbardziej nie podobały się zakazy wyznawania Religi i represje religijne.

- W marcu sprzeciwy przerodziły się w antykomunistyczną rebelię.
- Przeciwko protestującym używano siły, wojska, i terroru.
- Taraki i komuniści afgańscy zażądali od ZSRR realnego wsparcia, gdyż sytuacja
powoli wymykała się spod kontroli. W marcu 1979 sowieci wsparli Afgańskich komunistów radzieckim lotnictwem i dużą ilością sprzętu.
- 10 IX 1979 nowym przywódcą LDPA i kraju został Hafizullah Amin. W kilka dni później doszło na jego polecenie do fizycznej likwidacji wewnątrzpartyjnej opozycji - w tym dotychczasowego premiera Afganistanu, Nur Muhammada Tarakiego, który zginął 14 IX 1979 roku tuż po przylocie z Moskwy.
- Interwencja radziecka w Afganistanie w rzeczywistości zaczęła się w nocy między 24 a 25 XII 1979 r.
- Działa radzieckie rozpoczęły się od zlikwidowania H. Amina posądzanego o prochińskie zapędy. Amin został zastrzelony (27 XII 1979), a jego następcą został Babrak Karmal, cieszący się zaufaniem radzieckich decydentów długoletni agent KGB.
- Dziewięcioletni okres walk wojsk ZSRR w Afganistanie można podzielić na trzy okresy:
I ) W latach 1979 do 1982 następowało zajmowanie kraju przez wojska radzieckie
II ) Faza druga przypada na lata od 1982 do 1986 i jest to najcięższy okres walk, praktycznie wojny totalnej, cechujący się zastosowaniem przez wojska radzieckie wszelkiej możliwej broni - łącznie z napalmem i fosforem oraz mikrotoksynami rozpylanymi z samolotów i helikopterów.
* Mimo zastosowanego arsenału środków wojennych armia radziecka około roku 1986 zaczęła stopniowo tracić kontrolę nad Afganistanem, przyczyniło się do tego także wsparcie afgańskiego ruchu oporu przez CIA zgodnie z wcześniejszą decyzją amerykańskieg Kongresu, które dostarczało mudżahedinom duże ilości sprzętu wojskowego
III) Ostatnia faza wojny to lata 1986 do 1989, podczas których następuje wycofywanie sił ZSRR z terytorium Afganistanu. Sytuacja armii radzieckiej była na tyle niekorzystna, iż w 1988 została praktycznie uwięziona w centrum kraju.
- Ostateczne wycofanie się ostatnich żołnierzy radzieckich z Afganistanu nastąpiło 15 lutego 1989 roku.
- Rząd komunistyczny upadł dopiero 3 lata później

- Opinia Międzynarodowa:
> USA potępiły działania ZSRR, obawiając się, iż uzależnienie Afganistanie pociągnie za sobą dalszą ekspansje ku wybrzeżu zatoki Perskiej. „Doktryna Cartera” mówiła, że działania Rosji Radzieckiej są największą groźbą dla pokoju na świecie od czasu II wojny. USA zapowiedziało pomoc dla Pakistanu w razie coś.
4 I 1980 r. USA nałożyło embargo na eksport zboża i technologii do ZSRR.
> NATO zebrali się 15 I 1980 r. i stwierdzili, że ZSRR pogwałca zasady Karty Narodów Zjednoczonych.

> Chiny wrogo reagują na atak Zamroziło to pertraktacje Moskwa Pekin. Chiny żądały od ZSRR wyjścia z Afganistanu.
> ZSRR traci poparcie w śród krajów Arabskich. 36 państwa arabskich potępia Rosje.

51. Konflikt sowiecko amerykański w latach 80-tych

- Wybuch wojny w Afganistanie i wprowadzenie tam działań rosyjskich zaowocowało ostrą krytyką USA nie ograniczającą się jedynie do słów.
Doktryna Cartera - doktryna polityki zagranicznej USA ogłoszona przez prezydenta Jimmy'ego Cartera w orędziu o stanie państwa 23 I 1980 roku, w którym stwierdził on, że "jakakolwiek próba przejęcia kontroli nad regionem Zatoki Perskiej przez siłę zewnętrzną będzie traktowana jako atak na interesy USA.” Interwencja ZSRR była postrzegana w USA jako możliwy pierwszy krok w kierunku zajęcia surowców energetycznych regionu Zatoki Perskiej. Efektem było zwiększeniu obecności US Navy w rejonie Zatoki Perskiej i Oceanu Indyjskiego.
- 4 I 1980 r. USA nałożyło embargo na eksport zboża i technologii do ZSRR. Niestety Rosja kupowała towary od państw trzecich i blokady nie dały oczekiwanego efektu.
- Zawieszono ratyfikacje SALT II.
- USA forsowało ostre stanowisko na posiedzeniach Rady Bezpieczeństwa ONZ. Choć ONZ potępiło działania ZSRR to nic większego nie robiły.
- Wojna w Afganistanie obnażyła słabość ZSRR. Gospodarka radziecka wykazywała coraz większy kryzys. Różnice technologiczne pomiędzy Zach. a wsch. Były coraz większe. Wyścig zbrojeń ZSRR wytrzymywał dzięki olbrzymim nakładom finansowym w dziedzinie wojskowości i szpiegostwu KGB.
- Realną władzę w ZSRR nie posiadał niedołężny Breżniew a szef KGB Andropow i szef dyplomacji Gromyko.
- W maju 1980 r. RFN podjęło rozmowy z ZSRR o budowie gazociągu z płw. Jamał do Bonn. USA nie chciało dopuści do uzależnienia RFN i Francji od ZSRR. RFN w gorącej atmosferze odmówiło rozmieszczenia nowych rakiet amerykańskich.

- Carter podpisał w 1980 r. dyrektywę PD-59, nakazującą rozbudowę amerykańskiego wojska.

- VII 1980 r. USA rozmawia w Tokio z Japonią (montowanie bloku politycznego przeciw ZSRR)
- VIII 1980 r. sojusz USA - Somalia. Amerykanie mają zezwolenie na użytkowanie baz na terenie Somalii.
- I 1981r. nowym prezydentem USA zostaje Ronald Reagan.
Polityka Reagana opierała się o twardą rywalizację z ZSRR. Widział słabość USA w ekspansji Kremla i za wszelką cenę chciał ją powstrzymać. Głownie używając większych sił wojskowych i twardych negocjacji.

- Koniec II 1981r. Breżniew proponuje podczas XXVI Zjazdu KPZR amerykanom nowe rokowania pokojowe. Reagan odmawia kierując uwagę na problem rosyjskiego imperializmu.
- W wyniku działań w Afganistanie ukł SALT II nie został podpisany.
- ZSRR ciągle montował nowe rakiety SS-20 bez reakcji paktu atlantyckiego.
- Państwa NATO miały w 1983 r. rozpocząć rozmieszczenie w Eu. Zach. rakiet średniego zasięgu. W rokowaniach z ZSRR USA chciała wykonanie „planu zero”, czyli demontaż radzieckich rakiet SS-40, SS-55, i SS-20 w zamian za nie rozmieszczenie rakiet w Eu. Zach. ZSRR odmawia bo musiała by demontować, a zachód wstrzymać prace nad wyrzutniami rakiet.
- 10 XI 1982 r. zmarł niedołężny Breżniew, a 2 dni później I sek. KPZR został Jurij Andropow (wieloletni szef KGB). Zapowiedział, iż ZSRR nie będzie szła na żadne ustępstwa.
- na początku 1981r. Reagan ogłosił 5-letni program rozwoju militarnego.
- Jeane Patrick, ambasador USA przy ONZ ogłosiła, iż USA będzie wspierać Antykomunistyczne reżymy totalitarne, chętne do współpracy i otwarte na reformy. Komuniści są niereformowalni.
- Reagan - „Marksizm-leninizm znajduje się na śmietniku historii”, ZSRR = „imperium zła” (1982)
- W wyniku mocniejszego nacisku na wojskowość w polityce USA, rósł deficyt budżetowy, a wydatki na wojskowość pokrywane były z pieniędzy na zadania publiczne, co nie podobało się obywatelom.

- W początku lat 80 ZSRR coraz bardziej popierała swoich sojuszników na bliskim wschodzie (m.in. Syria, Palestyna).
- We wrześniu USA i ZSRR wystosowały projekty pokoju na wschodzie, ale zaangażowane państwa w wyniku głębszych konfliktów projekty odrzuciły.
- W VIII 1982 r. USA wysłała wojsko do Bejrutu., by pogodzić walczące strony.
23 X 1983 r. -zamach terrorystów na bazy amerykańskie. Zginęło 240 żołnierzy, a polityka Reagana na bliskim wschodzie poniosła totalną klęskę. W II 1984r. USA opuszcza Liban.

- ZSRR i USA rywalizowali między sobą wspierając swoich sojuszników na terenie Afryki. USA chciały rozwiązać tam problem nędzy i rasizmu, a ZSRR wykorzystać tendencje rewolucyjne.

- 21 XII 1982 r. Andropow zaproponował, by zachować w Europie Środkowej tylu rakiet ile ma Francja i Anglia. (jednak rakiety radzieckie ss-40 były nowocześniejsze)
W odpowiedzi USA zaproponowały, że rozmieszczą mniej rakiet niż planowały, a ZSRR zmniejszy ilość swoich.
- Program START miał służyć redukcji amerykańsko radzieckich sił nuklearnych, by odepchnąć groźbę wojny nuklearnej. Rokowania szły topornie i nie dochodzono do głębszych konkluzji.
- Głównym konfliktem między Stanami A Sowietami był problem rozmieszczenia rakiet amerykańskich w europie zachodniej. ZSRR nawoływało Zach Eu. By nie dopuściła do do tego na swoim terenie. Używał nawet propagandy na szeroką skale. Komitet Polityczny Układu Warszawskiego zaproponował nawet NATO pakt o nieagresji, co miało na celu zaniechanie rozmieszczania rakiet.
W czerwcu 1983 r. MSZ państw NATO powiedziały wolę rozmieszczenia amerykańskich wyrzutni rakiet. ZSRR w odpowiedzi montował pośpiesznie wyrzutnie rakiet SS-40 wycelowanych w miasta Zachodnioeuropejskie. Rosja wiedziała, że przed montażem rakiet amerykańskich dysponuje przewagą umożliwiającą zwycięstwo nad NATO. Latem doszło nawet do stosunkowego rozluźnienia w stosunkach wschód zachód, jednak zestrzelenie koreańskiego samolotu pasażerskiego w okolicach Kamczatki, pogorszyły znów kontakty, szczególnie, gdy ZSRR zwaliło winę na USA i nie chciało wypłacać rekompensat rodziną zmarłych pasażerów („Gdy to się powtórzy ZSRR postąpi w ten sam sposób”). Po tej sytuacji szybko doszło do montażu rakiet Pershing II i Cruise. ZSRR wycofała się z Romów w programie INF i START.
- W 1984 r. ZSRR posiadały dużo większe siły militarne, jednak USA znacznie nowocześniejsze uzbrojenie.
- 9 II 1984 r. umiera Andropow zastępuje go K. Czernienko.
- 6 I 1964 r. USA przystąpiło do realizacji planu obrony antyrakietowej w przestrzeni kosmicznej.
- Reelekcja Reagana 9 IX 1984 r. zwiększyła nacisk na ZSRR i wymuszenia zaprzestania agresywnej polityki. ZSRR nie było wstanie wytrzymać technologicznego wyścigu zbrojeń w wyniku na słabość gospodarki.
- 10 III 1985 nowym I sekretarzem zostaje M. Gorbaczow, młody, energiczny i skłonny do ustępstw. Wspierał ludzi w partii popierających reformy i sam dążył do zmian radzieckiej Rosji.
- Rosja biorąc przykład z ChRL zauważyła, że reformy i współpraca z zachodem jest konieczna do poprawy koniunktury kraju. Zapowiadało to złagodzenie konfliktu na linii Moskwa - Waszyngton.
- Gorbaczow dążył do polityki rozbrojeniowej. Na pierwszym szczycie Reagan-Gorbaczow (19-21 XI 1985) zaproponował rozbrojenie ładunków nuklearnych o 50%. Powoli zaczęto dochodzić do polityki pokojowej, jednak prezydent USA stawiał wciąż twarde postanowienia. W 1986 r. głosił hasła całkowitego rozbrojenia broni nuklearnej na świecie. W późniejszym okresie trwały pertraktacje rozbrojeniowe, które charakteryzowane były dużą nieufnością Jednak w 1987 r. dokonał się przełom, 17 IX USA i ZSRR doszły do porozumienia w sprawie całkowitego rozbrojenia rakiet krótkiego i średniego zasięgu. 8 XII 1987 r. podpisano trakta o całkowitej likwidacji rakiet (układ INF).

53. Polityka niemiecka i wschodnia RFN i NRD. Inaczej polityka wschodnia RFN.

Kanclerz Willy Brandt podejmował próby znormalizowania napiętych stosunków z NRD i blokiem państw socjalistycznych. Historyczne spotkanie kanclerza Brandta z premierem NRD Willym Stophem nastapiło 19.03.1970 r. w Erfurcie, a 21.05 w Kassel. Bradt 12.08 podpisał układ o wzajemnych stosunkach RFN z ZSRR, w którym rząd RFN zapewnił, iż uznaje granicę powojenne w Europie i nie dąży do ich podważania. W Warszawie 7.12 podpisano układ o podstawach normalizacji stosunków z Polską, w którym zadeklarowano uznanie zachodniej granicy polski, czyli granicy na Odrze i Nysie. Oba państwa wzajemnie się uznały i w 1972 r. nawiązały ze sobą stosunki dyplomatyczne i gospodarcze. Rząd Brandta podjął także rozmowy z NRD, rezygnując z dotychczasowej polityki ignorowania faktu istnienia drugiego państwa niemieckiego. W tej sytuacji w 03.1971r. doszło do czterostronnej konferencji w sprawie Berlina Zachodniego. Po kilku miesiącach rokowań osiągnięto porozumienie w sprawie określenia statusu Berlina, a układ podpisano 3.09.1971 r. 17.12.1971 r. zostało podpisane porozumienie dotyczące tranzytu przez NRD do Berlina Zachodniego. Problem berliński został zneutralizowany. 21.12.1971 r. podpisano układ między NRD i RFN o wzajemnym uznaniu się obu państw, potwierdziły swoje granice i nawiązały stosunki dyplomatyczne. RFN zrezygnowały z tezy, że reprezentuje Niemcy w całości. Układ normalizujący z Czechosłowacją RFN podpisała 11.12.1973 r. Normalizując stosunki z tym państwem RFN uznała, że układ monachijski 1938r. jest nie ważny od samego początku i wyrzekło się Sudetów. 21.12.1973 r. RFN ogłosiło komunikat o nawiązaniu stosunków z Bułgarią i Węgrami. Stosunki z Rumunią nawiązano w 1967r. a z Jugosławią w 1968r. W ten sposób znormalizowano stosunki z Europa Środkową. Przywódcy RFN nie zrezygnowali z walki o ponowne zjednoczenie Niemiec, ale prowadzili to droga pokojową! . Oba państwa niemieckie przyjęto do ONZ. Ożywieniu uległa wymiana osobowa pomiędzy obu Niemcami, współpraca gospodarcza, nastąpiło umocnienie tendencji koegzystencjalnych i odprężeniowych.

54. Koniec zimnej wojny.

Po prowadzeniu w ZSRR „głasnost” i „pierestrojki” oraz reform Gorbaczowa przywódcy radzieccy wyszli z nowymi propozycjami ograniczenia zbrojeń. ZSRR wycofał swoje wojska z Afganistanu. Zrezygnowano z doktryny Breżniewa, zapowiedziano przerwanie pokrywania kosztów ruchów rewolucyjnych w Azji i Afryce. Byli skłonni do porozumienia w sprawie Niemiec. Podjęto rozmowy o uregulowaniu sporów z ChRL. W 1988 r. Gorbaczow spotkał się z Reaganem w Rejkiwikua a 23.12.1989 r. z Georgem Bushem na okręcie /Malta. Zawaro porozumienie: Gorbaczow zrezygnował z kontroli nad Czechosłowacją, Bułgarią, NRD, Rumunii, Polski i Węgier. Przeobrażenia w pozostałych krajach realnego socjalizmu:

Węgry. Na stanowisku sekretarza generalnego WSPR stanął Karoly Grosz a na czele rządu Miklos Nemeth. Rządząca dotąd WSPR (Węgierska Socjalistyczna Partia Robotnicza) zmieniła nazwę na Węgierską Partię Socjalistyczną (WPS). Otworzono granice z Austrią, umożliwiając przejęcie z NRD do Austrii i dalej do RFN co osłabiło NRD. Jesienią 1990r. zorganizowano obrady Trójkątnego Stołu i przeprowadzono demokratyczne wybory, które wygrała opozycja. Prezydentem został Arpad Goencz a premierem József Antall. Rząd nie wywiązywał się ze swoich obietnic wobec czego narastało niezadowolenie. To doprowadziło do przegrania w następnych wyborach 8.05.1994r. nowej władzy. Zwyciężyła postkomunistyczna WPS.

Czechosłowacja. Jesienią 1989r. siły antykomunistyczne zorganizowały 17.11. w Pradze demonstrację, która została spacyfikowana przez siły porządkowe co dało asumpt do kolejnych wystąpień. Na tej fali utworzono Forum Obywatelskie z Vaclavem Havlem. Rządy przeszły w ręce opozycji. Jako, że rządy te zostały te przekazane bezkrwawo nazwano je „aksamitna rewolucją”. 29.12.1989 r. prezydentem został V. Havel. W 1990r. utworzono dwie republiki: Czechów i Słowaków.

Rumunia. 22.12.1989r. w Timorze doszło do wielkiej demonstracji mniejszości wegierskiej, która została stłumiona siłą. Wprowadzono stan wyjątkowy, ale 25.12 część sił bezpieczeństwa zbuntowała się. Aresztowano całą rodzinę dyktatora ( syn Ceausescu) i rozstrzelano. Władze objął Front Ocalenia Narodowego (komunistyczny) a prezydentem został Ion Iliescu. W wyborach 1990r. wygrał FON i jego przywódca.

Bułgaria. W listopadzie 1989r. w łonie BPK doszło do buntu wewnętrznego: obalono Teodora Żiwkowa, partia miała nowa nazwę Bułgarska Partia Socjalistyczna. Prezydentem został Peter Mładenow a premierem Andrej Łukanow. Sytuacja ekonomiczna była trudna więc powołano rząd koalicyjny Dymitra Popowa. W 1991r. po wyborach rząd się zmienia tak jak i w nastopnym roku. Do 1989r. Bułgaria była związana ekonomicznie z ZSRR wobec czego po oderwaniu się nie miała perspektyw odnowy.

Albania. Ramiz Aria podjął reformy w 1990r. i przeprowadzono wiele istotnych zmian: wprowadzono system demokratyczny i wielopartyjny. W 1991r. wybory wygrała opozycja.

Jugosławia. Słowenia i Chorwacja 25.06.1991r. wystąpiły z Federacji i proklamowały niepodległość. Serbowie walczyli o przyłączenie do Serbii. Watykan i RFN poparły oba państwa wobec czego Serbowie poparli swoich. Rozgorzały walki i rozprzestrzeniły istna teren Bośni i Hercegowiny. W 1992r. niepodległość ogłosiła Macedonia a Jugosławia obejmowała : Serbię, Czarnogórę, Wojwodinę i Kosowo.

NRD. Zjednoczenie Niemiec. Prezydent USA Goerge Bush z kanclerzem RFN planowali zjednoczenie Niemiec. Uciekający Niemcy stanowili ważny argument na ich korzyść. W 1989r. rozpoczęły się wielkie demonstracje na rzecz demokratyzacji NRD i zjednoczenia z RFN. Armia radziecka przyjęła postawę neutralną. 7.11.1989r. powołano nowy rząd Hansa Modrowa i podjęto decyzje o otwarciu granic. Obalono mur berliński. Rządząca SED zrezygnowała z monopolu władzy. Nowe kierownictwo partii i rząd Modrowa opracowali plan zjednoczenia Niemiec. Kanclerz RFN Helmut Kohl wraz z Georgem Bushem chcieli rganicznego zjednoczenia narodu niemieckiego. Zorganizowano obrady okrągłego Stołu a wybory 18.03.1990r. wygrane przez chadecję doprowadziły do wygrania planu Kohla. Cztery mocarstwa poparły ten plan. Zorganizowano Konferencję 2+4 ( 2 państwa niemieckie + 4 mocarstwa) w 1990r. ustalono plan zjednoczenia:

Wycofanie wojsk radzieckich z NRD
NRD podzielona na 5 historycznych krajów i prośba do RFN o przyjęcie

W ten sposób NRD sama się rozwiązała a jej części przekształciły się w kraje RFN. Za dzien zjednoczenia przyjęto 3.10.1990r.

RFN podpisał układy z Czechosłowacja i Polską o nienaruszalności granic.

Likwidacja Układu Warszawskiego. Wobec likwidacji NRD Układ Warszawski stracił sens. Rozwiązano go na posiedzeniu Doradczego Komitetu Politycznego 1.07.1991r. w Pradze. Dwa dni wcześniej 28.06.1991r. rada RWPG w Budapeszcie.

Rozpad ZSRR.

Wydarzenia lat 1989-1990 rozwijały się pod wpływem dwóch tendencji: demokratyzacji i dążenie do rozbicia dotychczasowego państwa. Ruchy odśrodkowe wystąpiły zwłaszcza na terenie państw bałtyckich, na Ukrainie i Zakaukaziu. Litwini, Łotysze i Estończycy domagali się pełnej suwerenności i niepodległości. Gdy na Liwowie w wyborach 1990r. zwycięża Litewski ruch na rzecz Przebudowy „ Sajudis” doszło do zmian: 11.03.1990r. przekształcono LSRR w republikę Litewską i ogłoszono niepodległość. Na Łotwie podobna sytuacja: 4.03.1990r. uchwalono deklaracje niepodległości. W Estonii 2.02.1990r. ogłoszono niepodległość. Na Ukrainie wybory do Rady Najwyższej USRR umocniły tendencje niepodległościowe a 10.07.1990r. ogłoszono deklarację suwerenności. Na Zakaukaziu doszło do walk między Ormianami i Azerami. Armenia i Gruzja ogłosiły niepodległość. W Uzbekistanie doszło do walk. W ZSRR sekretarzem generalnym KC KPZR został Gorbaczow. Rok później ustanowiono urząd prezydenta, którym został Gorbaczow 13.03.1990r. Nasilały się wystąpienia ze związku. Doszło do konfliktu między Gorbaczowem a Jelcynem o nową konstytucję w której był zapis o przekształcenie ZSRR w konfederację. Uchwalono tekst dokumentu o przekształceniu. Miał być podpisany 20.08.1991r., ale podczas nieobecności Gorbaczowa doszło do puczu, który chciał powstrzymać likwidację ZSRR. Na czele zwalczających pucz stał Jelcyn. Po internowaniu Gorbaczow powrócił do kraju, ale stał się niepopularny. Pucz doprowadził do odmiennego skutku niż zamierzony:

Deklaracje wystąpienia z ZSRR zgłosiły: Ukraina, Białoruś, Mołdawia, Uzbekistan, Kirgistan, Tadżykistan, Armenia, Azerbejdżan, Turkmenistan. Następnie delegalizowano KPZR. Jesienią próbowano wynegocjować układ związkowy, ale się nie udało. Natomiast 7-8.12.1991r. prezydenci Ukrainy, Białorusi i Rosji uznali, że utworzony w 1922r. ZSRR już nie istnieje jako podmiot prawa międzynarodowego i powołali Wspólnotę Niepodległych państw. Formalnym spadkobierca ZSRR została federacja Rosyjska, która przejęła jej potencjał militarny i miejsce w RB w ONZ. Na czele federacji stał Borys Jelcyn

38


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
MAS wszystkie pytania testowe 2007
wszystkie pytania
wszystkie pytania z platformy WORD
Biochemia wszystkie pytania
wszystkie pytania CIGA, Studia GWSH, Sem V
POLITYKA SPOŁECZNA WSZYSTKIE PYTANIA!
ZIK wszystkie pytania (1)
ZIK wszystkie pytania
BSI kolokwium wszystkie pytania
Biofizyka wszystkie pytania na kolo
Wszystkie pytania z wejściówek poukładane
Wszystkie, Pytania AIR ARS inż
Wszystkie pytania - Wasikowski, IŚ Tokarzewski 27.06.2016, III semestr, Meteorologia, Zaliczenie
Wszystko pytania opracowane przez dziewczyny
filozofia wszystkie pytania i odp
wszystkie pytania kineza 2 sem
Matma Wszystkie pytania i odpowiedzi
Biochemia - test - wszystkie pytania[1] (1), STUDIA, WSR - Fizjoterpia, Rok I, Semestr 1, Semestr I,
Przesyłam wszystkie pytania na PNOM jakie udało mi się znaleźć z na forach ZiIPu z poprzednich lat
Elektrotechnika opracowanie wszystkie pytania

więcej podobnych podstron