W ujęciu praktycznym elementami systemu logistycznego są:
zintegrowane sieci komputerowe umożliwiające zdążanie do automatycznego wspomagania zarządzania (m.in. przez kody kreskowe), przy czym informatyka jest tylko narzędziem realizacji celu, którego skuteczność zależy od rozwiązań systemowych w zakresie: organizacji, planowania, finansów, motywacji działań, kontroli itp. Znaczenie ma przy tym ilość, jakość i częstotliwość obiegu informacji dotyczących obrotu materiałowo-finansowego,
środki techniczne umożliwiające przemieszczanie, przeładunek i magazynowanie towarów w cyklach zaopatrzeniowych (od powstania produktu do konsumenta),
służby decyzyjne zarządzające fizycznym przemieszczaniem towarów, z zastosowaniem nowoczesnych narzędzi (optymalizacji wielokryterialnej i symulacji), zorganizowane w stosownych komórkach.
Docelowo systemy powinny być zintegrowane i wspomagać zarządzanie wszystkimi procesami gospodarczymi przedsiębiorstwa, dostarczając optymalnych informacji na szczeblu strategicznym. Prawidłowo działający zintegrowany system logistyczny powinien realizować szereg specyficznych funkcji. Należą do nich: funkcja obsługi klienta i komunikacji, funkcja planowania, funkcja sterowania oraz funkcja koordynacji.
Logistyka przedsiębiorstwa
System logistyczny przedsiębiorstwa jest bardzo złożony. Do głównych jego podsystemów, wyodrębnionych w oparciu o kryterium funkcjonalne, należą: zaopatrzenie, produkcja, transport, magazynowanie, zbyt, wraz z relacjami między nimi i ich własnościami, ze stałą dążnością do wzrostu stopnia zorganizowania
Głównym zadaniem logistyki jest to, aby dostawa produktu do miejsca przeznaczenia nastąpiła zgodnie z zamówieniem:
„By właściwy produkt (pod względem rodzaju, jakości i ilości) dostarczony był w odpowiednim miejscu i we właściwym czasie. Ważne jest, aby cały ten proces odbywał się przy minimalnych kosztach”
Istota i rozwój logistyki w przedsiębiorstwie
I. Ujęcie, rozumienie rzeczowe (przedmiotowe)
Logistyka to procesy fizycznego przepływu dóbr materialnych; surowców, materiałów, półproduktów, wyrobów gotowych oraz informacji im towarzyszących w przedsiębiorstwie oraz między przedsiębiorstwami (załadunek, transport).
W tym znaczeniu występuje ona w każdym przedsiębiorstwie.
II. Znaczenie koncepcyjne
Logistyka oznacza koncepcje zarządzania procesami fizycznego przepływu dóbr materialnych oparta na zintegrowanym, systemowym ujmowaniu tych procesów, co pozwala racjonalizować całkowite koszty logistyczne. W tym rozumieniu nie każde przedsiębiorstwo taką logistykę stosuje.
III. Logistyka jako nauka
Jest to dziedzina wiedzy ekonomicznej badająca prawidłowości i zjawiska przepływu dóbr fizycznych i informacji w gospodarce, a także w poszczególnych jej ogniwach. Logistyka bowiem może dotyczyć całej gospodarki albo jej poszczególnych ogniw.
System logistyczny przedsiębiorstwa
System logistyczny to celowo zorganizowany i zintegrowany w obrębie danego przedsiębiorstwa przepływ dóbr fizycznych i informacji, jego elementami składowymi są poszczególne sfery działań logistycznych. Te sfery są ze sobą sprzężone, od siebie uzależnione, powiązane. Jest systemem otwartym ponieważ prowadzi wymianę materii ze swoim otoczeniem poprzez wejścia i wyjścia.
W przedsiębiorstwie obok systemu logistycznego występuje system produkcji, system kontroli jakości.
System logistyczny nie zmienia produktu w sensie jakościowym ale w sensie czasowo przestrzennym poprzez procesy przepływu, transportu, magazynowania, które wzajemnie się przenikają, zazębiają w tym systemie.
Klasyfikacja systemów logistycznych
1. Podział instytucjonalny ze względu na zakres przepływów (zakres terytorialny pomiędzy instytucjami
1.1 Systemy mikrologistyczne:
Są to systemy logistyczne poszczególnych przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych, usługowych. Te systemy mają charakter wewnątrz-organizacyjny.
1.2 Systemy metalogistyczne:
Określane są również nazwą kanałów logistycznych. Mają charakter między-organizacyjny i są tworzone przez współdziałające ze sobą w procesach zaopatrzenia i zbytu systemy mikrologistyczne różnych podmiotów gospodarczych takich jak:
* dostawcy, pośrednicy, odbiorcy, firmy transportowo-spedycyjne, banki, towarzystwa
* ubezpieczeniowe, agencje reklamowe itp.
1.3. Systemy makrologistyczne:
Mają charakter ogólnogospodarczy i dotyczą przepływów towarowych, informacyjnych między poszczególnymi krajami albo wew. kraju np. system transportowy polski, system łączności, telekomunikacji, pewne grupy dużych obszarów gospodarczych, w takim systemie wszystkie elementy muszą współpracować.
2. W ujęciu funkcjonalnym:
Struktura wewnętrzna systemu logistycznego przedsiębiorstwa wg faz procesów logistycznych. Wyróżnia się cztery podsystemy logistyczne przedsiębiorstwa:
2.1 Podsystemy zaopatrzenia (logistyka zaopatrzenia):
Obejmuje przepływ surowców i materiałów z rynku zaopatrzenia do magazynów zaopatrzenia przedsiębiorstwa lub bezpośrednio do produkcji w systemie just in time.
2.2 Podsystem produkcji (logistyka produkcji):
Obejmuje przepływ surowców, materiałów z magazynów zaopatrzenia przez kolejne ogniwa procesu produkcyjnego i technologicznego aż do magazynu zbytu
2.3 Podsystem dystrybucji:
Obejmuje przepływ wyrobów gotowych z magazynu zbytu lub prosto z produkcji bezpośrednio lub przez pośredników do ostatecznego nabywcy.
2.4 Podsystem procesów utylizacyjnych (logistyka utylizacji):
Logistyka utylizacji obejmuje przepływ surowców wtórnych, opakowań zbiorczych, towarów uszkodzonych z rynku zbytu do magazynu zaopatrzenia przedsiębiorstwa.
Zarządzanie logistyczne
Zarządzanie logistyczne obejmuje następujące sfery działalności przedsiębiorstwa:
- sferę zaopatrzenia,
- magazynowania,
- gospodarki zapasami,
- produkcji
- dystrybucji.
Zarządzanie logistyczne polega na integracji tych działań w celu skoordynowania czynności związanych z planowaniem, wdrażaniem i kontrolą przepływów produktów, usług i informacji przez całość firmy. Pierwszym etapem takiego zarządzania jest opracowanie strategii logistycznej firmy.
Opracowanie strategii logistycznej składa się z trzech etapów:
Etap pierwszy
Ukierunkowany jest na sferę logistyki analizy strategicznej SWOT. Analiza ta służy ujawnieniu słabych i mocnych stron dotychczasowego systemu logistycznego przez badania:
- bazy materialnej logistyki
- kwalifikacji kadry kierowniczej i pracowników realizujących funkcje logistyczne
- rozwiązań organizacyjnych i systemów informatycznych w zakresie sterowania zaopatrzeniem, produkcją i zbytem oraz powiązań z dostawcami i odbiorcami
Etap drugi
Jest to identyfikacja szans i zagrożeń tkwiących w otoczeniu rynkowym. Przedmiotem analizy w sferze np. logistyki zaopatrzenia będzie :
- pozycja firmy na rynku zaopatrzeniowym
- charakterystyka dostawców
- ocena możliwości zaopatrzenia i stanu konkurencji
- czynniki ryzyka
- tendencje na rynku usług transportowych i zaopatrzenia
- postęp techniczny w dziedzinach logistycznych
Etap ten polega na ustaleniu potencjalnych przedsięwzięć w zakresie pokonania słabych stron i przygotowania rozwiązań przeciwdziałających przewidywanym zagrożeniom oraz dokonaniu przeglądu możliwych decyzji umacniających pozycję firmy w kanałach logistycznych oraz wykorzystujących przewagę i szanse tkwiące w otoczeniu.
Etap trzeci
Sprowadza się do opracowania wariantów strategii logistycznej przez tworzenie spójnych kompozycji działań na podstawie rozpoznanych zbiorów potencjalnych przedsięwzięć oraz oceny i wyboru strategii.
Ogromna rola logistyki w realizacji strategicznych celów przedsiębiorstwa znalazła swój wyraz w nowoczesnych koncepcjach zarządzania marketingowo - logistycznego
Podsumowując współcześnie logistyka jest ważnym elementem konkurencyjności każdego przedsiębiorstwa. W niektórych przypadkach wręcz determinuje zdolność współpracy miedzy firmami, np. aby dostarczać towary do zakładów Toyoty w Polsce należy dostosować się do wymogów logistycznych tzn. magazyn zaopatrzenia otwarty jest tylko na godzinę w ciągu dnia i zamawiany towar w tym czasie musi się w nim znaleźć. Takie podejście determinuje zachowanie rynkowe całego ciągu przedsiębiorstw biorących udział w przepływie towarów, co w efekcie powoduje kształtowanie i konieczność dostosowania się przedsiębiorstw w obrębie całego rynku. Firmy, które nie podołają temu wyzwaniu naturalną siłą rzeczy wypadają z tego rynku. Ponadto kompleksowe podejście logistyczne do firmy może wydatnie wpłynąć na ograniczenie kosztów jej działalności, co przy globalnej konkurencji jest bardzo cennym osiągnięciem pozwalającym osiągać przewagę nad swoimi konkurentami.
Reasumując logistyka jest jednym z najważniejszych czynników kształtujących nowoczesne przedsiębiorstwo, tak pod względem kosztów jego działalności jak i jego wizerunku na rynku, na którym ono działa.