Kurs szybkiego czytania (1)

Podstawy efektywnego czytania

Czytanie stanowi jeden z fenomenów ludzkiej działalności i wbrew pozorom ta - wydawałoby się - prosta czynność jest bardzo złożonym, psychofizycznym procesem, który umownie podzielić można na trzy etapy:

• czytanie zawartej w tekście informacji,

• zrozumienie jej,

• zapamiętanie.

Rozpatrzmy obecnie każdy z tych etapów odrębnie, pamiętając jednakże, że czytanie jest syntezą działań fizycznych i umysłowych, charakteryzujących się koordynacją pracy oka z funkcją mózgu.

Czytanie

Przeświadczenie, że w czasie czytania pracuje tylko mózg i oczy, nie jest w pełni dokładne. Udowodniono bowiem, że czytanie jest także jednoczesnym procesem wchłaniania i uzewnętrzniania mowy.

Można powiedzieć, że w procesie czytania aktywny udział biorą trzy organy zmysłów: analizator wzroku, mowy oraz słuchu. W szybkim czytaniu pierwszy odgrywa decydującą rolę: wzrokiem odbieramy bowiem 80- 90% informacji o świecie. Ponadto, kanał ten umożliwia przyswojenie znacznie większej ilości informacji niż kanał akustyczny, który ze swej natury nie jest tak pojemny, jak ten pierwszy. Zatem wielostopniowe przyswajanie informacji angażujące wszystkie bloki spostrzegania: wzrok, słuch i mowę nie tylko nie daje gwarancji lepszego opanowania przeczytanego tekstu, lecz wręcz posługiwanie się analizatorem mowy i słuchu (tzw. artykulacja, fonetyzacja lub "przepowiadanie") w szybkim czytaniu przeszkadza, wyraźnie ten proces hamując.

Analiza procesu czytania poprzez badanie ruchów gałki ocznej wykazała, że wzrok nie ślizga się płynnie po tekście wiersz za wierszem. Wspomniany w poprzednim odcinku Emile Javal stwierdził, że oko porusza się skokami i "czyta" w czasie postojów (fiksacji). Ruch oka od jednej fiksacji do następnej jest nagłym drgnięciem i nazwany został ruchem migotania. Szybkość tych ruchów - nie kontrolowanych przez wolę w momencie przenoszenia wzroku - jest tak duża, że uniemożliwia wyraźne widzenie.

Stwierdzenie braku spostrzegania podczas ruchów migotania (przenoszenie wzroku) nie oznacza jednak niewrażliwości oka na bodźce. W normalnych warunkach czytania bodźce te jednak pomijamy (prawdopodobnie ze względu na ich zakłócający wpływ). Gdybyśmy tego nie czynili, jasność widzenia tekstu czytanego byłaby zakłócona. W procesie czytania każde takie rozmyte wrażenie podczas ruchów oka pomiędzy fiksacjami spychamy konsekwentnie do zakamarków podświadomości, nie zdając sobie nawet sprawy z powstawania takich wrażeń.

W roku 1901 w Stanach Zjednoczonych po raz pierwszy zarejestrowano na płycie fotograficznej ruchy oka. Z czasem metodę tę ulepszono, przystosowując ją do potrzeb badań nad procesem czytania (1925-1930). Płytę fotograficzną zastąpiono taśmą filmową, a do aparatu podłączono urządzenia pozwalające na równoczesne rejestrowanie ruchów obydwu oczu, w płaszczyźnie pionowej i poziomej, oraz ruchów głowy towarzyszących ruchom oczu. W latach sześćdziesiątych skonstruowano wiele elektrycznych aparatów do pomiaru ruchów oczu, mających między innymi tę zaletę, że są mniej męczące dla osób badanych.

W rezultacie licznych eksperymentów wyliczono, że czas spostrzegania (percepcji) wynosi 93-95% całego czasu czytania (przerwy + ruchy). Oznacza to, że oczy czytającego człowieka w ciągu godziny przez około 56 minut są w bezruchu, podczas którego następuje spostrzeganie drukowanej informacji i przekazanie jej do mózgu. Równocześnie oko jest tak zbudowane, że w ciągu sekundy może wykonać maksymalnie pięć zatrzymań. Wynika stąd wniosek, że szybkość czytania zależy także od tego, jaka ilość informacji będzie spostrzeżona w momencie przerwy fiksacyjnej.

Rozumienie

Podstawowym celem każdego czytania jest rozumienie, ale jednocześnie nauka czytania na każdym etapie wiąże się głównie z kształceniem zdolności rozumienia. Z badań eksperymentalnych wynika, że rozumienie w procesie czytania staje się z wiekiem coraz bardziej efektywne, by wreszcie u osób biegłych w czytaniu przewyższyć rozumienie tekstu słuchanego.

Ogólnie biorąc, rozumienie czytanego tekstu składa się z odrębnych komponentów. rozumienia poszczególnych słów, połączeń wyrazowych i zdań. Z punktu widzenia lingwistyki, rozumienie tekstu jest niczym innym, jak jego rozszyfrowywaniem, dekodowaniem. Znaczenia słów napotykanych podczas czytania mogą wynikać bezpośrednio z minionych przeżyć lub mogą też to być nowe znaczenia, utworzone poprzez połączenie i zreorganizowanie znaczeń uprzednio już znanych. Można zatem przyjąć, iż czytanie będące myśleniem za pośrednictwem drukowanych symboli wyznacza rozumieniu pierwszorzędne znaczenie.

Jaka zachodzi relacja pomiędzy szybkością czytania a rozumieniem? Badania wykazały, że szybkie czytanie korzystnie wpływa na rozumienie. Osoby szybko czytające przewyższają w rozumieniu czytających wolno o 30-40%. Wyjaśnia się to tym, że przy szybkim czytaniu wszystkie strony znaczenia słów: leksykalna, syntaktyczna i kontekstowa zlewają się w świadomości czytelnika w jedną znaczeniową całość. Poza tym, dzięki szybkiej percepcji całego zdania dokładniej rozumie się nie tylko sens każdego słowa, ale też właściwie stawia się logiczny akcent wewnątrz zdania, a zawartą w nim myśl przyswaja nie częściami, lecz w całości. Ponadto. dobrze rozwinięta technika czytania pozwala ukierunkować główną energię czytelnika nie na pokonywanie technicznych trudności czytania, a na zrozumienie przeczytanego.

Pozostałe czynniki wpływające na stopień zrozumienia i - odpowiednio- na szybkość czytania można podzielić na dwie grupy: obiektywne i subiektywne. Do obiektywnych zalicza się poziom nasycenia tekstu informacją, jego budowę kompozycyjną, styl autora, językowe środki wyrazu, objętość tekstu, a także występujące w tekście tytuły i podtytuły. Z kolei subiektywne czynniki to nastawienie czytelnika na zrozumienie, umiejętność kierowania uwagą, poziom uogólniającego i abstrakcyjnego myślenia, stopień indywidualnych doświadczeń życiowych, stosunek do lektury (cel czytania) oraz antycypacja i pamięć. Niektóre z tych czynników omówimy szerzej.

Kierowanie uwagą jest umiejętnością grającą ważną rolę w szybkim czytaniu. Nie da się jej zastąpić Żadnymi technicznymi nawykami szybkiego czytania. Zdolność koncentracji myśli jest jednak sprawą dość indywidualną i chcąc nauczyć się nią kierować, należy poddać się samoobserwacji. Wyjaśnijmy jednak uprzednio na nasz użytek, że uwaga człowieka charakteryzuje się m.in. takimi cechami, jak: pojemnością, zakresem, zdolnością do przestawiania się, stałością i selektywnością, które u poszczególnych osób mogą przejawiać się w różnym nasileniu.

Pojemność (głębokość) uwagi podczas czytania wyraża się w zdolności szybkiego obejmowania dużych fragmentów tekstu i przyswajania w sposób dostatecznie pełny ich treści.

Zakres (panoramiczność) uwagi, to zdolność równoczesnego pojmowania różnych aspektów tekstowego komunikatu, kojarzenia głównych i drugorzędnych stwierdzeń, myśli.

Zdolność przestawiania się to szybkie przechodzenie od jednej części tekstu do drugiej, przy jednoczesnym zachowaniu skutecznego orientowania się w tekście.

Stałość (ciągłość) uwagi u czytelnika nie pozwala z kolei na powstawanie ubocznych myśli i skojarzeń, nie związanych z treścią czytanego tekstu.

Selektywność (ukierunkowanie), to umiejętność podporządkowania uwagi konkretnemu zadaniu czytania.

Niektóre z powyższych cech uwagi można kształcić poprzez wykonywanie stosunkowo prostych ćwiczeń. Kilka z nich pokazujemy obok.

Ćwiczenie

Doskonalenie pojemności uwagi

Ćwiczenie należy wykonywać w grupie dwuosobowej, wykorzystując tablice Szulca. Są to podzielone na 25 klatek tablice, w których rozrzucone są przypadkowo liczby od 1 do 25. Przykłady takich tablic zamieszczamy niżej.

Komplet tablic Szulca (Patrz - 011_Komplet tablic Szulca)

Do tablic tych należy sporządzić 3-5 szablonów, wycinając w dowolnych miejscach okienka w ilości 5, 7 i 9, po czym kolejno nakładać szablony na tablice tak, by w okienkach było widocznych 5, 7 lub 9 cyfr. W ciągu 5-10 sekund pokazujemy kolejne tablice ćwiczącemu, który powinien powtórzyć spostrzeżone cyfry. Trening należy rozpocząć od tablic z 5 wycięciami, następnie ćwiczyć z 7 i 9 okienkami.

Doskonalenie zdolności przestawiania uwagi

Napisać dwie liczby, jedna nad drugą, np. 3 i 2. Dodać je, a wynik wpisać obok od góry.

(Gdy suma jest liczbą dwucyfrową, wpisujemy tylko ostatnią jej cyfrę.) Następnie górną liczbę z poprzedniego "słupka'" napisać pod otrzymaną sumą, dodać liczby w drugim słupku i zapisać jak poprzednio.

Otrzymamy:

a) 358314594...

235831459...

i drugie zadanie: wynik sumy napisać na dole, a dolną liczbę poprzedniego słupka wpisać na górze.

Otrzymamy:

b) 325729101...

257291011...

Druga osoba, z którą ćwiczymy, będzie dyktować, kiedy i jakim sposobem mamy liczyć. Zaznaczamy w trakcie wykonywania ćwiczenia miejsce (np. pionową kreską), od którego zmieniono sposób liczenia, tzn. licząc według schematu a) przestawiamy się na liczenie według schematu b) lub odwrotnie. Staramy się wypełniać zadanie szybko i dokładnie. Po zakończeniu ćwiczenia - sprawdzamy wyniki.

Doskonalenie umiejętności selekcji

Przeglądając tekst, na przykład artykuł z czasopisma, staramy się odszukać w wyznaczonym czasie (na przykład 15 sekund) tylko jakieś jedno powtarzające się słowo. Następnie należy przeczytać tekst powtórnie z normalną szybkością sprawdzając jednocześnie, ile razy to słowo zostało pominięte. Ćwiczenie można poszerzyć o poszukiwanie na przykład wybranego zestawienia słów lub ćwiczyć umiejętność selekcji na specjalnych tekstach z wplecionymi wyrazami spoza kontekstu, które należy wykreślić. Oto fragment takiego tekstu:

"Teatr wędrowny, który poznałem w dzieciństwie, był als bardzo ubogi: kilka zar tobołków na wózku tisc jednokonnym - to cały majątek gona owego teatru. Pamiętam, jak rozpakowano kurtynę, wyjęto z pudła peruki, rozwieszono parę kostiumów. Utkwiły mi też w pamięci dwie zisac tablice: na jednej amma, napis - " Teatr", a na tabor drugiej - "kassa". Dwa "s" było w tej ucajak kasie - tak wówczas pisano".

Znając już niektóre sposoby kierowania uwagą, nie należy zapominać, że w koncentracji myśli bardzo pomaga formułowanie i rozwijanie indywidualnych zainteresowań oraz dążeń. Ta wewnętrzna motywacja spełnia ważną rolę.

Istotny wpływ na rozumienie podczas szybkiego czytania wywiera także antycypacja, czyli przewidywanie, domyślanie się, uzupełnianie drogą skojarzenia. Ułatwia ona i przyspiesza proces percepcji i rozumienia poszczególnych słów oraz całego tekstu, zwłaszcza podczas kolejnego jego czytania. Szybki czytelnik na podstawie kilku liter odgaduje słowo, na podstawie początkowych słów - całe zdanie, a po kilku zdaniach domyśla się sensu całego akapitu i dalej - myśli autora. Wyniki licznych eksperymentów zdecydowanie dowiodły, że dorosły czytelnik dysponujący znacznym "bankiem" znanych słów spostrzega je podczas kolejnej lektury jako całe słowa, rozpoznając je po ich wyglądzie, tj. długości i charakterystycznym kształcie ogólnym. A więc nie elementy składowe danego kształtu czynią słowa rozpoznawalnymi, lecz ogólny układ lub kształt słowa, które znane już jest czytelnikowi. Twierdzi się także, że czytelnicy skupiają uwagę na górnych zarysach słowa, nie zaś na dolnych. Łatwo to stwierdzić: drukowany tekst, w którym zakryjemy czystą kartką dolną połowę wiersza, czyta się o wiele łatwiej niż fragment, w którym zakryjemy górne części słów.

Bez antycypacji nasze czytanie podobne byłoby do mozołu pierwszoklasisty, składającego litera po literze każde słowo. Dzięki antycypacji przy szybkim czytaniu aktywnie pracuje myśl czytelnika. W większym stopniu opiera się on bowiem na treści tekstu w całości aniżeli na percepcji i dekodowaniu znaczeń poszczególnych słów. Tym samym skierowuje wszystkie swoje siły na uchwycenie podstawowego sensu tekstu. Przy takiej koncentracji uwagi na treści i dużej szybkości czytania w zasadzie nie powstają w świadomości uboczne myśli, nie odnoszące się do czytanego tekstu. Właśnie tym tłumaczy się fakt, że ludzie czytający szybko - w porównaniu z czytającymi wolno - lepiej i głębiej rozumieją tekst.

Antycypacja występuje na różnych etapach lektury, jednakże jej wola nie wszędzie jest jednakowa. Rozpoczynając czytanie możemy wypowiadać się o dalszej treści tekstu jedynie w sposób ogólny. Największą rolę antycypacja zaczyna odgrywać dopiero od połowy czytanego tekstu, kiedy nagromadzony zostanie materiał niezbędny do jej pojawienia się. Wówczas następuje wychwycenie myśli przewodniej i rozszyfrowanie relacji przyczynowo-skutkowych pomiędzy kolejnymi wydarzeniami oraz ich znaczenia dla rozwijającego się wątku.

Pojawieniu się antycypacji w procesie czytania sprzyja także redundancja, tj. nadmiar tekstu, informacji, stosowany nieraz celowo dla uniknięcia błędów przy jego odbiorze. Redundancja spełnia niejako funkcję autokorekcji odbieranej informacji. Nadmiar tekstu uważa się za normalny, gdy sięga on 70-75%. Tekst taki dobrze się wówczas rozumie i zapamiętuje, co oczywiście sprzyja szybkości czytania. Z punktu widzenia jedynie odbioru informacji, a nie jakości estetycznych, wystarczyłoby czytać np. co drugie słowo, ażeby ode- brać pełne znaczenie tekstu.

Proces antycypacji nie jest dotychczas w psychologii dostatecznie zbadany, stąd problem kształcenia jej poprzez specjalny trening jest trudny do rozwiązania. Dzisiaj poleca się jedynie kilka sposobów, odkrytych na drodze empirycznej, pomocnych w aktywizowaniu antycypacji.

Ćwiczenie

Doskonalenie antycypacji

1. Czytać stronicę książki, zasłoniwszy linijką lub kartką papieru ostatnie pięć liter wszystkich wierszy. Następnie zasłonić pierwsze pięć liter i wreszcie zasłonić jednocześnie pięć pierwszych i pięć ostatnich liter w wierszach.

2. W niewielkim artykule z czasopisma zaczernić słowa na początku i końcu każdego zdania. Następnie przeczytać artykuł, próbując go zrekonstruować.

3. Czytać tekst początkowo z opuszczonymi (zaczernionymi) słowami, następnie z opuszczonymi częściami tekstu.

Ćwiczenie 2 i 3 wykonywać w grupie dwuosobowej, czytając teksty przygotowane wzajemnie.

Tylko jeden procent ludności świata wykorzystuje efektywnie możliwości mózgu!

Stopień rozumienia czytanego tekstu można zwiększyć również poprzez aktywizację myślenia podczas lektury. Jednym ze sposobów jest wykorzystanie algorytmów: integralnego i zróżnicowanego, które pozwalają uporządkować jednocześnie procedurę percepcji, zrozumienia i zapamiętania tekstu.

Algorytmem nazywa się reguły postępowania w określonych sytuacjach lub działaniach. Szczególną cechą ludzkiego zachowania w ogóle jest programowanie wielu działań umysłowych. Prawdopodobnie każdy czytelnik ma swój wstępny plan czytania, ale w licznych przypadkach jego efektywność jest niewielka. Właśnie algorytmy, nazywane niekiedy w literaturze przedmiotu "myśleniem z zewnątrz kierowanym" lub "kluczami kontekstowymi", stwarzają możliwość skuteczniejszej organizacji pracy podczas czytania.

Przyswojona w trakcie czytania informacja może być układana w różne bloki algorytmu.

Integralny (całkowity) algorytm czytania, jak z nazwy wynika, dotyczy całego tekstu i składa się z następujących elementów:

1. tytułu książki lub artykułu,

2. szczegółowych danych formalnych o dokumencie (tytuł czasopisma, rok, nr strony lub miejsce i rok wydania książki itp.),

3. autora,

4. zasadniczej treści (temat, przedmiot badawczy, myśl autora),

5. danych faktograficznych,

6. cech szczególnych materiału w kontekście dyskusyjnym i krytycznym,

7. elementów nowości (oryginalności) materiału i możliwości praktycznego jego wykorzystania,

8. poszukiwanej informacji.

Komentarza wymagają jedynie elementy 5-7. I tak, w punkcie piątym zakłada się zwrócenie uwagi i przyswojenie różnych danych liczbowych, nazw własnych i specjalnych określeń. Elementy szósty i siódmy odwołują się do indywidualnych cech czytelnika, jego wiedzy, doświadczenia i celu czytania. To, co jednemu wydawać się może oczywiste, innemu - mniej doświadczonemu - wydać się może elementem całkowicie nowym, zaś nastawionemu krytycznie - dyskusyjnym. W każdym razie oba te elementy dopuszczają wysoką aktywność czytelnika.

Jak praktycznie wykorzystać algorytm? Należy przede wszystkim zapamiętać jego części oraz zrozumieć i uzmysłowić sobie ich treść. Następnie w trakcie czytania spostrzeganą informację porównywać z poszczególnymi elementami algorytmu i w przypadku zgodności przyporządkować im daną informację. Szufladkujemy więc, jak gdyby, treść czytanego tekstu według wcześniej założonego programu, co w efekcie ułatwia poszukiwanie informacji i jej zrozumienie.

Zróżnicowany (dyferencjalny) algorytm czytania jest z kolei schematem organizacji lektury znaczeniowo samodzielnych bloków tekstu (np. akapitów, podrozdziałów), które przy jego pomocy można rozkładać na odrębne logiczne całości. Składają się nań następujące czynności:

1. wydzielenie słów kluczowych,

2. wyodrębnienie szeregów znaczeniowych,

3. wydzielenie łańcucha desygnatów, to jest przedmiotów (myślowych, materialnych) odpowiadających poszczególnym nazwom,

4. opracowanie desygnatów,

5. podjęcie decyzji na podstawie przeczytanego fragmentu.

Jak posługiwać się algorytmem zróżnicowanym, czyli wykazującym różnicę? Wpierw wydzielamy w czytanym bloku tekstu słowa kluczowe (tj. charakterystyczne dla danej dziedziny wiedzy wyrażenia w postaci nazwy jedno- lub kilkuwyrazowej) zawierające podstawowy ciężar znaczeniowy. Mogą one oznaczać zarówno jakiś obiekt, jak też jego cechę, stan lub działanie. Następnie łączymy słowa kluczowe w lakoniczne zdania (szeregi znaczeniowe) oddające główne myśli autora. Dokonujemy zatem myślowego konspektowania tekstu, w wyniku czego krystalizuje się jego sens.

Z kolei mózg nasz dekoduje zebraną informację (pkt 3 i 4), nadając jej formę najdogodniejszą i najbardziej dla siebie zrozumiałą. Niejako formułuje komunikat dla siebie samego zgodnie z posiadanym doświadczeniem i celem czytania.

I czynność ostatnia, mająca charakter samokontroli: po przeczytaniu fragmentu tekstu podejmujemy decyzję o tym, czy dobrze zrozumieliśmy przeczytany fragment, czy powinniśmy go szczegółowo przemyśleć, czy też czytać dalej.

Powyższe procesy myślowe, rozczłonowane w zróżnicowanym algorytmie, w rzeczywistości zachodzą szybko, równocześnie i w znacznym stopniu podświadomie. Jednakże, aby je usprawnić należy ćwiczyć poszczególne elementy oddziel nie.

Ćwiczenie

W ciągu kilku pierwszych etapów zaleca się czytać codziennie 1-2 artykuły ze swojej specjalności, szeregując równocześnie otrzymaną informację według schematu algorytmu integralnego. Następnie dokonać rozbioru akapitów zgodnie z algorytmem zróżnicowanym.

Alorytmy czytania, choć niewątpliwie pomocne w przyswajaniu najistotniejszych fragmentów tekstu, nie zyskały jednak wśród czytelników większej popularności. Być może dlatego, że czytanie jest procesem twórczym, każdorazowo - w zależności od celu - inaczej zorganizowanym, co znaczyłoby, że nie ma uniwersalnych i optymalnych schematów na zrozumienie czytanego tekstu.

Zapamiętywanie

Trzecim etapem procesu czytania jest zapamiętywanie. Badanie mechanizmów pamięci ma długą historię, jednakże daleko jeszcze do pełnego ich zrozumienia. Istnieje kilka teorii pamięci różnie objaśniających procesy zachodzące w mózgu człowieka. Odnotujmy może na marginesie, że już sam fakt obecności kilku teorii świadczy o braku jasności w tych kwestiach.

Dla teoretycznej podbudowy problemu szybkiego czytania interesująca jest teoria dzieląca pamięć na krótkoczasową i długoczasową.

W pamięci krótkoczasowej, nazywanej też operacyjną, gromadzone są wskazówki i informacje otrzymane na krótko przed rozpoczęciem czynności lub w czasie jej trwania. Pozostają one w pamięci stosunkowo niedługo, odgrywając ważną rolę w przebiegu omówionej wcześniej antycypacji, gdyż dzięki zachowaniu w pamięci treści przeczytanego fragmentu tekstu pojawiają się możliwości powstania różnych myślowych domysłów i przewidywań.

Pamięć ludzka może pomieścić 1000 miliardów elementów informacji

Natomiast w pamięci długoczasowej, albo trwałej, przechowywane są wiadomości nabyte w czasie nauki oraz uzyskane w wyniku doświadczenia zawodowego czy w ogóle życiowego. Ten rodzaj pamięci stanowi źródło wszelkiej wiedzy i umiejętności człowieka.

Nowe informacje przechowywane są przez pewien czas w krótkoczasowej formie, a następnie mogą przekształcić się w trwałą pamięć. Ustalono eksperymentalnie, że świeże ślady pamięciowe podrażnione zewnętrznym bodźcem mogą zanikać. Chcąc zatem zapewnić sobie efektywność szybkiego czytania należy uwolnić się od zewnętrznych napięć i traktować czytanie jako odpowiedzialną czynność, w której nic nie powinno przeszkadzać.

Operatywność pamięci można poprawić przestrzegając pewnych jej praw:

1. Zapamiętanie jest tym trwalsze, im głębsze jest przekonanie o potrzebie zapamiętania. "Słaba pamięć" najczęściej nie dowodzi małej zdolności do zapamiętywania, lecz świadczy o braku organizacji lektury i niejasności celu czytania. Należy jednocześnie chronić w pamięci informacje niezbędne, a pozbywać się niepotrzebnych.

2. Efektywność zapamiętywania mechanicznego (tzw. wkuwania) jest 20-krotnie niższa od rozumowego (sensownego).

3. Pojemność pamięci nie zależy od ogólnej ilości informacji, lecz od ilości odrębnych, zakończonych jej części, która jest stała i waha się od 5 do 9. Praktycznie oznacza to, że człowiek zapamiętuje z jednakową trudnością np. siedem cyfr, siedem słów lub logicznie powiązanych zdań. Zatem w trakcie czytania, w czasie przerwy fiksacyjnej oka, wygodniejsze są do zapamiętania dłuższe cząstki tekstu, i odwrotnie - rozdrobnienie go utrudnia zapamiętanie.

Warto przy okazji powiedzieć o niezwykłych możliwościach ludzkiej pamięci. Ocenia się, że pamięć rozwiniętego mózgu człowieka może pomieścić 1000 miliardów elementów informacji, co jest wielkością dziesiątki tysięcy razy większą niż pojemność pamięci operacyjnej najwyższej klasy komputerów. Gdyby człowiek mógł w pełni wykorzystać te możliwości, to - mówiąc obrazowo - opanowałby sześć języków obcych, przyswoił programy trzech wyższych uczelni i zapamiętał treść wszystkich 82 tysięcy haseł wielkiej encyklopedii powszechnej. Dodajmy jeszcze, że mózg przeciętnego człowieka zdolny jest wykonać w ciągu sekundy liczbę operacji rzędu 10¹⁵ (1 kwadrylion). Jednakże tak wielka ilość informacji nie jest przyjmowana nawet przy najszybszym czytaniu.

Pomiędzy możliwościami mózgu a ich wykorzystaniem przez człowieka istnieje ogromna dysproporcja. Uczeni twierdzą, że około 95% wykształconych komórek mózgowych jest systematycznie "niedoładowana" informacją i nie uczestniczy w pracy pamięci. Niektórzy wypowiadają też pogląd, że jedynie 1% ludności świata wykorzystuje możliwości mózgu dostatecznie efektywnie.

Zatem spożytkowanie chociaż części tych wielkich i nie zawsze uświadamianych sobie "psychicznych rezerw" leży u podstaw szybkiego czytania, maksymalnie aktywizującego uwagę, myślenie i pamięć czytelnika.

Dół formularza

---