NAśWIETLANIE PROMIENIAMI PODCZERWONYMI do tych zabiegów można używać promienników podczerwieni lub specjalnych lamp, które oprócz podczerwieni emitują także światło widzialne. W praktyce najczęściej stosuje się lampy, gdyż ich promieniowanie wnika głębiej dzięki czemu możliwe jest odprowadzenie przez krew nadmiaru ciepła powstającego w wyniku zabiegu. Przy zabiegach na przednią część ciała musisz mieć założone specjalne okulary chroniące oczy przed promieniowaniem, które otrzymasz od osoby wykonującej zabieg. Podczas zabiegu, na Twoim ciele pojawi się zaczerwienienie świadczące o przekrwieniu danej okolicy ciała, które powinno zaniknąć niedługo po zabiegu. Ty będziesz czul przyjemne ciepło, które w żadnym przypadku nie powinno Cię parzyć (każdy taki przypadek należy natychmiast zgłaszać osobie obsługującej urządzenie!!!). Działanie lecznicze promieni podczerwonych opiera się na działaniu cieplnym, a wiec m.in. powoduje zmniejszenie napięcia mięsni, działa przeciwbólowo, wzmaga przemianę materii, wpływa także odruchowo na narządy głębiej położone. Wskazań do stosowania promieni podczerwonych jest wiele (np. przewlekle i podostre stany zapalne, zapalenia stawowe i okołostawowe, nerwobóle i inne zespoły bólowe i wiele wiele innych). Zabiegu tego nie wolno stosować w niewydolności krążenia, skłonnościach do krwawień (np. z przewodu pokarmowego w przypadku wrzodów żołądka), stanach gorączkowych oraz w stanach ogólnego wyniszczenia.
NAśWIETLANIE PROMIENIAMI ULTRAFIOLETOWYMI stosowanie tego rodzaju promieniowania wymaga zachowania szczególnej ostrożności, ze względu na możliwość przedawkowania oraz wystąpienia reakcji alergicznych. Dlatego przed przystąpieniem do serii zabiegów powinieneś mieć wykonana tzw. biodozę. Jest to proste badanie pozwalające ustalić indywidualnie dla ciebie minimalna dawkę promieniowania. Po wejściu do kabiny zabiegowej zostaniesz poproszony o odsłonięcie okolicy ciała, która ma być poddana naświetlaniu. Następnie otrzymasz od osoby obsługującej specjalne okulary ochronne pochłaniające promienie UV. W czasie zabiegu możesz odczuwać przyjemne ciepło, w czasie zabiegu NIE WOLNO zmieniać pozycji ciała, zdejmować okularów ochronnych, samodzielnie włączać i wyłączać palników, dotykać aparatury, a o każdym niepokojącym objawie ( pieczenie, swędzenie skory, złe samopoczucie itp. ) należy NATYCHMIAST poinformować osobę wykonującą zabieg. Zabieg w zależności od wyników biodozy, który to jest z kolei i wskazań lekarskich powinien trwać od kilkunastu sekund do 10 (najwyżej 15) minut. W kilka godzin po zabiegu, w miejscu naświetlania zaczyna się pojawiać tzw. rumień, czyli zaczerwienienie o jednolitej barwie i ograniczony ściśle do miejsca zabiegu. Zaczerwienienie to powinno stopniowo zaniknąć w ciągu od 24godzin do kilku dni (maks. ok. 3 dni). Miejsce to nie powinno być bolesne, swędzące ani nie powinien z niego wydostawać się żaden płyn (o wszelkich takich objawach należy powiadomić osobę wykonująca zabieg oraz lekarza, który podejmie decyzje co do dalszego leczenia). Wskazań do stosowania promieni UV jest bardzo wiele. Ze względu na swoje właściwości bakteriobójcze, pigmentacyjne , istotny udział w wytwarzaniu związków histaminowych oraz witaminy D szczególnie polecane są w: krzywicy, chorobach skory (jak łuszczyca, trądzik pospolity, owrzodzenia troficzne, trudno gojące się rany, odleżyny), zmianach zwyrodnieniowych dużych stawów. Promieni UV NIE wolno stosować w przypadku występowania nowotworów złośliwych, czynnej gruźlicy płuc, stanach nadwrażliwości na promienie UV, stanach gorączkowych, skłonności do krwawień z przewodu pokarmowego (np. wrzody żołądka i dwunastnicy), znaczne nadciśnienie i miażdżyca, niewydolność krążenia, padaczka, podczas przyjmowania antybiotyków i innych leków zwiększających wrażliwość na promienie UV. Elektroterapia jest to dział fizykoterapii wykorzystujący w celach leczniczych różnego rodzaju prądy (stałe, impulsowe małej i średniej częstotliwości). Poniżej opisałam kilka najczęściej stosowanych zabiegów elektroleczniczych.
GALWANIZACJA jest to zabieg polegający na działaniu prądu stałego na organizm. Do tego zabiegu niezbędne są podkłady z kilku do kilkunastu warstw flaneli lub gazy. Podkłady te zwilżone ciepłą wodą mają na celu zmniejszenie oporu skóry na ten rodzaj prądu, a także zabezpieczenie skóry przed niekorzystnymi zjawiskami elektrolitycznymi pomiędzy skórą a elektrodą. W zależności od rodzaju galwanizacji a także od obszaru ciała zostaniesz poproszony o przyniesienie (bądź też otrzymasz w gabinecie) od 2 do 4 takich podkładów. Przed zabiegiem, z obszaru ciała poddanego zabiegowi musisz usunąć wszelkie przedmioty metalowe (obrączki, łańcuszki, zegarki itp.). Nie wolno tobie poddać się temu zabiegowi jeżeli masz wszczepione jakieś implanty metalowe (np. metalowe zespolenia kości). Przed zabiegiem nie powinieneś stosować żadnych kremów ani maści w miejscach, w których będą przymocowane elektrody, gdyż może to spowodować wystąpienie niekorzystnych zjawisk elektrolitycznych doprowadzając do reakcji alergicznych a nawet poparzenia skóry. Jeżeli masz zaburzenia czucia powinieneś o tym uprzedzić osobę wykonującą zabieg przed jego wykonaniem. Po umocowaniu elektrod na twoim ciele, osoba obsługująca aparat, zacznie zwiększać natężenie prądu do momentu odczucia przez ciebie przyjemnego mrowienia ("igiełek", "delikatnej pokrzywki"). Odczucie to nie powinno być ani nieprzyjemne, ani bolesne. W przypadku pojawienia się takich objawów w trakcie zabiegu powinieneś natychmiast zawiadomić o tym osobę wykonującą zabieg. Po zabiegu, w miejscu przymocowania elektrod będą widoczne na skórze zaczerwienienia, co jest objawem normalnym i powinny całkowicie ustąpić do kilku godzin po zabiegu. W przypadku ich nie ustępowania, bądź pieczenia, swędzenia powinieneś o tym fakcie niezwłocznie zawiadomić lekarza oraz osobę wykonująca zabieg. A oto najważniejsze wskazania do galwanizacji: nerwobóle, przewlekłe zapalenia nerwów oraz splotów i korzeni nerwowych, zespoły bólowe na tle zmian zwyrodnieniowych stawów, porażenia wiotkie, zaburzenia krążenia obwodowego, utrudniony zrost po złamaniach kości. Do przeciwwskazań należą: stany zapalne skóry, wypryski, stany gorączkowe, porażenia spastyczne.
Jonoforeza lub jontoforeza to zabieg bardzo podobny do galwanizacji z tą różnicą, że pod jedną z elektrod jest umieszczony tzw. podkład lekowy nasączony roztworem leku lub lekiem w postaci żelu. Z tego względu jest rzeczą niezbędną, abyś na zleceniu lekarskim miał podana nazwę leku, który ma być wprowadzony za pomocą prądu stałego do twojego organizmu. W celu skutecznego wprowadzenia leku, musi być on w formie żelu lub tzw. "ampułek" ("zastrzyków"). Przed tym zabiegiem musisz mieć dokładnie oczyszczoną skórę z wszelkich zanieczyszczeń a także kremów i maści (gdyż może to utrudnić, a wręcz uniemożliwić wniknięcie leku lub też doprowadzić do niekorzystnych zjawisk elektrolitycznych na skórze). Przygotowanie do zabiegu jak i jego przebieg są analogiczne do galwanizacji. Wskazań do jonoforezy jest wiele (w zależności od przepisanego leku). Oto przykładowe wskazania: jonoforeza z chlorku wapnia: utrudniony zrost kostny, zaburzenia naczynioruchowe, zapalenie krtani jonoforeza z jodu: blizny, przykurcze bliznowate jonoforeza z prokainy (linokainy): nerwobóle jonoforeza z hydrokortyzonu: stany zapalne skóry i tkanek miękkich, drobnych stawów i pochewek ścięgnistych Przeciwwskazania do jonoforezy pokrywają się zasadniczo z przeciwwskazaniami do galwanizacji. Przy niektórych lekach (szczególnie tych o właściwościach uczulających powinieneś mieć przeprowadzoną próbę, aby wykluczyć ewentualną reakcję alergiczną).
Prądy impulsowe Istnieje wiele rodzajów prądów impulsowych (prądy niskiej częstotliwości, prądy średniej częstotliwości, prądy o impulsach prostokątnych, trójkątnych, trapezowych, sinusoidalnych itp.). Do każdego zabiegu będą Ci potrzebne podkłady z kilku warstw flaneli (2 lub więcej takich podkładów w zależności od rodzaju zabiegu, jego zasięgu a także rodzaju aparatury, na której będziesz miał wykonywany zabieg). Przed zabiegiem zostaniesz poproszony o usunięcie z okolicy ciała poddawanej zabiegowi wszystkich przedmiotów metalowych (łańcuszki, brązoletki, kolczyki itp.). Dla własnego bezpieczeństwa nie używaj na dzień przed zabiegiem żadnych kremów czy innych kosmetyków w okolicy ciała poddawanej zabiegowi. Jeśli nie masz zaburzeń czucia powierzchownego (jakie może występować przy uszkodzeniu nerwów). Poniżej postaram się krótko opisać przebieg i odczucia w trakcie niektórych zabiegów przy użyciu prądów impulsowych. PRˇDY NISKIEJ CZĘSTOTLIWOśCI Jest kilka metodyk wykonywania zabiegów z zastosowaniem prądów średniej częstotliwości. Najczęściej fizykoterapeuta umocuje w miejscach przejścia mięśnia w ścięgno lub w miejscach przyczepu mięśnia do kości, elektrody. Następnie będzie zwiększał natężenie do momentu zaobserwowania efektywnego skurczu Twojego mięśnia. Jeżeli Twoje czucie powierzchowne jest prawidłowe będziesz odczuwał wyraźne mrowienie a także tak jakby pompowanie, pulsowanie. Jeżeli to odczucie stanie się zbyt nieprzyjemne lub bolesne, zgłoś to osobie wykonującej zabieg, która ma możliwość zmienienia innych parametrów prądu tak, by móc wywołać skurcz mięśnia przy mniejszym natężeniu. Podczas zabiegu nie zmieniaj pozycji ciała, a o wszelkich nietolerancjach zabiegu, natychmiast informuj obsługę. Wskazań do stosowani prądów impulsowych niski częstotliwości jest wiele, jednak dotyczą one głównie: zaników mięśniowych (np. po dłuższym unieruchomieniu), niedowładów czy porażeń wiotkich (np. po zapaleniu nerwów obwodowych, chorobie Heinego Medina, powikłanie po urazach itp.), porażeniach spastycznych (do tego typu porażeń stosuje się np. tonolizę). Prądy niskiej częstotliwości mogą mieć także działanie przeciwbólowe, przekrwienne (prądy diadynamiczne). Najważniejszymi przeciwwskazaniami do stosowania tych prądów są: metalowe implanty w ciele, rozrusznik serca, ciąża PRĄDY śREDNIEJ CZĘSTOTLIWOśCI (ZWANE CZĘSTO INTERENFERENCYJNYMI) w zasadzie od strony przygotowania się oraz odczuć pacjenta, zabiegi te są podobne do tych z użyciem prądów niskiej częstotliwości z tymże tutaj ryzyko uszkodzenia elektrolitycznego skóry (przy prawidłowo wykonanym zabiegu) praktycznie nie istnieje a i odczucie przepływu tego prądu jest o wiele delikatniejsze i przyjemniejsze od prądów niskiej częstotliwości. Wskazania i przeciwwskazania do stosowani tych prądów właściwie pokrywają się z prądami niski częstotliwości, jednak stosowania tych prądów w porażeniach i dużych niedowładach tak wiotkich jak i spastycznych, ze względu na krótki czas impulsu i przerw między impulsami, nie daje rezultatów.
Diatermia krótkofalowa Jest wiele aparatów do diatermii krótkofalowej a tym samym kilka metod dawkowania tego rodzaju energii. Jednak przygotowanie się do tego zabiegu jest jednakowe. Przed zabiegiem należy koniecznie całkowicie odsłonić okolicę ciała poddana zabiegowi oraz zdjąć wszystkie opatrunki (np. łuska gipsowa, bandaż itp.), przedmioty metalowe (biżuteria itp.) gdyż w przeciwnym wypadku może dojść do groźnych w skutkach poparzeń. Przygotowując się do zabiegu, upewnij się, że nie kładziesz się na kozetce, która zawiera elementy metalowe (np. nogi, śruby) i przyjmij wygodną dla siebie pozycję (bo w czasie zabiegu nie wolno jej zmieniać. Jeżeli masz zabieg np. na dwa kolana, to poproś o filc, który zostanie umieszczony między Twoimi kolanami, które w żadnym wypadku nie mogą w trakcie zabiegu stykać się ze sobą (grozi to zagęszczeniem linii sił pola elektromagnetycznego co w konsekwencji grozi poparzeniem). Osoba wykonująca zabieg umieści w niewielkiej odległości od Twojego ciała elektrody (oddzielając je od ciała filcem, lub też zwykłą warstwą powietrza. Poproś fizykoterapeutę o pokazanie w jaki sposób masz alarmować o wszelkiej nietolerancji zabiegu, gdyż osoba obsługująca aparat ma obowiązek oddalić się z zasięgu pola zaraz po włączeniu aparatu. Zacznę od podania bezwzględnych przeciwwskazań do tego zabiegu: uszkodzenia mózgu (np. padaczka lub po udarze mózgowym), obecność w tkankach wszelkiego rodzaju implantów metalowych (śruby, płytki itp.), wszczepiony rozrusznik serca, skłonność do krwawień z przewodu pokarmowego i oddechowego (np. przy wrzodach żołądka i dwunastnicy ,miesiączka, ciąża, gruźlica, nowotwory oraz po leczeniu promieniowaniem jonizującym. Podane przeciwwskazania są absolutnie dyskwalifikujące pacjenta z tego zabiegu a także od przebywania w bezpośrednim sąsiedztwie aparatów wytwarzających pole elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości. Głównymi wskazaniami są przewlekłe i podostre stany zapalne, choroba zwyrodnieniowa stawów i kręgosłupa, nerwobóle. Wskazania ustala indywidualnie lekarz.
Pole magnetyczne (magnetoterapia) Pole magnetyczne jest stosunkowo bezpiecznym zabiegiem. Można je stosować nawet przez opatrunki gipsowe bez uszczerbku na działaniu leczniczym tego rodzaju energii. Obecnie najczęściej używa się impulsowego pola magnetycznego niskiej częstotliwości. Przygotowanie się do tego zabiegu polega na: zdjęciu zegarka (gdyż pole to powoduje nieodwracalne uszkodzenie mechanizmów elektronicznych), zdjęciu wszystkich aparatów elektronicznych (np. aparat słuchowy, elektroniczne protezy itp.) oraz umieszczeniu części ciała poddanej zabiegowi (np. nogi) do specjalne obręczy wytwarzającej pole magnetyczne. Wskazań do stosowani pola magnetycznego jest wiele. Udowodniono wpływ przyspieszający zrost kostny, gojenie ran i owrzodzeń, wpływ przeciwbólowy, także pole to wykazuje korzystny wpływ na zaburzenia ukrwienia obwodowego. Przeciwwskazaniami do tego zabiegu są: wszczepiony rozrusznik serca, ciąża, nowotwory, czynna gruźlica płuc
Ultradźwięki Ultradźwięki są falą akustyczną o częstotliwości nie wychwytywalnej przez ludzkie ucho. Przygotowanie się do tego zabiegu jest stosunkowo proste. Jeśli okolica ciała jest obficie owłosiona (np. okolica kostek czy kolana u mężczyzn) niestety musisz ogolić miejsce które będzie poddawane nadźwiękawianiu, jeśli ma być to tzw. zabieg fonoforezy (czyli nadźwiękawianie z lekiem) musisz przynieść ze sobą żel przepisany ci przez lekarza. Przed zabiegiem zostaniesz poproszony o odsłonięcie części ciała poddawanej zabiegowi, osoba wykonująca zabieg rozprowadzi na Twoim ciele tzw. środek sprzęgający (może to być lek przyniesiony przez ciebie, olej parafinowy lub inny uwodniony żel), który jest niezbędny do przeprowadzenia zabiegu, następnie po Twoim ciele będzie przesuwana głowica ultradźwiękowa i poza przyjemnym odczuciem przesuwania głowicy nie będziesz nic więcej odczuwać. Wskazań do stosowani ultradźwięków jest wiele (szczegółowo ustala je lekarz). Oto najczęstsze: zespoły bólowe na tle chorób zwyrodnieniowych, nerwobóle, szczękościsk, ostroga piętowa, przykurcz Dupuytrena, blizny. Do przeciwwskazań należą: nowotwory i stany po ich operacyjnym usunięciu, ciąża, czynna gruźlica ostre zaburzenia rytmu serca, wszczepiony sztuczny rozrusznik serca, stany gorączkowe i ostre stany zapalne, stany po terapii promieniami rtg, obecność w tkankach metalowych implantów, nie wolno nadźwiękawiać okolicy kręgosłupa powyżej 3 kręgu szyjnego. Istnieje jeszcze wiele zabiegów z zakresu fizyko i fizjoterapii, jednak nie są one tak powszechnie stosowane jak te omówione przeze mnie powyżej. Jeśli masz jakiekolwiek pytania z tej dziedziny pisz do mnie