Struktura społeczno ekonomiczna

Hiszpanii

WYŻSZA SZKOŁA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

H

iszpania liczy obecnie 39 168 000 mieszkańców i zajmuje 504 750 km2 powierzchni. Stanowi to odpowiednio 10,5% ludności UE i 15,6% całkowitej powierzchni Wspólnoty. Położona jest w południowo-zachodniej Europie na Półwyspie Iberyjskim. Graniczy z Francją, Andorą, Gibraltarem i Portugalią. Jest to monarchia konstytucyjna, w której głową państwa jest król. Władza należy do dwuizbowego parlamentu. Stolicą państwa Madryt a językami:

• kastylijski hiszpański (urzędowy),

• kataloński,

• galicyjski,

• baskijski.

Ponad 50 milionów ludzi - 10% wszystkich podróżujących za granicą - za cel swoich wojaży obiera Hiszpanię. Nikt nie wie, czy w tej liczbie znajdują się również dziesiątki tysięcy starszych osób przebywających w Hiszpanii na stałe przede wszystkim dlatego, że emerytury wystarczają im tutaj na dłużej niż w ojczystych krajach. Domy są tańsze, niemal wszystko kosztuje mniej niż gdziekolwiek indziej w Europie.

W Hiszpanii panuje klimat śródziemnomorski na południowym i wschodnim wybrzeżu, umiarkowany w pozostałych częściach kraju. Średnia temperatura w Madrycie sięga od 5°C w styczniu do 24°C w lipcu.

Od la 50-tych datuje się rozwój usług turystycznych. W tym samym czasie powołano do życia Narodowy Instytut Przemysłu. Do kraju napływać zaczął, zwabiony niskim kosztem robocizny, kapitał zagraniczny. W ten sposób powstały nowe gałęzie przemysłu.

Szybki rozwój turystyki otworzył kraj na wpływy zewnętrzne, zmieniając postawy i gusty społeczeństwa, szczególnie wśród młodszych.

Do głównych gałęzi gospodarki Hiszpanii należą;

• turystyka,

• rolnictwo,

• przetwórstwo żywności,

• produkcja wina,

• produkcja żelaza i stali,

• produkcja drzewna,

• produkcja sprzętu transportowego,

• górnictwo,

• rafinacja ropy naftowej,

• przemysł chemiczny,

• przemysł tekstylny,

• włókiennictwo,

• budownictwo,

• leśnictwo,

• rybołówstwo,

• produkcja cementu,

• przemysł metalowy.

W Hiszpanie wykorzystywanie ziemi kształtuje się następująco:

• uprawy 41%,

• łąki i pastwiska 21%,

• lasy 31%,

• inne 7%.

Do głównych i podstawowych produktów jako bogactwa tego kraju należą:

• zboża,

• owoce,

• warzywa,

• trzcina cukrowa,

• winogrona,

• tytoń,

• bawełna,

• migdały,

• oliwki,

• drewno,

• korek,

• ryby,

• węgiel,

• węgiel brunatny,

• żelazo,

• ołów,

• miedź,

• cyna,

• cynk,

• rtęć.

Hiszpania jest w większości krajem chrześcijańskim. Katolicyzm stanowi 99%.

Roczny przyrost naturalny (a 1000 mieszkańców) kształtuje się na poziomie 0,3.

Życie polityczne i gospodarcze koncentruje się w 17 autonomicznych regionach (comunidades autonomas), na które składa się 50 prowincji i 8098 gmin. Każdy region posiada własny rząd i parlament, określa autonomię ustawodawczą i wykonawczą danego regionu i stanowi podstawę do podziału kompetencji między administracją centralną i autonomiczną. Podobne kompetencje, jak regiony, posiadają znajdujące się w Afryce Północnej terytoria hiszpańskie - Ceuta i Melilla, które posiadają status gmin.

Każdy region autonomiczny prowadzi odrębną politykę gospodarczą. Za priorytetową działalność rządów regionalnych uznano:

• promowanie warunków równości szans,

• partycypowanie w życiu gospodarczym,

• pełne zatrudnienie,

• poprawę warunków życia,

• wzrost gospodarczy,

• uprawnienia legislacyjne w zakresie rolnictwa, hodowli, turystyki i systemu finansowego,

• roboty publiczne, planowanie,

• zasoby wodne,

• przymusowe wywłaszczanie

• politykę infrastrukturalną i transportową,

• zagospodarowanie przestrzenne, urbanistykę, mieszkalnictwo,

• tworzenie instytucji promowania rozwoju i zatrudnienia.

Najbogatsze regiony Hiszpanii to Katalonia, Madryt, Navarra, zaś najbiedniejsze to Kastylia la Mancha, Extramandura, Andaluzja.

Roczny dochód na jednego mieszkańca wynosi 12 201 USD.

Tabela nr 1. Zróżnicowanie regionalne w Hiszpanii

REGION	POWIERZCHNIA W TYS. KM2	LICZBA LUDNOŚCI	PKB PER CAPITA UE 15=100	STOLICA	GŁÓWNE OŚRODKI	FILARY GOSPODARKI	STOPA BEZROBOCIA
Andaluzja	87,3	6,9 mln	57,2	Sewilla	Malaga, Kodyks	-turystka, -przemysł, -rolnictow	26,8
Aragonia	47,7	1,2 mln	88,9	Saragossa	Huesca, Teruel	- turystka - rolnictwo	9,0
Asturia	10,6	1,1 mln	73,6	Oviedo	Gijon, Mieres, Aviles	- górnictwo -hutnictwo	18,1
Baleary	5,1	779 tys.	97,0	Palma de Mallorca	Majorka, Minorka, Ibiza, Formentura	- turystka - rolnictwo - rybołówstwo	7,9
Baskonia	7,3	2,2 mln	92,3	Victoria	Bilbao, San Sebastian	- górnictwo - hutnictwo	14,3
Comunidad de Madrid	89	4,9 mln	100,6	Madryt	-	- przemysł odzieżowy i stalowy	13,1
Extremadura	41,6	1,1 mln	54,6	Merida	Badajoz, Caceres	-	25,6
Galicja	29,4	2,7 mln	63,0	Santiago de Compostela	Vigo, La Coruna, Pontevedra	- rolnictwo - przemysł	16,2
Kantabria	5,3	527 tys.	76,9	Santader	Santader	- rolnictwo - rybołówstwo	15,8
Kastylia La Mancha	79	1,7 mln	65,9	Toledo	Ciudad Real, Albacente	- rolnictwo - górnictwo	15,2
Kastylia Y Leon	94,2	2,5 mln	75,9	Valladolid	Salamanka	- przemysł - rolnictwo	15,0
Katalonia	31,9	6 mln	99,1	Barcelona	Costa di Brava, Sabadell	- przemysł - rolnictwo - sadownictwo - turystyka	10,6
La Rioja	30	130 tys.	89,0	-	-	- rolnictwo	8,3
Navarra	10,4	516 tys.	98,1	Pampeluna	Pampeluna	- przemysł	8,2
Region de Murcian	26,2	310 tys. (1 mln)	67,2	Murcja	Kartagena	- rolnictwo - przemysł - sadownictwo	13,9
Walencja	23,3	3,8 mln	73,8	Walencja	Alicante, Elche, Castallonde, La Plaste	- rolnictwo - przemysł - rybołówstwo	13,9
Wyspy Kanaryjskie	7,3	1,605 mln	74,3	Las Palmas	Fuerventura, Lanzarotte, Teneryfa, Gran, Canaria, La Palma, El Hierro, Gomera	- turystyka - rolnictwo - rybołówstwo - usługi	27

Hiszpania utrzymuje się z eksportu. Do najważniejszych towarów eksportowych należą:

• maszyny,

• pojazdy mechaniczne,

• żelazo i stal,

• chemikalia,

• produkty petrochemiczne,

• rudy metali,

• siarka,

• miedź

• cynk,

• owoce i warzywa,

• wino,

• oliwa z oliwek,

• obuwie,

• tekstylia.

Rządy autonomiczne regionów odgrywają dużą rolę w realizacji wspólnotowej polityki regionalnej. Mają prawo do bezpośredniej współpracy z instytucjami WE. Kilka wspólot autonomicznych posiada swoich przedstawicieli w Brukseli, rezygnując w ten sposób z pośrednictwa państwa w reprezentowaniu ich interesów.

Z pomocy finansowej UE korzystają głównie trzy regiony:

• Andaluzja (28,8% wszystkich środków),

• Galicja (13,7%),

• Kastylia - Leon (12%).

WE finansuje następujące przedsięwzięcia w regionach hiszpańskich:

• infrastrukturę transportową,

• doskonalenie zasobów ludzkich i jakości życia (edukacja, kształcenie zawodowe, ochrona zdrowia i środowiska),

• doskonalenie systemu produkcyjnego (przemysł, turystka, rolnictwo, rybołówstwo, rozwój inwestycji),

• kreację i rozwój działalności produkcyjnej,

• ochronę i poprawę środowiska naturalnego (woda, energia),

• poprawę warunków mieszkaniowych na wsi.

Największa cześć środków na rozwój inwestycji przeznaczona jest dla Madrytu, Katalonii i Kraju Basków, albowiem w tych regionach koncentruje się większa część przemysłu. Rolnictwo w 67 % jest finansowane ze środków WE w Aragonii i Katalonii.

Dodatkowo zostały ustanowione dla Hiszpanii wieloregionalne programy operacyjne, które podejmowane są zarówno przez administrację centralną, jak i regionalną. Są one skierowane do środowisk lokalnych, gdzie istniej potrzeba:

• ochrony środowiska,

• stymulowania działalności produkcyjnej,

• ożywienia rozwoju technologicznego,

• poprawy konkurencyjności i efektywności MSP.

Hiszpania należy do WE os roku 1986.

Nowoczesna Hiszpania jest dzisiaj częścią Europy, jej naśladowcą, ale także członkiem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EC) oraz Unii Europejskiej. Chociaż gospodarka kraju przeżywała wzloty i upadki, dziś jest w tak dobrej kondycji, iż Hiszpania w 1999 roku została członkiem Europejskiej Unii Monetarnej (EUM).

B

ibliografia:

1. Pietrzyk I. (red.), Polityka regionalna Unii Europejskiej w praktyce krajów członkowskich, Kraków 1999

2. Głąbicka K., Grewiński M., Europejska polityka regionalna, Elipsa 2002

3. Palmer J., Przewodnik po świecie Ilustrowana encyklopedia geograficzna,

Warszawa 2000

Pietrzy I. (red.). Polityka regionalna Unii Europejskiej w praktyce krajów członkowskich, Kraków 1999, s.54.

Głąbicka K., Grewiński M., Europejska polityka regionalna, Elipsa 2002, s.175-176

---