1.Prawem administracyjnym jest zespół norm, które regulują administracyjną działalność państwa, jest to tzw. przedmiotowe ujęcie prawa administracyjnego (umownie można przyjąć, że prawo administracyjne, to taka gałąź prawa, która normuje: 1. tworzenie, strukturę organizacyjną, zadania i zasady działania administracji i innych jednostek wykonujących dla dobra wspólnego i jednostki zadania z zakresu administracji, 2)relacje zachodzące pomiędzy podmiotami, 3)prawa i powinności podmiotów administrowanych przez podmioty administrujące, w tym poddanych pieczy lub nadzorowi administrujących
2. METODA DZIAŁANIA w odróżnieniu od prawnej formy działania - oznacza styl rozwiązywania spraw określonego typu, a więc politykę stosowania przez administrację prawnych form działania, optymalne sposoby działania zmierzające do systematycznej realizacji konkretnych potrzeb obywateli, musza być ujmowane kompleksowo. Środki i sposoby to, zatem nie tylko środki prawne, ale cały szereg działań i rzeczy, które przyczyniają się do osiągnięcia konkretnego, materialnego efektu.
Do metod działania administracji można zaliczyć:
Metodę przekonywania
Metodę przymusu
Metodę podejmowania działalności prewencyjnej
Metodę generalnego rozwiązywania zagadnienia lub rozwiązywania cząstkowego i sekwencyjnego
Metodę oddziaływania ekonomicznego
Metodę cywilistyczną
3. NORMY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Podział wg Filipka :
1.normy upoważniające lub zobowiązujące adm. do posługiwania się określoną formą aktu, który wkracza w sferę praw podmiotowych jednostek - kluczowe normy prawa adm. gdyż umożliwiają władcze wkraczanie w sferę praw i wolności obywateli za pośrednictwem upoważnienia lub zobowiązania, jak również jednostka domaga się rozpatrzenia sprawy gdy jest do tego uprawniona.
2.normy uzależniające działania administracji od kryteriów wartościujących. Normy te zawierają kryt. merytoryczne ,determinują treść i społ. zasadność działania adm.
3.normy postępowania administracyjnego -regulują prawa i obowiązki uczestników sformalizowanego bądź jurysdykcyjnego postępowania administracyjnego.
4.normy postępowania sądowo-administracyjnego -określają prawa i obowiązki uczestników postępowania przed sądem administracyjnym
5.normy organizacyjne -regulacje w przedmiocie zakresu działania lub kompetencji organów adm. ich instytucjonalnego statusu organizacyjnego i zasad obsadzania urzędów, wewnętrzne układy zależności oddziaływania kontroli i nadzoru.
6.normy egzekucyjne -związane z egzekwowaniem praw i obowiązków.
4. STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY- pojęcie to jest pojęciem- narzędziem, którym posługuje się teoria i nauka prawa administracyjnego, nie jest częścią składową, ani elementem porządku prawnego. Pojęcie to jest tworem nauki i tylko nauka wykorzystuje to pojęcie w badaniu zjawisk.
W orzecznictwie sądowym łącznie z Trybunałem Konstytucyjnym jest wykorzystywane dla celów analizy pewnych zjawisk, ale można ich dokonywać bez wykorzystywania pojęcia stosunku administracyjno-prawnego.
Prof. Boć - wg niego pojęcie to zostało odsunięte na plan drugi, a na plan pierwszy wysunięte zostało pojęcie - sytuacji administracyjno-prawnej. Można obu nie wykorzystywać, ale jest ono powszechnie używane
5. RODZAJE STOSUNKU ADMINISTRACYJNO-PRAWNEGO:
stosunki materialno-prawne - wynikają z norm prawa materialnego (prawo budowy budynku)
stosunki proceduralne - zawsze w trakcie prowadzenia pewnych działań przez administrację (przywrócenie terminu, wznowienie postępowania, odwołanie od decyzji)
egzekucyjne - zawierane w ramach postępowania egzekucyjnego w administracji, zbliżone do procesowych (nałożenie kary grzywny w celu przymuszenia)
nadzoru - bardzo rozpowszechnione - w relacjach wojewoda - samorząd terytorialny)
zależności służbowej - relacje dotyczące spraw personalnych w administracji (przewodniczący Zarządu a kierownicy działów, referatów)
zależności zakładowej - między organami zakładu administracyjnego a użytkownikami danego zakładu( np. stosunek między Dziekanem, a studentem, dyrektorem Aresztu śledczego, a więźniem
6. - PRZEPISY POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCE tj. odnoszące się do wszystkich podmiotów funkcjonujących w obrocie prawnym
7.- PRZEPISY WEWNETRZNE tj. obowiązujące jedynie podmioty podległe jednostce wydającej dany akt prawny.
8. HIERARCHIA ŹRÓDEŁ PRAWA.
System źródeł prawa jest ujęty w sposób hierarchiczny.
Podstawowy podział źródeł prawa znajduje się w Konstytucji, gdzie dokonano podziału na:
A) źródła prawa powszechnie obowiązującego, którymi są:
Konstytucja,
Ustawy,
ratyfikowane umowy międzynarodowe
Rozporządzenia - wydane przez organy wskazane w Konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania,
Ponadto źródłami są na obszarze działania organów, które je ustanowiły
akty prawa miejscowego,
A także
Rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez Prezydenta RP w okresie stanu wojennego)
9. KONSTYTUCJA JAKO ŹRÓDŁO PRAWA ADM
Konstytucja -ustawa zasadnicza powinna regulować podstawowe materie ustawowe. Konstytucja w swoich przepisach winna wyznaczać i wskazywać podstawowe reguły zorganizowania społeczeństwa, które następnie winny znaleźć rozwiniecie w poszczególnych aktach ustawowych. Filipek wymienia takie materie ustawowe:
-podstawowe prawa jednostki
-ustrój polityczny społeczny i gospodarczy
-mechanizm wyłaniania władz publicznych i podstawowe zasady sprawowania władzy
10.UMOWY MIĘDZYNARODOWE - ŹRÓDŁO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO.
Umowa międzynarodowa po jej ogłoszeniu w DZ U stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana chyba że jej stosowanie uzależnione jest od wydania ustawy. Jeżeli wystąpi rozbieżność między przepisem ustawy a przepisem umowy międzynarodowej to pierwszeństwo ma przepis zamieszczony w umowie międzynarodowej przed przepisem ustawowym.
11.USTAWA JAKO ŹRÓDŁO PRAWA ADM
Ustawa-akt który zawiera przepisy powszechnie obowiązujące co znajduje wyraz w tym że:
1.ustawa obowiązuje na terenie całego kraju nawet wówczas gdy skierowana jest do jakiejś jego części
2.ustawie podporządkowane są wszystkie podmioty działające w obrębie danego systemu prawnego
3.wszystkie inne źródła prawa winny być ustawie podporządkowane
Ustawa jako akt podstawowy regulujący porządek prawny, powinna determinować formalno-prawną pozycję innych źródeł prawa.
12. ROZPORZĄDZENIAE JAKO ŹRÓDŁO PRAWA ADM
Rozporządzenia są aktami normatywnymi wydawanymi na podst. upoważnień ustawowych przez organy władzy wykonawczej i stanowi przejaw prawodawstwa delegowanego. Wydanie rozporządzenia jest uzależnione od ściśle określonej delegacji ustawowej, jest przepisem prawa powszechnie obowiązującego i zajmuje pozycję niższa podległą względem ustawy. Rozporządzenia są ogłaszane w Dz. U. Treść rozporządzenia w każdym przypadku uzależniona jest od woli ustawodawcy który będzie wyznaczał zakres w delegacji ustawowej. Musi wskazywać: organ, zakres, wskazówki.
Podmioty uprawnione do wydawania rozporządzeń:
-prezydent RP, RM, prezes RM, ministrowie kierujący działem administracji, przewodniczący komitetów wchodzących w skład RM, KRR i TV- katalog ten jest zamknięty.
Utrata mocy obowiązującej przez rozporządzenie:
1)upływ czasu na jakie rozporządzenie było wydane
2)uchylane mocą innego rozporządzenia
3)uchylenie aktu prawnego stanowiącego podstawę prawną jego wydania
4)uchylenie przepisu stanowiącego podstawę wydania rozporządzenia
13 AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO. (Art. 93 Konstytucji, art. 87, ust. 2)
Przepisy stanowione przez organy administracji rządowej terenowej i organy samorządu terytorialnego
przepis prawa powszechnie obowiązującego;
obowiązuje na oznaczonej części terytorium kraju (gminy lub jej części, itp. stanowione przez organy administracji niezespolonej - teren będzie obejmował jeszcze inaczej określony teren;
jest wydany przez organ jednostki samorządu terytorialnego, bądź terenowy organ administracji rządowej
że powszechnie obowiązujący, to obowiązuje wszystkie osoby będące jego adresatem niezależnie od tego, czy dana osoba jest związana z daną częścią kraju (np. opłata targowa, korzystanie z komunikacji miejskiej)
14.OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH
Aby akt prawny mógł obowiązywać musi być opublikowany w sposób prawnie przewidywany.
Reguły i zasady przy ogłaszaniu aktów normatywnych:
1. obowiązek ogłoszenia aktu normatywnego jako warunek jego obowiązywania
2. akty normatywne ogłasza się niezwłocznie (niezwłoczność oznacza możliwe najszybsze ogłoszenie jakie w danym momencie jest możliwe do zrealizowania)
3. przyjęta jest w ustawie zasada że przepis prawa powszechnie obowiązującego wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. 4. Aktowi normatywnemu można nadać wsteczną moc obowiązywania jeżeli nie jest to sprzeczne z zasadą demokratycznego państwa prawa
5. Akt wykonawczy do ustawy nie może wejść wcześniej w życie niż ustawa zawierająca delegację ustawową
6. Odmienne regulacje dotyczące ogłoszenia przepisów powszechnie obowiązujących mogą zawierać ustawy szczególne
7. Dz. Urzędowe winny być udostępniane przez organy które je wydają i prowadzą ich zbiory.
30,31,32 DZIENNIK USTAW, MONITOR POLSKI , WOJEW. DZIENNIK URZĘDOWY
Rodzaje dzienników:
1. DZ Ustaw RP UST nr 9 -konstytucja ,ratyfikowane umowy międzynarodowe ,ustawy, akty zrównane swoją mocą z ustawami ,rozporządzenia ,wyroki TK
2. DZ.Urzędowy RP Monitor Polski- art. 10 ustawy -przepisy wewnętrznie obowiązujące czyli zarządzenia i uchwały RM ,wyniki wyborów do samorządu teryt, nominacje sędziowskie, informacje o wolnych stanowiskach sędziowskich, nominacje profesorskie, regulamin Sejmu, zarządzenia org. centralnych ,GUS
3. DZ. Urzędowy RP Monitor Polski 3-art. 11 ustawy-poświęcony sprawom gospodarczym
4. Dz. Urzędowy Ministrów kierujących działami adm. rządowej -art. 12-akty sfery wewnętrznej (do podmiotów podległych danemu ministrowi)
5. DZ. Urzędowy Urzędów Centralnych -art. 12 Urzędy Statystyczne
6. Woj. Dzienniki Urzędowe- art. 13 ustawy-akty prawa miejscowego, wojewody, organu adm. nie zespolonej, organu samorządu teryt, statut i regulamin Urzędu Wojewódzkiego, statuty związków komunalnych, porozumienia zawierane przez organy jednostek sam teryt i porozumienia między tymi organami a organami adm. rządowej.
Urzędowy Dziennik Ustaw RP, Dziennik RP Monitor Polski wydaje Prezes RM przy pomocy Kancelarii Prezesa RM i Rządowego Centrum Legislacji. Dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami adm. rządowej i dzienniki urzędowe urzędów centralnych wydają odpowiedni ministrowie i kierownicy urzędów centralnych. Wojewódzki dziennik urzędowy wydaje wojewoda. Na podstawie odrębnych ustaw wydawane są dzienniki urzędowe (dziennik urzędowy komitetu badań naukowych, dziennik urzędowy NBP)
ZASADY I TRYB OGŁASZANIA
Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych aktów prawnych - Dz. U. Nr 62, poz. 718 z 2000 r. ze zm.
Każdy przepis powszechnie obowiązujący, może obowiązywać dopiero po jego opublikowaniu w odpowiednim dzienniku urzędowym
Ogłoszenie jest obowiązkowe
Powinny być ogłaszane niezwłocznie
Akt normatywny zawierający przepisy powszechnie obowiązujące wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ich ogłoszenia - okres vacatio legis
Ogłoszenie późniejszego terminu wejścia w życie jest dopuszczalne.
Jako wyjątek od 14-dniowej reguły - wchodzenie w życie ustaw w terminie krótszym, w uzasadnionym przypadku - jeżeli jest ważny interes państwa i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie - dniem wejścia w życie może być
Dniem ogłoszenia aktu w dzienniku urzędowym - po upływie 3 dni od ogłoszenia lub w uzasadnionych przypadkach w terminie krótszym niż 3 dni - moc prawną uzyskują przepisy porządkowe.
Ustawa dopuszcza możliwość nadania aktowi normatywnemu wstecznej mocy, pod warunkiem, że zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie
Nie mogą być nakładane żadne obowiązki
Mogą - przyznające - zawierające prawa
PROMULGATORY - Dzienniki Urzędowe - miejsce publikacji aktów normatywnych:
Dziennik Ustaw RP
Dziennik Urzędowy RP Monitor Polski
Dziennik Urzędowy RP Monitor Polski B
Dzienniki Urzędowe Ministrów kierujących działami administracji rządowej (Minister Finansów)
Dzienniki Urzędowe urzędów centralnych
Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe
Co, które publikują może ulegać zmianom - ogólnie trzeba wiedzieć.
W Dzienniku Urzędowym RP Monitor Polski B - ogłasza się:
Sprawozdania finansowe opisane w ustawie o rachunkowości,
Ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców z wyłączeniem tych, które są publikowane w Monitorze Sądowym lub gospodarczym
Lub inne, - jeżeli przepis tak stanowi.
Dzienniki Urzędowe Ministrów kierujących działami administracji rządowej, Dzienniki urzędowe urzędów centralnych i inne akty normatywne nie posiadają przymiotów przepisu normatywnego.
Wojewódzkie dzienniki urzędowe - ogłaszane akty prawa miejscowego ( własnej jednostki samorządu terytorialnego)
Organy administracji publicznej zobowiązane są do prowadzenia zbiorów dzienników urzędowych i do nieodpłatnego ich udostępniania.
15. ORZECZNICTWO SĄDOWE JAKO ŹRÓDŁO PRAWA
Orzecznictwo sądowe odgrywa istotna rolę w procesie stosowania prawa jak również oddziaływuje na proces tworzenia prawa - wychwytuje występujące luki w prawie i stara się zapełnić je odpowiednią treścią normatywną. Wyrok sadowy wiąże organa administracji w jednej konkretnej sprawie, jest wyznacznikiem dla org. adm. w analogicznych sprawach, nie jest przepisem powszechnie obowiązującym
16. ZWYCZAJ JAKO ŹRÓDŁO PRAWA
Zwyczaj -pozaprawny nawyk postępowania, przestrzegany praktycznie w obrębie danej struktury jednostki organizacyjnej adm. w podobnych sytuacjach w określonym czasie. Nośnikiem zwyczaju są ludzie pracujący w adm. Zwyczaj mieści się zawsze wewnątrz adm. jednak są sytuacje kiedy zwyczaj i jego normy wpływają lub oddziaływują na sferę zewnętrzną .Jest kreowany w ramach danej struktury lub jednostki organ. Zwyczaj nie jest trwały i może być w każdym momencie zniesiony.
17.DOKTRYNA JAKO ŹRÓDŁO PRAWA
Obejmuje swoim zakresem poglądy przedstawicieli nauki w danej dziedzinie. Nie stanowi bezpośrednio podstawy wydawanych przez administrację rozstrzygnięć. Jednakże adm. podejmując rozstrzygnięcia będzie mogła kierować się poglądami doktryny czyli sposobami odczytania interpretacji stosowanych przez nią norm prawnych.
18 Subsydiarność - zasada, według której każdy szczebel władzy powinien realizować tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez szczebel niższy lub same jednostki działające w ramach społeczeństwa.
19 KONTROLA ciąg działań wśród których wyróżnić można działania obligatoryjne i fakultatywne.
Działania obligatoryjne w ramach procesu kontroli zaliczam: ustalenia stanu rzeczywistego, ustalenie stanu normatywnego i postulowanego oraz porównanie obu tych stanów. Natomiast elementem fakultatywnym w ciągu działań kontrolnych jest sformułowanie zaleceń pokontrolnych. Zalecenia pokontrolne wystąpią wówczas gdy podmiot przeprowadzający kontrole stwierdzi rozbieżności między stanem rzeczywistym a stanem postulowanym. W przypadku nie wystąpienia rozbieżności zalecenia pokontrolne nie występują. Celem zaleceń pokontrolnych jest nie tylko wymuszenie na podmiocie kontrolowanym usunięcie występujących nieprawidłowości, ale także stworzenie takich warunków, które uniemożliwiają wystąpienie takich rozbieżności w późniejszym okresie działalności podmiotu kontrolowanego.
Kontrola nie jest funkcją samodzielną, jest elementem służebnym zmierzającym do zapewnienia prawidłowego przebiegu procesu zarządzania. Celem kontroli nie jest wychwytywanie, doszukiwanie się nieprawidłowości lecz badanie czy działalność danego podmiotu prowadzona jest w sposób prawidłowy, zgodny z obowiązującymi normami prawnymi
20 Nadzór obejmuje ustalenie rozbieżności i władną ingerencję w działalność organu nadzorującego. Ma charakter szerszy od kontroli
21
22
23
24
25
26
27
28
29 POJĘCIE ORGANU ADMINISTRUJĄCEGO
Organ administrujący - każdy podmiot któremu prawo przydaje funkcje administrowania a przydanie to nastąpiło. Organy administrujące:
- organy adm. publicznej
- inne organy państwowe powołane do realizacji funkcji wynikających z ich charakteru lecz wykonuje również funkcje adm. -prezydent RP
- uprawnieni kierownicy państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych funkcjonujących na obszarze województwa, którym wojewoda w drodze porozumienia przekazał do realizacji zadania z zakresu adm. publicznej
- kierownicy jednostek organizacyjnych powiatu uprawnieni przez starostę do wydawania w imieniu starosty decyzji adm.
-organy jednostek organizacyjnych gminy upoważnione do załatwiania indywidualnych spraw
-odpowiednio upoważnione organy wykonawcze jednostek pomocniczych samorządu teryt.
-organy organizacji społ. powołane do realizacji zadań wynikających z celów społ. poszczeg. organizacji oraz wykonujące funkcje zlecone z zakresu adm. publicznej
-podmioty prywatne odpowiednio upoważnione do realizacji funkcji z zakresu adm. publicz.
30.
31.
32.NACZELNE ORGANY ADM. PUBLICZNEJ
Naczelny organ adm. rządowej
1. organy powołane przez prezydenta bezpośrednio czy to po uprzednim wyborze przez Sejm którego właściwość obejmuje obszar całego kraju
2. organ taki jest zwierzchni wobec pozostałych organów adm. w strukturze adm. rządowej i ich właściwość rozciąga się na obszar całego kraju .
Tak widziane pojecie org. naczelnego będzie obejmować RM i organy wchodzące w jej skład (prezesa RM i ministrów)
33.
34. PREZYDENT JAKO ORGAN ADMINISTRUJĄCY
Prezydent jest org. państwa, a nie organem administracji. Jest organem władzy wykonawczej - kompetencje prezydenta w sferze administrowania:
- w sferze stosunków zagranicznych ma podwójną rolę: jest zwierzchnikiem całej polityki zagranicznej oraz ma uprawnienia wyłączne(ratyfikuje umowy międzynarodowe)
- prawodawstwo nadzwyczajne - możliwość wprowadzenia stanu wojennego i wyjątkowego
- prawodawstwo zwykłe - może wykorzystać inicjatywę ustawodawczą, bierze udział w procesie ustawodawczym, wydaje akty wykonawcze do ustawy
- sfera obsadzania stanowisk - zatwierdza skład RM, poszczególnych ministrów, stanowiska generalskie, sędziów
- sfera o charakterze organizacyjnym i decyzyjnym - wzajemne relacje Prezydent i RM, ma prawo zwoływać Radę Gabinetową
35. RADA MINISTRÓW
Rada Ministrów (Rząd) działa kolegialnie.
Prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP, kieruje administracją rządową.
W skład Rady Ministrów wchodzą: Prezes rady ministrów (czyli premier), wiceprezesi (wicepremierzy), ministrowie resortowi, ministrowie „bez teki”, przewodniczący komitetów określonych w ustawach (np.: Komitet Integracji Europejskiej, Komitet Badań Naukowych) oraz Prezes Najwyższej Izby Kontroli.
Ministrów można podzielić na takich, którzy kierują danym działem ministerstwa - resortem, oraz takich, którzy sprawują określone funkcje określone przez Prezesa rady Ministrów - są to tzw. ministrowie zadaniowi.
Rada Ministrów jako drugi obok Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej organ państwa w zakresie władzy wykonawczej wyodrębniony organizacyjnie funkcjonalnie i kompetencyjnie. W art.146 ust 2 Ustawy Zasadniczej z kwietnia 1997 roku zawarto zasadę domniemania właściwości Rady Ministrów w dziedzinie polityki państwa. Jeśli powstaje wątpliwość w gestii jakiego organu leży dane zadanie, a postanowienia prawne dotyczące organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego go nie obejmują, należy ono jednoznacznie do Rady Ministrów. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej, kieruje całością administracji a także decyduje we wszystkich sprawach, których konstytucja i ustawy nie zastrzegają dla Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, samorządu lub innego organu administracji państwa. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności:
- zapewnia wykonanie ustaw
- wydaje rozporządzenia
- kontroluje i koordynuje pracę organów administracji rządowej
- chroni interesy Skarbu Państwa
- uchwala projekt budżetu państwa
- kieruje wykonaniem budżetu oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,
- zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,
- zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,
- sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,
- zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe,
- sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określ corocznie liczbę obywateli powoływanej do czynnej służby wojskowej,
- określa organizację i tryb swojej pracy.
Prawem powoływania Rady Ministrów dysponuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, który rozpoczyna proces tworzenia rządu od desygnowania Prezesa Rady Ministrów - zostaje nim polityk reprezentujący najliczniejszą partię polityczną w Sejmie lub przedstawiciel koalicji. Premier szefem rządu zostaje, gdy utworzy rząd. Skład Rady Ministrów proponuje premier Prezydentowi przy współpracy Sejmu. W ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia Sejmu lub od dnia przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów Prezydent powołuje tak wybrany rząd i odbiera od nich przysięgę i wręcza nominacje. Prezes Rady Ministrów w ciągu 14 dni od powołania przez Prezydenta Rzeczypospolitej polskiej przedstawia sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. W razie nie powołania Rady Ministrów lub nie udzielenia jej wotum zaufania, Sejm w ciągu 14 dni od upływu terminu określonego w ustawach wybiera Prezesa Rady Ministrów oraz wybranych przez niego członków Rady Ministrów bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Prezydent Rzeczypospolitej polskiej powołuje tak wybraną Radę Ministrów i odbiera od nich przysięgę. W razie nie powołania rządu z inicjatywy Sejmu Prezydent w ciągu 14 dni powołuje Prezesa Rady Ministrów i na jego wniosek pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera od nich przysięgę. Sejm w ciągu 14 dni od powołania Rady Ministrów przez Prezydenta udziela jej wotum zaufania zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. W razie nie udzielenia Radzie Ministrów wotum zaufania Prezydent skraca kadencję sejmu i zarządza nowe wybory.
Rada ministrów podlega odpowiedzialności:
• politycznej - gdy między polityką realizowaną przez Radę Ministrów a postulowaną przez większość parlamentarną występuje widoczna rozbieżność, gdy większość ta nie aprobuje polityki rządu. Rada Ministrów powołuje się do dymisji lub parlament wyraża jej wotum nieufności.
• Konstytucyjnej - ma charakter prawnokarny, za naruszenie przez członek Rady Ministrów konstytucji lub ustaw - tzw. delikt konstytucyjny. Skutkiem jest postawienie w stan oskarżenia przed Trybunał Stanu, który decyduje o winie i karze. Odpowiedzialność ta ma zawsze indywidualny charakter.
Wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej może zgłosić prezydent lub conajmniej 115 posłów. Wniosek składany jest do sejmu a rozpatruje go Sejmowa Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej.
Prezes Rady Ministrów reprezentuje radę, kieruje jej pracami, wydaje rozporządzenia, zapewnia wykonanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonania, koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów, sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach. Jest także zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.
Członkowie Rady Ministrów nie mogą prowadzić działalności sprzecznej z jego obowiązkami publicznymi. Konstytucja z 1997 roku nie wprowadza wyraźnego zakazu łączenia stanowiska członka Rady Ministrów z innymi funkcjami publicznymi. Jednakże na mocy ustawy o Trybunale Konstytucyjnym jego członkowie nie mogą piastować innych funkcji(analogicznie Trybunał Stanu, Rzecznik Praw Obywatelskich, Prezes NIK). Gdyby te osoby zostały powołane w skład Rady Ministrów muszą zrzec się dotychczas sprawowanych funkcji.
36. PREZES RM
Prezes RM jest podmiotem który spełnia 2 funkcje:
- wchodzi w skład RM i zajmuje w tym organie szczególną pozycję ponieważ przewodniczy mu i kieruje jego pracami jak również jest w jakieś części dysponentem uprawnień i kompetencji przysługujących RM,
-jednocześnie prezes RM jest jednoosobowym organem adm. publicznej dysponującym własnymi niezależnymi kompetencjami.
37.MINISTROWIE
Ministrowie występują w dwojakim charakterze:
- są członkami organu kolegialnego RM
- są to monokratyczne organy adm. publicznej kierujące określonym działem adm. rządowej (to którym bądź którymi działami adm. rządowej kieruje Minister określa Prezes RM)
Wyróżniamy 4 rodzaje ministrów:
1) minister kierujący określonym działem administracji 2) minister w skaldzie RM
3) minister bez teki 4) minister kierownicy urzędu centralnego
38. POJĘCIE URZĘDU
Pojęcie urzędu występuje w 3 znaczeniach:
1. pojęcie odwołuje się do wyodrębnienia zespołu, zbioru kompetencji - mówimy o prawach i obowiązkach związanych z określonym organem adm. publicznej (np. Minister, Wojewoda). Utworzenie urzędu nie jest tożsame z powołaniem organu.
2. urząd oznacza szczególną nazwę organu adm. publicznej (np. urząd skarbowy celny). Jest to umowna nazwa organu ponieważ w tych organach faktycznie organem jest naczelnik.
Ten organ jednoosobowy nie może być utożsamiany z całym urzędem
3. urząd jako zorganizowany zespół osób i środków rzeczowych przydany organowi adm. do pomocy w wykonywaniu jego funkcji, w tym znaczeniu urzędem będzie: ministerstwo, starosta, urząd gminy.
39. Podział terytorialny - pojęcie i rodzaje.
Podział terytorialny umożliwia sprawniejsze wykonywanie zadań związanych zaspokojeniem potrzeb obywateli.
Definicja: podział teryt. to względnie trwałe rozczłonkowanie przestrzeni państwa dokonywane dla określonej grupy, określonych jednostek organizacyjnych państwa lub jednostek niepaństwowych wykonujących zadania państwowe. Podział jest dokonywany z potrzeb wynikających w danym momencie, dla realizacji określonych celów pod kątem organów które będą na rachunek państwa i w jego imieniu wykonywać zadania stojące przed państwem.
CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE PODZIAŁ TERYTORIALNY:
Uwarunkowania geograficzne- odegrały ważną role w historii podziału terytorialnego, współcześnie nie mają roli wiodącej,
Uwarunkowania demograficzne, czyli stosunki ludnościowe- zgłasza się postulat, że jednostki podziału terytorialnego winny być zbliżone, gdy idzie o liczbę mieszkańców.
Uwzględnienie pewnej wspólnoty językowej, kulturowej, tradycji,
Podział terytorialny bez mniejszości narodowych, o ile to możliwe
Jednolite jednostki, tak powinny być tworzone na szczeblu podstawowym, na szczeblu regionalnym jednostki powinny być różnorodne
Istotna rola miasta - miasto, jakby skupisko instytucji.
Rodzaje podziałów terytorialnych
- Podział zasadniczy tworzony jest dla organów o kompetencji ogólnej posiadających podstawowe znaczenie dla danej jednostki podziału (podział na gminy, powiaty, województwa).
- Podział pomocniczy tworzony jest dla organów o charakterze pomocniczym dla w stosunku dla organów o znaczeniu podstawowym. (Niekiedy wskazuje się, że w zamian tego podziału jest podział gminy na sołectwa).
- Podziały specjalne - tworzone dla wykonywania zadań poszczególnych rodzajów administracji niezespolonej (cecha charakterystyczna - nie pokrywają się z podziałem zasadniczym)
40. ZASADNICZY PODZIAŁ TERYTORIALNY to podział tworzony dla potrzeb administracji ogólnej zarówno rządowej, jak i samorządowej:-
Gmina jest najmniejszą jednostka zasadniczego podziału terytorialnego państwa, jest to także podstawowa jednostka samorządu terytorialnego,
Powiat - oprócz tego, że jest jednostka podziału terytorialnego, jest również jednostką samorządu terytorialnego, obejmuje obszary graniczących z sobą gmin (powiaty ziemskie), również miasta na prawach powiatów, czyli powiaty miejskie, (czyli nawiązanie do tradycji wyodrębnienia dwojakiego rodzaju powiatów.
Województwo ( region) jest największą jednostka zasadniczego podziału terytorialnego w celu wykonania administracji publicznej, a więc dla potrzeb samorządu regionalnego oraz dla wykonania administracji rządowej, ponadto województwo jest jednostka samorządu terytorialnego, stanowi regionalną wspólnotę samorządową.
41. PODZIAŁ POMOCNICZY
To taki podział terytorialny, który jest tworzony dla organów o pomocniczym charakterze w stosunku do podstawowych organów administracji publicznej. Pełni role uzupełniającą w stosunku do podziału zasadniczego, ponieważ w jego ramach są lub być powinny realizowane te zadania organów podstawowych, których wykonanie w ramach podziału zasadniczego jest albo wyraźnie nieracjonalne, albo też mało skuteczne.
W świetle obecnie obowiązujących przepisów tworzenie jednostek pomocniczych przewidziane jest tylko w gminach, jest to możliwość, nie obowiązek, możemy spotkać w gminach trojakiego rodzaju rozwiązania w tym zakresie: SA gminy, w których terytorium w całości podzielone jest między jednostki pomocnicze, poza tym gminy, w których jednostki pomocnicze zajmują jedynie część terytorium, i wreszcie gminy, które nie utworzyły w ogóle jednostek pomocniczych. Jednostki pomocnicze to sołectwa, dzielnice, osiedla i inne, również miasto położone na terenie gminy może być jednostka pomocniczą. Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy w drodze uchwały.
42. PODZIAŁ TERYTORIALNY SPECJALNY
Specyfika administracji niezespolonej uzasadnia niejednokrotnie przyjęcie rozwiązań organizacyjnych, dla których zasadniczy podział terytorialny okazuje się nieprzydatny. Dla potrzeb tej kategorii organów, a także innych podmiotów, (np.. organów sprawiedliwości, samorządów zawodowych), tworzy się podziały terytorialne specjalne, jest ich duża liczba, cechują się zróżnicowaniem
np.- dla potrzeb zarządzania drogami - wyodrębnionych jest 9 obszarów działania oddziałów Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych, oddział centralny w Warszawie i 8 oddziałów)
- sądy powszechne mają w terenie strukturę trójszczeblową, jest 10 sądów apelacyjnych, 44 sądy okręgowe i 292 sądy rejonowe.
- prokuratura - także działa w terenie na trzech szczeblach - jest 10 Prokuratur apelacyjnych, 44 okręgowe oraz 317 prokuratur rejonowych.
- sądy wojskowe - struktura dwu szczeblowa 2 sądy okręgowe i 9 wojskowych sądów garnizonowych
- administracja wojskowa - struktura trzy szczeblowa 2 Okręgi wojskowe, 16 wojewódzkich sztabów wojskowych, 140 wojskowych komend uzupełnień.
- wymienić należy ponadto - administracje morską, górnictwa, lasów, dróg wodnych itp.
AKTUALNA REGULACJA PRAWNA PODZIAŁU TERYTORIALNEGO KRAJU DLA POTRZEB ADMINISTRACJI.
Ustawa z dnia 24.07.1998r. o wprowadzeniu zasadniczego, trójstopniowego podziału terytorialnego państwa.
Ustawa z dnia 08.03.1990r o samorządzie gminnym
Ustawa z dnia 05.06.1998r. o samorządzie powiatowym
Ustawa z dnia 05.06.1998r. o samorządzie województwa.
Ustawa o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału państwa utworzyła 16 województw, ustalając ich nazwy, siedziby wojewodów sejmików województwa. Co do zasady siedzibą województw i sejmików województwa jest stolica województwa. Jedynie w przypadku dwóch województw przyjęto inne rozwiązania, w województwie kujawsko-pomorskim, siedzibą wojewody jest Bydgoszcz, zaś sejmiku województwa Toruń, natomiast w województwie lubuskim siedzibą wojewody jest Gorzów Wielkopolski, zaś sejmiku województwa Zielona Góra.
Zmiany tj. podział, znoszenie, a także zmiany granic gmin, następuję w drodze rozporządzenia RM po uprzednim przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami, w przypadku województwa, zmiana granic, w tym związana z tworzeniem, łączeniem, dzieleniem lub znoszeniem powiatów, następuje w drodze rozporządzenia - po zasięgnięciu opinii organów jednostek samorządu terytorialnego, którego zmiana dotyczy.
43.ORGANIZACJA ZESPOLONEJ ADM. RZĄDOWEJ W WOJEWÓDZTWIE
Określa ją Statut urzędu wojewódzkiego. Statut ten jest nadawany prze wojewodę i zatwierdzany prze Prezesa RM, i podlega on ogłoszeniu w woj. Dzienniku urzędowym.
Statut UW zawiera:
- nazwę i siedzibę urzędu
- wykaz nazw stanowisk dyr. wydziałów, nazwy wydziałów i komórek równorzędnych
- zakres zadań wydziałów i komórek równorzędnych
- nazwy kierowników służb inspekcji i straży (org. adm. zespolonej)
- nazwy komend, inspektoratów, i innych jednostek oraz ich zakresy zadań
44. ORGANY ADMINISTRACJI NIEZESPOLONEJ.
W odróżnieniu od wojewody są uprawnione jedynie do wydawania przepisów aktów prawa miejscowego na podstawie szczegółowej delegacji ustawowej, tzn. że nie są uprawnione do wydawania przepisów porządkowych, które na obszarze województwa może wydawać tylko wojewoda.
Przed wydaniem przepisu, jego treść musi być uzgodniona, z wojewodą lub wojewodami, gdy organ działa na obszarze więcej niż 1 województwa.
Spory rozstrzyga Prezes Rady Ministrów.
W formie rozporządzeń, publikowane w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.
Nadzór nad aktami stanowionymi przez organy administracji niezespolonej jest dwustopniowy:
Wojewoda, bo akceptuje przed wydaniem
Prezes Rady Ministrów - właściwy nadzór w drodze rozporządzenia może uchylać, przyjmując te same kryteria, co do wojewody.
Wszystkie akty prawa stanowione przez terenowe organy administracji państwowej mogą być uchylone.
Każdy, czyj interes prawny, bądź uprawnienie zostało naruszone przez przepis prawa miejscowego, wydany przez organ administracji publicznej, może, po bezskutecznym wezwaniu organu, który wydał dany akt zaskarżyć go do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Jest to sądowa kontrola aktów wydawanych przez terenowe organy administracji rządowej
45.Funkcje wojewody:
1. Jest przedstawicielem RM w województwie,
2. Jest zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej,
3. Jest organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego,
4. Jest organem wyższego stopnia w rozumieniu KPA, jeżeli przepis szczególny tak stanowi
5. Jest reprezentantem Skarbu Państwa
46.
47. ZADANIA WOJEWODY ART. 7.
jest przedstawicielem Rady Ministrów w województwie
zwierzchnik zespolonej administracji rządowej art. 15-22
organ nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego
organ wyższego stopnia w rozumieniu kpa, jeżeli przepis szczególny tak stanowi
reprezentant skarbu państwa
ad. 1.
wykonuje i koordynuje zadania z zakresu obronności i bezpieczeństwa państwa,
przedstawia Radzie Ministrów za pośrednictwem ministra właściwego ds. administracji publicznej projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa;
Reprezentuje Radę Ministrów na uroczystościach państwowych i w trakcie składania oficjalnych wizyt przez przedstawicieli państw obcych,
Kontroluje wykonywanie zadań z zakresu administracji rządowej przez wszystkie podmioty wykonujące te zadania, przy uwzględnieniu tych samych kryteriów, co Prezes Rady Ministrów: legalności, zgodności z polityką rządu, gospodarności i rzetelności;
Uprawnienia związane ze stanami nadzwyczajnymi - zapewnia współdziałanie wszystkich podmiotów, jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządu terytorialnego w przypadku zagrożenia dla życia i zdrowia (daleko idące uprawnienie - może wydawać polecenia, które mają być wykonane, a w razie braku - może domagać się wyciągnięcia konsekwencji dyscyplinarnych w przypadku odmowy);
48. Uprawnienia związane z relacjami z organami wojewody, a organami administracji niezespolonej:
ma prawo wnioskowania o powołanie lub odwołanie organu administracji niezespolonej, ewentualnie za jego zgodą. W przypadku sporu - rozstrzyga go Prezes Rady Ministrów;
organy te zobowiązane są do uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy;
ma prawo żądania złożenia wyjaśnień o bieżącej działalności przez organ administracji niezespolonej
organ administracji niezespolonej jest zobowiązany do złożenia rocznej informacji o swojej działalności;
może wydawać polecenia celem zapewnienia zgodności działań z prowadzoną polityką rządu.
ma prawo wstrzymywania każdej egzekucji na terenie województwa (w stosunku do egzekucji pieniężnej może wstrzymać tylko jeden raz na okres nie dłuższy niż 30 dni i jest zobowiązany zawiadomić właściwego ministra - finansów);
przy uwzględnieniu przepisów dotyczących tajemnicy państwowej i innych rodzajów tajemnic, ma prawo wglądu w tok każdej sprawy prowadzonej na obszarze województwa przez organ administracji rządowej, bądź też inne organy wykonujące zadania z zakresu administracji rządowej, nie może natomiast podejmować, ani sugerować rozstrzygnięć;
w stosunku do fundacji korzystających ze środków publicznych posiada uprawnienia nadzorcze w zakresie wykonywanych przez nie zadań;
49.
50. STATUTY. Przepisy w nich zawarte regulują szczegółowe formy zależności organizacyjnej i funkcjonalnej danej jednostki organizacyjnej administracji państwowej - publicznej oraz status organizacyjny i podział kompetencji w jej obrębie (powiązane ze statutami jednostek samorządu terytorialnego, zakładu administracyjnego, szkoły).
Zwykle jest swoistym źródłem prawa uzewnętrzniającym samodzielność i niezależność jednostki administracji zdecentralizowanej wobec podmiotów - organów powołanych do jej nadzorowania.
Najczęściej statut opracowuje sama jednostka, a zatwierdza go organ nadzoru.
Utrwala strukturę organizacyjną jednostki i podział kompetencji. Zmiana kompetencji wymaga zmiany statutu
REGULAMINY. Służą określeniu przesłanek, zasad i trybu podejmowania powtarzających się działań w ramach pewnych rygorów administracyjnych, czy administracyjno-prawnych w stosunku do nieskonkretyzowanych adresatów, którzy z mocy prawa lub własnej woli pozostawać będą w stosunku prawnym z administracją publiczną. Głównie to ujęcie w zakładach administracyjnych, np. regulamin studiów.
51.
52. Województwo oznacza jednostkę samorządu terytorialnego - regionalną wspólnotę samorządową i jednocześnie największą jednostkę zasadniczego podziału terytorialnego kraju dokonywanego w celu wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej.
Powiat
Gmina
53.
54.ZADANIA WŁASNE będą bądź o charakterze obowiązkowym, jeżeli ustawa tak stanowi bądź o charakterze nieobowiązkowym.
By zadanie gminy miało charakter obowiązkowy musi tak stanowić ustawa np. ustawa o pomocy społecznej, o systemie oświaty /prowadzenie klas „0”/
55.ZADANIA ZLECONE Z ZAKRESU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ - 3 źródła realizacji tych zadań przez gminę:
Art. 8, ust. O sam. Gminnym - obowiązek przeprowadzenia wyborów i referendum
Na podstawie przekazania jej tego typu zadań w drodze ustawowej /w ustawach prawa materialnego/ np. ewidencja ludności, dowody osobiste, pomoc społeczna
Może przejąć do realizacji od organów administracji rządowej w drodze porozumienia
Na realizację zadań zleconych gmina winna otrzymać niezbędne środki finansowe i rzeczowe.
Obok zadań własnych i zleconych gmina może wykonywać zadania należące do innych jednostek samorządu terytorialnego przekazane jej w drodze zawartego porozumienia np. z powiatem, czy województwem.
Różnica miedzy tymi zadaniami:
Polskie ustawodawstwo poza wprowadzeniem tego podziału nie zawiera innych unormowań przy pomocy, których można byłoby dokonać rozróżnienia tych zadań.
Ten podział, jego istota ujawnia się dopiero na etapie procedury administracyjnej. Organ gminy nie będzie mógł nie realizować zadania o charakterze obowiązkowym w sytuacji, kiedy w tym samym czasie realizuje zadania o charakterze nieobowiązkowym np. gmina nie może odmówić usług opiekuńczych powołując się na brak środków, gdy równocześnie przyznaje zasiłki celowe /nieobowiązkowe/. Zadania te gmina wykonuje w oparciu o środki własne /własne dochody i przekazane środki z budżetu państwa/.
56.
57. Referendum lokalne - wyrażenie przez członków wspólnoty samorządowej w drodze głosowania swojej woli co do sposobu rozstrzygania sprawy jej dotyczącej.
58.
59.
60. ZADANIA RADY GMINY
Art. 18,ust.1 ustawy o samorządzie gminnym- do Rady Gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy o ile ustawy nie stanowią inaczej to domniemanie kompetencji jest po stronie Rady Gminy.
Jeżeli z przepisu prawa nie wynika, jaki organ ma wykonywać zadanie znaczy to, iż należy to do zadań Rady Gminy. Tylko przepis ustawy może wyłączyć dane zagadnienie spod Rady gminy.
Art.18, ust. 2 wymienia katalog zadań, które należą do wyłącznej kompetencji Rady Gminy tzn., że te zadania, które nie zostały wymienione w art. 18, ust. 2 Rada Gminy może przekazać do realizacji innemu organowi bądź podmiotowi funkcjonującemu w gminie np. organowi stanowiącemu jednostki pomocniczej.
61.
62.
63.
64. UPRAWNIENIA RADNYCH:
Bezwzględny wymóg - radnym osoba stanie się dopiero po złożeniu ślubowania, tzn., że osoba, która wygrała wybory, nie będzie mogła stać się radnym, jeżeli nie złoży ślubowania;
O charakterze porządkowym - radny dysponuje mandatem wolnym, tzn. nie jest związany instrukcjami wyborców, (chociaż w jakiś sposób ponosi odpowiedzialność przed swoimi wyborcami, bo w następnych wyborach go rozliczą)
Ochrona prawna - radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych - zwiększenie zagrożenia odpowiedzialnością karną;
65.OBOWIĄZKI RADNEGO
- jest obowiązany brać udział w pracach organu, czy też ciał wewnętrznych organu stanowiącego lub wykonawczego, czyli w pracach komisji, do której został wybrany
- jest obowiązany do pracy w jednostkach organizacyjnych, do których został desygnowany.
Prawu polskiemu nie jest znana instytucja pozbawienia (utraty) mandatu (z powodu) w przypadku, gdy radny nie uczestniczy w obradach, bądź nie pracuje w organach, do których został wybrany lub desygnowany. Jeżeli nie uczestniczy w posiedzeniach nie - otrzymuje diety. Liczy się element formalny złożenia podpisu, a nie merytoryczna działalność.
66. OGRANICZENIA RADNEGO
Nie może łączyć mandatu z mandatem w innych organach jednostek samorządu terytorialnego;
Nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek z wykorzystaniem mienia komunalnego;
Zakaz łączenia funkcji
Zakaz otrzymywania darowizn i wykonywania dodatkowych zajęć
Zakaz nadużywania pozycji radnego
Ograniczenia w posiadaniu pakietów i akcji
Zakaz wykonywania umowy cywilno-prawnej we własnej gminie
Zakaz łączenia funkcji radnego z funkcją członka zarządu w spółkach prawa handlowego
67.
68.
69.
70.
71.
ORGANY SPRAWUJĄCE NADZÓR
Organy bezpośrednio w ustawie
wskazane, jako organy nadzoru
Inne organy, które nie są bezpośrednio wskazane w ustawie
Sejm
Minister właściwy ds. administracji pub.
Samorządowe kolegium Odwoławcze jest organem nadzoru instancyjnego W ramach postępowania administrac. Czyli wydawania decyzji i postanowień.
Prezes RM
Wojewoda
Regionalna Izba Obrachunkowa
W zakresie spraw finansowych
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79. Pojęcie aktu administracyjnego.
Jest to władcze działanie prawne organu administracyjnego, skierowane na wywołanie konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutków prawnych.
- Akt adm. musi pochodzić od uprawnionego organu oraz musi mieć podstawę prawną do jego wydania.
- Akt adm. musi spełniać prawne wymogi, co do formy działania administracji, jaką przewidują przepisy prawa dla jego wydawania.
- Akt adm. charakteryzują się podwójną konkretnością w zakresie oznaczenia adresata i zamieszczonego w nim rozstrzygnięcia.
Brak któregoś z elementów wskazuje ze nie mamy do czynienia z aktem indywidualnym.
Rodzaje aktów administracyjnych.
I
- Akty konstytutywne - Ten akt ma charakter twórczy- tworzy, zmienia lub znosi stosunek prawny. Skutki prawne występują nie z mocy ustawy, lecz z mocy aktu amin. i wywoływane są z chwilą wydania, a niekiedy ogłoszenia lub doręczenia aktu. Aktem konstytutywnym można wydawać postanowienia.
- Akty deklaratoryjne - (Akt potwierdzający coś) akt taki stwierdza ze pewien stosunek prawny zaistniał i ze określone strony faktycznie odpowiadają normom pranym. Z uwagi na spełnienie norm prawnych przez dany stan faktyczny, dla adresata aktu wynikają określone uprawnienia bądź obowiązki. Akt taki działa od chwili gdy zaistniał dany stan faktyczny odpowiadający normie prawnej. Akty deklaratoryjne posiadają pewne elementy konstytutywne, ponieważ potwierdzają ze zaistniały wszystkie przesłanki uzasadniające nabycie prawa do nałożenia obowiązku i dopiero z chwilą wydania tego aktu można w sposób skutecznie prawny powołać się na zamieszczone w nim prawa. Musi nastąpić zbieżność stanu faktycznego ze stanem prawnym, wtedy osoba nabywa uprawnienia lub obowiązki. Organ amin tylko potwierdza tę zbieżność np. świadectwo maturalne.
- Akty prawne o chartka. mieszanym - Zawierają elem. konstytutywne i deklaratoryjne
II
- Akty formalne - Akt dla, wydania którego, prawo przewiduje szczególna formę i niedochowanie jej skutkować będzie nieobowiązywalnością danego aktu.
- Akty nieformalne - Ale ich wydania wymagane jest jedynie minimum formy tzn akt taki musi być zrozumiały dla adresata, przy czym nie jest tu wymagana forma pisemna np. akty wydawane w trakcie akcji ratunkowych.
III
- Akty w znaczeniu formalnym - Akt, który został wydany w prawem przewidzianej formie i zawiera wszystkie elementy wchodzące w skład danego aktu. Spełnia wymogi przewidziane prawem.
- Akty w znaczeniu materialnym- Akt który nie zawiera wszystkich elementów przewidzianych dla prawidłowo wydanego aktu amin, jednakże zawiera minimalne wymogi, które pozwalają uznać go za obowiązujący tj. od kogo pochodzi, do kogo jest skierowany, czego dotyczy(rozstrzygnięcie), musi być podpisany przez upoważniona osobę.
IV podział ze względu na adresata
- Akty zewnętrzne - Akty kierowane do adresatów znajdujących się poza struktura administracji np. obywatela, przedsiębiorstwa.
- Akty wewnętrzne - Akty wydawane w ramach struktury organizacyjnej i kierowane do podmiotów podporządkowanych bądź znajdujących się w ramach szczególnych stosunków służbowych w tym również w relacji przełożony-podwładny.
V
- Akty pozytywne -Akty mocą których organ administracji w pełnym zakresie uwzględnia żądania skierowane do niego.
- Akty negatywne -Akt który nie będzie w całości uwzględniał żądania strony, nie oznacza to że w ramach aktów negatywnych nie będzie decyzji częściowo uwzględni. żądania strony.
VI podział związany z wolą adresata
-Akty jednostronne- Akt dla wydania którego organ amin nie musi uzyskiwać zgody adresata aktu (np. nałożenie obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia)
- Akty dwustronne - Akty, dla wydania którego wymagana jest wola organu amin i adresata (wyrażenie woli albo przez złożenie wniosku albo wyrażenie zgody na już prowadzone postępowanie) np. wydanie zgody na budowę. Organ amin w sprawach wymagających żądanie strony może uruchomić postępowanie z urzędu jednakże przed wydaniem rozstrzygnięcia organ jest zobowiązany do uzyskania zgody adresata na prowadzenie tego postępowania i wydanie decyzji, brak zgody skutkuje umorzeniem wszczętego postępowania.
VII
-Akty nakazujące - akty, mocą których na adresata nałożony jest nakaz jakiegoś zachowania, bądź też mocą tego aktu zakazano jakiegoś zachowania.
-Akty kształtujące - akty które zmieniają lub znoszą konkretny stosunek prawny np. nadanie obywatelstwa oraz wszelkie akty przyznające prawa).
-Akty ustalające - akty ustalają prawo lub prawnie istotną właściwość oraz orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, przyznanie statusu bezrobotnego.
VIII
Akty wywołujące skutki w sfera prawa cywilnego - akty amin mocą których będą występowały skutki (bądź też rodziły skutki) w sferze prawa cywilnego np. decyzja o wywłaszczeniu.
80.- Akty konstytutywne - Ten akt ma charakter twórczy- tworzy, zmienia lub znosi stosunek prawny. Skutki prawne występują nie z mocy ustawy, lecz z mocy aktu amin. i wywoływane są z chwilą wydania, a niekiedy ogłoszenia lub doręczenia aktu. Aktem konstytutywnym można wydawać postanowienia.
- Akty deklaratoryjne - (Akt potwierdzający coś) akt taki stwierdza ze pewien stosunek prawny zaistniał i ze określone strony faktycznie odpowiadają normom pranym. Z uwagi na spełnienie norm prawnych przez dany stan faktyczny, dla adresata aktu wynikają określone uprawnienia bądź obowiązki. Akt taki działa od chwili gdy zaistniał dany stan faktyczny odpowiadający normie prawnej. Akty deklaratoryjne posiadają pewne elementy konstytutywne, ponieważ potwierdzają ze zaistniały wszystkie przesłanki uzasadniające nabycie prawa do nałożenia obowiązku i dopiero z chwilą wydania tego aktu można w sposób skutecznie prawny powołać się na zamieszczone w nim prawa. Musi nastąpić zbieżność stanu faktycznego ze stanem prawnym, wtedy osoba nabywa uprawnienia lub obowiązki. Organ amin tylko potwierdza tę zbieżność np. świadectwo maturalne
81.
82.
83. UZNANIE ADMINISTRACYJNE
Istnieje wówczas, gdy administracja dla urzeczywistnienia stanu prawnego, może wybierać miedzy różnymi rozwiązaniami Uznanie występuje wtedy, gdy norma prawna nie determinuje w sposób jednoznaczny skutku prawnego, lecz pozostawia w sposób wyraźny dokonanie takiego wyboru organowi administracji
85. Wadliwość aktu administracyjnego.
Akt admin wydany przez organ admin jest aktem prawidłowym - jest to domniemanie prawidłowości. Akt może być wydany z pewnymi uchybieniami czy wadami. Są przewidziane uwarunkowania umożliwiające korektę aktu admin. Wyróżnia się wady istotne (to taka wada której wystąpienie skutkuje koniecznością wyeliminowania aktu z obrotu prawnego, może być korygowana w ramach zwykłego trybu odwoławczego, jak również przy wykorzystaniu trybów nadzwyczajnych weryfikacji decyzji admin) i nieistotne (wada której wystąpienie w akcie admin nie będzie uzasadniała eliminacji danego aktu z porządku prawnego, może być korygowana w ramach zwykłego postępowania odwoławczego i nie powinna być korygowana w ramach trybu nadzwyczajnego).
AKTY WADLIWE
Wśród wad, jakimi może być dotknięty akt administracyjny rozróżniamy:
- wady nieistotne
- wady istotne
WADY NIEISTOTNE - akt dotknięty taką wadą obowiązuje, jednakże w razie stwierdzenia takiej wady akt powinien być sprostowany.
Wadą nieistotną mogą być: błędy pisarskie, rachunkowe, oczywiste pomyłki.
WADY ISTOTNE
Jeśli akt dotknięty jest taka wadą - nie obowiązuje, możemy wyróżnić dwa rodzaje takich wad
a) wady powodujące bezwzględna nieważność aktu administracyjnego - organ administracji potwierdza te nieważność.
b) wady powodujące, że akt jest wzruszany - a zatem powinien być zmieniony albo uchylony.
Do wad istotnych zaliczymy np. wydanie decyzji przez organ, który nie jest do tego uprawniony, brak podstawy prawnej, decyzja skierowana do osoby niebędącej stroną.
86.
87.
88. Porozumienie administracyjne Porozumienie administracyjne należy do niewładczych form działania administracji. Jest dwu- lub wielostronną czynnością z zakresu prawa administracyjnego, dokonaną przez podmioty wykonujące adm. publiczną, a dochodzącą do skutku na podstawie zgodnych oświadczeń woli tych podmiotów. Opiera się na zasadzie równości stron. Zawierane są pomiędzy podmiotami niepowiązanymi węzłami podległości organizacyjnej lub służbowej np. pomiędzy wojewodami. Porozumienie administracyjne zawarte może być tylko w sprawach objętych kompetencjami stron i regulowanych prawem administracyjnym.
Cechą charakterystyczną porozumienia administracyjnego jest to, że jego stronami są organy administracji publicznej. Właśnie to pozwala odróżnić go od umowy administracyjnej. Układ podmiotowy kształtuje się w zależności od treści porozumienia administracyjnego. Porozumienie takie jest instrumentem organizowania działalności podmiotów w sferze przydzielonych im zadań, w szczególności obejmować może sferę stosunków admi-prawnych.
Treścią porozumienia administracyjnego mogą być 3 kategorie:
1. Określenie pewnych metod współdziałania przy wykonywaniu prawem określonych zadań i kompetencji. Synchronizacja działań w czasie i przestrzeni. Np. dyrektor Urzędu Morskiego z wojewódzkim komendantem policji. Wojewódzki inspektor farmaceutyczny z wojewódzkim komendantem policji porozumienia raczej nie mogliby zawrzeć jako dwa organy zespolone z wojewodą.Wojewoda powinien im ustalić metody współdziałania poleceniem służbowym.
2. Przekazanie - Porozumienie, na mocy, którego następuje przekazanie zadania wraz z kompetencjami z sugestii administracji publicznej pomiędzy dwoma organami administracyjnymi nie będącymi względem siebie w hierarchicznym podporządkowaniu. Z momentem podpisania porozumienia organ, któremu przekazano zadanie ponosi pełną odpowiedzialność za wykonanie tego zadania i za kompetencje z tym związane. Zadanie wykonuje we własnym imieniu, na swoją rzecz i na własną odpowiedzialność organ przekazujący pozbawia się wpływu na wykonanie tego zadania.
3. Powierzenie - organ administracyjny A powierza zadanie organowi administracyjnemu B ale nie przenosi mu zadań i kompetencji do wyłącznego używania. Organ B będzie działał w imieniu i na rzecz organu A ale obydwaj odpowiedzialni za należyte wykonanie zadania.
89. Umowa administracyjne.
Na gruncie prawa polskiego nie występuje. Występuje w procedurze niemieckiej. Jest zawierana w tych przypadkach, w których może być zawarty akt administracyjny. Umowa taka może powodować nawiązanie, zmianę lub znoszenie stosunku administacyno-prawnego. Umowa administracyjna jest równoległą formą prawną do aktu administracyjnego i wywołuje te same skutki. Umowa admin wg prof. Filipka: * wskazuje on na ustępowanie administracji, zmonopolizowanie admin-prawnych form działania i upoważnianie do korzystania z tych form przez osoby prywatne. *Umowa admin jest możliwa do zawarcia tam gdzie prawo przedmiotowe (materialne) określa świadczenia jakie mogą być objęte umową. * Osoba, w ramach umowy admin otrzymuje autorytatywnie określony status prawny a świadczenia mają być realizowane w sposób ciągły, nieprzerwany, systematyczny natomiast admin ma być informowana o zmianach w zakresie realizowanych świadczeń i ma wyrażać zgodę na dokonanie takiej zmiany. Klient admin może korzystać z tych admin-prwanych form działania, które w danej sytuacji możliwe będą do wykorzystania. Admin zachowuje uprawnienia kontrolne względem podmiotu realizującego świadczenia a spory występujące między kontrahentami rozstrzyga sąd admin.
90. Ugoda administracyjna.
Ugoda administracyjna jest to porozumienie zawarte w formie pisemnej między stronami mającymi w toczącym się postępowaniu administracyjnym sprzeczne interesy, przed organem, który prowadzi to postępowanie w I lub II instancji, zatwierdzone przez ten organ.
Zawieranie ugody jest dopuszczone gdy:
w postępowaniu administracyjnym uczestniczą strony, pomiędzy którymi istnieje spór;
zawarciu ugody nie sprzeciwia się przepis prawa,
przemawia za tym charakter sprawy,
przyczyni się to do uproszczenia lub przyśpieszenia postępowania.
Zatem gdy sprzeczne interesy doprowadziły strony do konieczności szukania rozwiązania spraw przed organ administracyjny, w celu uproszczenia lub przyśpieszenia toczącego się już postępowania strony mogą z własnej inicjatywy bądź z inicjatywy samego organu zawrzeć pisemną ugodę, która nie będzie stała w sprzeczności z obowiązującym prawem.
Zawarcie ugody wyłącza rozstrzygnięcie sprawy w formie decyzji.
Zgodnie z ogólną zasadą polubownego załatwiania spraw spornych wyrażoną w art. 13 § 2 k.p.a. urzędnik prowadzący postępowanie administracyjne ma obowiązek nakłaniania stron do zawarcia ugody w przedmiotowej sprawie, natomiast strony mogą tą inicjatywę przyjąć, odrzucić, bądź zawrzeć ugodę z własnej inicjatywy - w każdym przypadku zgodnie z własną wolą.
Ugoda może być zawarta w każdym stadium postępowania, aż do chwili wydania decyzji w danej instancji.
W razie złożenia przez strony zgodnego oświadczenia o zamiarze zawarcia ugody organ administracji odracza wydanie decyzji i wyznacza (w formie postanowienia) termin do jej zawarcia. W przypadku jego niedotrzymania organ administracyjny, przed którym toczy się postępowanie, załatwia sprawę w drodze decyzji.
Decyzję organ wyda także, gdy strony lub jedna ze stron odstąpiły od zamiaru zawarcia ugody, albo gdy wprawdzie ugodę zawarły, ale organ odmówił jej zatwierdzenia.
Jeżeli zawarta ugoda nie spełnia tych wymogów, organ odmówi jej zatwierdzenia. Postanowienie wydane w takim przypadku nie ma charakteru decyzji administracyjnej, a jedynie poprzedza wydanie takiej decyzji.
Natomiast postanowienie zatwierdzające ugodę zastępuje akt administracyjny, wywołuje więc takie skutki jak decyzja i w zakresie egzekucji obowiązków stąd wynikających podlega przepisom postępowania egzekucyjnego w administracji.
Podpis organu administracji państwowej pod ugodą jest wyrazem tego, że ugoda została zawarta w obecności pracownika tego organu i że jest to ugoda administracyjna, a więc akt prawa publicznego, za którego zawarcie ten organ pozostaje odpowiedzialny tak, jak za decyzję.
Postanowienie, zarówno zatwierdzające ugodę, jak i odmawiające jej zatwierdzenia, powinno być wydane w ciągu 7 dni od dnia zawarcia ugody.
Na postanowienie stronom (także organizacji społecznej uczestniczącej w postępowaniu na prawach strony, prokuratorowi) służy zażalenie (art. 119 k.p.a.) oraz skarga na postanowienie do NSA (art.16 ust.1 pkt.1 Ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym).Odpis ugody doręcza się stronom łącznie z postanowieniem zatwierdzającym ugodę. Nie dotyczy to przypadku odmowy zatwierdzenia ugody przez organ.
Ugoda staje się wykonalna (w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji) z dniem, w którym postanowienie organu administracji państwowej o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne, tzn. po upływie 7 - dniowego terminu do wniesienia zażalenia lub odmowy załatwienia zażalenia.
Jeżeli ugoda została zawarta w toku postępowania odwoławczego, decyzja organu I instancji traci moc z dniem, w którym stało się ostateczne postanowienie zatwierdzające ugodę.
Wzmiankę o tym zamieszcza się w postanowieniu (np. „ Z dniem ... postanowienie z dnia ... zatwierdzające ugodę z dnia ... stało się ostateczne wskutek upływu terminu do wniesienia zażalenia. Traci moc decyzja organu I instancji z dnia ... , syg. akt ...”).
Zatwierdzona ugoda jest równorzędna z decyzją wydaną w toku postępowania administracyjnego, odpowiada ona wymogom prawa i interesu społecznego oraz interesu stron samodzielnie kształtujących swe obowiązki i prawa.
Organ administracji państwowej, nie będąc stroną porozumienia uczestniczy w ugodzie kontrolując prawidłowość tego porozumienia. To od niego zależy, czy takie porozumienie będzie dalej funkcjonowało w obrocie prawnym, jak decyzja samego organu.
Porozumienie stron oraz zatwierdzenie tego porozumienia przez organ administracji to dwa elementy ugody administracyjnej.
Ugoda administracyjna nie określa praw i obowiązków w stosunkach prawnych pomiędzy jednostkami, ale prawa i obowiązki uczestników tej ugody do administracji publicznej. Wobec jednostki, która nie spełnia zobowiązań zawartych w ugodzie, władza publiczna może prowadzić egzekucję administracyjną.
Zawierając ugodę administracyjną jednostka godzi się na świadczenie będące spełnieniem obowiązku publiczno - prawnego. Świadczenie to obejmuje inne jeszcze jednostki za ich zgodą. Władza publiczna może domagać się od jednostki ustawowo przewidzianego obowiązku udziału w spełnianiu świadczenia.
100. Rodzaje kontroli.
Rodzaje kontroli w admin:
Sądowa
Państwowa
Wewnętrzna
Formy kontroli:
- Kontrola społeczna sprawowana przez każdego obywatela na płaszczyźnie indywidualnej oraz jako członek wspólnoty samorządowej
- Środki masowego przekazu - na płaszczyźnie konkretnych działań oraz z punktu widzenia ogółu działań.
- Kontrola zawodowa - sprawowana przez podmioty powołane do kontroli admin tj. NIK jako organ kontroli państwowej
- Organy których działalność ukierunkowana będzie na kontrolę adresatów działań administracji tj inspekcje, policja admin.
- Kontrola sprawowana przez sądy powszechne i administracyjne
- Kontrola parlamentarna i kontrola sprawowana przez organy stanowiące i kontrolne jednostek samorządu teryt.
RODZAJE KONTROLI
z punktu widzenia zależności organizacyjnej
Zewnętrzną ( np. NIK, Prokurator)
Wewnętrzną ( w ramach danej struktury organizacyjnej
ze względu na moment, w którym jest przeprowadzana
Wstępną ( przygotowanie do realizacji zadania)
Faktyczna ( w toku wykonywanego zadania)
Następną ( po wykonaniu zadania)
ze względu na zakres jej przeprowadzania:
Zupełną (kompleksowa)
Ograniczoną ( doraźna, problemowa)
z punktu widzenia sposobu przeprowadzenia kontroli:
a) inspekcja
b) lustracja
c) rewizja
d) wizytacja
z punktu widzenia podmiotów kontrolujących
Zawodowa ( NIK, TK,PIP,NSA)
Społeczna
z punktu widzenia podmiotu inicjującego przeprowadzenie kontroli
Z urzędu
Na wniosek
101. Sądowa kontrola administracyjna Kontrola sądowa jest tradycyjną formą zagwarantowania zgodnego z prawem działania administracji w jej stosunkach z obywatelami. W toku rozwoju historycznego ukształtowały się różne typy sądowej kontroli nad administracją. Można wyróżnić:
- Kontrolę wykonywaną wyłącznie przez powołane w tym celu sądownictwo administracyjne
- Kontrolę wykonywaną przez sądy powszechne
- Typ mieszany kontroli wykonywanej w części przez sądy powszechne, a w części przez specjalistyczne sądownictwo administracyjne.
Sądownictwo administracyjne polega w zasadzie na orzekaniu o legalności aktów administracyjnych przez organy o charakterze sądowym. Organ sądowy kontroluje powstały akt administracyjny z punktu widzenia jego zgodności z prawem i orzeka o jego ważności. Sądownictwo administracyjne sprawujące kontrole legalności aktów administracyjnych jest najczęściej sądownictwem kasacyjnym. Ponadto NSA rozpatruje skargi na bezczynność organów administracyjnych oraz rozstrzyga spory o właściwość między organami samorządu terytorialnego a terenowymi organami administracji rządowej.
Kontrola sądowa działalności administracji jest tez sprawowana przez sądy powszechne, w tym sąd antymonopolowy i sądy ubezpieczeń społecznych. Natomiast do kompetencji Trybunału Konstytucyjnego należy orzekanie o zgodności z konstytucją aktów ustawodawczych oraz innych aktów normatywnych, a także rozpatrywanie skarg konstytucyjnych.
102. Najwyższa Izba Kontroli (NIK) jest organem podległym Sejmowi. Jej zadaniem jest kontrolowanie działalności organów administracji państwowej: naczelnej, centralnej i terenowej, łącznie z podległymi im jednostkami (urzędy, instytucje, zakłady).
Kontrola NIK obejmuje jednostki państwowe, ale w określonych warunkach również jednostki nie państwowe, prowadzące działalność publiczną, w szczególności gospodarczą. Zakresem kontroli tych jednostek są objęte zadania zlecane im przez państwo, formy korzystania z pomocy państwa, sposoby dysponowania funduszami społecznymi oraz wypełnianie obowiązków podatkowych.
Kontrola NIK obejmuje działalność gospodarczą, finansową oraz organizacyjno-gospodarczą pod kątem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.
Najwyższa Izba Kontroli przedkłada Sejmowi sprawozdania ze swojej działalności. Szczególne znaczenie ma sprawozdanie z wykonania budżetu państwa, które przedkłada Sejmowi z wnioskiem o udzielenie rządowi absolutorium.
103. KONTROLA PROKURATORSKA
Prokuratorska kontrola administracji odnosi się do dwóch zasadniczych form działania administracji;
do aktów stosowania prawa, czyli do decyzji administracyjny, w których rozstrzygane są indywidualne sprawy z zakresu administracji oraz
do aktów stanowienia prawa, czyli do aktów normatywnych stanowionych przez administracje.
KPA stanowi, że:
-prokuratorowi służy prawo zwrócenia się do właściwego organu administracji publicznej o wszczęcie postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem.
- prokuratorowi służy prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem.
-prokurator podejmuje kontrole w oparciu o kryterium legalności, przy czym dąży do usunięcia stanu niezgodnego z prawem.
- środki prawne przysługujące prokuratorowi- służą mu prawo strony, choć strona w postępowaniu nie jest, gdyż postępowanie nie dotyczy jego interesu prawnego, ani obowiązku.
Prokurator może żądać weryfikacji decyzji, tzn. może wnieść sprzeciw lub skargę na decyzje organu administracji publicznej do sądu administracyjnego.
Prokurator generalny może wystąpić do 1 Prezesa Sn z wnioskiem o rozpatrzenie sporu o właściwość, między jednostką administracyjną, a sądem
Prokurator Generalny może występować do naczelnych i centralnych organów administracji o podjecie środków w celu usprawnienia działalności podległych im organów zakres postępowania przygotowawczego, te same uprawnieni a przysługują prokuratorom okręgowym i rejonowym w stosunku do wojewodów oraz organów samorządu terytorialnego.
Kontrola prokuratorska nie posługuje się środkami władczymi.