Wykład 1 22.02.2010

Chów drobiu ozdobnego w Polsce i na świecie. Pochodzenie kur i wzorzec ich pokroju.

Chów drobiu ozdobnego w kraju:

• Towarzystwo Ornitologiczne w Poznaniu- rok założenia 1889, organizowano wystawy i odczyty

• Lata 1945-1989- w kraju na wystawach reprezentowano gołębie

Kraje o dużej tradycji:

• Kraje azjatyckie np. Japonia oraz europejskie np. Czechy i Niemcy

Organizacje krajowe:

• Polski Związek Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza:

-siedziba w Poznaniu

-ma prawo do zrzeszania się w organizacjach międzynarodowych

-cel: rozwój hodowli gołębi, drobiu, królików i innych zwierząt amatorskich

Członkowstwo w związku-korzyści:

• Uczestnictwo w wystawach

• Możliwość uzyskania licencji sędziego krajowego

• Możliwość uczestniczenia w zebraniach

• Zakup obrączek dla drobiu i gołębi

Europejska Federacja-zadania:

• Konferencje i szkolenia dla przedstawicieli zrzeszonych związków

• Ochrona zwierząt(szczepienia, transport, klatki)

• Szkolenia sędziów

• Rejestracja ras krajowych i dopisywanie odmian

• Znakowanie gołębi i drobiu- obrączki, wytyczne EE

Wystawy:

• Rodzaje: lokalne, regionalne, krajowe, międzynarodowe

• W Poznaniu- Krajowa Wystawa Gołębi Rasowych, Drobiu i Królików- luty 2010

Kury ozdobne- rasy i odmiany

Cechy pokrojowe które mogą różnić rasy:

• Kształt grzebienia

• Barwa i wielkość zausznic

• Barwa skoków

• Kształt i postawa ciała

• Budowa piór

Cechy pokrojowe które mogą różnić odmiany:

• Barwa upierzenia

Pochodzenie kur- przodkowie:

• Kur czerwony-wyciągnięte sierpówki w ogonie, skoki ciemne, ognista grzywa

• Siwy- siwe upierzenie

• Cejloński- rdzawa pierś

• Zielony- grzebień bez ząbków, jeden dzwonek

Ocena drobiu ozdobnego na wystawach:

• Ocena indywidualna

• Karta oceny kur- hodowca, pkt, rasa, płeć

Masa ciała:

• Jeżeli nadwaga lub niedowaga to punkty ujemne

Budowa ciała- kształty:

• Jajowaty, prostokątny, trapezowy, trójkątny, kwadratowy, okrągły

Ułożenie tułowia:

• Poziome, lekko skośne, ukośne

Głowa- grzebień, policzki, zausznice, dzwonki, szyja

Pióra głowy- mały czub, duży czub, wąs policzkowo-podbródkowy

Kształt grzebienia- pojedynczy, różyczkowy, groszkowy, orzechowy

Zausznice- małe zrośnięte, średnie owalne, duże okrągłe

Wykład 2

Podstawy hodowli kur ozdobnych

Cele prowadzenia pracy hodowlanej:

• Doskonalenie stada

• Uzyskanie nowej odmiany

• Wytworzenie nowej rasy

Zalecenia dla hodowcy:

• Utrzymywanie tylko jednej rasy ptaków

• Bardzo dobra znajomość wzorca rasy

• Stado podstawowe złożone z ptaków o wzorcu odpowiadającym rasie

• Częste uczestnictwo w wystawach

• Znajomość zasad dziedziczenia cech morfologicznych

Notatki hodowlane- dokumentacja:

• Pochodzenie każdego osobnika, data wyklucia, numer obrączki

• Liczba uzyskanych jaj i piskląt numery ich obrączek

• Lęgi, terminy, wyniki zapłodnienia jaj i wylęgowości piskląt

• Padnięcia i brakowania z podaniem przyczyny

Stado podstawowe:

• Wielkość stada

• Terminy zestawiania stadek, dobór osobników

• Zakup nowych osobników

Cechy morfologiczne kur ważne w hodowli amatorskiej:

• Kształt grzebienia

• Barwa upierzenia i skoków

Kształt upierzenia- geny autosomalne:

• R(rose)- róża

• P(pea)- groszek

grzebień pojedynczy- rrpp

różyczkowy- RRpp

groszkowy- rrPP, rrPp

orzeszkowy- RRPP, RrPP, RRPp, RrPp (bojowce)

rrpp x RRpp rrPP x RRpp

Fo Fo

Rrpp x Rrpp RrPp x RrPp

F1 F1

F2

Barwa upierzenia- geny autosomalne:

• Barwa czarna:

-C- kolor

-E- extention

-e- ogranicza występowanie czarnego barwnika

• Barwa biała:

- recesywna- gen c

-dominująca- gen I (inhibitor)

Wykład 3

Kury bojowe, olbrzymy i karłowate. Charakterystyka wybranych ras.

Kury ozdobne- klasyfikacja w zależności od cech pokrojowych:

• Bojowce

• Olbrzymy- duża masa ciała, łagodność, opierzone nogi

• Karłowate:

-miniatury ras

-karzełki właściwe-gen karłowatości

• Rasy o anormalnym upierzeniu- budowa, długość piór

• Rasy o zniekształconym kośćcu- np. brak kości ogonowych

Charakterystyka bojowców:

• Wyprostowana postawa

• Krótkie skrzydła

• Mały grzebień

• Czerwone zausznice

• Przylegające i twarde upierzenie

• Mała nieśność-60-100 jaj

• Słabe wyniki wylęgu

• Przywiązują się do swoich opiekunów

Bojowiec malajski:

• Pochodzi z Pół. Malajskiego(Azja). Do Europy przywieziony został do Rzymu, Grecji(p.n.e.) a do Anglii lata 30 XIX wieku

• Masa ciała samiec 4,5 kg ; samica 3,5 kg

• Wysokość do 80cm

• Grzebień orzeszkowy, małe dzwonki, krótki masywny dziób

• Barwa upierzenia- kilka odmian

• Długa szyja, pionowa sylwetka, proste i długie nogi

Bojowiec staroangielski:

• Pochodzi z Anglii- rasa krajowa

• Sposoby wytworzenia- wyhodowana na bazie miejscowych kur o cechach bojowców

• Cel- na potrzeby walk kogucich

• Masa ciała samiec 3 kg, samica 2,5 kg

• Grzebień pojedynczy, zausznice czerwone

• Szyja krótka szeroka, ogon dość długi, nogi ugięte

• Barwa upierzenia- kilka odmian

Bojowiec indyjski(Cornisch):

• Pochodzenie- wytworzone w Anglii- XIX wiek

• Sposób wytworzenia- Kury Asil x bojowce staroangielskie

• Masa ciała samce 4kg, samice 3,5 kg

• Grzebień groszkowy

• Szeroka pierś, krótkie grube nogi, krótka gruba szyja

• Barwa upierzenia- kilka odmian

Bojowiec nowoangielski:

• Pochodzenie- Anglia XIX wiek

• Sposób wytworzenia- bojowce staroangielskie x bojowce malajskie

• Masa ciała samce 3kg, samice 2,5kg

• Grzebień pojedynczy mały

• Kształt ciała jajowaty

• Długa szyja, krótki ogon, nogi bardzo długie

• Sztywne pióra

• Barwa upierzenia- kilka odmian

Bojowiec japoński(Shamo):

• Pochodzenie- Tajlandia

• Sposób wytworzenia- od XVIII w Japonii(selekcja na agresywność), do Europy koniec XIX wieku

• Wymagania- zima ogrzewane pomieszczenia, wybiegi pokryte roślinnością, sposób utrzymania- pary

• Masa ciała samiec do 4kg, samica do 3kg

• Wysokość do 60cm, pionowa postawa

• Mała krótka głowa i długa szyja

• Grzebień groszkowy, żółte nogi i dziób

• Pióra rzadkie, sztywne

• Zwisający ogon

Kury olbrzymy:

• Bardzo duża masa ciała

• Wolne tempo wzrostu

• Mała nieśność

• Skłonność do otłuszczania

• Obfite upierzenie

• Opierzone skoki

• Bardzo łagodne

• Rasa Cochin i Brahma

Rasa Cochin:

• Pochodzenie- Chiny

• Sposób wytworzenia- stara rasa ok. 700lat, w Anglii i USA od XIX wieku

• Masa ciała samiec 5kg, samica 4kg

• Grzebień pojedynczy, skoki żółte

• Nieśność ok. 100jaj

• Nogi opierzone(duże łapcie)

• Barwa upierzenia- kilka odmian

• Wymagania- niskie ogrodzenia do 60cm, wybieg czysty i suchy, nisko umieszczone grzędy w kurniku

Rasa Brahma:

• Pochodzenie- Indie

• Sposób wytworzenia- Cochin x bojowiec malajski, przywieziona do USA w połowie XX wieku

• Masa ciała samiec 6kg, samica 4,5kg

• Nieśność ok. 140 jaj

• Grzebień groszkowy

• Nogi opierzone

• Barwa upierzenia-kilka odmian

Kury karłowate:

• Miniatury większych ras- selekcja lub krzyżowanie rasy dużej z karłowatą

• Karzełki właściwe- karłowatość dominująca sprzężona z płcią

• Inne rodzaje karłowatości występujące u ptaków:

-recesywna sprzężona z płcią karłowatość gen dw- redukcja masy ciała u samic o 30%

-recesywna karłowatość(gen autosomalny)- zniekształcenie kości(100% śmiertelności)

Rosecomb-bantamka:

• Pochodzenie- Indonezja

• Sposób wytworzenia- bardzo stara rasa czarna, odmiany barwne- hodowcy angielscy i niemieccy

• Masa ciała samce 0,6kg, samice 0,5kg

• Grzebień różyczkowy, białe okrągłe zausznice

• Grzebień krótki, skrzydła przylegają i opadają

• Ogon pod kątem 60 stopni

• Nogi koloru upierzenia

• Wymagania- czysty wybieg, ściółka w kurniku, pielęgnacja od 8 tygodnia życia- co 2 tygodnie myć w letniej wodzie: grzebień, zausznice, dzwonki

Sebright:

• Pochodzenie- Anglia początek XIX wieku

• Sposób wytworzenia- John Sebright- praca hodowlana 30 lat. Użyte rasy Rosecomb, Czubatka, Hamburska

• Masa ciała samce 0,6kg samice 0,5kg

• Grzebień różyczkowy, dziób ciemny

• Grzebień krótki, skrzydła spłaszczone, ogon wiewiórczy bez sierpówek

• Pióra z czarną obwódką

• Odmiany złota i srebrzysta

Millefleur:

• Pochodzenie- znane w Europie od połowy XVIII wieku

• Sposób wytworzenia- Hodowana w Rosji i Francji, jednak największe zasługi należy przypisać angielskim hodowcom

• Wymagania- suchy, czysty, trawiasty wybieg. Pomieszczenia czyste, przestrzenne

• Masa ciała samce 0,7kg samice 0,6kg

• Grzebień pojedynczy, zausznice czerwone, okrągłe

• Dziób i nogi niebieskie

• Skoki opierzone(duże łapcie)

• Kilka odmian

• Uda z sępimi piórami

• Ogon wachlarzowaty

Wykład 5 22.03.2010

Kury ozdobne o dobrych cechach użytkowych.

Kaczki i gęsi w chowie amatorskim.

Rasy kur:

• Zielononóżka kuropatwiana- Polska

• Minorca- Hiszpania

• Włoszka kuropatwiana- Włochy

• Orpington- Anglia

• Wyandotte- USA

Zielononóżka kuropatwiana:

• Pochodzenie- Małopolska- lokalna rasa

• Opisana- Stanisław Obfidowicz 1879 rok

• Zaprezentowana- Wystawa krajowa we Lwowie- 1894 rok

• Masa ciała samiec 2,2kg samica 1,9kg

• Nieśność 180-200 jaj

• Zausznice czerwone, grzebień pojedynczy

• Skoki szaro-zielone

• Kogut- wzorzec upierzenia:

-grzywa i siodło barwy ognisto-pomarańczowej

-u nasady ogona charakterystyczny biały pióropusz

-pierś, podbrzusze i udo czarne z metalicznym zielonym połyskiem

• Kura- wzorzec upierzenia:

-upierzenie głowy i szyi żółte przechodzące w brąz

-pierś barwy łososiowej

-sterówki ogona ciemne, w brązowym odcieniu

Minorca:

• Pochodzenie- Hiszpania

• Sposób wytworzenia-lokalny

• Wrażliwa na niskie temperatury

• Masa ciała samce 3kg samice 2,5kg

• Nieśność 100 jaj, masa jaja >70g, jaja bardzo duże(kredowa, biała skorupa)

• Grzebień pojedynczy, duży

• Zausznice duże, białe

• Dziób i skoki czarne

• Barwa upierzenia- czarna i inne

Włoszki kuropatwiane:

• Pochodzenie- północne Włochy

• Stara lokalna rasa

• Masa ciała samce do 3kg samice do 2,5kg

• Nieśność ok. 200 jaj

• Grzebień prosty, zausznice białe, skoki żółte

• Barwa upierzenia- 21 odmian barwnych

Orpington:

• Pochodzenie- Anglia

• Wytworzona w XIX wieku, hodowca William Cook- wykorzystał kilka ras m.in. Cochin

• Masa ciała samce do 4kg, samice do 3,5kg

• Nieśność do 160 jaj

• Grzebień pojedynczy, zausznice czerwone

• Nogi krótkie, nieowłosione

• Barwa upierzenia- żółta i inne

• Wymagania- suchy i czysty kurnik, niskie ogrodzenia

Wyandotte:

• Pochodzenie- USA

• Sposób wytworzenia- wyhodowana w XIX wieku(kilka ras m.in. Cochin)

• Masa ciała samce 4kg, samice 3,5kg

• Nieśność ok. 180jaj

• Grzebień różyczkowy, zausznice czerwone

• Pióra miękkie, szerokie

• Barwa upierzenia- kilka odmian

• Wady pokroju- białe zausznice, grzebień pojedynczy

Kaczki i gęsi w chowie amatorskim

Mandarynka:

• Pochodzenie- Azja

• Miejsce bytowania- tereny górzyste, lasy, zbiorniki wodne

• W Europie znana od 1830 roku

• Łączą się na całe życie, gniazda w dziuplach

• Masa ciała samce 0,6kg samice 0,5kg

• Nieśność do 10 jaj, masa jaja 24g

• Okres lęgu 28-30 dni

• Gniazdo w pobliżu wody

• Wzorzec pokroju kaczora:

-na głowie czub z białych, brunatnych, czerwonych, zielonych piór

-na szyi złotawe, wydłużone, wąskie pióra

-pierś po bokach obramowana paskami czarnymi i białymi

-lotki szaro brunatne, z lotkami II rzędu w kształcie wachlarza

-nogi pomarańczowe

-biała obwódka wokół oka

Karolinka:

• Pochodzenie- Ameryka Północna

• Miejsce bytowania- lasy z licznymi jeziorami

• W Europie znana już w XVII wieku

• Masa ciała samiec 0,6kg samica 0,5kg

• Nieśność ok. 12 jaj, masa jaja 25g

• Okres lęgu 30-32 dni

• Gniazda z dala od wody

• Wzorzec upierzenia kaczora:

-czerwone oczy

-głowa i czub zielonawy

-od podbródka na policzki i szyję odchodzą białe paski

-szyja i pierś kasztanowate z jasnymi plamkami

-wierzch ciała błękitno-brązowo-zielony

-nogi pomarańczowe krótkie

Biegus indyjski- Indian runner:

• Przodek- kaczka krzyżówka

• Pochodzenie- południowo-wschodnia Azja(Malezja, Jawa)

• Sprowadzona do Europy w II połowie XIX wieku

• Charakterystyczne cechy:

-pionowa postawa

-walcowate ciało(butelkowate)

-ustawienie głowy i dzioba pod kątem prostym

-krótkie szeroko rozstawione nogi

-krótkie skrzydła- nie fruwają

-bardzo ruchliwe i żywotne

• Masa ciała samiec 2kg samica 1,75kg

• Nieśność 200-360 jaj

Gęś Sewastopolska- Sewastopol geese:

• Pochodzenie- Basen Morza Czarnego

• Żyją ok. 20 lat

• Masa ciała samce 6kg, samice 5kg

• Nieśność ok. 12 jaj

• Dziób pomarańczowy, oczy niebieskie

• Upierzenie białe

• Głowa i górna część szyi - pióra gładkie

• Od dolnej części szyi po ogon- pióra skręcone

• Nogi pomarańczowe

Wykład 6

Ozdobne gatunki bażantów

Pochodzenie i charakterystyka bażanta łownego:

• Pochodzi z Azji, nie jest on rodzimy

• Do Ameryki Południowej trafił w 1881 roku a w Polsce 1567

Bażant złocisty:

• Występowanie- górskie rejony środkowych Chin, biotopem są lasy oraz skaliste wzgórza porośnięte krzewami i bambusem

• Charakterystyka:

-samiec 100-110cm, samica 64-67cm

-zima tworzą pary, poza okresem lęgowym żyją pojedynczo

-kura znosi 5-12 jaj

-pokarm: bulwy, korzonki, nasiona, owoce, owady i larwy

Bażant diamentowy:

• Występowanie- zamieszkuje północno-wschodnią Birmę i Tybet oraz północno-zachodnie Chiny, biotop stanowią tereny górzyste porośnięte krzewami

• Charakterystyka:

-kogut 130-170cm, kura 80cm

-poza lęgiem żyje pojedynczo lub w niewielkich grupach. Koguty są poligamiczne i w okresie lęgowym gromadzą 3-4kury

-składają 6-12 jaj

-pokarm: oprócz bezkręgowców istotny udział młodych pędów bambusa

Kiściec srebrzysty:

• Występowanie: góry Birmy, Tajlandia, Wietnam, biotopem są obrzeża gęstych lasów i dżungle bambusowe

• Charakterystyka:

-kogut 125cm, kura 60cm- występuje 13 podgatunków

-tworzy grupy rodzinne które długo pozostają ze sobą razem

-ptaki poligamiczne(1 samiec wodzi 3-4 samic)- u koguta silnie zaznaczony terytorializm- kura znosi kilkanaście jaj

-pokarm: owady, nasiona, zielone części roślin, zimą korzonki

Bażant królewski:

• Występowanie: środkowe i północne góry Chin, biotopem są górskie lasy iglaste i dębowe z podszytem bambusowym

• Charakterystyka:

-kogut 200cm, z czego 150cm to ogon, kura 75cm

-tworzy niewielkie grupy rodzinne

-kura znosi 20 jaja

-pokarm: pączki oraz nasiona drzew i krzewów

-gatunek ginący ze względu na kłusownictwo(CITES)

Kuraki

Przepiórka chińska:

• Występowanie- Indie, Tajwan, Filipiny

• Biologia:

-mierzy 13-14cm, samce mniejsze niż samice, średnia masa 30-40g

-dymorfizm płciowy dobrze zaznaczony

-poruszają się chodząc i biegając, skrzydeł używają rzadko

-łączą się w pary często na stałe

-gniazdowanie- dość staranne, do którego znosi 4-8jaj, wysiadywanych przez ok. 16dni. Wyklute pisklęta ważą ok. 4g, a w wieku 2 tygodni potrafią latać

-pokarm- drobne nasiona, trawy, zielone części roślin, owady i pajęczaki

Przepiór kalifornijski:

• Występowanie-zachodnie obszary Ameryki Południowej. Biotop- lasy mieszane

• Charakterystyka:

- ok. 25cm- dobrze uwidoczniony dymorfizm płciowy- koguta zdobi czarny czub na głowie

-kura znosi ok. 12-16jaj, które wysiaduje 22 dni

-pokarm- korzonki, kłącza, bulwy i cebulki

Góropatwa skalna:

• Występowanie-Alpy we Włoszech, Sycylia, Grecja. Introdukowana w zachodniej Ameryce Północnej

• Charakterystyka:

-dymorfizm płciowy- brak

-kurak ok.35cm, samce większe od samic, masa średnia 450g

-poza okresem rozrodczym żyją w rodzinnych grupach. Przed lęgami łączą się w pary, czasem samce wysiadują jaja

-gniazdowanie-zamaskowane w gęstej roślinności, znosi 8-15 jaj, wysiaduje je przez 25-26 dni. Wyklute pisklęta wodzone są przez rodziców.

-pokarm- roślinny

Wieloszpon zwyczajny, szary:

• Występowanie- południowo-wschodnia Azja, gęste wiecznie zielone lasy Indii

• Biologia:

-samice ok. 64cm, samce ok.50cm

-dymorfizm słabo zaznaczony, samice są mniejsze i ciemniejsze

-gniazdowanie-w zagłębieniu ziemi, samica znosi 2 jaja, które wysiadują przez 21 dni

-pokarm- odżywia się najczęściej nasionami, owocami, owadami i ślimakami

-dwa lub więcej kolczastych ostróg na skokach

Amatorski chów łabędzi

Łabędź niemy:

• Występowanie i charakterystyka:

-żyje w środkowo-wschodniej Azji oraz północno-wschodniej Europie

-introdukowany w Ameryce Północnej, Australii i Nowej Zelandii

-zimą gromadzą się na plażach, preferują zbiorniki z dużą ilością roślin wodnych z brzegiem porośniętym trzciną

-długość ciała dorosłych osobników 150-170cm a ciężar 8-12kg

Łabędź czarny:

• Występowanie i charakterystyka:

-Australia, Tasmania

-preferują wody słodkie

-długość ciała 110-140cm, masa 4-7kg

-brak dymorfizmu płciowego, samica mniejsza od samca, ma drobniejszą głowę i cieńszy głos

Łabędź krzykliwy:

• Występowanie i charakterystyka:

-gatunek północnej Eurazji, Skandynawia, Finlandia, obszary tundry

-długość ciała 140cm, ciężar 7-12kg

-nasada dziobu żółta, reszta śnieżnobiała

Łabędź czarnoszyji:

• Występowanie i charakterystyka:

-umiarkowana strefa Ameryki Południowej

-gniazduje na dużych brzegach otwartych jezior i lagunach

-długość ciała 125cm, masa 4-5kg

Łabędź mały:

• Występowanie i charakterystyka:

-mniejszy od krzykliwego

-długość ciała 110cm, masa 4,5-8kg

-dymorfizm słabo zaznaczony

-gatunek wędrowny- występuje w Eurazji

-zimuje w okolicach Morza Północnego, nad Morzem Śródziemnym, w Polsce przelotny

-gniazduje w trawiastych częściach tundry i lasotundry

-najmniej agresywny, jego głos jest miły i melodyjny

---