Kryteria wymiarowania stref ochronnych

*Odległość - wyznaczenie granic polega na określeniu promienia dla stref kolistych lub odległości mierzonej miedzy studnia pompowaną i wyznaczonym punktem. Wada - nie uwzględnia zjawisk związanych z przepływem wód i transportem zanieczyszczeń.

*Depresja - Analiza zdeprecjonowania ZWU umożliwia wyznaczenie OSW. Dokładne wyznaczenie zasięgu tej strefy jest bardzo ważne gdyż wszystkie zanieczyszczenia dostające się do wód w jej obrębie są ściągane przez pracujące ujecie.

*Czas migracji zanieczyszczeń - podstawą wydzielenia tego kryterium jest czas migracji zanieczyszczeń trwałych i słabo reagujących ze środowiskiem skalnym, miedzy punktem, w którym osiągają one warstwę wodonośną a pompowaną studnią. W porównaniu do innych kryterium to uwzględnia szerszą gamę procesów fizykochemicznych. Czas migracji wyraża się w latach i przedstawia w formie map izochron.

*Warunki brzegowe systemu wodonośnego - wyznaczenie zasięgu obszarów ochronnych w oparciu o to kryterium polega na wykorzystaniu cech hydrogeologicznych, topograficznych i fizycznych terenu, które wpływają na sposób krążenia wód. Granicami stref mogą być cieki powierzchniowe, linie wododziałów, granice zasilania.

*Zdolności ochronne i oczyszczające nadkładu - do niedawna kryterium to ze względu na słabą podbudowę teoretyczną nie było brane pod uwagę. Nadkład traktowano jako dodatkowe zabezpieczenie warstwy wodonośnej, nie oceniane jednak ilościowo. Właściwości oczyszczające gleby oraz strefy niezawodnionej mogą odgrywać niezwykle istotną rolę w eliminacji zanieczyszczeń przenikających do wód podziemnych z powierzchni terenu. Często też mogą decydować o wielkości wyznaczanego obszaru ochronnego.

*Warunki zasilania i/lub formowania zasobów - kryterium to ma najczęściej znaczenie jakościowe i w zależności od niego uzależnia się dobór oraz wagę kryteriów wcześniej omawianych. W praktyce rozstrzygamy tu najczęściej jaki jest udział w dopływie do ujęcia wód pochodzenia lokalnego czy wręcz wód pochodzących z infiltracji ze zbiorników wód powierzchniowych.

Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia powinna zawierać następujące elementy:

*Informacje ogólne o ujęciu - lokalizacja, użytkownik, współrzędne topograficzne, rzędne terenu, zapotrzebowanie na wodę, charakterystyka geograficzno-przyrodnicza terenu, inne użytkowane studnie.

*Dane techniczne ujęcia - data wykonania, typ ujęcia, wyposażenie i sposób eksploatacji, wyniki pompowań.

*Budowa geologiczna nadkładu i charakterystyka gleb - wykorzystana mapa geologiczna, charakterystyka geologiczna i litologiczna badanego obszaru, miąższość, zasięg, wodoprzepuszczalność i inne cechy warstw nadkładu mające wpływ na procesy eliminacji zanieczyszczeń, charakterystyka gleb i ich zdolności oczyszczających.

*Warunki hydrogeologiczne - strop, spąg, miąższość, litologia, głębokość do zwierciadła wody i jego roczne wahania, granice obszarów zasilania, kontakt z innymi poziomami wodonośnymi i wodami powierzchniowymi, kierunek i prędkość przepływu wód, wyniki badań znacznikowych, ZWU, OSW, obszar jego zasilania.

*Jakość wody - wyniki analiz fizyko-chemicznych i bakteriologicznych wód, dla studni starych wyniki badań okresowych wraz z komentarzem, dla studni nowych co najmniej dwie ekspertyzy rozszerzone na zakończenie pompowań i przed oddaniem studni do eksploatacji, zalecenia co do sposobu prowadzenia badań okresowych i kontroli, w przypadku stwierdzonego zanieczyszczenia wskazanie źródeł jego pochodzenia.

*Środowisko i jego podatność na zanieczyszczenia - opis ogólny, spis potencjalnych ognisk zanieczyszczeń - stałych i okresowych, nowych i starych, ocena możliwości wystąpienia zanieczyszczeń przypadkowych, rezultaty badań znacznikowych, opinia dotycząca podatności ujęcia na zanieczyszczenie.

*Określenie zasięgu stref ochronnych - powierzchnia, rozmiary, charakterystyka własnościowa obszaru, opis metod i kryteriów branych pod uwagę przy wyznaczaniu stref.

*Zakazy i ograniczenia w obszarze ochronnym - należy wyraźnie oddzielić zakazy i ograniczenia mające na uwadze ochronę samego ujęcia od przepisów ogólnych dotyczących ochrony wód w wydzielonych obszarach.

*Sieć kontrolno-alarmowa (monitoring lokalny) - tworzy się go dla rozpoznania i śledzenia wpływu ognisk zanieczyszczeń na jakość wód podziemnych albo też w formie sieci osłonowej dla stałej kontroli jakości wód dopływających do ujęcia. Jego głównym zadaniem jest odpowiednio wczesne sygnalizowanie pojawienia się zagrożenia w celu przedsięwzięcia działań interwencyjnych mających na celu ochronę monitorowanego ujęcia.

*Wnioski końcowe - Sformułowane krótko powinny zawierać ocenę pozytywną lub negatywną możliwości skutecznej ochrony ujęcia. W przypadku niemożliwości zapewnienia skutecznej ochrony ujęcia lub zbyt wysokich kosztów ustanowienia dla niego strefy ochronnej należy we wnioskach zaproponować poszukanie zastępczego źródła zaopatrzenia w wodę pitną.

Sposób postępowania przy projektowaniu stref ochronnych ujęć. Zadanie hydrogeologa dotyczące właściwego wymiarowania strefy ochronnej ujęcia oraz zaprojektowanie dla niej zakazów, ograniczeń i prac zabezpieczających powinno składać się z dwóch zasadniczych części:

Część I powinna dotyczyć wyznaczenia zasięgu poszczególnych terenów ochronnych przy uwzględnieniu jedynie kryteriów hydrogeologicznych hydrogeologicznych warunków naturalnych:

Część II powinna dotyczyć właściwego zaprojektowania sposobu użytkowania terenu w obrębie wyznaczonej strefy ochronnej.

Dla określenia zasięgu stref należy:

* wyznaczyć OSW w oparciu o kryterium depresji i warunków brzegowych systemu

* wyznaczyć izochronę 30 dni i 25 lat dla rozległych obszarów zasilania biorąc pod uwagę kryterium czasu przepływu wody w warstwie wodonośnej

* uściślić granice wyznaczonych stref przez uwzględnienie izolacyjnej roli nadkładu, przy czym wpływ nadkładu proponuje się brać pod uwagę gdy jego miąższość przekracza 4 m

Dla określenia zakazów i ograniczeń należy:

* zebrać dane o wszystkich potencjalnych ogniskach zanieczyszczeń wód podziemnych oraz obiektach mogących wywoływać zmiany w ich reżimie przepływu

* określić dla nich stopień ich obecnego lub możliwego szkodliwego oddziaływania na jakość i reżim przepływu wód podziemnych dopływających do ujęcia

* stosownie do wyników badań zalecić likwidację, zaniechanie, ograniczenie niektórych działalności, rekultywację skażonego terenu, wykonanie lokalnych sieci monitoringu, prac zabezpieczających i innych.

Graficzna metoda wyznaczania OSW:

Metoda ta wykorzystuje równanie Theis'a i w związku z tym wymaga przeprowadzenia pompowania badawczego z zastosowaniem pomiarów w piezometriach.

Prowadząc pompowanie odpowiednio długo aż do osiągnięcia reżimu kwazi-ustalonego wyznacza się krzywą depresji dla żądanych wydajności wykorzystując do tego równanie Theis'a:

Wyznaczone w oparciu o nie izolinie depresji nakładamy następnie na mapę hydroizochips warstwy wodonośnej w stanie naturalnym. Odejmując ich wartości w punktach przecięcia wyznaczamy siatkę hydrodynamiczną zmodyfikowaną w wyniku pompowania i w oparciu o nią OSW. Otrzymana siatkę uzupełniamy liniami prądu. Granicę oddolna tej strefy często przyjmuje się jako granicę strefy pośredniej natomiast granica odgórna wyznaczana jest izochroną dopływu zanieczyszczonych wód do ujęcia.

Metoda Hoffmann'a i Lillich'a.

Jest to prosta metoda iteracyjna wymagająca jedynie takich danych jak porowatość, Wsp. filtracji, promień studni, wyniki próbnego pompowania. Może być stosowana jedynie dla środowisk względnie jednorodnych o małych spadkach hydraulicznych hydraulicznych niewielkich depresjach w stosunku do miąższości warstwy wodonośnej. W metodzie tej wyznaczona strefa odpowiadająca założonemu czasowi przepływu ma postać regularnego okręgu wyrysowanego wokół studni.

Metodyka obliczeń:

Wybieramy jakąś początkowa wartość l₁ (odległość od studni) i dla tak określonego punktu wyznaczamy wartość gradientu I₁ i prędkości efektywnej U

Następnie wyznaczamy wartość E₁ odpowiadającą zakładanemu czasowi przepływu (np.. 30 dni) zgodnie z wzorem

Jeżeli obliczona wartość E₁ jest większa niż wartość l₁ bierzemy następna wartość l₂ zawierającą się między l₁ i E₁ i wykonujemy taką samą operację obliczeniową w celu obliczenia E₂. Metodą kolejnych przybliżeń dochodzimy do wyznaczenia wartości l_x możliwie bliskiej wartości E_x odpowiadającej zakładanemu czasowi przepływu.

Metoda Wysslinga:

Metoda ta polega na rachunkowym wyznaczeniu najpierw OSW a następnie określeniu odległości na kierunku przepływu odpowiadającej zadanemu czasowi. Jest to metoda prosta, której podstawową wadą jest to, że zakłada jednorodność warstwy wodonośnej i jednorodność strumienia wody.

Metodyka obliczeń:

* Szerokość strefy spływu

* Odległość od punktu neutralnego

* Szerokość strefy na wysokości ujęcia

* Prędkość przepływu wód

* Mając określony OSW na kierunku przepływu poszukujemy odległości odpowiadającej zakładanemu czasowi przepływu np. izochrony 30 dni:

Za l podstawiamy drogę miarodajną dla przyjętej izochrony tzn. l = Ut.

Mając położenie izochrony w górę i dół strumienia interpolujemy ją przez odpowiednie wpisanie w OSW.

Metoda zalecana przez EPA:

Jest to metoda analityczna korzystająca z tych samych danych co metoda Wysslinga w celu wyznaczenia OSW. Od metody Wysslinga różni się jedynie sposobem wyznaczania granicy strefy OSW w górę strumienia. Po wyznaczeniu granicy obszaru spływu na kierunku odpływu (neutralny punkt) i szerokości obszaru na wysokości ujęcia wyznacza się następnie granicę strefy o zadanym czasie dopływu t w górę strumienia. Polega to na tym, że odległość x odpowiadającą zakładanemu czasowi przepływu wód w warstwie wodonośnej np. 30 dni oblicza się przez rozwiązanie metodą prób i błędów równanie

Metoda ta ma podstawową wadę polegającą na tym, że nie bierze pod uwagę granic hydrogeologicznych ani anizotropii warstwy wodonośnej.

Ocena zdolności oczyszczających gleb i skał wg. Rehse:

Jest to metoda empiryczna oparta na wieloletnich doświadczeniach laboratoryjnych i obserwacjach terenowych, która mimo że stosunkowo stara jest ciągle wykorzystywana przy określaniu zakazów i ograniczeń dla stref ochronnych ujęć. Metoda ta może być użyteczna w przypadku punktowych ognisk zanieczyszczeń. Rehse zaproponował empiryczną metodę oceny zdolności oczyszczających utworów dla zanieczyszczeń migrujących pionowo oraz poziomo. Wszystkie skały Rehse podzielił na klasy w zależności od ich uziarnienia. W przypadku strefy niezawodnionej określił dla nich miąższość wystarczającą do oczyszczenia migrujących pionowo wód z zanieczyszczeń biologicznych i chemicznych. Skały wodonośne natomiast podzielił na cztery klasy określając dla nich długość drogi przepływu wód niezbędną dla ich właściwego oczyszczenia. Każdej kategorii skał został przypisany indeks I gdzie:

I = 1/H I = 1/L

H - miąższość skał w nadkładzie

L - długość drogi przepływu w warstwie wodonośnej

Zdolność oczyszczającą środowiska skalnego ocenia się w sposób następujący

Mx=Md+Mr

Rehse przyjmuje, że oczyszczanie wody jest pełne gdy Mx=1

Zdolność oczyszczająca nadkładu

Md=h1I1+h2I2+…

Zasięg przepływu poziomego poziomego poziomego warstwie wodonośnej niezbędny do zakończenia procesu eliminacji zanieczyszczeń z wód można wyliczyć L=Mr/Ia przy czym Mr=1-Md

Jeśli brak jest nadkładu eliminacja zanieczyszczeń z wód przedostających się do warstwy wodonośnej będzie zachodziła całkowicie w jej obrębie. Wskaźnik Mr w takim przypadku powinien być równy 1 a więc minimalny dystans przepływu L=1/Ia.

Prawo wodne

Prawne zasady i cele ochrony wód:

Wody podlegają ochronie niezależnie od tego czyją stanowią własność.

Celem ochrony wód jest utrzymanie lub poprawa jakości wód, biologicznych stosunków śródlądowych środowisku wodnym i na obszarach zalewowych tak, aby wody osiągnęły, co najmniej dobry stan ekologiczny i w zależności od potrzeb nadawały się do:

* zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia

* bytowania ryb w warunkach naturalnych oraz umożliwiały ich migrację

* rekreacji oraz uprawiania sportów wodnych

Ochrona wód polega w szczególności na:

* unikaniu, eliminacji i ograniczaniu zanieczyszczenia wód

* zapobieganiu niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wody albo naturalnych poziomów zwierciadła wody.

Obowiązki wprowadzającego ścieki do wód lub do ziemi:

Wprowadzający ścieki do wód i do ziemi są obowiązani zapewnić ochronę wód przed zanieczyszczeniem, w szczególności przez budowę i eksploatację urządzeń służących tej ochronie, a tam gdzie jest to celowe, powtórne wykorzystanie oczyszczonych ścieków. Wybór miejsca i sposób wykorzystania albo usuwania powinien minimalizować negatywne oddziaływanie na środowisko.

Ograniczenia dotyczące ścieków wprowadzanych do wód czy do ziemi w ramach zwykłego lub szczególnego korzystania z wód:

Ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi oczyszczone w stopni wymaganym przepisami ustawy, nie mogą:

@ Zawierać:

* odpadów oraz zanieczyszczeń pływających

* dwuchloro-dwufenylo-trójchloroetanu, wielopierścieniowych chlorowanych dwufenyli i wielopierścieniowych chlorowanych trójfenyli

* chorobotwórczych drobnoustrojów pochodzących z obiektów, w których leczeni

są chorzy na choroby zakaźne

@ Powodować w tych wodach

* zmian w naturalnej, charakterystycznej dla nich biocenozie

* zmian naturalnej mętności, barwy, zapachu

* formowania się osadu i piany.

Zabrania się rozcieńczania ścieków wodą w celu uzyskania ich stanu oraz składu zgodnego z normami.

Ustanawianie stref i obszarów ochronnych.

W celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej dla zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia oraz zaopatrzenia zakładów wymagających wody wysokiej jakości a także ze wzdgędu na ochronę zasobów wodnych mogą być ustanawiane:

*strefy ochronne ujęć wody

*obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych

Definicja strefy ochronnej ujęcia wody i jej podział.

Strefę ochronną ujęcia wody stanowi obszar, na którym występują zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów oraz korzystania z wody. Strefę ochronną dzieli się na teren ochrony

*bezpośredniej

*pośredniej

Podstawa, tryb i finansowanie ustanawiania stref ochronnych

Strefę ochronną ujęcia określa się tak aby trwale zapewnić jakość wody zgodną z przepisami oraz aby zabezpieczyć wydajność ujęcia wody.

Strefę ustanawia w drodze rozporządzenia Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki wodnej na wniosek i koszt właściciela ujęcia wody, wskazując zakazy, nakazy, ograniczenia oraz obszary, na których obowiązują.

Wniosek powinien zawierać:

*uzasadnienie potrzeby ustanowienia strefy oraz propozycje granic wraz z planem

*charakterystykę techniczna ujęcia

*propozycje zakazów, nakazów i ograniczeń dotyczących użytkowania

Do wniosku dołącza się dokumentację hydrogeologiczną.

Ograniczenia, zakazy i nakazy dotyczące stref ochronnych ujęć wody oraz ich oznakowanie.

Na terenie ochrony bezpośredniej należy:

*odprowadzać wody opadowe w sposób uniemożliwiający przedostanie się ich do urządzeń służących do poboru wody.

Zagospodarowac teren zielenią

*odprowadzać poza granice ścieki

*ograniczyć do niezbędnych potrzeb

Teren ochrony bezpośredniej należy ogrodzić, a jego granice przebiegające przez wody oznaczyć za pomocą rozmieszczonych na widocznych miejscach stałych znaków stojących lub pływających. Należy umieścić informacje o ujęciu i zakazie wstępu osób nieupoważnionych.

Na terenach ochrony pośredniej

Może być zabronione lub ograniczone wykonanie robót oraz innych czynności powodujących zmniejszenie przydatności ujmowanej wody lub wydajności ujęcia a w szczególności:

*wprowadzanie ścieków do wód

*rolnicze wykorzystanie ścieków

*składowanie odpadów

*stosowanie nawozów

*budowa autostrad

*mycie pojazdów mechanicznych

*urządzanie parkingów

*lokalizowanie cmentarzy

Może być również zabronione lub ograniczone:

*lokalizowanie budownictwa mieszkalnego

*używanie samolotów do przeprowadzania zabiegów rolniczych

*chów lub hodowla ryb

*pojenie oraz wypasanie zwierząt

*uprawianie sportów wodnych

Definicja obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych

Obszary ochronne stanowia obszary, na których obowiązują zakazy, nakazy oraz ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów lub korzystania z wody w celu ochrony zasobów tych wód przed degradacją.

Podstawa, tryb i finansowanie ustanawiania obszarów ochronnych

Obszar ochronny ustanawia w drodze rozporządzenia dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej na podstawie planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, wskazując zakazy, nakazy lub ograniczenia oraz obszary, na których obowiązują.

Rolnicze wykorzystanie ścieków

Przez rolnicze wykorzystanie ścieków rozumie się zastosowanie ścieków do nawadniania i nawożenia użytków rolnych oraz stawów wykorzystywanych do chowu i hodowli ryb. Roczne i sezonowe dawki ścieków nie mogą przekraczać zapotrzebowania roślin na azot, potas, wodę oraz utrudniać przebiegu procesów samooczyszczania się gleby.

Ścieki zdatne do wykorzystania w rolnictwie muszą spełniać wymogi sanitarne, nie mogą zawierać metali ciężkich w ilościach przekraczających dopuszczalne normy. Za spełnienie tych wymogów odpowiedzialny jest podmiot oferujący płynne ścieki lub osady ściekowe. Wykorzystanie ścieków do celów rolniczych jest możliwe wyłącznie po uzyskaniu odpowiedniego pozwolenia.

Zabrania się rolniczego wykorzystania ścieków:

*gdy grunt jest zamarznięty do głębokości 30 cm lub pokryty śniegiem

*na gruntach wykorzystywanych do upraw roślin przeznaczonych do spożycia w stanie surowym

*na gruntach, w których zwierciadło wód podziemnych znajduje się płyciej niż 1,5 m

*na obszarach o spadku terenu większym niż 10% dla gruntów ornych i 20% dla łąk i pastwisk, plantacji drzew leśnych.

Źródła zanieczyszczeń wód:

Zanieczyszczenia wód możemy podzielić na naturalne i antropogeniczne.

Do zanieczyszczeń naturalnych możemy zaliczyć:

*zanieczyszczenia pochodzące z wymywania różnych substancji ze skał i gleb

*zanieczyszczenia powstające przez rozwój i obumieranie wodnych organizmów roślinnych i zwierzęcych

*solanki, wody słone

Do zanieczyszczeń antropogenicznych zaliczamy:

*ścieki komunalne i przemysłowe

*nawozy sztuczne i organiczne

*środki ochrony roślin

*silnie zasolone wody kopalniane

*zanieczyszczenia z transportu wodnego i lądowego

*zjawisko eutrofizacji

Krajowy program oczyszczania ścieków:

Aby spełnić wymagania UE w zakresie wyposażenia aglomeracji w oczyszczalnie ścieków komunalnych komunalnych kanalizację Minister Środowiska sporządził Krajowy program oczyszczania ścieków, który został zatwierdzony przez Radę Ministrów do końca 2003 roku. Zakłada on budowę tysiąca nowych oczyszczalni ścieków co pozwoli na całkowite wyeliminowanie wprowadzanych do wód powierzchniowych nieczyszczonych ścieków z miast i innych aglomeracji. We wszystkich miastach i wsiach UE, w których mieszka ponad 2000 ludzi, do końca 2005 roku ma powstać sieć kanalizacyjna i oczyszczalnie ścieków, zaś w Polsce zgodnie z układem akcesyjnym do 2015 r. Inwestycje w największych miastach powyżej 100 tyś. Mieszkańców powinny jednak zostać zakończone do 2010 r.

Przez jednego równoważnego mieszkańca rozumie się ładunek substancji organicznych biologicznie rozkładalnych wyrażony jako wskaźnik pięciodobowego biochemicznego zapotrzebowania na tlen w ilości 60 g tlenu na dobę.

Jakość wód

W 2002 roku dokonano oceny jakości wód w 25 rzekach. Sieć monitoringu rzek w woj. Podkarpackim liczyła 83 przekroje kontrolne. Zakres badań obejmował wskaźniki fizykochemiczne, bakteriologiczne i w tych grupach wskaźnikowych dokonano oceny wód. W 2002 roku żadna z kontrolowanych rzek nie uzyskała I klasy czystości. W porównaniu do 2001 r nie nastąpiły znaczące zmiany w ocenie wód. Korzystnym jest jednak spadek zawartości związków biogennych z poziomu III klasy do II klasy na kilku odcinkach środkowego i dolnego biegu Sanu.

W 2002 roku w sieci krajowej monitoringu wód podziemnych prowadzono badania w 25 punktach pomiarowych, pomiarowych których 15 znajdowało się na obszarach 5 GZWP. Badania wykazały istnienie wód najwyższej jakości (klasa Ia) w 4 punktach badawczych. Są to wody zlokalizowane poza GZWP w miejscowościach Bystre Rabe i Radoszyce oraz na terenach GZWP: Harklowa (GZWP 433) i Bezmiechowa (GZWP 430 i 431). Najwięcej badanych wód, bo w 12 punktach badawczych odpowiadało klasie Ib. Wody średniej jakości (klasa II) stwierdzono w 5 punktach kontrolnych a niskiej jakości (kl III) w 4 punktach.

W porównaniu do wyników z 2001 r obserwujemy korzystne zmiany. Pojawiły się wody najwyższej jakości w 4 punktach, w których w 2001 r nie występowały.

GZWP 430 - Dolina Sanu

Zbiornik ten charakteryzuje się zasobami dyspozycyjnymi ok. 35 tyś m³/d. i głębokością ujęć przeciętnie 10 m. Do obszaru tego zbiornika należą tereny położone w północno-zachodniej części gminy Przemyśl zbliżone do koryta rzeki San. Dla ochrony zbiornika zaproponowane zostały strefy ochronne obejmujące zasięgiem ONO oraz OWO z propozycjami w zakresie użytkowania gruntów oraz wykorzystania wody wokół zbiornika, w tym określone zakazy, nakazy i ograniczenia. Obszar GZWP - 430 zatwierdzony został decyzja Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 21 lutego 1997 r. Ograniczenia w użytkowaniu terenów rolniczych nie zmieniają ich przeznaczenia. W obszarach ochrony postulowany jest zakaz możliwości lokalizowania inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska. Strefy ochronne zbiornika nie zostały dotychczas usankcjonowane prawnie.

Kryteria podziału substancji zanieczyszczających:

*przynależność zanieczyszczeń do organizmów żywych lub określonych grup związków chem.

*stan skupienia substancji zanieczyszczających

*możliwość mieszania się z wodą lub wchodzenia z nią w reakcje chemiczne

*pochodzenie zanieczyszczeń

*toksyczność substancji zanieczyszczających

*trwałość zanieczyszczeń w wodach podziemnych

*sposób przenikania zanieczyszczeń do wód podziemnych

*wielkość i rodzaj wywołanych efektów zanieczyszczenia wód podziemnych.

Podstawowe procesy uwzględniane w modelach przydatnych do oceny stopnia zagrożenia wód i wymiarowania stref ochronnych

*zjawisko czystej dyspersji substancji trwałej, na które składają się:

&transport adwekcyjny

&dyfuzja molekularna i dyspersja hydrodynamiczna

&procesy sorpcji i desorpcji

&rozpad, zanikanie , obumieranie

&procesy wyługowania, rozpuszczania, wytrącania.

---