1. Miejsce polskiego sadownictwa w Unii Europejskiej. Dodatnie i ujemne strony.

Obecne uwarunkowania ogólnogospodarcze jak i te w sektorze spożywczym Polski nie sprzyjają wprowadzaniu mechanizmów . Należą do nich m.in.:

• niestabilny poziom wzrost produkcji

• rozdrobnienie gospodarstw

• różnorodność produktów - odmianowa i jakościowa

• nierównomierność podaży - w latach i w ciągu roku

• niedostateczny stopień przetworzenia żywności

• brak promocji produktów

• zmiana orientacji w handlu zagranicznym i związany z tym wzrost wymagań jakościowych

Mocne strony - Polska

• Niskie koszty produkcji.

• Niskie koszty handlowe.

• Rosnące spożycie żywności.

• Wysoka jakość biologiczna surowców rolniczych i produkowanej żywności .

Mocne strony - UE

• Silne, doinwestowanie gospodarstw.

• Wysoki poziom technologii rolniczej.

• Wysoka jakość higieniczna produktów.

• Dobrze rozwinięte nowoczesne przetwórstwo żywności.

• Dobrze rozwinięty efektywny rynek.

• Zróżnicowana oferta handlowa i dobrze zorganizowany marketing.

• Sprawna, nowoczesna sieć handlowa.

• Sprawnie działające kanały dystrybucji.

• Dobrze zorganizowane i działające. lobby rolnicze

• Rozwinięte i dobrze działające doradztwo specjalistyczne.

• Wysoki poziom wsparcia

Słabe strony - Polska

• Zła jakość higieniczna surowców.

• Niski poziom technologii i rozdrobniona produkcja rolnicza.

• Mała efektywność i wydajność produkcji

• Produkcja ekstensywna oraz duże jej wahania.

• Słabo rozwinięte doradztwo.

• Niska rentowność produkcji.

• Niski poziom dochodów

Słabe strony - UE

• Wysokie koszty produkcji.

• Wysokie koszty handlowe.

• Malejące wydatki na żywność.

• Duża konkurencja.

• Mała konkurencyjność cenowa.

• Ograniczona jakość biologiczna surowców.

• Duże obciążenie środowiska naturalnego intensywną produkcją rolniczą

Szanse - Polska

• Powiększenie rynków zbytu.

• Objęcie regulacjami unijnymi.

• Poprawa sytuacji dochodowej rolników.

• Dopływ kapitału

Szanse - UE

• Powiększenie rynków zbytu.

• Utrzymanie wysokiego poziomu wsparcia.

Zagrożenia - Polska

• Konkurencja bezpośrednia ze strony produktów UE.

• Zbyt niski poziom kwot produkcyjnych.

• Bardzo wysokie wymagania jakościowe .

• Bardzo wysokie wymagania w zakresie ochrony środowiska.

• Wysokie koszty dostosowania.

Szanse - UE

• Konkurencja ze strony nowych członków UE.

• Dalsza liberalizacja handlu.

• Rosnąca konkurencja ze strony krajów trzecich.

• Zmniejszenie poziomu wsparcia dla rolnictwa

2. Rola i znaczenie czynników przyrodniczych, które należy uwzględnić przy podejmowaniu decyzji zakładania sadów, czy jagodników.

Warunki Klimatyczne

1. Temperatura:

• Średnia temperatura roku

• Minimalna temperatura zimy

• Sumy temperatur w okresie wegetacji

• Wiosenne przymrozki

• Jesienne przymrozki

2. Usłonecznienie

3. Opady atmosferyczne:

• Suma opadów w ciągu roku

• Rozkład opadów w okresie wegetacji

• Współczynnik transpiracji - na wyprodukowanie 1 g suchej masy potrzeba 200-950 g wody

• Opady śniegu

• Opady gradu

• Wilgotność powietrza

4. Wiatry:

• Siła wiatru

• Kierunek wiatru

• Klimat a rejonizacja

Warunki glebowe

1. Żyżośc i struktura warstwy ornej i podornej

2. Chydro i chemotropizm systemu korzeniowego

3. Stosunki powietrzno - wodne

4. Poziom wód gruntowych

5. Odczyn gleby

3. Rola i znaczenie światła we wzroście i rozwoju drzew i krzewów owocowych oraz sposoby jego regulowania.

Intercepcja światła - jest to ilość światła jaką zespół roślinny w tym sad jest zdolny przechwycić. Intercepcję można określić mierząc nasłonecznienie nad uprawą i pod uprawą.

Intercepcja = N nu - N pu x K

N nu - Nasłonecznienie nad uprawą

N pu - Nasłonecznienie pod uprawą

K - Współczynnik pochłaniania światła przez liscie

W sadzie intercepcja jest niska i waha się od 20-40 % a w obrębie pojedynczej korony może wynosić 50-60%. Plon jest proporcjonalny do intercepcji.

Dystrybucja światła - decyduje o wielkości i jakości plonu. Energia słoneczna musi przeniknąć w głąb korony. Dystrybucję światła określamy mierząc nasłonecznienie nad koronami drzew oraz w obrębie korony w różnych jej miejscach. Celem sadownika jest takie formowanie koron by dystrybucja światła była równomierna.

Wskaźnik powierzchni liściowej - decyduje o owocowaniu i wpływa na nasłonecznienie upraw. Wskaźnik powierzchni liściowej mówi o tym ile m liści przypada na 1 m gruntu. Określany jest przez pomiar powierzchni liści. Im wyższy wskaźnik tym lepsze przechwycenie światła.

Sposoby zwiększania intercepcji światła w sadzie

• Gęste sadzenie małych drzew ( 2000 - 3000 drzew/ha)

• Zmniejszenie odległości między rzędami

• Wskaźnik powierzchni liściowej około 3

• Przy luźnej rozstawie drzew (1000 drzew/ha) korony muszą być wyższe, a wskaźnik powierzchni liściowej około 2

• Niskie drzewa i stożkowy kształt korony sprzyja równomiernemu nasłonecznieniu koron

• Stosowanie ciecia letniego poprawia dystrybucję światła w obrębie korony

4. Rola i znaczenie wody. Sposoby jej zaspokajania i uzupełniania.

Rola wody w życiu rośliny:

• Jest składnikiem każdej komórki organizmu roślinnego. Odwodnienie protoplazmy powoduje silne zaburzenia w rozwoju, prowadzi do daleko idących zmian chemicznych i fizycznych właściwości koloidów i aktywności wielu enzymów.

• Wypełnia wakuole i utrzymuje turgor komórek

• Bierze udział w wielu reakcjach chemicznych zachodzących w protoplazmie

• Jest ważnym rozpuszczalnikiem metabolicznie czynnych substancji i składników pokarmowych w glebie

• Bierze udział w transporcie składników pokarmowych, hormonów czy enzymów w roślinie.

• W procesie transpiracji chroni roślinę przed przegrzaniem. Przy transpiracji wydalane jest 99,5% ogólnej ilości pobranej wody, a współczynnik transpiracji może dochodzić od 300 do 1000g.

System korzeniowy a pobieranie i przewodzenie wody

Przemieszczanie się wody w roślinie zachodzi dzięki:

• Dyfuzji -jest to przemieszczanie się pary wodnej ,ze środowiska o stężeniu wyższym do niższego . Zjawisko fizyczne o dużym znaczeniu przemieszczania się pary wodnej z liści do atmosfery.

• Przepływ objętościowy - przemieszczanie się na duże odległości a siłą napędową jest transpiracja

• Osmoza -przenikanie wody przez błony półprzepuszczalne do wnętrza komórki.

Woda może przemieszczać się w symplaście (obrębie ścian i przestworów międzykomórkowych) lub w apoplaście (przez cytoplazmę poszczególnych komórek połączonych plasmodesmami). Z perycyklu woda dociera do światła naczyń ksylemu (droga masowego przepływu)

Czynnik szybkości pobierania wody

• Liczba i stopień otwarcia aparatów szparkowych

• Powierzchni parowania

• Wielkość pobierania wody

• Ilość dostępnej wody

• Temperatura gleby

• Temperatura i niedosyt powietrza

• Światło i wiatr

Wymagania wodne roślin sadowniczych:

*Małe: wiśnie, morele.

*Średnie: brzoskwinie, czereśnie, grusze, orzech, porzeczka czerwona i biała.

*Duże: śliwy, jabłonie, porzeczka czarna, agrest, malina.

*Bardzo duże: poziomki, truskawki.

5. Rola i znaczenie podkładek i ich wpływ na wzrost i owocowanie. Podaj podkładki o znaczeniu produkcyjnym pod poszczególne gatunki.

Rodzaje podkładek	Podkładki generatywne	Podkładki wegetatywne
Grusze: silnie rosnące karłowe	Grusza kaukaska: Bella,Doria,Elia -	- Pigwa MA, MC, S1
Śliwy	Ałycza (Prunus cerasifera): Agata, Anna, Amelia Węgierka Wangenheima	GF 655/2, St. Julien A, Pixy
Czereśnia	Czereśnia ptasia (Prunus avium)	Czereśnia ptasia F12/1, Colt, PHL A, PHL B, PHL C, Gisela 5, MaxMa 14
Wiśnie	Czeresnia ptasia (Prunus avium) Antypka (Prunus mehaleb L.): Piast, Popiel	Czereśnia ptasia F 12/1, Colt
Morele	Morela (Prunus armenica L.) Ałycza (Prunus cerasifera)	-
Brzoskwinie	Brzoskwinia syberyjska C, Mandżurska, Siewka Rakoniewicka	-
Porzeczka i Agrest	-	Porzeczka złota (Ribes aureum L)
Orzech włoski	Orzech włoski (Juglans regia L)	-

Klasyfikacja siły wzrostu i podkładej jabłoni.

Podkładki wegetatywne polecane do produkcji drzew owocowych.

Podkładki dla jabłoni
Superkarłowe	P22,
Karłowe	M9, P16, P2, P60
Półkarłowe	M26, P 14
Średnio silnie rosnące	MM106, M7
Silnie rosnące	A2
Podkładki pod grusze: Pigwa MA; S1
Podkładki pod śliwy: Eruni, St. Julien A, Pixy, GF 655/2
Podkładki pod czereśnie i wiśnie: F12/1, Colt, PHL A, PHLC, Gisela 5

6. Podaj cykl produkcyjny jednorocznego okulanta z harmonogramem prac. Jakie musi posiadać parametry jakościowe.

Wysadzanie podkładek pod drzewa ziarnkowych, podkładki gen. Wysadzamy jesienią a pod pestkowe- wiosną. Wysadzamy w rozstawie: 80-90 cm* 25- 30 cm, system sadzenia rzędowy lub pasowo-rzędowy, drogi przejazdowe o szerokości 2,7 m. W szkółce podkładki sadzimy tylko wiosną. Dalej okulizujemy, ma to na celu uszlachetnienie podkładki, czyli transplantację części organu rośliny a wyprodukowana podkładkę. Okulizacje wykonujemy w terminie od 15.07 do 25.08. Najwcześniej okulizujemy siewki czereśni ptasiej, później podkładki pod jabłonie i grusze a na końcu antypkę i ałyczę. Aby okulizacja mogła zostać wykonana poprawnie musi być dobrze wykształcone oczko i czynna miazga.

Zrazy- najbardziej przydatne są bieżące przyrosty o dobrze wykształconych pąkach liściowych. Liście obcinany zostawiając ogonek liściowy 1- 1,5 cm.

Oczka bierzemy z części środkowej pędu. Do szczepienia i okulizacji wykorzystujemy tylko pąki liściowe (wegetatywne)- zdejmowanie oczek od góry pędu.

Najczęściej stosujemy sposób okulizacji w literę T, na przystawkę- CHIP BADING!

Zaletą okulizacji na przystawkę jest to, że można ją wykonać późnym latem lub wczesna wiosną, kiedy kora nie daje się oddzielić od podkładki. Kambium podkładki musi dokładnie przylegać do kambium zraza. Procent przyjęć oczek jest nieraz wyższy niż przy tradycyjnej okulizacji na literę T zwłaszcza u wiśni, szczególnie jeśli jest wykonana na początku sierpnia.

Wysokość okulizacji 10-20 cm, oczka zakładamy od zachodniej strony podkładki. Przed okulizacja należy wykonać zabieg czyszczenia podkładek- usuwamy wszystkie pędy do wysokości 25 cm i wycieramy szmatka z kurzu i piasku.

Materiałem wiążącym jest folia dł. 25 cm i szerokośći0,5 cm.

Jeśli okulizacja się przyjęła to dotykając ogonek liściowy łatwo odpada od podkładki, a jeśli nie to ogonek usycha!

Poprawka okulizacji może być wykonana wiosna następnego roku.

Od wiosny do jesieni- 1 rok prowadzenia szkółki( zaokulizowanie podkładki):

W roku tym prowadzimy takie zabiegi jak:

odchwaszczanie, spulchnianie gleby, ochrona roślin, nawożenie, nawadnianie.

2 rok prowadzenia szkółki to:

Przycinanie podkładki- usuwanie liści, pędów, wycieranie kurzu

• Czyszczenie agrotechniczne

• Nawożenie

• Pielęgnacja gleby

• Nawadnianie

• Ochrona

Tak oto powstaje jednoroczny okulant- nierozgałęziony, prosty pęd lub 1 roczny rozgałęziony, zbudowany z korzenia i pędu lub z korzenia, 1- rocznego pędu i pędu synaptycznego (bocznego).

Materiał szkółkarski -wymagania jakościowe:

  1)  odpowiedniej czystości gatunkowej i odmianowej;

  2)  właściwego wyglądu gatunku i odmiany;

  3)  jest praktycznie wolny od uszkodzeń fizycznych, mechanicznych albo chemicznych;

  4)  jest praktycznie wolny od jakichkolwiek wad wynikających z rozmnażania, które mogłyby obniżyć jego przydatność i jakość;

  5)  jest przygotowany w postaci jednorodnych partii; w przypadku łączenia partii zachowuje się dane o składzie partii i pochodzeniu poszczególnych składników;

  6)  jest wolny od organizmów podlegających obowiązkowi zwalczania;

  7)  jest praktycznie wolny od patogenów, chorób i organizmów wymienionych w pkt C.II;

  8)  jest praktycznie wolny od innych organizmów, które mogą obniżyć jakość materiału szkółkarskiego;

II. Minimalne wymagania jakościowe materiału szkółkarskiego

 

1.  Dla drzewek owocowych:

1)  wysokość jest nie mniejsza niż 80 cm, mierząc od szyjki korzeniowej;

2)  średnica pnia jest nie mniejsza niż 8 mm, mierząc na wysokości 10 cm powyżej miejsca uszlachetniania;

3)  korzeń główny i nie mniej niż 3 korzenie boczne albo wiązkę korzeni drobnych, albo korzenie przerastające całą objętość gleby w pojemniku.

7. Podaj cykl produkcyjny drzewka na własnym pniu z harmonogramem prac. Parametry jakościowe.

Cykl produkcyjny trwa 3 lata. W pierwszym roku wiosną lub jesienią wysadzamy podkładki w rozstawie 70 - 100 x 20 - 30 cm. Po posadzeniu do lipca wykonujemy zabiegi pielęgnacyjne ( spulchnianie, odchwaszczanie, nawożenie azotowe, nawadnianie i ochrona roślin. 15 lipca wykonujemy okulizację. Do wykonania okulizacji muszą być spełnione następujące warunki:

• Dojrzałe oczko

• Czynna miazga

Okulizację wykonujemy w literę T, chip bading. Po wykonaniu okulizacji, 2 - 3 tygodnie po sprawdzamy okulizację. Dokonujemy tego przez dotknięcie ogonka liściowego. Po przyjęciu odpada zielona tarczka. W drugim roku przycinamy podkładki, wczesną wiosną. Dokonujemy tego metodą czopowa lub bezczopową. Następnie wiosną dokonujemy czyszczenia podkładek. Można to robić 2 - 3 razy. Potem wykonujemy zabiegi agrotechniczne. Na jesień mamy jednoroczne okulanty. W trzecim roku na wiosnę wykonujemy przycięcie jednorocznego okulanta, co powoduje rozgałęzienie. Następnie wybieramy jaką wysokość ma mieć nasze drzewko

• Krzaczaste 0 - 31 cm,

• Niskopienną 31 - 60 cm,

• Półpienną 61 - 100 cm,

• Pienną 101 - 160 cm,

Po tym wykonujemy podkrzesywanie. Po przycięciu wyrastają pędy w koronce, ale jeśli wyrosną pędy na pniu, to ogranicza się ich wzrost do 4 - 5 liścia. Te przycięte pędy w VII usuwamy całkowicie. Jesienią 3 roku mamy gotowe drzewko, na własnym pniu.

8.Cykl produkcyjny krzewów porzeczek wraz z harmonogramem prac. Jakie parametry jakościowe musi posiadać krzew.

Sadzonki porzeczki przygotowujemy w 2 terminach. Dla czerwonych IX odejmujemy od matecznej, dla czarnej XI - I odejmujemy od matecznej. Gatunki różnią się siłą wzrostu. Czarna jest silniej rosnąca. IX robimy defoliacje liści, może być ręczne, chemiczne lub mechaniczne. Przycinamy pędy na długości 1m. Na roślinie matecznej zostawiamy jedne pęd. Pędy, które odcięliśmy dzielimy na odcinki 20 cm lub co 5 oczek. Jeżeli pęd ma powyżej 1 m to odrzucamy część wierzchołkową i dolną. Jeżeli tniemy ręcznie zwracamy uwagę na to, aby cięcie dolne było tuż nad oczkiem, a wierzchołkowe naprzeciwko skośnego cięcia, czyli około 1,5 cm pod oczkiem. Z jednego pędu otrzymujemy 3 - 4 sadzonki. Takie sadzonki wiążemy w pęczki po 50 sztuk i te z IX kopcujemy na 3 - 4 tygodnie w wilgotnej glebie, a te z I dołujemy. Po 2 - 3 tygodniach pojawia się kalus i wtedy sadzimy do gruntu. Sadzimy tak, by jedno oczko znajdowało się ponad powierzchnią ziemi. Szadzenie w szparę czerwona IX - X, czarna najwcześniej jak warunki na to pozwolą. Krzew musi posiadać minimum 3 pędy i mieć wysokość 40 cm.

Porzeczki rozmnażamy przez sadzonki zdrewniałe

Są one cięte z jednorocznych przyrostów zebranych z roślin matecznych.

Przygotowanie gleby

Zakładanie matecznika

• Sadzimy wiosną lub jesienią

• w rozstawie 2,5-3,0 x 1,5 -2 m

• Wiosną przycinamy wszystkie pędy nad drugim trzecim oczkiem od nasady

• Wyrastające jednoroczne pędy ścinamy po ich zdrewnieniu do momentu wystąpienia silniejszych mrozów.

Przygotowanie sadzonek zdrewniałych

Porzeczka czerwoną w rozstawie 80 x 20 cm (sadzimy wiosną)

Porzeczka czarną w rozstawie 80 x 10 cm (sadzimy jesienią)

Przycinamy sadzonki na 20-25cm 4-5 pąków

Minimalne wymagania jakościowe materiału szkółkarskiego - krzewy jagodowe

• minimum jeden pęd, o długości co najmniej 20cm, mierząc od nasady do jego wierzchołka albo dobrze wykształcone paki nasadowe

• średnica pędu jest nie mniejsza niż 4mm, mierząc u nasady pędu

• nie mniej niż 3 korzenie szkieletowe albo wiązka korzeni drobnych, albo korzenie przerastające całą objętość gleby w pojemniku

Plantacje mateczne porzeczek

Izolacja przestrzenna:

• mateczniki i szkółki elitarne są w odległości nie niniejszej niż 200 m od niekwalifikowanych roślin tego samego rodzaju,

• mateczniki i szkółki kwalifikowane są w odległości nie mniejszej niż 100 m od niekwalifikowanych roślin tego samego rodzaju,

• mateczniki porzeczki złotej są w odległości nie mniejszej niż 100 m od niekwalifikowanych roślin tego samego rodzaju,

• mateczniki i szkółki elitarne od kwalifikowanych są oddalone od siebie o co najmniej 3 m.

Czystość odmianowa.

• W matecznikach nie może być roślin obcych odmian.

• W szkółce elitarnej nie może być roślin obcych odmian.

• W szkółce kwalifikowanej dopuszcza się do 1% roślin obcych odmian.

• Rośliny obce podlegają dyskwalifikacji. Obecność większej liczby zamieszanych roślin jest powodem dyskwalifikacji odmiany.

Wiek:

• elitarne mateczniki porzeczek i agrestu utrzymuje się przez 5 lat, a kwalifikowane przez 7 lat,

• elitarne mateczniki porzeczki złotej utrzymuje się przez 8 lat, a kwalifikowane przez 15 lat,

• w szkółkach ocenie podlegają rośliny nie starsze niż trzyletnie.

Wymagania dodatkowe:

Mateczniki porzeczki przedstawia się do dwóch ocen rocznie:

a) pierwsza wykonywana jest wiosną - na obecność wielkopąkowca porzeczkowego albo rewersji dla porzeczek (koniec marca do końca kwitnienia porzeczek

b) druga ocena wykonywana jest w drugiej połowie czerwca - przy rozmnażaniu przez sadzonki zielne i półzdrewniałe albo do końca sierpnia - przy innych sposobach rozmnażania,

w matecznikach porzeczek należy corocznie pozostawić na każdym krzewie po jednym dobrze wyrośniętym pędzie owocującym w celu wykrycia ewentualnego porażenia przez wielkopąkowca i rewersję; po dokonaniu oceny pędy te mogą być wycięte,

Wymagania dodatkowe:

Szkółki porzeczki i agrestu przedstawia się do jednej oceny rocznie, którą wykonuje się w okresie sierpień-wrzesień.

• W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości możliwych do usunięcia może być wyznaczony termin dodatkowej oceny.

• Każdy gatunek i odmiana są oznaczone etykietami na początku rzędu lub bloku.

9. Rozstawa drzew i krzewów, od czego zależy i jakie modele są brane pod uwagę. Wybierz i uzasadnij najlepszy.

Rozstawa drzew w sadzie

• Cecha roślin sadowniczych, która różni je od innych roślin rolniczych jest to, że ich wielkość o objętość koron wzrasta stopniowo przez długi czas po posadzeniu drzew. Ostateczna wielkość osiągają drzewa karłowe po 5-6 latach.

• Aby uzyskać pełnię owocowania możliwe szybko należy zwiększyć liczbę drzew wysadzanych na jednostce powierzchni.

• Zwiększenie liczby drzew na jednostce powierzchni, przez zmniejszenie miedzy nimi rozstawy, jest ważnym elementem nowoczesnego sadownictwa . Istnieje jednak granica zagęszczania drzew, której przekroczenie staje się niebezpieczne.

Od czego zależy rozstawa
gatunku
siły wzrost podkładki
siły wzrostu odmiany
formy korony
cięcia i formowania
mechanizacji stosowanej przy zabiegach agrotechnicznych i zbiorze

Modele sadu

667 drzew/ha 5 x 3 m

1000 drzew/ha 4 x 2,5 m

1250 drzew/ha 4 x 2 m

1900 drzew/ha 3,5 x 1,5 m

2857 drzew/ha 3,5 x 1 m

2900 drzew/ha 3,5 x 1 x 1,5 m

3846 drzew/ha 3,5 x 0,75 m

5555 drzew/ha 3,5 x 0,5 m

Gęstości sadzenia drzew polecane w sadach

Jabłoń:

• 4 x 2,5 m (1000 drzew/ha)

• 3,5 x 1 m ( 2857 drzew/ha)

Grusza:

• 4 x 2,5 m (1000 drzew/ha)

• 3,5 X 1,5 ( 1887 drzew/ha)

Śliwy:

• 4 x 2,5 m (1000 drzew/ha)

• 3,5 x 1 m ( 2857 drzew/ha)

Czereśnia:

• 4 x 3 m (833 drzewa/ha)

• 4 x 2 m (1250 drzew/ha)

Wiśnie:

• 4 x 2 m (1250 drzew/ha)

• 3,5 x 1 m (2857 drzew/ha)

Brzoskwinie:

• 5 x 3 m (666 drzew/ha)

• 4 x 3 m (833 drzewa/ha)

Gęstości sadzenia krzewów jagodowych

Agrest: 2,0 - 2,5 x 1,5 - 1,8 m ( 2220 - 3300)

Porzeczki: 2,0 - 3,5 x 1,0 - 2,0 m (1428 - 5000)

Porzeczka na zbiór kombajnem : 3,5 - 4,0 x 0,5 - 1,0 m (2500 - 5700)

Maliny: 2,0 - 3,0 x 0,4 - 0,5 m (6600 - 12500)

Truskawki: 0,6 -0,8 x 0,2 - 0,25 m (około 83 tyś)

Truskawki w uprawie zagonowej: 0,5 x 0,3 - 0,4 m (około 66 tyś.)

Borówka wysoka: 2,0 - 3,0 x 1,2 - 1,5 m (2200 - 4160)

Jeżyna bezkolcowa: 2,5 - 3,0 x 1,2 - 2,5 m (1330 - 3300)

10.Charakterystyka rozwoju wegetatywnego oraz generatywnego oraz wymagania glebowe i przyrodnicze Malus

Kształt korony:

Rzadko stanowi cechę diagnostyczną, ponieważ stosowane jest cięcie i formowanie.

Kształt korony zmienia się także z wiekiem drzewa i zależy od zastosowanej podkładki

Można wyodrębnić kilka typów koron

Kształty koron jabłoni. 1 - szerokostożkowata; 2 - wąskostożkowata; 3 - odwrotniestożkowata; 4 -kulista zwisająca (kopulasta); 5 - kulista; 6 - kulista spłaszczona

Typy krótkopędów.

1 - sęczek (cierń) płodny

2 - strzałka bezpłodna

3 i 4 osadnik (buławki);

5 sęczek płodny (a) bezpłodny (b)

6 - strzałka płodna;

7 - prątek płodny;

8 -osadnik płodny (buławka płodna

Długopędy - stanowią przedłużenie wzrostu poszczególnych głównych i bocznych gałęzi i gałązek. W odróżnieniu od krótkopędów ich długość przekracza 20 cm. Są to przeważnie pędy wegetatywne, jednoroczne lub wieloletnie.

Niektóre odmiany wytwarzają na długopędach (na szczycie i u nasady) pąki kwiatowe np: James Grieve, Cortland, Jonathan.

Przetchlinki - występujące na korze mogą być liczne, drobne lub duże, białe, szare lub żółtawe

Pędy - bywają omszone i nagie. Młode pędy są przeważnie omszone na całej długości. W miarę starzenia się pędów omszenie pozostaje tylko na samym wierzchołku

Pąki liściowe - w zależności od odmiany i grubości długopędów są różne

Pąki kwiatowe - są pąkami mieszanymi, zawierającymi zarówno zaczątki liści jak i kwiatów. Powstają przeważnie jako pąki wierzchołkowe na krótkopędach. Paki kwiatowe mogą też powstawać na wierzchołkach długopędów oraz u ich nasady (Idared, Golden Delicious).

U niektórych odmian paki kwiatowe są silnie omszone np: Golden Delicious, Jonathan, u innych nagie np: James Grieve, Melba.

Kształt liści jabłoni.

1 - okrągły;

2 - eliptyczny;

3 - jajowaty;

4 - odwrotnie jajowaty;

5 - owalny

Typy brzegów blaszki liściowej jabłoni.

1- ostro drobno piłkowany; 2 - tępo drobno piłkowany; 3 - tępo drobno piłkowany; 4 - nieregularnie ostro piłkowany; 5 - nierówno pojedynczo i podwójnie piłkowany; 6 - podwójnie karbowany

Owoce

Kształt

• owoce kuliste

• owoce kulisto-spłaszczone

• owoce kulisto-wydłużone

• owoce kulisto-stożkowate

• owoce dzwonkowate

• owoce walcowate

• owoce owalne

• owoce pigwowate

Zagłębienie szypułkowe - jest zwykle dobrze wykształcone; może przybierać różne kształty i wielkość :

• bardzo płytkie

• średni głębokie

• głębokie

• bardzo szerokie

• wąskie

Szypułka - stanowi bardzo zmienną część owocu i nie zawsze może być cechą przyjmowaną do identyfikacji odmiany. Nawet w obrębie jednej odmiany mogą występować pewne różnice. Cechą w miarę stała jest grubość szypułki.

Komory nasienne - również ważna cecha odmianowa:

• duże i otwarte np. McIntosh

• wąskie, wydłużone i zamknięte np. Linda

• półotwarte u większości odmian.

Położenie gniazd nasiennych :

• dolne - bliżej zagłębienia szypułkowego

• środkowe

• górne - w pobliżu zagłębienia kielichowego

Miąższ owoców - najbardziej charakterystyczne dla danej odmiany są :

• Struktura

• Barwa

• smak

Wymagania cieplne zależne od odmiany. Przydatność odmian do nasadzeń w różnych rejonach klimatycznych Polski

• ciepły np. Jonagold i sporty, Elstar, Golden Delicious, Szampion, Elise, Gala, Arlet

• umiarkowany np. Jonagold i sporty, Szampion, Idared, Lobo, Gloster, Elise , Fiesta, Pinova

• chłodny np. Lobo, Idared, szampion, jonagold, Alwa, Ligol, Summerred

15.Odmiany do nasadzeń produkcyjnych i jakimi kryteriami kierujemy się przy ich wyborze.

CECHY MORFOLOGICZNE ODMIAN

• wzrost wegetatywny

• siła wzrostu i wielkość drzewa

• kształt korony - preferowane są drzewa z koroną stożkową

• zagęszczenie korony z charakterystyką pędów w koronie i ich cechy morfologiczne.

• wzrost generatywny: powstawanie owoców, cechy morfologiczne zewnętrzne i wewnętrzne

CECHY BIOLOGICZNE ODMIAN

• pora rozpoczynania i kończenia wegetacji

• termin kwitnienia

• zapylanie

• wchodzenie w okres owocowania

• plenność

• wytrzymałość na mróz

• odporność na choroby i szkodniki

• odporność na choroby

• odporność na mróz

• siła wzrostu

• moc owocowanie

• plenność

• zgodność z podkładką

• dojrzałość zbiorcza

• przechowywanie

• przydatność odmiany

• właściwości owoców

• przeznaczenie owocu

• kształtem owocu,

• wielkością owocu,

• termin dojrzewania, ,

• wymaganiami klimatycznymi,

• jakie zapylacze,

• warunkami przechowywania

16. Opisz sposób przygotowania geby pod sad czy jagodnik.

Wybór stanowiska w płodozmianie.

Dobrym stanowiskiem w płodozmianie roślin pod planowany sad lub jagodnik będzie pole wieloletnich upraw traw, koniczyny (po niej pszenica) lub lucerny (po okopowych buraki ćwikłowe).

Wyjątek stanowi przygotowanie pola pod plantację truskawki. Gatunek ten nie może być sadzony na polu po trawach, koniczynie, lucernie ze względu na gromadzenie się w niej opuchlaków, nicieni i grzybów, które uszkadzają korzenie truskawki.

Przygotowanie gleby

Najlepiej związane z tym zabiegi rozpocząć po żniwach na półtora roku przed planowanym założeniem sadu czy plantacji. Bo tyle trwa wyprodukowanie jednorocznego okulanta.

Zabiegi te obejmują:

• Zniszczenie chwastów trwałych zwłaszcza rozłogowych i głęboko korzeniących się.

• Doprowadzenie gleby do właściwej kwasowości (borówka [wrzosowate], żurawina - kwaśne, winogron - zasadowy, przeważnie - lekko kwaśny/zasadowy). Ze względu buforowości gleby, przepuszczalności, zwięzłości, mikroorganizmów trudno jest zmienić jej pH. Wapnowanie gleby po żniwach na ściernisko.

• Poprawa struktury gleby. Kooglematy glebowy poprawiające właściwości sorpcyjne gleby a struktura glebowa poprawia stosunki powietrzno-wodne.

• Wzbogacenie gleby w substancje organiczne (poprawienie struktury gleby).

• Uzupełnienie brakujących składników pokarmowych (17 składników + ich ruchliwość w roślinie i ruchliwość w glebie [fosfor - mało 0-5cm a rośliny sadownicze system korzeniowy mają od 5 do 80cm, zaś owocujące 30 cm + uwstecznienie, azot - bardzo]).

Niszczenie trwałych chwastów.

W celu zniszczenia chwastów trwałych pole należy płytko zaorać a po skiełkowaniu chwastów wykonać opryskiwanie preparatem Roundup (preparat systemiczny, skutecznie niszczy część zieloną i system korzeniowy, działa przez 2 - 3 miesiące, po tym ulega deaktywacji) w dawce 3- 5 i/ha .

Preparaty powinny być:

• Zintegrowane w systemie produkcji

• Działające szybko

• Niszczące nadziemna i podziemną część chwastów.

Herbicyd `Basta' kontaktowy (niszczy część zieloną rośliny a nie korzenie)

Chwasty można też niszczyć przez częstą uprawę gleby i wysiew roślin zagłuszających (np. mieszanki roślin motylkowych).

Doprowadzenie gleby do właściwej kwasowości.

Doprowadzenie odczynu gleby do optymalnego powinno poprzedzać wszystkie inne zabiegi przygotowujące pole pod nowy sad lub jagodnik!

Doprowadzenie gleby do właściwego odczynu odbywa się przez wapnowanie gleby.

Nawozy wapniowe należy przyorać, zwracając uwagę aby były równomiernie rozmieszczone w całej warstwie ornej.

Należy uważać aby nie przewapnować gleby co prowadzi do uwsteczniania wielu składników pokarmowych i nasila proces mineralizacji substancji organicznej, co pociąga za sobą ubytek próchnicy (nie stosować równocześnie z fosforami)

Wapnowanie.

Wprowadza w glebie wielorakie zmiany polegające na :

• Usunięciu szkodliwego dla większości roślin nadmiaru Janów H⁺ i Al⁺³

• Poprawienie struktury gleby i podłoży

• Zmianie składu mikroflory glebowej

• Zmianie dostępności wszystkich składników pokarmowych

• Zwiększeniu efektywności stosowanie nawozów mineralnych i organicznych.

• Dostarczania roślinom wapnia (składnik błon komórkowych, wpływa na ich poprawne funkcjonowanie).

• Poprawa struktury gleby

Rośliny uprawiane na polu przez dwa lata przed założeniem sadu lub jagodnika powinny:

• Poprawić strukturę gleby

• Wzbogacić ją w próchnicę

• Oczyszczać z chwastów trwałych

Najlepszym przedplonem są rośliny okopowe na oborniku wcześnie schodzące z pola (ziemniaki). Wyjątek stanowią truskawki dla których korzystniejszym przedplonem jest rzepak.

Wbrew tradycyjnym poglądom rośliny motylkowe nie stanowią najlepszego przed plonu pod rośliny sadownicze.

Wzbogacenie gleby w próchnicę.

W roku sadzenia drzew korzystne jest zastosować obornik w dawce 40 - 6- t/ha. Można również zamiast obornika wysiać mieszankę na przyoranie.

Obornika nigdy nie należy stosować w roku wapnowanie gleby!

Obornik stosujemy minimum na sześć tygodni przed planowanym sadzeniem roślin!

Szkółki zakładamy:

• jesienią

• lub wiosną.

Uzupełnienie brakujących składników pokarmowych.

Zawartość składników mineralnych uzupełniamy w oparciu o wykonywane analizy zawartości składników w glebie. Orientacyjne dawki nawozów stosowanych przed sadzeniem drzewek lub krzewów:

• K₂O do 200 kg/ha (wyjątek pod truskawki do 120 kg/ha)

• MgO tylko w postacie wapna magnezowego 15 kwintali to 1,5 tony

• P₂O₅ do 200 kg/ha (dla roślin jagodowych do 100 kg/ha)

17. Opisz prace pielęgnacyjne z harmonogramem prac w pierwszym roku po wysadzeniu jednorocznego okulanta.

Prace pielęgnacyjne w pierwszym roku:

• po sadzeniu jesienny roślin dla ochrony przed uszkodzeniami mrozowymi zimą, usypujemy u nasady pędów 15-20 cm kopczyki

• wiosną - rozgarnięcie kopczyka

• nawożenie azotowe 100-120 kg N na ha (saletra amonowa)

• rośliny przycinamy na wysokości 30cm, a pędy boczne skracamy nad drugim- trzecim oczkiem od nasady

• zwalczanie chwastów, nawadnianie, ochrona

• przed zimą zabezpieczamy nasady roślin mateczny okrywając ziemią

18. Cel stosowania zabiegów pielęgnacyjnych gleby w sadach czy jagodnikach. Jakie kryterium bierzemy pod uwagę i dlaczego?

• Zapewnienie właściwych warunków fizykochemicznych dla rozwoju i plonowania drzew

• Pozbawienie drzew wszelkich konkurencyjnych upraw, które mogą ograniczyć w okresie wegetacji pobieranie przez drzewa wody i składników pokarmowych

• Prawidłowy wzrost i rozwój systemu korzeniowego

Kryteria sposobów pielęgnacji gleby, które należy brać pod uwagę:

Rozpatrując różne sposoby utrzymania gleby w sadzie trudno ocenić, które z nich przeważają. Niewątpliwie ostatecznym kryterium oceny każdego zabiegu agrotechnicznego jest jego wpływ na wzrost oraz na plon owoców i ich jakość. Kryteria oceny różnych sposobów utrzymywania gleby w sadzie:

• Wpływ na zaopatrzenie drzew w wodę - zapas wody dostępnej dla roślin; straty na skutek spływu wody z powierzchni gleby; konkurencja innych roślin o wodę.

• Wpływ na aerację gleby oraz jej zwięzłość - struktura gleby, zawartość substancji organicznej; wpływ maszyn

• Wpływ na zaopatrzenie w składniki pokarmowe, zwłaszcza w azot.

• Wpływ na temperaturę gleby, zwłaszcza na temperatury minimalne zimą oraz ryzyko przymrozków wiosennych.

• Ryzyko erozji gleby.

• Wpływ na rozmieszczenie korzeni; ewentualne uszkodzenia korzeni.

• Wpływ na zdrowotność drzew; ewentualne źródła infekcji oraz liczebność szkodników i fauny pożytecznej w sadzie.

• Łatwość (lub trudność) wykonywania zabiegów ochron przed chwastami i szkodnikami.

• Łatwość lub trudność wykonywania innych zabiegów w sadzie.

• Koszty

20. Dlaczego rośliny sadownicze określamy jako posiadające niskie potrzeby nawozowe?

• Niskie wymagania pokarmowe

• w plonie to jest w owocach - wytworzonych z sadu - koncentruje składników mineralnych jest niska ( z wyjątkiem potasu)

• w sadzie następuje recyrkulacja składników - składniki zawarte w opadłych liściach, ściętych pędach itp. Wracają do gleby i ponownie mogą być pobrane przez korzenie drzew.

• Możliwość zaspokojenia potrzeb z gleby o stosunkowo niskiej koncentracji (aktualnie) przyswajalnych składników mineralnych

• długi okres ( 8-12 miesięcy) aktywność korzeni, które nie mają spoczynku naturalnego, przy temp. blisko 0 °C mogą jeszcze rosnąć, pobierać i gromadzić składniki mineralne

• głębokość systemu korzeniowego - duża masa gleby, możliwość korzystania ze składników zawartych w różnych warstwach

• zapasy zawarte w organach trwałych- pniu, pędach, korzeniach- mogą być uruchomione w miarę potrzeby……

• System utrzymania gleby w sadach

• ugór herbicydowy - brak konkurencji innych roślin, dobre warunki wilgotnościowe sprzyjające wyzwoleniu N i K z gleby oraz ich pobieraniu przez korzenie.

• Kosiarka przerzuca trawę i wraz z nią duże ilości składników

21.Rola i znaczenie systemu korzeniowego i rizosfery w procesie odżywiania roślin sadowniczych.

Rizosfera - przestrzeń w najbliższym otoczeniu młodych korzeni, poddana działaniu wydzielin korzenia. Różni się od innych części gleby składem oraz większą ilością komórek bakterii (może zaistnieć zjawisko bakterioryzy) i grzybów (mikoryza), co ma wpływ zwłaszcza na pobieranie substancji odżywczych przez korzeń.

Znaczenie: ryzosfera jest aktywna strefą która wymienia jony pomiędzy korzeniem a glebą.

Pobieranie wody i składników mineralnych, zmienia pH, pobieranie O2 i wydzielanie CO2,

Korzenie

Efektywność pobierania wody i jonów przez korzenie, mobilizacja i immobilizacja pierwiastków mineralnych w ryzosferze powodowanymi indukowanymi przez korzenie procesami

22. Metody ustalania potrzeb nawozowych. Opisz metodę wizualną wraz z cechami, które należy uwzględnić przy jej zastosowaniu.

Metody ustalania potrzeb nawozowych

• Na podstawie nadmiaru lub niedoboru skł. pok.

• Nawożenie na podstawie oceny wizualnej

• kontrolowane nawożenie

Nawożenie na podstawie oceny wizualnej

Możliwa jest tylko w przypadku widocznych objawów niedoborów na roślinach. W tej metodzie ważne są systematyczne lustracje roślin oraz znajomość niedoborów poszczególnych składników pokarmowych. . Podczas lustracji ocenia się siłę przyrostu pędów oraz wielkość i kolor liści. Metoda ta jest mało precyzyjna i wymaga dużego doświadczenia.

23.Kontrolowane nawożenie zalety i wady jego stosowania

1. Na podstawie nadmiaru lub niedoboru składników pokarmowych

2. Nawożenie na podstawie oceny wizualnej

3. Kontrolowane nawożenie

• Nawożenie na podstawie oceny wizualnej

• Kontrolowane nawożenie sadu

• analiza chemiczna gleby

• analiza chemiczna materiału roślinnego:

• liście

• owoce

• kwiaty

• pędy

• ocena wizualna sadu

Kontrolowane uwalnianie składników

Nawozy zaliczane do tej grupy wynaleziono w latach 60. ubieg­łego wieku w USA. Granule nawozu mineralnego wysokiej jakości, o składzie dostosowanym do wymagań pokarmowych danej grupy roślin pokrywa się specjalną otoczką. Może ona być wykonana z różnych materiałów. Początkowo były to woski i żywice, obecnie wykorzystuje się do tego celu syntetyczne polimery, których skład jest chroniony patentem. Czynnikiem regulującym długość działania takiego nawozu jest rodzaj materiału użytego jako otoczka, a także jej grubość, zazwyczaj 0,2-1,5-milimetrowa. Przepuszczalność otoczki jest uzależniona od temperatury podłoża.

W opisie nawozów producenci podają długość okresu działania produktu w średniej temperaturze 21^oC. Jeżeli temperatura jest niższa, działanie nawozu ulega wydłużeniu, natomiast w wyższej — czas uwalniania składników się skraca. Późną wiosną i latem średnia temperatura podłoża w pojemniku jest zazwyczaj dużo wyższa (czasami wynosi 30-40^oC), toteż składniki pokarmowe uwalniane są bardzo szybko.

Zalety nawozów o kontrolowanym działaniu:

• Nie powodowanie stresu solnego u roślin po podaniu nawozu,

• zapewnienie dostępności składników pokarmowych przez cały okres wegetacji,

• wyrównany wzrost roślin,

• oszczędność robocizny — zmniejszona częstotliwość nawożenia,

• ograniczenie wymywania składników, a tym samym skażenia środowiska.

Wady nawozów o kontrolowanym działaniu:

• bardzo wysoka cena,

• uwalnianie składników w czasie, będące funkcją temperatury, co nie zawsze odpowiada bieżącym wymaganiom pokarmowym uprawianych roślin.

24.Rola i znaczenie azotu i zasady nawożenia tym pierwiastkiem.

1. Forma pobierana przez rośliny: w postaci jonów NO3- (w odczynie kwaśnym) i NH4+ (w odczynie zbliżonym do obojętnego lub zasadowym) oraz w postaci związków organicznych (NH2)2CO2

2. Rola w roślinie:

• Podstawowy składnik budulcowy żywych części komórek (wchodzi w skład białek, kwasów nukleinowych, biokatalizatorów, chlorofilu)

• Należy do składników b. Silnie wpływających na wzrost i plonowanie roślin

3. Niedobór azotu:

• przyczynia się do zahamowania wzrostu pędów i obniżenia plonu

• tkanki cechują się niższą zawartością aminokwasów i białka co ogranicza zawiązywanie pąków kwiatowych

• owoce wcześniej dojrzewają są jędrniejsze i lepiej wybarwione

• zahamowana jest synteza chlorofilu, jaśniejsza barwa liści

3. Nadmiar azotu:

• intensywniejszy wzrost wegetatywny, ciemnozielone zabarwienie liści

• u młodych drzew opóźnia wejście w okres owocowania

• owoce duże lub b. duże, słabiej wybarwione i gorzej się przechowują

• przy wysokich dawkach azotu może nastąpić obniżenie wytrzymałości na mróz

25.Rola i znaczenie wapnia i sposoby jego uzupełniania.

1. Rola w roślinie:

• utrzymuje właściwości półprzepuszczalne błon cytoplazmatycznych

• warunkuje selektywność pobierania jonów i umożliwia ich akumulację w roślinie

• jest niezbędny tam gdzie następują procesy wzrostu

• utrzymuje stabilność struktury mitochondriów i chloroplastów

2. Forma pobierana przez rośliny: Ca 2+

3. Niedobór wapnia:

• zahamowanie wzrostu systemu korzeniowego, a w skrajnych przypadkach korzenie śluzowacieją, grubieją, brunatnieją i zamierają

• brak w liściach powoduje chlorozę brzeżną i nekrozy

• najgroźniejszy brak wapnia jest w owocach, powoduje pojawienie się szeregu chorób fizjologicznych jak gorzka plamistość podskórna, rozpad mączysty owoców, oparzelina powierzchniowa, plamistość Jonathana.

4.  Nadmiar wapnia:

• w warunkach polowych bezpośrednio na roślinach nie jest stwierdzany

• natomiast nadmiar w glebie powoduje zakłócenia w pobieraniu innych składników mineralnych a więc pojawienie się choroby żywieniowej.

26. Rola i znaczenie cięcia i przyginania oraz ich wpływ na wzrost i plonowanie.

W pierwszych latach po posadzeniu należy prowadzić słabe cięcie, minimalne, aby zachować równowagę między wzrostem wegetatywnym, a generatywnym. W miarę upływu lat stosujemy coraz intensywniejsze cięcie roślin - pobudzanie wzrostu wegetatywnego i generatywnego. Cały czas dbamy o to ,aby między cięciem wegetatywnym, a generatywnym była równowaga. Mamy cztery terminy cięcia:

• Cięcie wczesną wiosną

Cięcie zwielokrotnia działanie hormonów między innymi dlatego, że zmienia się proporcja części nadziemnej do systemu korzeniowego. Uruchomione w korzeniach hormony zasilają mniejszą ilość pędów, które szybko rosną a także zostają pobudzone do wzrostu pąki śpiące ukryte pod korą, dając silny przyrost zwany wilkami.

• Cięcie po kwitnieniu

Hormony uruchomione na początku okresu wegetacji spełniły już swoje funkcje, powodując rozwój pąków kwiatowych i liściowych oraz zawiązków. Hormony po cięciu muszą wznowić działalność, ale nie są w stanie zmobilizować pokarmów do bardzo intensywnego wzrostu pędów, przyrosty pędów są o 15 - 30 razy słabsze niż przy cięciu wczesną wiosną.

• Cięcie na przełomie VI - VII

W tym czasie silnie dzielą się komórki w owocach i tam potrzebne są substancje odżywcze. Wykonanie cięcia spowoduje skierowanie pokarmów do pąków, a zawiązki przestaną rosnąc, a w konsekwencji owoce mogą być mniejsze.

• Cięcie letnie

U drzew ziarnkowych wykonywane jest przed zbiorem owoców. Polega na usunięciu z korony silnych pędów pionowo wyrastających z konarów lub grubych gałęzi. Wycinać należy tylko wiki, nie odżywią one owoców w pierwszym roku ich wyrastania.

U drzew pestkowych cięcie letnie wykonywane jest po zakończeniu zbiorów owoców.

• Cięcie jesienne

Cięcie to jest najmniej polecane. W ranach powstałych po cięciu mogą tworzyć się kryształki lodu, co prowadzi do uszkodzenia tkanek.

27. Podaj charakterystykę i sposób wyprowadzania korony wrzecionowej z podaniem morfologii drzewa po zakończeniu procesu.

Korona osadzona jest na pniu przeważnie na wysokości 60cm, który przechodzi w prosty przewodnik wyprowadzony do wysokości 2-2,5m. Drzewka należy prowadzić przy konstrukcji wspierającej, do której przywiązujemy przewodnik. Na przewodniku osadzone są poziome gałęzie, odchodzące pod szerokim kątem, przy czym dolne gałęzie są znacznie dłuższe niż górne. Początkowo w zaleceniach do formowania korony wrzecionowej polecano szerokość dolnej części ok. 3m, w środkowej 1,5m natomiast góra zwęża się do rozpiętości 0,5m. Zabiegiem intensyfikacji produkcji sadowniczej, czyli sadzenia coraz większej liczby drzew, koronie nadawano kształt coraz bardziej wysmukły i szczupły.

Etapy formowania korony wrzecionowatej

• przycięcie drzewa po posadzeniu

• wiosną drugiego roku skracamy pionowo na konarach oraz usuwamy nadmiar gałązek w części wierzchołkowej

• w drugim roku po wysadzeniu uformowanie drugiego piętra korony

• w trzecim roku wiosną skraca się pędy pionowo wyrastające na konarach drugiego piętra

28.Podaj charakterystykę i sposób wyprowadzania korony prawie naturalnej z podaniem morfologii drzewa po zakończeniu procesu.

Nadaje się szczególnie dla jabłoni na podkładkach półkarłowych i silnie rosnących, grusz, śliw, wiśni, czereśni i moreli. Korona ta składa się z przewodnika i osadzonych na nim symetrycznie, w dość dużych ostępach, początkowo 10-15, a później tylko 5-7 konarów. Do czasu rozpoczęcia owocowania cięcie jest słabe, później silniejsze. Wszystkie gałęzie rosnące w koronie powinny być słabsze od przewodnika i powinny przyjmować położenie poziome. Dla tego typu koron odległość między rzędami powinna być o 2m większa niż odległość drzew na rzędzie.

29.Sposoby regulowania liczby owoców na drzewie i ich wpływ na jakość.

Regulowanie owocowania

• Przemienność owocowania

• Cięcie (termin i rodzaj)

• Przerzedzanie zawiązków

• Nawożenie (rodzaj nawozu, dostępność wody)

Cel przerzedzania

Ocena wpływu terminu i sposobów przerzedzania:

na plon

na jakości owoców zewnętrzna (wielkość, wybarwienie, masa) oraz wewnętrzną jabłek (jędrność miąższu, zawartość ekstraktu, zawartość składników mineralnych)

• na zdolność przechowalniczą jabłek i ich jakość

Przerzedzanie związków a jakość owoców

Metody przerzedzania

• ręczne

• korekcyjne po chemicznym

• na odległość

• korekcja grona

• chemiczne

• podczas kwitnienia - Ethrel, ATS

• tuż po kwitnieniu - Pomonit

• przerzedzanie późne - Paturyl, Bioprzerzedzacz

• mechaniczne - Nie jest polecane ze względu na niekorzystny wpływ na stan zdrowotny drzew

• regulowanie liczby pąków kwiatowych - Stosowanie giberelin

• hodowla odmian z jednym kwiatem w kwiatostanie

30. Czynniki wpływające na zakładanie pąków kwiatowych oraz opisz powstawanie owoców rzekomych i prawdziwych

Czynniki wpływające na zakładanie pąków kwiatowych

1. Światło słoneczne - działa stymulująco na zakładanie pąków kwiatowych

2. Zdrowe liście - w liściach produkowany jest ABA (kwas abscysynowy) stymulujący zakładanie pąków

3. Zdrowe korzenie - w nich wytwarzane są cytokininy

4. Racjonalne nawożenie uwzględniające umiar i odpowiednie proporcje między pierwiastkami np. N i P

5. Nadmierne owocowanie w jednym roku powoduje obniżenie plonu w roku następnym (gibereliny - inhibitor zakładania pąków; w 4-6 tygodni po kwitnieniu transportowane są z nasion do pędów)

6. Intensywny wzrost długopędów wpływa hamująco na zakładanie pąków

Budowa owocu rzekomego

• Szypułka

• Egzokarp skórka

• Komory nasienne z nasionami

• Zarys gniazda nasiennego (część powstała z zalążni

• Miąższ - część powstała z dna kwiatowego

• Działki kielicha

Budowa owocu prawdziwego

• Egzokarp (Skórka)

• Mezokarp (miąższ)

• Endokarp (pestka)

31. Dojrzałość zbiorcza skutki zbyt póżnego czy wczesnego zbioru owoców. Podaj sposoby ustalania terminu zbioru przy dojrzałości zbiorczej.

Wady zbyt wczesnego zbioru owoców

• strata masy plonu - owoce przed zbiorem intensywnie zwiekszają swoją masę

• niska zawartość cukrów - magazynowanie produktów jest najbardziej intensywne w okresie poprzedzającym zbiór

• wysoka zawartość chlorofilu

• słabo wykształcony rumieniec - u większości odmian (Jonagold, Elstar, Ligol) proces powstawania rumieńca rozpoczyna się tuż przed osiągnięciem dojrzałości zbiorczej

• niezdolność do osiągania odpowiedniego smaku i aromatu

• zwiększona intensywność transpiracji w okresie przechowywania

• zwiększona podatność na niektóre choroby fizjologiczne: gpp, oparzelina powierzchniowa, zbrązowienie przygniezdne

• zwiększone występowanie chorób pochodzenia grzybowego - gorzka zgnilizna owoców, mokra zgnilizna owoców, szara pleśń, przechowalnicza forma parcha

• szybsze przejrzewanie owoców i krótsza zdolność przechowalnicza

• Zwiększona podatność na niektóre choroby fizjologiczne - szklistość miąższu, rozpad starczy, rozpad chłodniczy

Wyznaczanie odpowiedniego terminu zbioru owoców

• łatwość zbioru - owoce zbierane gdy łatwo odchodzą od pędu - nie jest to obiektywne kryterium

• zawartość ekstraktu ogółem w soku

• barwa zasadnicza skórki (okres zmiany barwy z zielonej na żółtą)

• Wiek owoców - wyrażony liczbą dni od pełni kwitnienia do zbioru

• jędrność miąższu

• obecność skrobi w miąższu

• suma temperatur aktywnych - minimalna temperatura 10 oC np. Cortland 1200 oC, Spartan 1250 oC, Starking 1300 oC

• zawartość etylenu w tkankach i jego produkcja - etylen jest hormonem procesu dojrzewania i jego stymulatorem

• metoda indeksowa - indeks STREIFA

jędrność miąższu

ekstrakt x indeks skrobiowy

• aby uzyskać najlepsze warunki przechowywania zaleca się umieścić owoce w chłodni tuż przed lub w momencie osiągania przez nie przedklimakterycznego minimum oddychania

32. Jakie muszą być spełnione warunki zbioru owoców w celu zabezpieczenia ich dobrego przechowywania.

WARUNKI ZBIORU OWOCÓW

1.Zabezpieczenie owoców przed gniciem - jabłka należy opryskać w okresie kwitnienia przeciwko szarej pleśni oraz w okresie poprzedzającym zbiór przeciwko gorzkiej zgniliźnie ( Befran 25 SL, Euparen 50 WP) i szarej pleśni (Euparen 50 WP).

2. Odpowiednie „odżywienie jabłek” jabłek wapniem - ważna jest odpowiednia zawartość wapnia oraz odpowiedni stosunek K:Ca, który decyduje o występowaniu chorób fizjologicznych a zwłaszcza gorzkiej plamistości podskórnej, szklistości miąższu i różnych rozpadów.

3. Zebranie owoców w odpowiednim terminie - Jabłka zebrane późno są wprawdzie większe i lepiej wybarwione , ale bardziej dojrzałe , miękkie a więc bardziej podatne na uszkodzenia oraz choroby grzybowe. Opóźnienie zbioru sprzyja występowaniu niektórych chorób fizjologicznych np.: Rozpadu starczego lub plamistości Jonatana.

4. Najwyższa jakość jabłek - owoce należy selekcjonować już w czasie zbioru odrzucając lub przechowując oddzielnie jabłka gorszej jakości

5. Zbiór suchych owoców - woda jest czynnikiem niezbędnym do kiełkowania zarodników grzybów. Nie powinno się zbierać owoców bezpośrednio po deszczu lub rosie i wstawiać do chłodni. Obecność wody na powierzchni owoców sprzyja rozwojowi szarej pleśni (Botrytis cinerea)oraz parcha przechowalniczego (Venturia inaequalis).

6. Brak uszkodzeń mechanicznych - owoce należy zbierać bardzo delikatnie większość patogenów może wnikać przez uszkodzoną skórkę np. Sprawcy mokrej zgnilizny(Penicilium expansum) i brunatnej zgnilizny (Monilinia fructigena).

7. Szybkie schładzanie owoców po zbiorze - opóźnia on dojrzewanie owoców i umożliwia długie przechowywanie.

8. Przechowywanie jabłek w czystych skrzynkach - używane do przechowywania skrzynki drewniane należy dokładnie czyścić po każdym okresie przechowalniczym

9. Przechowywanie owoców w odpowiednich warunkach - szczególnie wymagające są odmiany Jonagold, Pinova, Elise, Fiesta , Ligol

33. Jakie znasz metody pasywne i aktywne ochrony przed przymrozkami.

Metody ochrony przed przymrozkami

• Zapobieganie utracie ciepła przez rośliny i otoczenie (deszczowanie, zadymianie, ogrzewanie, mieszanie powietrza, okrywanie materiałami, pianą)

• Wspomagające wewnątrz tkankową wytrzymałość (odporność) na powstawanie lodu i destrukcyjne jego działanie (zabiegi agrotechniczne i fitosanitarne, opryskiwanie środkami chemicznymi)

Metody ochrony przed przymrozkami dzielmy na 2 grupy, w zależności od sposobu wykorzystania:

1. Pasywne (zastosowanie w momencie projektowania sadu)

2. Aktywne (różne sposoby i metody; stosowane wtedy, kiedy występuje przymrozek)

Pasywne

1. Dobór właściwej lokalizacji sadu:

• Doliny chłodu

• Zastoiska mrozowe

2. Dobór gatunków o odmian:

• Wyższej wytrzymałości na mróz

• Z opóźnionym ruszeniem do wegetacji

• Omijających terminem kwitnienia okres przymrozków

3. Unikanie zabiegów pielęgnacyjnych przyspieszających:

• Wcześniejsze ruszanie wegetacji

• Nawożenie azotem od początku lipca do końca sierpnia

Aktywne

Wymienione w kolejności częstotliwości stosowania (grupa metod częściej stosowanych)

1. Deszczowanie:

• Deszczowanie ponadkoronowe

• Nawadnianie podkoronowe

• Wczesnowiosenne deszczowanie opóźniające ruszenie wegetacji

• Zalewanie sadu wodą

• Zamgławianie mgłą wodna sztucznie wytworzoną

2. Mieszanie powietrza nad sadem:

• Wiatromaszyny

• Helikopter

3. Ogrzewanie sadu:

• Spalanie ropy

• Spalanie gazu propan-butan

4. Ogrzewanie sadu + mieszanie powietrza nad sadem

5. Zadymianie (zmętnienie powietrza):

• Spalanie odpadów porolniczych

• Spalanie chemicznych preparatów dymotwórczych zaakceptowanych przez administrację ochrony środowiska

Opryskiwanie substancjami podwyższającymi okresowo wytrzymałość na mróz generatywnych organów drzewa: pąki kwiatowe, kwiaty, zawiązki. W Polsce z grupy tych substancji wykorzystujemy: Plantacur E, Help, Asahi (Atonik).

---