Opierajac się na opracowaniach krakowskich omówie postawowe predyspozycje koordynacyjne takie jak: szybkość(czas) reakcji, koordynacja wzr-ruch, orientacja przestrzenna, równowaga, czucie proprioceptywne. Każda z nich decyduje o efektywności zadania ruchowego w ścisłym powiązaniu ze zdolnościami energetycznymi.
Należy podkreślić iż zespół właściwości funkcjonalnych nazywanych przez nas predyspozycjami można zidentyfikować ze względu na dominujący receptor, inicjujący w/w proces lub tez biorąc pod uwage stopien zaangażowania poszczególnych osrodków sterowania i kontroli. Podstawa ich wyróżnienia są metody indukcyjne stosowane w analizach statystycznych. Poznanie struktury zdolności koordynacyjnej odbywa się zawsze w sposób pośredni.
Badania w okresie zycia 6-62 lata
1.Szybkość reakcji(folia) - pośród złożonych cech funkcjonalnych, określających sprawność organizmu w zakresie koordynacji sensoryczno-motorycznej, wyodrębnia się oddzielnym czynnikiem, niezależnym od innych predyspozycji.
Z rysunku wynika ze w ontogenezie uwidacznieja się wszystkie etapy rozwoju( progres, stabilizacja, regres). Progres trwa krótko, kończy się między 12-13 rokiem życia i jest mało dynamiczny, okres stabilizacji jest natomiast bardzo długi. Procesy inwolucyjne zaczynaja się dopiero w 5 dekadzie zycia u kobiet i 6 u mężczyzn. Dane pochodzące z różnych populacji pozwalają sądzić że na okres stabilizacji maja wpływ czynniki środowiskowe, np. regres w środowisku wiejskim zaczyna się znacznie wcześniej. Kinetyka rozwoju jest małozróżnicowana płciowo, zróżnicowanie dymorficzne wypada nieznacznie na korzyść płci męskiej, znaczne róznice dają się zauważyć jedynie w dzieciństwie i późnej starości.
2. Orientacja przestrzenna i koordynacja wzrokowo-ruchowa omawiana jest łacznie gdyż wyniki badań tu są wyrażnie skorelowane, a w analizach statystycznych grupują się w jednym czynniku. Z rysunku wynika ze dynamika rozwoju obu cech jest wysoka a zasięg szeroki. Warto podkreślić ze tempo przyrostu wyników jest znacznie szybsze niż cech somatycznych
Reszta w xero
3. równowaga-jest procesem bardzo skomplikowanym koordynacyjnie wiec jest zalezny od wielu czynników. Zintegrowane działanie tych czynników daje poczucie równowagi.
Rys-Wiek 6-24 zaczerpniete z badan Hirtza 1989rok, na populacji niemieckiej, 0kres 24-62, badania równowagi marszowej na populacji polskiej(wolanski i parizkova1976).
okres progresji jest stosunkowo dlugi i dynamiczny, trwa do 17 roku zycia, okres stabilizacji jest bardzo krotki i trwa u obu plci od 17-19 roku zycia. Okres inwolucyjny jest dynamiczny i ma duzy zakres szczególnie u kobiet.
XERO
4. czucie proprioceptywne- obejmujące właściwości interreceptorow(receptorow wewnętrznych), przebieg rozwoju czucia głębokiego bada się na podstawie precyzji odtwarzania ruchów bliskich i dalekich. Slabo zaznaczony jest etap progresywny i inwolucji. Można zasadniczo stwierdzic ze istnieje głownie okres stabilizacji od początku jego wystąpienia w pierwszej dekadzie zycia do późnej starości. Etap progresji można wyróżnić u obu płci w okresie 17-19 roku zycia w czuciu ruchów dalekich. Regres w 6 dekadzie zycia u kobiet, podobnie jak Regres ruchów bliskich u mężczyzn.
Prawdopodobnie obraz ten jest związany ze specyfiką rozwoju cech funkcjonalnych, otóż ich podstawa dojrzewa wcześniej(wolanski1979).
Kierunek zróżnicowania dymorficznego czucia głębokiego ruchów bliskich świadczy na korzyść płci żeńskiej i to w całym okresie rozwoju ontogenetycznego. Bardzo prawdopodobne jest i wielki wpływ na zdolność czucia proprioceptywnego mają czynniki środowiskowe gdyż inny przebieg rozwoju stwierdzili Jarosz i Wolański badają populacje wiejską.
Analiza zmienności ontogenetycznej wyników testów sprawności motorycznej, pośrednio badających poziom rozwoju zdolności motorycznych, głownych ich predyspozycji somatycznych,energetycznych i koordynacyjnych pozwalają sformuować pewne prawidłowości ogólne i tak: xero 3
Literatura : Podstawy antropomotoryki j.szopa, e.mleczko, ST. Żak 1996 pwn wwa-krakow,
Sprawność fizyczna a rozwój człowieka Napoleon Wolański, Jana parizkova 1976 wwa.
Antropomotoryka Wiesław Osiński Poznań 2003.