Recykling tworzyw

sztucznych

wykorzystywanych w

medycynie

Paulina Murzińska

TRiL, sem.VII.

Podstawa prawna

• Według ustawy o odpadach z dnia 27

kwietnia 2001 roku (Dz.U.2001 nr 62 poz.

628) pod pojęciem recyklingu „rozumie

się taki odzysk, który polega na

powtórnym przetwarzaniu substancji lub

materiałów zawartych w odpadach w

procesie produkcyjnym w celu uzyskania

substancji lub materiału o przeznaczeniu

pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w

tym też recykling organiczny, z wyjątkiem

odzysku energii.”

Pojecie tworzyw sztucznych

Tworzywa sztuczne to substancje
stworzone przez człowieka i nie
występujące w przyrodzie. Ich budowa
chemiczna zapewnia, że w końcowym
etapie produkcji przybierają stan ciekły,
a potem zastygają.

Trochę historii

• Początki współczesnego przemysłu tworzyw sztucznych 1862

rok, Londyn – chemik Alexander Parkes z Birmingham,
materiał nazwano parkesine.

• Pierwszym udanym i stosunkowo tanim tworzywem

sztucznym (podobnym do parkesiny), okazał się wynalazek
opatentowany 15 czerwca 1869 roku przez Johna Wesleya
Hyatta z Albany w stanie Nowy Jork pod nazwą celuloid

• Pierwsze syntetyczne tworzywo sztuczne - bakelit. Wynalazł

go i opatentował w 1907 roku belgijski chemik Leo H.
Baekeland.

Produkcję innych powszechnie dzisiaj używanych

tworzyw sztucznych rozpoczęto:

• polistyrenu w 1930 roku,
• polichlorku winylu w 1931 roku,
• polietylenu w 1939 roku,
• teflonu w 1946 roku,
• żywic epoksydowych w 1950 rok

Najczęściej stosowane

tworzywa

Najczęściej wykorzystywane
tworzywa sztuczne w produkcji
urządzeń medycznych to polietylen,
polipropylen, polistyren i PCV, na
które przypada ok. 80 proc. łącznej
konsumpcji tworzyw w tym
segmencie.

Zastosowanie tworzyw

sztucznych w medycynie

• Folie i woreczki poliamidowe i

polietylenowe

• Łączniki, trójniki i rozgałęziacze do

przewodów i drenów, proste i
kątowe kraniki, zatyczki, korki (z
polipropylenu, niskociśnieniowego
polietylenu lub poliamidu)

• Pojemniczki z polietylenu

wysokociśnieniowego

• Rękawiczki z mocnej folii

polietylenowej

• Rozwieracze brzuszne i wzierniki

ginekologiczne z poliwęglanu

• Naczynia z polipropylenu
• Powłoki oddzielające cenną aparaturę

przed wpływami środowiska
tkankowego (np. z żywic epoksydowych
i silikonowych oraz kopolimerów
metakrylanu metylu)

• Rurki i wężyki - rurki, inhalatory,

urządzenia dozujące insulinę, duże
elementy urządzeń i inne.

• Strzykawki
• Cewniki donaczyniowe
• Cewniki urologiczne
• Igły

• Przetoki tętniczo-żylne

• Zestawy do przetaczania krwi i

płynów infuzyjnych

• Zestawy do drenażu ssącego ran

• Korpusy aparatów medycznych

• Płytki Petriego

• Zastosowanie w stomatologii

• Soczewki kontaktowe

• Protezy naczyń

krwionośnych

• Protezy ścięgien

• Protezy stawów

• Protezy kości

• Sztuczne zastawki

• Nici chirurgiczne

• Opakowania leków

• Środki aktywne pod względem

leczniczym

• Środki pomocnicze - składniki

maści, zasypek, kremów, powłok
ochraniających tabletki i drażetki.

• Sztuczne serce

Zasady gospodarki odpadami

medycznymi

Wszystkie działania dotyczące gospodarki
odpadami, w tym odpadami medycznymi,
muszą być zgodne z obowiązującym w naszym
kraju prawem. Podstawowym aktem jest ustawa
o odpadach z dnia 27-04-2001 roku (Dz. U. nr
62, poz. 628 z późn. zm.) tekst jednolity. Ustawa
określa zasady postępowania z odpadami w
sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia
ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z
zasadą zrównoważonego rozwoju a w
szczególności zasady zapobiegania
powstania odpadów lub ograniczenia ilości
i ich negatywnego oddziaływania na
środowisko, a także odzysku lub
unieszkodliwienia odpadów.

Zgodnie z określoną w
rozporządzeniu klasyfikacją odpady
medyczne dzieli się na:

• odpady zakaźne;
• odpady specjalne;
• odpady pozostałe;

Odpady medyczne podlegają wymogom ich selektywnej

zbiórki w miejscu powstania. Odpady powinny być

gromadzone w specjalnie oznakowanych (opatrzonych

odpowiednim opisem, określonego koloru) pojemnikach

lub po workach, wymienianych na nowe z odpowiednią

częstotliwością.
Dopuszcza się magazynowanie niebezpiecznych odpadów

medycznych na terenie jednostek ochrony zdrowia,

jednak poza miejscem ich powstawania, w specjalnie

wydzielanych i przystosowanych do tego celu

pomieszczeniach. Czas magazynowania może wahać się

od nieprzekraczalnych 48h w przypadku zakaźnych

odpadów medycznych magazynowanych w

pomieszczeniach o temperaturze powyżej 100C, do

maksymalnie 14 dni w przypadku zakaźnych odpadów

medycznych przechowywanych w temperaturze poniżej

100C.
W przypadku niewielkich ilości odpadów dopuszczalne

jest ich gromadzenie w szczelnie zamkniętych

pojemnikach, w wydzielonych chłodzonych miejscach.

Zabronione jest unieszkodliwianie
zakaźnych odpadów medycznych i
zakaźnych odpadów
weterynaryjnych w inny sposób niż
spalanie w spalarniach odpadów.

Prawo dopuszcza jednak przy spełnieniu
określonych warunków inne metody
unieszkodliwiania odpadów medycznych i
weterynaryjnych.
Jako możliwe sposoby unieszkodliwiania odpadów
medycznych i weterynaryjnych wymienia się:

• termiczne przekształcanie odpadów w

instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na
lądzie;

• autoklawowanie;
• dezynfekcję termiczną;
• działanie mikrofalami;
• obróbkę fizyczno-chemiczną inną niż ww.

Odpady

niebezpieczne

To odpady, które ze względu na swoje
pochodzenie, skład chemiczny,
biologiczny, inne właściwości lub
okoliczności stanowią zagrożenie dla
życia lub zdrowia ludzkiego lub
środowiska przyrodniczego, objęte (…)
listą Ministra Ochrony Środowiska,
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.

W tej grupie szczególną pozycję zajmują
odpady medyczne, czyli odpady powstające w
związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych
oraz prowadzeniem badań i doświadczeń
naukowych w zakresie medycyny.

  Głównymi źródłami powstawania tych odpadów

są: szpitale, kliniki, przychodnie lekarskie,
punkty lecznicze ( prywatne i społeczne ),
punkty zabiegowe, sanatoria, hospicja, domy
nieletnich, apteki, zakłady farmaceutyczne.

Przykładowy uśredniony skład odpadów

medycznych obiektu szpitalnego wg normy PN-93/Z-

15006

Procesy unieszkodliwiania i

przetwarzania odpadów medycznych

1 Procesy wyjaławiania odpadów
        W technikach wyjaławiania bakteryjnego wszelkich substancji,

stosowane są procesy sterylizacji, ( wyjaławiania), jako
jednostkowy proces technologiczny polegający na zniszczeniu
wszystkich, zarówno wegetatywnych, jak i przetrwalnikowych
form mikroorganizmów. Sterylizacji można dokonać
mechanicznie, fizycznie, bądź chemicznie, najczęściej jednak
używa się metod fizycznych. Prawidłowo wysterylizowany
materiał jest jałowy - nie zawiera żadnych żywych
drobnoustrojów (także wirusów) oraz ich form przetrwalnikowych

        W technice przetwarzania odpadów medycznych stosuje się

nazwę sanitacja. Różnica polega na tym, że produkt procesu
sanitacji obligatoryjne musi być poddany procesom wstępnego
rozdrabniania, a po przetworzeniu winien występować w postaci
drobnych trudno rozpoznawalnych elementów. Warunek ten
winien dotyczyć każdej z metod przetwarzania odpadów techniką
wyjaławiania.

W rozwiązaniach technicznych wyróżnia się następujące metody

wyjaławiania:

• Wyżarzanie lub spalanie
• Sterylizacja suchym gorącym powietrzem
• Sterylizacja nasyconą parą wodną pod ciśnieniem
• Sterylizacja przez sączenie
• Sterylizacja promieniowaniem

– jonizującym,
– UV,
– mikrofalowym.

• Sterylizacja gazami:

– tlenkiem etylenu,
– formaldehydem,
– ozonem.

• Sterylizacja roztworami środków chemicznych:

– aldehydu glutarowego,            
– kwasu nadoctowego.

•  Sterylizacja plazmowa.

Koncepcja logistyki gospodarki

odpadami medycznymi

Szpital jest zakładem wytwarzającym odpady zarówno

takie, jakie powstają w naszych domach jak i będące
dużym zagrożeniem dla ludzi i środowiska. Z tego powodu
nadzór nad postępowaniem z odpadami z punktu widzenia
epidemiologicznego oraz bezpieczeństwa pracy jest
ważnym elementem w opracowaniu odpowiedniego
systemu gospodarki tą grupą odpadową. Nie mniej ważne
są również aspekty ekonomiczne. W związku z tym należy
najpierw przygotować odpowiednią logistykę, która
stworzy podwaliny do prawidłowego funkcjonowania
proponowanego rozwiązania dla placówek służby zdrowia.

Logistyka traktowana jako działanie

funkcjonalne może rozciągnąć się na jej
funkcje przedmiotowe, a w ślad za tym
może ujawnić się w postaci
wyspecjalizowanych logistyk, m.in. jak:

• logistyka produkcyjna,
• logistyka szpitalna,
• logistyka utrzymania systemów

szpitalnych,

• logistyka gromadzenia, przetwarzania i

recyklingu odpadów (ekologistyka).

Na czy polega ekologistyka?

• towarzyszą realizacji procesów zaopatrzeniowych

opiera się na koncepcji zarządzania
recyrkulacyjnymi przepływami strumieni
materiałów odpadowych w gospodarce,

• zapewnia gotowość i zdolność efektywnego

gromadzenia, segregowania, przetwarzania oraz
ponownego wykorzystania odpadów,

• umożliwia podejmowanie technicznych i

organizacyjnych decyzji w kierunku zmniejszania
(minimalizacji) tych negatywnych skutków na
środowisko.

„Filary” główne ekologistyki

Podstawę
funkcjonalnego
działania
ekologistyki
wspierają
niejako trzy
„filary” głównie.

Oznakowanie wyrobów z tworzyw

sztucznych po recyklingu

Wnioski

• w Polsce najszerzej stosowaną metodą unieszkodliwiania odpadów

medycznych jest ich spalanie,

• przeważająca część termicznych instalacji dla odpadów medycznych w

Polsce nie jest wyposażona w żadne systemy oczyszczania spalin,

• w Polsce w bardzo małym stopniu wykorzystuje się alternatywne

sposoby unieszkodliwiania odpadów medycznych w stosunku do ich

spalania,

• rozwiązania logistyczne (sortowanie, zbiórka, transport, składowanie,

odbiór materiału) muszą zapewniać „płynny” przepływ odpadów

medycznych,

• unieszkodliwiając odpady medyczne metodą alternatywną można nie

tylko zaoszczędzić środki finansowe,

• koszty zagospodarowania odpadów komunalnych są średnio

pięciokrotnie niższe niż unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych,

• systematyczne i surowe kontrole przeprowadzone przez odpowiednie

organy nadzoru (PIOŚ, Państwowa Inspekcja Sanitarna) oraz

nakładanie wysokich mandatów za ewentualne przekroczenia zasad w

zakresie gospodarowania odpadami medycznymi, powinny przyczynić

się do poprawy obecnej sytuacji i eliminacji zaniedbań w tym zakresie.

Ciekawostki 

•

polskie odpady zgromadzone w

polskie odpady zgromadzone w

jednym miejscu stworzyłyby górę o

jednym miejscu stworzyłyby górę o

długości 1 km i dwukrotnej

długości 1 km i dwukrotnej

wysokości Everestu,

wysokości Everestu,

•

40 milionów obywateli produkuje

40 milionów obywateli produkuje

rocznie 10 mln ton odpadów

rocznie 10 mln ton odpadów

komunalnych,

komunalnych,

•

szacuje się, że rocznie do śmieci

szacuje się, że rocznie do śmieci

trafia ponad 1550 ton baterii i

trafia ponad 1550 ton baterii i

akumulatorów, 11500 ton farb i 3000

akumulatorów, 11500 ton farb i 3000

ton farmaceutyków,

ton farmaceutyków,

•

w ciągu roku na całym świecie

w ciągu roku na całym świecie

butelki PET, ustawione jedna na

butelki PET, ustawione jedna na

drugiej utworzyłyby wieżę o

drugiej utworzyłyby wieżę o

wysokości 28 milionów kilometrów,

wysokości 28 milionów kilometrów,

•

tworzywa sztuczne wyrzucane na składowiska nie

tworzywa sztuczne wyrzucane na składowiska nie

ulegają rozkładowi przez 500 lat,

ulegają rozkładowi przez 500 lat,

•

tylko 222 tysiące ton odpadów komunalnych jest

tylko 222 tysiące ton odpadów komunalnych jest

kompostowanych (2%),

kompostowanych (2%),

•

w Polsce rocznie zużywa się 400 mln aluminiowych

w Polsce rocznie zużywa się 400 mln aluminiowych

puszek, które można powtórnie przetworzyć oraz

puszek, które można powtórnie przetworzyć oraz

wykorzystać nieskończoną ilość razy,

wykorzystać nieskończoną ilość razy,

•

energia zaoszczędzona dzięki recyklingowi jednej

energia zaoszczędzona dzięki recyklingowi jednej

szklanej butelki pozwala zasilić:

szklanej butelki pozwala zasilić:

komputer przez 25 min,

komputer przez 25 min,

telewizor przez 20 min,

telewizor przez 20 min,

zmywarkę do naczyń przez 10 min,

zmywarkę do naczyń przez 10 min,

•

recykling szkła pochodzącego z jednego pojemnika

recykling szkła pochodzącego z jednego pojemnika

pozwała zaoszczędzić energię, która umożliwi świecenie

pozwała zaoszczędzić energię, która umożliwi świecenie

100-watowej żarówki przez 4 h

100-watowej żarówki przez 4 h

Dziękuję za uwagę

