Kierując się wyceną dochodową oraz porównawczą w chwili obecnej wydajemy dla akcji TP SA rekomendację KUPUJ. AmerBrokers szacuje metodą DCF wartość akcji TP SA na 15,20 zł. Grupa TPSA notuje dynamiczny rozwój działalności w sferze telefonii komórkowej i jednocześnie stagnację w zakresie decydującej o wynikach finansowych telefonii stacjonarnej. Negatywny wpływ liberalizacji rynku utrzyma się, jednak rozłoży się w długim okresie czasu. W związku z tym jakość wyników Grupy TPSA w większym stopniu zależeć będą od restrukturyzacji kosztów i ogólnej poprawy efektywności działania. Rozwój Grupy w coraz większym stopniu stymulować będzie działalność PTK Centertel. Grupa TPSA osiągnęła w ubr. bardzo słabe wyniki finansowe. Uważamy, że pogorszenie sytuacji finansowej spółki zostało już uwzględnione w bieżącej wycenie akcji na GPW, natomiast perspektywa poprawy wyników będzie czynnikiem pozytywnie wpływającym na wycenę. Duże znaczenie dla sytuacji średnioterminowej będą miały wyniki finansowe drugiego kwartału, które wykażą w jakim stopniu spółka jest wrażliwa na zmiany kursowe. France Telecom (główny udziałowiec TPSA) jest firmą o znacznych problemach finansowych, które głównie wynikają z wysokiego zadłużenia tej firmy. Niepewna sytuacja finansowa FT miała i mieć będzie negatywny wpływ na wycenę akcji TPSA na GPW. Z uwagi na duże ryzyko rynkowe uważamy, że w średnim terminie poziom jaki mogą osiągnąć akcje TPSA to 12,50 zł. Silny opór techniczny przy tym poziomie determinować będzie zachowanie kursu TPSA.

Podsumowanie

Pozycja spółki Rozwój działalności Główny akcjonariusz Sytuacja operacyjna Sytuacja finansowa Wycena Rekomendacja

TPSA jest dominującym krajowym operatorem telekomunikacyjnym, odgrywającym jednocześnie bardzo dużą rolę w krajowej gospodarce. Grupa TPSA jest największym polskim przedsiębiorstwem biorąc pod uwagę sumę bilansową. Z tych powodów oraz dużej płynności akcji notowanych na GPW, zachowanie kursu tej spółki w znacznym stopniu decyduje o aktualnej koniunkturze na giełdzie. Od 17 maja br. cena akcji TPSA obniżyła się o około 38%, podczas gdy WIG20 spadł o około 18%. Przyczynami tego stanu są, oprócz giełdowej bessy, także sytuacja finansowa i operacyjna spółki. Grupa TPSA notuje dynamiczny rozwój działalności w sferze telefonii komórkowej i jednocześnie stagnację w zakresie decydującej o wynikach finansowych telefonii stacjonarnej. Zdobywanie znaczącego udziału w rynku przez PTK Centertel (TPSA posiada 66% udziałów) okupione jest wysokimi kosztami, w związku z tym spółka ta notuje znaczne straty netto (603 mln w ubr.). PTK Centertel jest operatorem telefonii komórkowej o największym udziale w pozyskiwanych nowych klientach, w związku z czym możliwe jest, że już w tym roku może zagrozić liderom rynku: Polkomtelowi oraz PTC. Bazowanie na progresji działalności Centertela jako składniku mogącym walnie przyczynić się do poprawy wyceny TPSA jest ryzykowne. Ocena taka wynika z faktu kontrolowania TPSA przez France Telecom (FT) oraz jednoczesnego posiadania przez tą spółkę udziałów w PTK Centertel (34%). W związku z tym strategiczny udziałowiec TPSA ma pełną kontrolę nad Centertelem i w sytuacji pojawienia się potrzeb kapitałowych może się zdecydować na zmiany w udziałach (sprzedaż lub połączenie z innymi podmiotem). France Telecom jest firmą o znacznych problemach finansowych, które głównie wynikają z wysokiego zadłużenia tej firmy. Szacowane zadłużenie na koniec ubr. wyniosło 60 mld EURO (na koniec roku może mieć wartość 70 mld EURO), podczas gdy wartość kapitałów własnych FT to około 20 mld EURO. Problemy z płynnością i pozyskaniem nowych źródeł finansowania rodzą obawy o zdolności FT do wspomagania rozwoju TPSA oraz dokupienia od Skarbu Państwa pakietu 2,5% akcji gwarantującego udział większościowy w TPSA. W ostatnim okresie obniżony został przez agencję Mody's rating wiarygodności kredytowej FT z Baa1 do Baa3. Sytuacja ta w dalszej kolejności mogłaby doprowadzić do konieczności (warunek umów kredytowych) zrealizowania opcji odkupienia 13,6% akcji TPSA posiadanych przez Kulczyk Holding - partnera FT w prywatyzacji TPSA. Rating posiadany przez TPSA wynosi Baa2, jest więc lepszy od przyznanego głównemu akcjonariuszowi. Niepewna sytuacja finansowa FT miała i mieć będzie w dalszym ciągu negatywny wpływ na wycenę akcji TPSA na GPW. TP SA jest dominującym podmiotem na rynku usług telefonii stacjonarnej. Stopniowa liberalizacja rynku ma wpływ na sytuację operacyjną spółki oraz w dalszej kolejności finansową. Kolejny ważny etap w działalności TPSA - uwolnienie od 2003 roku segmentu połączeń międzynarodowych (9% udział w strukturze ruchu wychodzącego) - zmieni sytuację przychodową spółki. Przewidujemy, że negatywny wpływ liberalizacji utrzyma się, jednak będzie rozłożony w długim okresie czasu. W związku z tym jakość wyników (przy niskim tempie rozwoju segmentu telefonii stacjonarnej) Grupy TPSA w większym stopniu zależeć będą od restrukturyzacji kosztów i ogólnej poprawy efektywności działania. Pod względem oceny działalności operacyjnej TPSA należy stwierdzić, że spółka zanotowała spadek udziału w rynku i tendencja ta, choć w wolniejszym tempie, będzie trwać nadal. Następne lata powinny przynieść zaostrzenie walki konkurencyjnej, rozwój Grupy w coraz większym stopniu stymulować będzie działalność PTK Centertel. Grupa TPSA osiągnęła w ubr. bardzo słabe wyniki finansowe. Stagnacja w zakresie przychodów, wysokie rezerwy w związku z restrukturyzacją zatrudnienia oraz koszty obsługi zadłużenia to cechy charakterystyczne sytuacji finansowej Grupy. Wyniki pierwszego kwartału br. wskazują, że ten rok może być lepszy pod względem realizowanych marż, wynik netto powinien wzrosnąć w stosunku do zeszłorocznego, jednak będzie niższy niż w 1999 roku (860 mln). Konsekwencje zmian, które zaszły na koniec ubr. są przyczyną renegocjacji z bankami warunków umów kredytowych. Przewidywane niedotrzymanie pierwotnie ustalonych pułapów (stosunek zadłużenia netto do EBITDA nie powinien przekraczać wartości 2,5) spowodowało wzrost obaw co do wiarygodności kredytowej spółki. TPSA renegocjowała warunki i obecnie graniczna wartość tego wskaźnika wynosi 3, co wg zapewnień spółki będzie dotrzymane przy raportowaniu na dzień 30.06.02. Drugim czynnikiem negatywnie wpływającym na sytuację finansową spółki jest osłabienie złotego, którego spadek wartości w stosunku do EURO wyniósł od początku roku około 15% i w związku z zadłużeniem TPSA w tej walucie (51%) będzie miał ujemny wpływ na wyniki drugiego kwartału. Uważamy, że pogorszenie sytuacji finansowej spółki zostało już uwzględnione w bieżącej wycenie akcji na GPW, natomiast perspektywa poprawy wyników będzie czynnikiem pozytywnie wpływającym na wycenę. Duże znaczenie dla sytuacji średnioterminowej będą miały wyniki finansowe drugiego kwartału, które wykażą w jakim stopniu spółka jest wrażliwa na zmiany kursowe. Poza tym na tej podstawie zweryfikowane zostaną prognozy zysku na rok bieżący. W celu określenia wartości akcji Grupy TPSA użyliśmy metody porównawczej i dochodowej (DCF). Uzyskana wycena metoda porównawczą (15,80 zł) jest zbliżona do wartości jednej akcji GK TPSA oszacowanej metodą DCF, tj. 15,20 zł. W związku z tym dyskonto pomiędzy kursem bieżącym, a wyceną szacujemy na około 40%. W naszej opinii wszystkie wymienione czynniki, które jak dotychczas determinowały wycenę akcji TPSA na GPW i będą miały na nią wpływ w przyszłości, są w dużym stopniu uwzględnione w aktualnej cenie. Potwierdza to skala ostatniej fali spadkowej, podczas której kurs zniżkował o ponad 38%. W związku z tym nastąpił wzrost dyskonta w stosunku do wyceny akcji uzyskanej metodą dochodową oraz porównawczą. W chwili obecnej w perspektywie długoterminowej rekomendujemy KUPNO akcji TPSA z wyceną 1 akcji na poziomie 15,20 zł. Obecnie na krajowym rynku akcji występuje wysokie ryzyko inwestycyjne, związane z ogólnie złą koniunkturą na światowych rynkach kapitałowych, spowolnieniem gospodarczym i niejasnymi perspektywami co do sytuacji makroekonomicznej w kraju. Z uwagi na duże ryzyko rynkowe uważamy, że średnioterminowo poziom jaki mogą osiągnąć akcje TPSA to 12,50 zł. Silny opór techniczny przy tym poziomie determinować będzie zachowanie kursu TPSA.

Branża

Polski rynek usług telekomunika- cyjnych Regulacje prawne Koncesje TELEFONIA STACJONARNA

Na potrzeby analizy uznajemy, że polski rynek telekomunikacyjny dzieli się na telefonię stacjonarną oraz komórkową, natomiast rynek usług telefonii satelitarnej z uwagi na jego marginalne znaczenie jest w analizie pominięty. Łączna wartość polskiego sektora usług telekomunikacyjnych (telefonia stacjonarna i komórkowa) wynosi około 6,9 mld USD, z tego na koniec ubr. 61% (około 4,2 mld USD) przypadało na telefonię stacjonarną. Wzrost polskiego rynku usług telekomunikacyjnych w ubr. szacujemy na poziomie 15%, przy czym telefonia komórkowa charakteryzowała się około 25% tempem wzrostu, a stacjonarna niespełna 10%. Biorąc pod uwagę takie kryteria oceny sektora jak: wielkość, tempo wzrostu, rentowność oraz prognozy rozwoju oceniamy polski sektor telekomunikacyjny jako rozwijający się, z dobrymi perspektywami. Sytuacja w poszczególnych segmentach rynku jest zróżnicowana, ogólnie wyższe tempo wzrostu charakteryzuje telefonię komórkową, inna jest także sytuacja w zakresie konkurencyjności oraz regulacji prawnych w poszczególnych rodzajach usług. Telefonia stacjonarna ma gorsze perspektywy rozwoju, co głównie wynika z konkurencyjności telefonii komórkowej. Jednak wartość segmentu telefonii stacjonarnej jest bardzo duża i w najbliższych latach będzie ciągle mieć decydujące dla sektora znaczenie. Segment ten w dalszym ciągu odgrywać będzie bardzo dużą rolę w usługach telekomunikacyjnych, lecz wyższe tempo wzrostu i szybszy rozwój prognozowany jest dla telefonii komórkowej. Telefonia stacjonarna ma w chwili obecnej cechy branży dojrzałej, w której decydującymi czynnikami jest ograniczone tempo wzrostu, ustalone i przestarzałe technologie oraz struktura konkurencji. Otoczenie formalno - prawne ma istotne znacznie dla rozwoju sektora. Wynika to z koncesjonowania usług telekomunikacyjnych oraz kontroli Państwa nad prowadzeniem działalności przez poszczególnych operatorów. Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady działania sektora jest Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 roku - Prawo Telekomunikacyjne. Urzędem właściwym było do ubr. Ministerstwo Łączności oraz Urząd Regulacji Telekomunikacji - obecnie Ministerstwo Infrastruktury i Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczty (URTiP). Świadczenie usług do końca ubr. możliwe było po uzyskaniu koncesji, a obecnie zezwolenia telekomunikacyjnego. Stopień dostępności do rynku regulowany jest przez Państwo. Pełna liberalizacja występuje w segmencie telefonii lokalnej, natomiast w 2000 roku Minister Łączności udzielił koncesji (400 mln zł każda) trzem niezależnym operatorom w zakresie krajowych połączeń międzystrefowych, dzięki czemu i ten segment został zliberalizowany. W zakresie łączności międzynarodowej TP SA posiada w kraju wyłączność. Przewidywany termin uwolnienia rynku w tym segmencie to przełom roku 2002/2003. URTiP wydaje obecnie tzw. zezwolenia telekomunikacyjne, co wg Urzędu miało przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności usług. Obniżone zostały także ceny, np. zezwolenie na świadczenie usług międzystrefowych kosztuje obecnie 2,5 tys. Euro. W zakresie telefonii komórkowej pierwszym operatorem został Centertel, który rozpoczął działalność w systemie analogowym w roku 1992. Od 1996 roku na rynku działają dwaj inni operatorzy telefonii komórkowej (w zakresach GSM), Polska Telefonia Cyfrowa (PTC), Polkomtel oraz PTK Centertel w systemie DCS od 1998 roku. Najwięcej kontrowersji wzbudziła procedura przyznania koncesji na świadczenie usług w telefonii komórkowej wg standardu UMTS (Universal Mobile Telecommunications System) umożliwiającego realizację usług multimedialnych. Koncesja została przyznana po dość długiej i skomplikowanej procedurze - Ministerstwo Łączności zadecydowało, że w Polsce zostaną przyznane 4 koncesje na świadczenie usług w zakresie telefonii trzeciej generacji, przy czym 3 koncesje będą przyznane w trybie bez przetargowym dotychczasowym operatorom GSM, a więc PTC, Polkomtel i PTK Centertel. Czwarta koncesja, z powodu czasowego braku częstotliwości zostanie wydana dopiero w roku bieżącym lub przyszłym. Cena za koncesję wyniosła 650 mln EURO, w 2000 roku operatorzy zapłacili po 10 mln EURO, natomiast w roku ubiegłym płatność wyniosła 250 mln EURO. Kolejne wpłaty rozłożone są na 18 rocznych rat, czyli po około 21 mln EURO. Świadczenie usług UMTS ma się rozpocząć 1 stycznia 2003 roku, czyli rok później niż pierwotnie zakładano. Obecnie dyskutowany jest projekt konwersji - rozliczeń opłat koncesyjnych na inwestycje w infrastrukturę konieczną do uruchomienia UMTS. Istnieją obawy, że z uwagi na wysokie koszty koncesji UMTS krajowi operatorzy nie będą w stanie ponieść wysokich kosztów uruchomienia tego systemu w planowanym terminie - od 1 stycznia 2003 roku. Od momentu liberalizacji rynku telefonii stacjonarnej w Polsce, tj. od roku 1990 nastąpił gwałtowny rozwój sektora, który objawił się przede wszystkim wzrostem liczby abonentów z 3,8 mln w roku 1990 do 8,8 mln w roku 1998 (obecnie około 12 mln). TP SA jest dominującym podmiotem na rynku usług telefonii stacjonarnej. Szacowany udział w rynku linii dostępowych oddanych do eksploatacji wynosi około 91%. TP SA jest jedynym operatorem posiadającym zezwolenie na świadczenie lokalnych usług telefonicznych na obszarze całego kraju. Cechą charakterystyczną polskiego rynku telefonii przewodowej jest istnienie dwóch niezależnych od TP SA infrastruktur sieciowych: energetycznej i kolejowej, umożliwiających przesyłanie głosu na terenie całego kraju. Sieci te należą do Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE) oraz PKP i funkcjonują głównie w zakresie łączności międzymiastowej (międzystrefowej). Kolejnym czynnikiem determinującym rozwój telefonii stacjonarnej jest coraz niższe tempo wzrostu nowych użytkowników. W 1999 roku liczba linii netto (liczba nowych linii pomniejszona o abonentów rezygnujących z usług stacjonarnych) wzrosła o około 15,8%, natomiast w roku 2000 o 9,2%. W roku ubiegłym tempo wzrostu spadło do około 4,1%. Coraz mniejszy udział w liczbie nowo instalowanych linii ma TP SA. W latach 1999 - 2001 udział ten spadł z 83,6% do 49%. Jest to główna przyczyna ogólnie niskiego tempa rozwoju segmentu telefonii stacjonarnej, bowiem operatorzy alternatywni nie osiągnęli jeszcze skali działalności gwarantującego wpływu ich wyników operacyjnych na rozwój sektora. W ubr. wskaźnik odejścia klientów dla TP SA (5,1%) był bardzo wysoki, część z abonentów przestała w ogóle korzystać z sieci stacjonarnej, przechodząc do telefonii komórkowej. Konkurencja w postaci usług telefonii komórkowej jest kolejnym czynnikiem wpływającym negatywnie na segment telefonii stacjonarnej. Na koniec 2001 roku na 100 mieszkańców Polski przypadało 30 stacjonarnych linii telefonicznych i około 26 telefonów komórkowych. Prognozuje się, że już w roku bieżącym wskaźnik ten będzie wyższy dla sieci komórkowych i wyniesie 33,5%, podczas gdy w telefonii stacjonarnej osiągnie poziom 31,5%. Pod tym względem polski rynek telekomunikacyjny jest znacznie opóźniony, nawet w stosunku do krajów naszego regionu. Wzrost liczby abonentów okazał się zbyt niski aby wyrównać dysproporcje pomiędzy polskim sektorem telekomunikacyjnym, a krajami bardziej rozwiniętymi pod tym względem.

Liczba użytkowników sieci telekomunikacyjnych na 100 mieszkańców

Podział rynku

TP SA jest zdecydowanym liderem we wszystkich segmentach telefonii stacjonarnej. Firma ma największą przewagę, mimo najszybszej liberalizacji rynku, w połączeniach lokalnych. Z powodu ograniczonej ustawowo konkurencji dominuje także w połączeniach międzynarodowych. Duże zmiany wystąpiły w połączeniach międzystrefowych, co jest zasługą aktywnej działalności operatorów alternatywnych i pasywnej postawy TP SA w momencie uwolnienia tego rynku.

Połączenia lokalne Połączenia międzystrefowe

Połączenia międzynarodowe Połączenia międzynarodowe

(ruch wychodzący) (ruch przychodzący)

Połączenia lokalne Połączenia międzymiastowe Połączenia międzynarodowe TELEFONIA KOMÓRKOWA

Od 1993 roku TP SA konkuruje w zakresie lokalnych usług telefonicznych z wieloma lokalnymi operatorami telefonicznymi. Żaden z operatorów nie prowadzi działalności na terenie całego kraju, a większość z nich świadczy usługi tylko w jednej strefie numeracyjnej. Wprowadzenie konkurencji na rynku połączeń lokalnych (w obrębie gminy, miasta) polegało na dopuszczeniu konkurencji prywatnych operatorów, którzy mogli tworzyć własne sieci na terenach określonych w koncesji. Rola TP SA polegała na obowiązkowym przyłączaniu nowych operatorów do sieci krajowej. Nowelizacja Ustawy o Łączności w 1995 roku wprowadziła obowiązek ogłaszania przetargów na podstawie których wydawano koncesje na budowę lokalnych sieci telekomunikacyjnych. Filozofia koncesjonowania polegała na stworzeniu w każdym z byłych województw (49) przynajmniej jednego operatora konkurującego z TP SA. W rezultacie na rynku pojawiło się około 45 nowych operatorów lokalnych, którym wydano ponad 80 koncesji. Inną konsekwencją wprowadzenia przetargów były wysokie ceny jakie płacono za przydzielone koncesje i w dalszej kolejność brak wystarczających środków na sfinansowanie inwestycji. Jest to, obok niskiego poziomu realizacji pierwotnych założeń wzrostu liczby abonentów, cecha charakterystyczna pierwszych dziesięciu lat liberalizacji rynku połączeń lokalnych. Z przytoczonej na wstępie liczby operatorów obecnie na rynku liczy się tylko 5 grup i stanowią one potencjalne zaplecze do dalszego rozwoju i konsolidacji rynku. Do najważniejszych konkurentów TP SA zaliczają się: Netia, Poland Telecom Operators N.V. (PTO), Telefonia Dialog (Lokalna), El-Net, Szeptel, Telefonia Pilicka. Segment połączeń lokalnych jest bardzo konkurencyjnym i trudnym dla działania dla poszczególnych operatorów. Wysokie koszty tworzenia infrastruktury, w tym niesprzyjająca postawa ze strony TP SA oraz gorsza koniunktura wpływająca negatywnie na wyniki operacyjne są przyczyną kłopotów finansowych największych konkurentów TP SA. Z tej przyczyny dużym zainteresowaniem cieszyła się koncesja na obsługę ruchu lokalnego na terenie Warszawy (El-Net i Netia zapłaciły za koncesje na tym terenie łącznie 240 mln Euro), gdzie generowana jest znaczna część przychodów sieci stacjonarnej (30%-35%). Biorąc pod uwagę liczbę abonentów do największych konkurentów TP SA zaliczają się trzy firmy: Netia (343 tys. abonentów na koniec ubr.), Telefonia Dialog (300 tys.), Elektrim Telekomunikacja (około 87 tys.). Netia obejmuje grupę spółek wchodzących w skład Netia Holdings SA (zależnej od szwedzkiego narodowego operatora Telia AB). Netia jest największym niezależnym operatorem telefonii przewodowej w Polsce, posiada 24 koncesje na budowę sieci lokalnych i świadczenie stacjonarnych usług telekomunikacyjnych na terenach zamieszkałych przez ponad 40% ogólnej ludności kraju. Na obszarach objętych koncesjami znajduje się sześć z dziesięciu największych miast Polski: Warszawa, Kraków, Poznań, Gdańsk, Lublin i Katowice. W kwietniu 1999 roku Netia otrzymała koncesję na budowę sieci i świadczenie usług transmisji danych oraz dostępu do Internetu na terenie całego kraju. Telefonia Dialog (poprzednia nazwa Telefonia Lokalna) jako trzeci największy operator telekomunikacyjny w kraju posiada około 300 tys. abonentów, których liczba uległa podwojeniu w ciągu 2001 roku. Firma powstała w 1997 jako wspólne przedsięwzięcie KGHM, PSE oraz Tel-Energo, dzięki czemu Telefonia Dialog (TD) miała zapewniony dostęp do najdłuższej w Polsce sieci światłowodowej oraz lokalnego rynku w regionie Polski południowo-zachodniej. Posiadanie infrastruktury oraz wysoko zurbanizowany obszar działalności to źródła przewagi konkurencyjnej tej firmy. TD działa na obszarze stanowiącym 13% powierzchni kraju i jest zamieszkiwany przez około 16% ludności kraju. Na półrocze ubr. liczba linii telefonii stacjonarnej w Warszawie z oferty spółek telekomunikacyjnych Elektrimu osiągnęła 10 tysięcy, w tym około 50% to klienci biznesowi. Wraz z pozostałymi obszarami koncesyjnymi, do których zaliczał się obszar byłego województwa bydgoskiego, Kutno, Mysłowice, Szczecin, Gorzów, Stargard Szczeciński, liczba linii telefonicznych El-Net przekraczała 87 tysięcy. Segment połączeń międzymiastowych, mimo że liberalizacja przeprowadzona została dopiero od 1 lipca 2000 roku, przyczynił się jak dotychczas w największym stopniu do zwiększenia konkurencyjności usług telekomunikacyjnych w kraju. Wzrost konkurencji doprowadził do znacznego spadku ruchu międzystrefowego w TP SA na rzecz operatorów niezależnych oraz obniżenia o ponad 30% cen tego typu połączeń w TP SA. Mimo to ceny w tym segmencie należą do najwyższych w Europie, dalsza redukcja stawek zależy od TP SA, która dyktuje w dalszym ciągu warunki na rynku pobierając opłaty za udostępnianie sieci. Do dnia 30 czerwca 2001 roku TP SA była jedynym operatorem świadczącym krajowe połączenia międzystrefowe. W styczniu 2000 roku konsorcjum Netia 1, w skład którego wchodzą m.in. spółki z grupy Netia wygrało przetarg na świadczenie międzymiastowych usług telefonicznych. W 2000 roku zostały wydane trzy koncesje na świadczenie usług telefonii międzystrefowej, które otrzymały podmioty: Netia 1 - Grupa Netia 38%, Telia AB 11%, STOEN 7%, BRE BANK 22%, PKO BP 22%. Niezależny Operator Międzymiastowy (NOM) - PSE 50% (udziały te sprzedano na rzecz KGHM), Tel- Energo 15%, PKN ORLEN 35%. Energis - NG Koleje Telekomunikacja - PKP 42,5%, PT Centrala 10%, National Grid wraz ze spółką zależną 47,5%. W każdym przypadku, a więc korzystając z sieci dostępowej TP SA niezależni operatorzy musieli negocjować warunki i stawki rozliczeń z TP SA. Był to jeden z czynników, oprócz konieczności ponoszenia dużych nakładów kapitałowych, początkowo hamujących rozwój konkurencji w zakresie łączności międzystrefowej. Poszczególne konsorcja obrały różne strategie, Netia kierowała usługi przede wszystkim do klientów korporacyjnych, natomiast NOM do klientów indywidualnych, posiłkując się polityką cenową (usługi tańsze o około 10% w stosunku do TP SA). Rozwój rynku został w początkowym okresie skutecznie zahamowany przez TP SA, spółka ta nie chciała podpisywać umów na udostępnianie sieci (np. z Netią) oraz uniemożliwiała swobodny wybór prefiksu pozostałych operatorów. Innym problemem było nieterminowe regulowanie zobowiązań przez TP SA na rzecz m.in. NOM, uzasadnianie niemożnością fakturowania nie swoich usług. Pomimo tych problemów NOM zyskał największy udział w rynku (24%), Netia mająca problemy finansowe (zagrożone było funkcjonowanie spółki z powodu dużego zadłużenia) nie zyskała w tym okresie znaczącej części rynku (3%). Trzeci z wymienionych operatorów faktycznie uruchomił działalność dopiero w listopadzie ubiegłego roku. W chwili obecnej można stwierdzić, że najważniejszych konkurentów TP SA w tym segmencie rynku charakteryzuje zła sytuacja finansowa. Oprócz znanych problemów Netii, także NOM nie może się pochwalić swoimi wynikami finansowymi. Spółka osiągnęła w ubr. ponad 500 mln zł straty netto, co w dużej mierze wynikało z rezerw na przeterminowane należności. Zły stan finansów operatorów niezależnych wpływać będzie na powolny rozwój usług międzystrefowych. Zezwolenia telekomunikacyjne w zakresie telefonii międzystrefowej posiada obecnie kilkunastu operatorów, jednak podobnie jak w przypadku pierwszych konkurentów TP SA rozwój ich działalności zależy od ułożenia relacji z operatorem dominującym oraz własnych możliwości finansowych. Regulowane przez URTiP stawki rozliczeń międzyoperatorskich doprowadziły do wzrostu marż realizowanych z połączeń międzystrefowych. Nie spowodowało to jednoczesnego spadku cen połączeń, ponieważ i tak nastąpi to w przyszłości i wynikać będzie (tak jak dotychczas) z rebalansowania taryf dokonywanego przez TP SA. Do końca 2002 roku TP SA będzie posiadać wyłączność na świadczenie usług w ruchu międzynarodowym. Po tym terminie powinna nastąpić liberalizacja, która tak jak w przypadku innych krajów powinna zaowocować spadkiem udziału TP SA i obniżką cen o około 30-40% (prognozy). W obecnej chwili trudno przewidzieć czy uwolnienie rynku nastąpi w wyznaczonym terminie oraz w jakiej skali. Przyspieszenie może wynikać z szybkiego rozwoju rynku telekomunikacyjnego w Europie (szczególnie UE) oraz pojawienia się nowych technologii przesyłu głosu i sygnału (telefonia komórkowa lub poprzez Internet), przez co monopol TP SA w pewnym stopniu już się zdezaktualizował (15% znaczenie VoIP w ruchu przychodzącym). W przypadku utrzymywania się silnej pozycji TP SA może dojść do sytuacji, w której firma ta będzie utrudniać zaistnienie konkurencji, podobnie jak w pozostałych segmentach rynku. Wydaje się jednak, że w perspektywie następnych lat mimo wszystko rynek telekomunikacyjnych ulegnie zasadniczym przeobrażeniom. Obecnie na świecie jest około 650 mln użytkowników telefonii komórkowej, prognozuje się, że pod koniec 2003 roku liczba tylko użytkowników GSM przekroczy już miliard. Od 1992 roku w Polsce dostępne są usługi telefonii komórkowej. Pierwszym standardem był analogowy system NMT-450, w którym usługi świadczył Centertel. Najważniejsza zmiana na rynku telefonii komórkowej nastąpiła w roku 1996, kiedy to koncesje na świadczenie usług w systemie cyfrowym GSM otrzymały dwa podmioty: PTC oraz Polkomtel. W ubiegłym roku w Polsce przyznano 3 koncesje na świadczenie usług w zakresie telefonii trzeciej generacji (UMTS), w ramach której świadczenie usług powinno się zacząć na początku przyszłego roku. Oczekuje się, że UMTS stanowić będzie kolejny bodziec rozwoju telefonii komórkowej. Przejście od systemu analogowego do cyfrowego oznaczało oprócz zmian technologicznych także przełom w monopolu usług, oferowanych dotychczas przez podmiot zależny od TP SA. Od momentu uruchomienia usług w systemie GSM i następnie DCS (od 1997 roku) znacznie wzrosła liczba abonentów i gęstość telefonii komórkowej. W 1992 roku liczba klientów (Centertela) wynosiła 3,5 tys., natomiast w roku 1998 wyniosła ogółem u wszystkich operatorów: 1,928 mln. W ubr. w Polsce było już ponad 10 mln użytkowników telefonów komórkowych. Niestety, w porównaniu do krajów europejskich polska sieć komórkowa jest jedną z najsłabiej rozwiniętych, co jest zbieżne z sytuacją w segmencie telefonii stacjonarnej. Krajowy rynek telefonii komórkowej ulega nasyceniu, na co wskazuje coraz niższe tempo wzrostu nowych klientów. Tempo wzrostu jest jednak jednym z najwyższych wśród krajów europejskich, w związku z czym rozwój rynku, choć nie tak szybko jak dotychczas, to powinien dalej następować.

Rozwój rynku telefonii komórkowej w Polsce

Podstawowym problemem operatorów sieci telefonii komórkowej jest wysoki koszt pozyskania klienta. Dla PTK Centertel średnia cena nowego klienta oscylowała w ubr. na poziomie 425 zł i była niższa niż w roku 2000 o 27%. Dane te są zbieżne z kosztami pozostałych operatorów. Kosztem jest budowa sieci, reklamy i dopłaty do kupowanych telefonów. Zwrot kosztów poniesionych na klientów w systemie post-paid wynosi około 4,8 miesiąca, natomiast w systemie pre-paid 5,7 miesiąca. Szybszy zwrot następuje w przypadku klientów abonamentowych i to mimo 3-krotnie wyższego kosztu pozyskania. Oznacza to, że najlepszą kategorią klientów są użytkownicy na stałe związani z usługami danego operatora. Niestety tendencje na krajowym rynku telefonii komórkowej wskazują na rosnące znaczenie klientów pre-paid, którzy generują niższe średnie dochody i ruch wychodzący. PTK Centertel ma wyższy udział klientów pre-paid w strukturze użytkowników niż konkurencja i na koniec ubr. wynosił on 55%, podczas gdy Polkomtel i PTC mają ten wskaźnik na poziomie poniżej 50%. Krajowi operatorzy sieci telefonii komórkowych notują co roku spadek ARPU, czyli średniego miesięcznego dochodu od użytkownika. Dla Polkomtela ARPU wyniósł w ubr. 114,50 zł i był o 17,9% niższy niż w roku 2000 (139,50 zł). Centertel zanotował w ubr. ARPU na poziomie 85 zł, tj. mniejszy o 24,1% niż rok wcześniej (112 zł). Dla PTC ARPU wyniósł w ubr. 104 zł i zmniejszył się o 18,1%. Spadek ARPU wynika przede wszystkim z faktu pozyskiwania większej liczby klientów pre-paid i coraz niższych przychodów od klientów abonamentowych, wynikających z wprowadzenia nowych i tańszych taryf. Sytuacja ta jest zbieżna z występującą u wszystkich operatorów europejskich i nasila się w miarę wzrostu wskaźnika penetracji. Przy porównywalnie niższym wskaźniku penetracji niż w większości krajów europejskich należy się spodziewać, że w ciągu następnych 2-3 lat operatorzy dalej prowadzić będą politykę dopłat do kupowanych telefonów i rekompensowania tego kosztu cenami usług.

Zmiany ARPU dla krajowych operatorów telefonii komórkowej

Konieczność ponoszenia wysokich nakładów na pozyskanie klientów ma konsekwencje w sytuacji finansowej operatorów. Centertel, który notuje najszybszy wzrost liczby klientów (+87% w ubr.) jest firmą o znacznie gorszych parametrach finansowych w porównaniu do konkurencji. Czynnikiem wskazującym na możliwość zmiany tej sytuacji jest wypracowanie przez tę firmę dodatniej EBITDA w ubr.

Sytuacja finansowa krajowych operatorów telefonii komórkowej w 2001 r.

INTERNET

Za najszybciej rozwijającą się gałąź rynku informatycznego na świecie uznawana jest gospodarka internetowa. Pochodną szybkiego tempa wzrostu tej gałęzi rynku informatycznego były szybko rosnące aktywa firm, które przekroczyły w 2000 roku wartość takich gałęzi starej gospodarki jak przemysł petrochemiczny czy zbrojeniowy. Według badań firm IDC przeprowadzonych w ubr. należy się spodziewać wzrostu o około 80% wartości transakcji B2B (pomiędzy przedsiębiorstwami) dokonywanych na świecie za pośrednictwem Internetu. Szacuje się, że w 2001 roku osiągnęły one poziom 516 mld USD, podczas gdy w 2000 roku było to 282 mld zł. Według prognoz długoterminowych do roku 2005 wartość tych transakcji osiągnie 4,3 bln USD, największym rynkiem będzie USA, na którym zostanie zrealizowane ponad 30% obrotu (1,56 bln USD). Nieco mniejsza wartość transakcji zrealizowana zostanie w Europie, tj. 1,46 bln USD. W związku z tak dynamicznym rozwojem tego segmentu rynku IT, w szybkim tempie postępuje proces globalizacji procesów gospodarczych, fuzji oraz zajmowania dobrych pozycji wyjściowych przed nadejściem boomu w krajach jak dotychczas niezaawansowanych. Najnowsze badania wskazują, że poziom sprzedaży on-line w Europie wbrew przewidywaniom o jego spadku, utrzymuje się na stałym poziomie. Firmy internetowe (w 75%) przewidują wzrost sprzedaży, a do dziedzin o najlepszych prognozach należą: turystyka (biura podróży), sprzedaż książek i płyt oraz usługi finansowe. Według raportu opracowanego przez firmę McKinsey&Company około 20% firm z segmentu B2C (adresujących ofertę do klientów indywidualnych) wypracowuje zysk operacyjny. Dużo gorzej wypada ocena tzw. witryn oferujących tylko zawartość informacyjną, których przychody bazują na dochodach z reklam. Jak wynika za badań SMG/KRC do najpopularniejszych polskich portali zaliczają się przede wszystkim: onet.pl oraz wp.pl, natomiast na trzecim miejscu jest interia.pl. Kupno prze TP SA od Prokomu ponad 50% Wirtualnej Polski pozwala tej firmie zająć znaczącą pozycję w polskim Internecie.

Korzystanie z polskich portali - miesięcznie (badania SMG-KRC, luty 2002)

Charakterystyka działalności

Historia i akcjonariat Przedmiot działalności Grupa

Telekomunikacja Polska SA (TP SA) powstała w wyniku przekształcenia w dniu 4 grudnia 1991 roku firmy państwowej „Polska Poczta Telegraf i Telefon” w TP SA oraz Poczta Polska. W 1998 roku przeprowadzona została przez Ministerstwo Skarbu (MS) publiczna sprzedaż akcji TP SA. Cena sprzedaży ustalona została na poziomie 15,20 zł, tj. w dolnym przedziale ustalonych wcześniej widełek cenowych (14-18,50). Ministerstwo Skarbu przeznaczyło do sprzedaży łącznie do 210 mln akcji, czyli 15 proc. kapitału akcyjnego TP SA. Drobnym inwestorom zaoferowano 49 mln akcji. Uwzględniając dyskonto z tytułu wcześniejszego zapisu, inwestorzy indywidualni zapłacili 14,50 i 14,8 zł. Dane te są bardzo ważne, bowiem na ich podstawie można stwierdzić, że w okresie ostatnich czterech lat nastąpił nie tylko realny ale i nominalny spadek wartości akcji. W 2000 roku Ministerstwo Skarbu dokonało wyboru inwestora strategicznego, tj. zawarło z konsorcjum France Telecom - Kulczyk Holding umowę sprzedaży 35% pakietu akcji TP SA. Na podstawie tej umowy France Telecom, przez jednostkę zależną Cogecom, objął 25% akcji, a Kulczyk Holding, przez jednostkę zależną Tele-Invest - 10% kapitału akcyjnego TP SA. Jednostkowa cena sprzedaży ustalona została na poziomie 38 zł. Umowa przewidywała, że poza 35% pakietem akcji będącym przedmiotem transakcji Konsorcjum ma prawo nabyć dodatkowo 16% akcji TP SA, w tym 10% akcji do dnia 31 lipca 2001 roku oraz 6% akcji w ramach drugiej oferty publicznej. Oferta publiczna miała objąć minimum 14% kapitału akcyjnego TP SA i zostać przeprowadzona do dnia 30 września 2001 roku. Podpisana umowa w dniu 5 września 2001 roku finalizowała nabycie przez FT i Kulczyk Holding pakietu 12,5% po cenie 20 zł za 1 akcję. Kontrolowana przez France Telecom spółka Cogecom kupiła 125 mln akcji stanowiących 8,93% kapitału akcyjnego TP SA, a w imieniu Kulczyk Holding 50 mln akcji (3,57%. kapitału akcyjnego) nabyła firma Bengodi Finance BV. Do przeprowadzenia oferty publicznej nie doszło, przyczyną byłą dekoniunktura na rynku akcji w tym okresie. Z tego powodu również nabywcy zapłacili dużo niższa cenę niż w pierwszej transakcji, a sprzedający (MS) zmuszony do negocjowania ceny i z powodu wysokiego deficytu budżetowego zaakceptował nowe warunki transakcji. Obecny udział Konsorcjum France Telecom - Kulczyk Holding w kapitale akcyjnym TP SA wynosi 47,5%. Konsorcjum posiada dodatkowo opcję objęcia od Skarbu Państwa dodatkowych udziałów (2,5% plus jedna akcja) zapewniających przekroczenie 50% w kapitale akcyjnym. Na mocy Umowy Sprzedaży Akcji TP SA zawartej pomiędzy Skarbem Państwa a Konsorcjum France Telecom - Kulczyk Holding SA w dniu 5 września ubiegłego roku, Skarb Państwa złożył kupującym nieodwołalną ofertę sprzedaży akcji, na podstawie której którykolwiek z nich ma prawo nabyć w okresie między 30 stycznia a 31 grudnia 2002 roku akcje TP SA, stanowiące 2,5% + 1 akcja jej kapitału zakładowego. W ostatnim okresie media podały informację o planowanej sprzedaży na giełdzie 11% akcji Telekomunikacji Polskiej przez MS. Przeprowadzenie tej oferty może mieć duże znaczenie dla sytuacji waloru na GPW. Telekomunikacja Polska oferuje powszechne usługi telefoniczne, telegraficzne, teleksowe i telefaksowe. TP SA w swojej ofercie posiada pełny zakres usług telekomunikacyjnych, takich jak telefonia naziemna, przesył danych, transmisja radiowa i telewizyjna. Umożliwia również korzystanie ze specjalistycznych usług transmisji danych, radiokomunikacji oraz dostępu do Internetu. Spółka wraz z podmiotami zależnymi i stowarzyszonymi tworzy Grupę Kapitałową, która jest podstawowym dostawcą usług telekomunikacyjnych w kraju. W zakresie łączności międzynarodowej TP SA posiada w kraju wyłączność. W zakresie usług międzystrefowych trzej inni operatorzy telekomunikacyjni uzyskali prawo do świadczenia tego typu usług od 1 lipca 2000 roku. Połączenia lokalne świadczone są obecnie w zasadzie bez ograniczeń - na podstawie przyznawanych koncesji. Na podstawie skonsolidowanego sprawozdania rocznego za ubiegły rok można stwierdzić, że Grupę Kapitałową TP SA (GK TP, Grupa) tworzą 23 podmioty. Podmiotami o największym znaczeniu dla sytuacji operacyjnej i finansowej Grupy jest TP SA oraz PTK Centertel sp. z o.o. (66% udziałów). Spółką zależną o dużym znaczeniu pod względem wielkości aktywów jest TP SA Finance BV, przez którą emitowane jest zadłużenie TP SA na rynkach zagranicznych. Pod względem jakości wyników finansowych negatywny wpływ na sytuację Grupy mają straty TP Internet spółka z o.o. Wymienione firmy oraz zakupiona w ubiegłym roku spółka Wirtualna Polska SA mają podstawowe znaczenie przy ocenie fundamentalnej GK TP. Średnie zatrudnienie w Grupie w 2001 i 2000 roku wyniosło odpowiednio 68437 i 71443 pracowników.

Dane finansowe Grupy TP SA na dzień 31.12.2001

Sprzedaż

W ubiegłym roku sprzedaż GK TP wyniosła 17,3 mld zł, natomiast TP SA 15,4 mld zł. Charakterystyczne jest, że w ciągu ostatnich dwóch lat tempo wzrostu przychodów jest wyższe dla GK TP niż podmiotu dominującego. Wynika to z coraz większej roli jaką dla wyników finansowych GK TP odgrywa PTK Centertel. Po wyłączeniu sprzedaży TP SA z przychodów GK TP można stwierdzić, że sprzedaż tego segmentu wzrosła w ciągu ostatnich 5 lat o 417,3%, podczas gdy całej Grupy zwiększyła się o 248,8%. Dla TP SA wzrost wyniósł 237,7%. Opisane zmiany skutkują spadkiem udziału TP SA w przychodach GK z 94% w roku 1996 do 89,3% w roku ubiegłym.

Sprzedaż Grupy Kapitałowej oraz TP SA w latach 1996 - 2001 (w zł)

Na podstawie struktury sprzedaży GK TP można stwierdzić o wyraźnym spowolnieniu w segmencie usług telefonii stacjonarnej, która wzrosła w ubr. tylko o 5,4%, telefonia komórkowa zwiększyła się o 48,3%. Z pozostałych usług na uwagę zasługuje rosnące znaczenie transmisji danych (+49,2%).

Struktura sprzedaży GK TP w latach 2000 - 2001

TP SA

Z uwagi na wielkość przychodów i wyniku finansowego podstawowym podmiotem Grupy Kapitałowej jest TP SA. Firma posiada około 10,4 mln linii abonenckich, w ubiegłym roku liczba linii wzrosła o 219 tys., tj. 2,1%. Bardzo wolno, bo o 1,2%, wzrosła wartość przychodów na jedno łącze, z 1477 mln zł do 1495 mln. Ogółem produktywność TP SA ulega poprawie, co wynika ze spadku liczby zatrudnionych. W 2001 zatrudnienie spadło o 15% z 68,1 tys. do 57,8 tys., w związku z czym wzrosła do 181 średnia liczba linii przypadających na 1 pracownika (+20,67%). Stagnacja w zakresie działalności podstawowej spowodowała, że wzrost średnich przychodów na 1 pracownika wyniósł w ubr. 17,1%. Z podstawowej działalności, tj. usług telefonii stacjonarnej spółka uzyskuje około 81% przychodów. W usługach tych około 58% stanowią przychody z tytułu połączeń telefonicznych, a prawie 25% z abonamentu. Abonament obok innych usług telefonii podstawowej (charakteryzującej się niewielkim, bo 1,7% udziałem w przychodach), miał najwyższe tempo wzrostu w segmencie usług telefonii stacjonarnej. Wynika to z prowadzonej polityki rekompensowania obniżki cen połączeń lokalnych wpływami z abonamentu. W ubiegłym roku TP SA wprowadziła zmiany w polityce taryfowej, z których najistotniejszą było zaproponowanie czterech pakietów taryfowych różnicujących opłatę abonamentową i opłaty za połączenia. Podwyższono cenę abonamentu z 25 złotych do 35 złotych oraz wprowadzono „Pakiet Oszczędny”, w którym opłata abonamentowa wynosi 23 złote, zaś za każdą jednostkę rozmowy pobierana jest podwójna opłata. Od 1 września ubr. TP SA wprowadziła w swojej ofercie cztery plany taryfowe po raz kolejny różnicując stawki połączeń: Pakiet Pakiet Pakiet Pakiet oszczędny niedrogi standard aktywny Opłata abonamentowa 23zł 30zł 35zł 55zł Połączenia lokalne 0.58zł/3min 0.34zł/3min 0.29zł/3min 0.27zł/3min Połączenia międzymiastowe 0.40zł/min 0.40zł/min 0.40zł/min 0.37zł/min Połączenia do sieci komórkowej 2.80zł/min 1.65zł/min 1.40zł/min 1.30zł/min Dial - up 0.58zł/3min 0.34zł/3min 0.29zł/3min 0.27zł/3min Połączenia 0-70, 0-80 i międzynarodowe podwójna opłata jak w pakiecie standardowym Ceny połączeń międzymiastowych uległy w ubiegłym roku obniżeniu maksymalnie o 34%, spadły także ceny za instalację z 460 złotych do 300 złotych. Na podstawie tych informacji oraz obserwując obecne kampanie promocyjne należy stwierdzić, że TP SA zaczęła pracować nad swoim wizerunkiem. Dotychczas odbiór klientów i postrzeganie firmy było negatywne, zmiany należy łączyć z powołaniem nowego Zarządu spółki. Ceny połączeń oraz konkurencja powodują zmiany w strukturze sprzedaży w ujęciu wartościowym. Wpływy z połączeń mają ciągle większościowy udział, chociaż ich wartość spada, co TP SA stara się rekompensować wpływami z abonamentu. W największym stopniu w ubr. spadła wartość z tytułu krajowych połączeń międzystrefowych (-26%) oraz w ruchu lokalnym (-1%), wzrosły natomiast (+9%) wpływu z tytułu połączeń do sieci operatorów komórkowych.

Struktura sprzedaży TP SA w latach 2000 - 2001

Zmiany w strukturze technologii usług

Oprócz zmian w strukturze przychodów następują także zmiany w strukturze klientów korzystających z różnych technologii telekomunikacyjnych. Od kilku lat silnym tempem wzrostu charakteryzuje się technologia ISDN, tj. cyfrowa sieć telekomunikacyjna umożliwiająca świadczenie szerokiego zakresu usług telekomunikacyjnych, do których użytkownicy mają dostęp poprzez standardowe punkty styku - dostępy ISDN). W ubiegłym roku wg TP SA z tego typu usług korzystało już 384 tys. klientów (86% wzrost), na rok bieżący planowane jest znaczne zdynamizowanie tej oferty, wzrost ma wynieść 150%, przewidywana liczba klientów to 960 tys. TP SA przewiduje, że pełna cyfryzacja nastąpi w roku 2005, natomiast w miastach już w roku 2003. Największa liczba linii (około 10 mln) obsługiwana jest poprzez tradycyjne złącza telefoniczne - POTS. W ubiegłym roku nastąpił 0,1% spadek w tym segmencie, który wg prognoz ma być kontynuowany w roku bieżącym. Między innymi wynika to z utraty klientów - wskaźnik ten dla TP SA wyniósł 5,4% i związany jest z liberalizacją rynku telekomunikacyjnego. Pozostałe technologie, czyli SDI (Stały Dostęp do Internetu) oraz ADSL są obecnie na minimalnym poziomie (1% udziału) w stosunku do wcześniej wymienionych, jednak prognozowany jest ich szybki rozwój. W usłudze SDI zastosowano metodę rozdziału kanałów pomiędzy usługi telefoniczne i transmisję danych. SDI nie ingeruje w usługi telefoniczne, dotychczas posiadane numery, telefony i okablowanie u klienta pozostają bez zmian. Wysokie koszty instalacji tego typu dostępu do Internetu (około 850 zł) oraz abonament miesięczny (ponad 130 zł) nie zniechęciły klientów do wybrania tego typu środka komunikacji. Wynika to z nieograniczonego limitami dostępu do Internetu oraz konkurencyjności cenowej w porównaniu do połączeń tradycyjnych poprzez modemy TP SA. Druga forma łączności internetowej ADSL jest technologią pozwalającą na podłączanie do sieci usług cyfrowych abonentów indywidualnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw. ADSL sprzedawana pod handlową marką "Neostrada" i nie cieszy się zbyt dużym powodzeniem wśród klientów, czego przyczyn należy upatrywać w konieczności zapewnienia odpowiedniej infrastruktury sieci doprowadzającej sygnał. Technologię ADSL zaprojektowano specjalnie pod kątem operatorów telekomunikacyjnych, takich jak Telekomunikacja Polska SA, dysponujących dużą bazą abonentów korzystających z łączności telefonicznej. ADSL pozwala na oferowanie abonentom dostępu do sieci Internet za pośrednictwem istniejącej linii telefonicznej. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom technologicznym ADSL pozwala na równoczesne korzystanie z telefonu i szybkiej transmisji danych. Usługi te wzajemnie się nie zakłócają, podobnie jak nie zakłócają się wzajemnie liczne programy przesyłane przez jeden kabel koncentryczny telewizji kablowej albo programy radiowe i telewizyjne przesyłane na różnych częstotliwościach radiowych. W ubr. liczba linii w usługach SDI wyniosła 64 tys., a w ADSL 2 tys. W opinii TP SA dostęp szerokopasmowy będzie w przyszłości podstawą łączenia sieci lokalnych, w związku z tym łączna liczba linii szerokopasmowych w obu technologiach do 2004 roku ma wynieść 500 tys. Szybki wzrost przychodów z transmisji danych (+50%) potwierdza, że znaczenie usług w technologii cyfrowej będzie rosło, TP SA przewiduje, że w roku 2004 przychody z tego tytułu wyniosą 1,5 mld zł (około 1,4 w stosunku do bieżących wpływów z abonamentu). Zmiany w strukturze połączeń wskazują na rosnące znaczenie konkurencji w krajowych usługach telekomunikacyjnych. Dominujący udział w strukturze ruchu wychodzącego TP SA (w mln minut) mają rozmowy lokalne, chociaż nastąpił spadek liczby minut wychodzących o 5,7% (1% spadek w ujęciu wartościowym). Drugi co do ilości minut wychodzących są połączenia typu dial-up, do Internetu, które w ubr. stanowiły 19% w tego typu strukturze przychodów (wzrost o 40,3%). Największy spadek w ruchu wychodzącym nastąpił w liczbie minut w połączenia międzystrefowych (-13,4%), co jest konsekwencją liberalizacji usług w tej kategorii. Połączenia międzystrefowe stanowiły w ubr. 11% ruchu, podczas gdy rok wcześniej 12%.

Struktura ruchu wychodzącego TP SA w latach 2000 - 2001 (w mln minut)

Konkurencyjna oferta operatorów międzystrefowych doprowadziła do zmian w strukturze sprzedaży w ruchu międzysieciowym. To kolejny czynnik wskazujący na spadek znaczenia TP SA jako głównego pośrednika na rynku usług telefonii stacjonarnej. Mimo, że TP SA posiada 73% udział w rynku połączeń międzymiastowych, to udział przychodów z tytułu pośrednictwa na rzecz krajowych operatorów lokalnych spadł z 24% do 15,4%. Wzrosła wartość przychodów od operatorów zagranicznych, natomiast przy spadku wpływów od operatorów sieci komórkowych, ogółem wartość rozliczeń z innymi operatorami spadła o 2,7%.

Struktura sprzedaży w ruchu międzysieciowym TP SA (w mln zł)

PTK Centertel

Sytuacja operacyjna TP SA wskazuje, że przy niskim tempie wzrostu sprzedaży spółka musi stawić czoło silnej konkurencji i poszukiwać nowych źródeł przychodów. Utrata rynku wynika nie tylko z liberalizacji zasad działania w połączeniach lokalnych i międzystrefowych, jest również pochodną pojawienia się nowych technologii telekomunikacyjnych: telefonii komórkowej i przesyłania dźwięku poprzez Internet (VoIP). Proces rebalansowania taryf skutkuje wzrostem znaczenia abonamentu i spadkiem przychodów z tytułu połączeń. Niski jest także wzrost efektywności mierzony tempem przychodów przypadających na 1 linię (+1,2%) oraz liczbą łączy przypadającą na 1 zatrudnionego (181). W tym zakresie spodziewana jest poprawa, co wynika z zapowiedzi Zarządu spółki odnośnie przeprowadzenia restrukturyzacji zatrudnienia. Planuje się, że ma się ono zmniejszyć z 60,1 tys. (2001 rok) do około 59 tys. na koniec bieżącego roku. Pozwoliłoby to na zwiększenie liczby linii przypadających na 1 zatrudnionego do 300. Restrukturyzacja wymagać będzie ponoszenia dodatkowych kosztów odpraw (750 mln rezerw w ubr.), natomiast wzrost konkurencyjności wiązać się będzie z wydatkami inwestycyjnymi. Spółka przewiduje, że w roku bieżącym wyniosą one 4,3 mld zł (4,8 mld w roku ubiegłym, planowano 6 mld), z czego 1,4 mld stanowić będą wydatki na PTK Centertel. Łącznie w latach 2002 - 2004 nakłady inwestycyjne mają wynieść 13 mld zł, z czego 7,7 mld wykorzystanych zostanie na rozbudowę sieci. 2,6 mld zł przeznaczone zostanie na projekty IT, natomiast 1,5 mld na usługi transmisji danych. Wydaje się że, wymienione dwa czynniki stanowią główne założenia strategii TP SA: ograniczanie kosztów oraz uzasadniony poziom wydatków inwestycyjnych. TP SA od dwóch lat przeobraża się w Grupę Kapitałową, której głównym celem jest oferowanie usług telekomunikacyjnych w we wszystkich uzasadnionych ekonomicznie sferach (założenia Zarządu spółki). Analizując sytuację poszczególnych podmiotów Grupy można dojść do wniosku, że dojście do punktu równowagi będzie procesem długotrwałym, uwaga ta dotyczy podmiotów o największym znaczeniu dla sytuacji operacyjnej i finansowej Grupy: PTK Centertel, TP Internet oraz Wirtualna Polska. Usługi telefonii komórkowej są w Polsce dostępne od 10 lat. Znamienne, że pierwszym operatorem, już w roku 1992 został Centertel, który obecnie zajmuje na rynku trzecie miejsce. Wynika to ze zmian technologicznych jakie nastąpiły w segmencie telefonii komórkowej, tj. przejścia od systemu analogowego (NMT) do cyfrowego (GSM). Operatorzy, którzy jako pierwsi uzyskali w roku 1996 koncesje GSM (PTC - ERA oraz Polkomtel - PLUS GSM) szybciej zdobyli znaczące udziały w rynku, głównie z powodu konkurencyjnej oferty cenowej i jakościowej. Centertel posiadał koncesję na świadczenie usług w analogowym systemie NMT-450 i z powodu wysokich cen aparatów i usług obsługiwał niewielu klientów - głównie biznesowych. Od roku 1992 do 1995 liczba klientów Centertel wzrosła z 3,5 tys. do 80 tys., podczas gdy w roku 1996, tj. roku uruchomienia telefonii cyfrowej ogółem liczba korzystających z telefonów komórkowych wyniosła 230 tys. a rok później 812 tys. Centertel uzyskał w 1997 licencję na świadczenie usług telefonii cyfrowej w systemie DCS (w 10 dużych miastach) oraz w 1999 roku na terenie całej Polski (GSM), dzięki czemu mógł zacząć konkurować w branży. Koncesje DCS 1800 oraz GSM 900 zostały nabyte przez PTK-Centertel na okres 15 lat. Koncesja UMTS, która wygasa w 2023 roku, została nabyta w 2000 roku. Inna koncesja posiadana przez PTK-Centertel (NMT 450) została nabyta nieodpłatnie i prawo do działania w tym systemie wygasa w 2016 roku. W telefonii cyfrowej stworzono silną markę handlową IDEA i POP (klienci indywidualni) oraz Meritum (klienci biznesowi) i odmienny od konkurencji system taryfikacji i opłat. Głównym źródłem przewagi konkurencyjnej stał się system naliczania opłat - pakietów bezpłatnych minut w ramach abonamentu oraz agresywnej kampanii reklamowo - promocyjnej. Rezultatem prowadzonej polityki konkurencyjności cenowej jest rosnący udział PTK Centertel w rynku telefonii komórkowej oraz wysokie straty notowane przez tego operatora w kolejnych latach. France Telecom (FT), jako mniejszościowy udziałowiec, posiada 34% udziałów w PTK-Centertel , TP SA posiada w tej spółce 66% udziałów. W związku z tym, że FT stanie się wkrótce formalnym, większościowym akcjonariuszem w TP SA należy ten podmiot traktować jako faktycznie sprawujący kontrolę nad PTK Centertel. Telefonia komórkowa jest najintensywniej rozwijającym się segmentem usług telefonicznych. Z tego powodu działalność PTK Centertel stanowić będzie kluczowy element działalności Grupy Kapitałowej TP SA.

Udział w rynku telefonii komórkowej PTK Centertel

W przypadku PTK Centertel można stwierdzić, że firma notuje systematyczny wzrost udziału w rynku. W ciągu ostatnich trzech lat udział zwiększył się z 17,2% do 28%, przy malejącym udziale konkurentów. Warto zauważyć, że w tym okresie nastąpił wzrost liczby użytkowników telefonii komórkowej, tylko w roku ubiegłym liczba użytkowników zwiększyła się o około 40%, do 9,6 mln. Na podstawie tych danych można stwierdzić o rosnącym znaczeniu PTK Centertel przy pozyskiwaniu nowych klientów - w ubr. wskaźnik ten dla Centertel wyniósł 36,3% i był najwyższy w branży.

Udział w pozyskiwaniu klientów PTK Centertel (%)

Struktura użytkowników

W ubiegłym roku PTK Centertel pozyskał 1,63 mln nowych klientów. Wśród nich największy przyrost (podobnie jak w latach poprzednich) następował w usłudze pre-paid POP. Usługa ta od ubr. posiada więcej użytkowników niż oferta abonamentowa IDEA i jest to zgodne z tendencjami w branży. Z powodu wycofywania się ze świadczenia usług w systemie NMT, liczba klientów tego systemu spada. NMT prawdopodobnie wykorzystany zostanie do świadczenia usług w sieci TP SA na obszarach ubogich pod względem infrastruktury telekomunikacyjnej (wiejskie i pozostałe). Ogółem liczba klientów PTK Centertel na koniec ubr. wyniosła 2,75 mln. Tempo wzrostu klientów PTK Centertel wyniosło w ubr. 87%, w 2000 roku 118%, natomiast na rok bieżący prognozowany jest wzrost na poziomie zbliżonym do ubiegłorocznego. W marcu br. firma ta posiadała już 3,1 mln klientów. Obecnie ponad 1,8 mln klientów korzysta z bezabonamentowej usługi prepaid POP, 1,3 mln z abonamentowej usługi Optima oraz z biznesowej oferty Meritum. Około 23 tys. abonentów nadal korzysta z analogowej sieci NMT 450i.

Struktura użytkowników PTK Centertel

Struktura przychodów

Zmiany w strukturze użytkowników skutkują spadkiem miesięcznych przychodów na jednego klienta. Wskaźnik ARPU (Average Revenue per User) spadł w minionym roku do 85 złotych ze 112 w 2000. W usłudze IDEA spadł do 140 ze 154 złotych, a w POP do 31 z 34 złotych. Rosnący udział klientów pre-paid przekłada się w widoczny sposób na ARPU oraz w dalszej kolejności na wyniki finansowe spółki. Spadek ARPU dla PTK Centertel wyniósł w ubiegłym roku 24,1%, natomiast przychody spółki wzrosły o 52,4%. Naszym zdaniem w momencie nasycenia się rynku (stagnacji wzrostu liczby nowych klientów) dojdzie do ograniczenia tempa wzrostu przychodów. Jeżeli PTK Centertel w perspektywie 2-3 lat nie uzyska dodatnich wyników finansowych, to przy utrzymaniu się tendencji spadkowej ARPU (obniżanie taryf i wzrost wskaźnika penetracji) będzie to bardzo trudne do spełnienia w kolejnych latach działalności. Potwierdza to malejący ruch, tj. liczba minut na miesiąc jaka wychodzi z PTK Centertel. Wysokość ARPU dla PTK Centertel kontrastuje z wynikami uzyskiwanymi przez konkurencję. Dla Polkomtela, który jest najbardziej efektywną firmą na rynku, ARPU wyniósł w ubr. 114,5 zł , tj. spadł o 18%.

ARPU dla PTK Centertel

W ubiegłym roku nastąpił mniejszy spadek liczby minut generowanej na miesiąc niż w roku 2000. Może to świadczyć o stopniowym dochodzeniu PTK Centertel do punktu równowagi oraz nasyceniu się rynku. Odwrotnie niż w przypadku ARPU większy spadek (-36,5%) wystąpił w przypadku usługi POP, dla usługi IDEA spadek wyniósł 14,2%. Większa liczba klientów usługi POP generuje czterokrotnie niższy średni przychód miesięczny i jednocześnie spada liczba minut wychodzących w tej usłudze.

MoU (minuty na miesiąc) PTK Centertel

Wyniki finansowe PTK Centertel

Centertel zmniejszył w ubiegłym roku stratę do 603 milionów złotych z 665 milionów rok wcześniej. Spółka wypracowała zysk EBITDA w wysokości 112 milionów złotych wobec 232 milionów straty rok wcześniej. Strata operacyjna spadła w zeszłym roku do 330 milionów złotych z 556 milionów rok wcześniej. Wzrost sprzedaży wyniósł 52,4%, przy czym najważniejszą daną jest osiągnięcie dodatniej EBITDA. Porównanie EBITDA do EBIT wskazuje, że decydujące znaczenie miała w tym wypadku wartość amortyzacji. Spadek o 27% kosztu pozyskania klienta (z 586 zł do 428 zł) pozwala prognozować dalszą poprawę na poziomie EBITDA w następnych latach. Spółka planuje wypracować dodatni wynik netto w latach 2004 - 2005.

Wybrane dane finansowe PTK Centertel

TP Internet www.wp.pl Pozostałe spółki

Oprócz TP SA oraz PTK Centertel w Grupie Kapitałowej znajduje się kilka podmiotów o dużym znaczeniu dla jej działalności operacyjnej i skonsolidowanych wyników finansowych. Do najważniejszych zaliczamy TP Internet sp. z o.o., w skład której wchodzi Wirtualna Polska SA oraz TP Invest sp. z o.o., Incenti SA, Otwarty Rynek Elektroniczny SA oraz TP Teltech sp. z .o.o. TP Internet Sp. z o.o. jest spółką zależną TP SA utworzoną w 1999 roku w celu świadczenia usług w zakresie Internetu, transmisji danych oraz multimediów. Filarami tego segmentu jest portal wp.pl oraz marketplanet.pl. Udziały w spółce Wirtualna Polska SA (będącej właścicielem portalu wp.pl) nabyte zostały w październiku 2001 roku. Sprzedającym 25% kapitału akcyjnego były: Prokom Internet SA, Intel Atlantic Inc. oraz Dom Maklerski Penetrator SA. W wyniku dokonanego w grudniu 2001 roku podwyższenia kapitału, na koniec ubr. TP Internet Sp. z o.o. posiadała 50% plus jedna akcja spółki Wirtualna Polska SA. Portal wp.pl jest drugim najczęściej odwiedzanym w polskim Internecie, po onet.pl. portal notuje średnio około 4,7 mln odsłon dziennie. Marketplanet.pl jest podmiotem organizującym aukcje dla podmiotów gospodarczych, które kupując za pośrednictwem tej firmy mogą obniżać koszty. TP Invest prowadzi działalność doradczą i inwestycyjną, m.in. w zakresie finansowania działalności spółek zależnych i stowarzyszonych. Przedmiotem działalności TP TELTECH Sp. z o.o. jest działalność w dziedzinie telekomunikacji, a w szczególności: monitorowanie sygnałów alarmowych, obsługa sieci miejscowych, sieci wydzielone oraz handel artykułami telekomunikacyjnymi. W 2001 roku TP SA podpisała akt założycielski spółki Otwarty Rynek Elektroniczny SA (ORE). Przedmiotem działalności spółki jest świadczenie usług handlu elektronicznego dla klientów biznesowych. W dniu 18 maja 2001 roku TP SA oraz Prokom Software podpisały akt założycielski spółki INCENTI SA. Przedmiotem działalności Incenti SA jest prowadzenie ośrodków Data Center oraz świadczenie usług ASP, polegających na udostępnianiu oprogramowania osobom trzecim za pośrednictwem Internetu.

Analiza sprawozdań finansowych

Bilans Aktywa Pasywa

Grupa TP jest największym podmiotem polskiej gospodarki biorąc pod uwagę sumę bilansową. Pod względem przychodów ustępuje tylko PKN Orlen, jest więc firmą o bardzo dużym znaczeniu dla krajowej gospodarki. W ubiegłym roku nastąpiła zmiana sytuacji finansowej spółki, głównie w obszarze jakości wyników oraz struktury bilansu. Wzrost sumy bilansowej wyniósł w 2001 roku tylko 5,8%, podczas gdy rok wcześniej było to 24,4%. Ogółem w ciągu ostatnich trzech lat rozmiary GK zwiększyły się o 43%. Tendencją jest rosnący udział majątku trwałego (z powodu inwestycji) i spadkowy kapitałów własnych w źródłach finansowania. Majątek trwały to w 97% rzeczowe składniki majątku: budynki i budowle, urządzenia techniczne i maszyny oraz inwestycje rozpoczęte. Znaczący wzrost występuje w pozycji wartości niematerialne i prawne (+51%), co wynika z posiadania przez spółkę zależną Centertel kosztownych koncesji DCS, GSM i UMTS. Koncesje DCS 1800 oraz GSM 900 zostały nabyte przez PTK Centertel na okres 15 lat w 1997 oraz 1999 roku. Koncesja UMTS, która wygasa w 2023 roku, została nabyta przez PTK Centertel w 2000 roku. Koncesja w zakresie analogowego systemu NMT 450i posiadana przez PTK Centertel została nabyta nieodpłatnie. Prawo TP SA do świadczenia usług telekomunikacyjnych wynika z zezwolenia udzielonego spółce na okres 25 lat na podstawie przepisów ustawy Prawo Telekomunikacyjne, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2001 roku. Ponadto w ubr. nastąpił wzrost wartości firmy o 84 mln zł z powodu nabycia przez spółkę zależną TP Internet sp. z o.o., akcji Wirtualnej Polski SA. W majątku obrotowym na uwagę zasługuje stabilny udział należności oraz spadek udziału najbardziej płynnych składników: papierów wartościowych i środków pieniężnych. Mimo, że GK posiada bardzo rozproszoną grupę klientów i ograniczone jest z tego tytułu ryzyko kredytowe, to w ubr. podwoiła się wartość rezerw na należności wątpliwe (z 442 mln do 844 mln zł). Utworzone rezerwy spowodowały zmniejszenie wartości należności. W 2001 roku kapitały własne GK wzrosły tylko o 1,1%, głównie z powodu słabego wyniku netto Grupy (spadek zysku o 86%). Zasadniczą kwestią jaka powinna być rozpatrywana przy okazji analizy finansowej GK TPSA to wartość rzeczowych nakładów inwestycyjnych, inwestycji kapitałowych oraz źródeł finansowania. W 2001 roku tylko TP SA poniosła nakłady inwestycyjne w wysokości 4,8 mld zł. W latach 2002-2004 GK TP SA planuje zainwestować około 13 miliardów złotych. W ostatnich dwóch latach Grupa Kapitałowa TP SA powiększyła się o nowe podmioty, w związku z tym szczególnie duże nakłady inwestycyjne poniesiono w roku ubiegłym. W 2001 roku dokonano podwyższeń kapitału zakładowego PTK Centertel na łączną kwotę 1,29 mld zł, z czego TP SA wniosła wkład pieniężny w wysokości 851,4 mln zł (66,0% łącznej wartości podwyższenia, proporcjonalne do posiadanego udziału w kapitale). Łączna kwota podwyższeń kapitału zakładowego w TP Internet w 2001 roku wyniosła 251 mln zł. Wszystkie podwyższenia kapitału zakładowego odbywały się w poprzez utworzenie nowych udziałów pokrytych wkładami pieniężnymi. W 2001 roku nastąpiło również podwyższenie kapitału zakładowego TP Invest o 1,6 mln zł. Podwyższenie kapitału nastąpiło poprzez utworzenie nowych udziałów pokrytych wkładem niepieniężnym w postaci akcji i udziałów spółek. Finansowanie odbywa się poprzez zobowiązania długoterminowe, w których 92% denominowane jest w walutach obcych. Z tego 58% to dług w EURO, a reszta w USD. Struktura zobowiązań wskazuje na duże ryzyko walutowe w związku z tak dużą pozycją w EURO i USD. TP SA zabezpiecza się przed zmianami kursów, uwzględniając transakcje zabezpieczające, zadłużenie w walutach obcych kształtuje się na poziomie około 50%. W marcu ubr. TP SA wyemitowała obligacje kolejnej serii E o łącznej wartości nominalnej 500 milionów EURO, które w momencie emisji stanowiły 25% zadłużenia długoterminowego w tej walucie. Ogółem kredyty stanowiły 29% pozycji walutowej na koniec ubr. Emisja Obligacji została przeprowadzona w związku z emisją przez TP SA Eurofinance BV, w ramach uruchomionego w 1999 roku Programu Emisji Średnioterminowych Papierów Dłużnych, o łącznej wartości nominalnej 500 milionów EURO. Do marca ubr. wyemitowano serie Obligacji A-D o łącznej wartości 1,9 mld EURO. Obligacje zostały zaoferowane w trybie emisji niepublicznej, skierowanej wyłącznie do TP SA Eurofinance BV. W dniu 1 marca 2001 roku TP SA Eurofinance BV nabyła wszystkie wyemitowane Obligacje za środki pochodzące z emisji Papierów Dłużnych. Stopa oprocentowania Obligacji wynosi 6,6875% wartości nominalnej w stosunku rocznym. Odsetki płatne są rocznie, z dołu, do dnia 1 marca każdego roku, na podstawie kuponów odsetkowych. Termin wykupu Obligacji wynosi 5 lat od daty nabycia Obligacji i przypada w dniu 1 marca 2006 roku. Wpływy z emisji obligacji wykorzystano na finansowanie zadań inwestycyjnych (360 mln EURO), finansowanie kapitału obrotowego (25 mln EURO) oraz na udzielenie pożyczek PTK Centertel. (110 mln EURO). W związku z koniecznością zrównoważenia pozycji zobowiązań w walutach obcych w stosunku do PLN Zarząd GK postanowił, że źródłami finansowania inwestycji w 2002 roku będą kredyt Europejskiego Banku Inwestycyjnego, emisja obligacji krótkoterminowych denominowanych w złotych, emisja obligacji długoterminowych denominowanych w złotych. Kredyt EBI został zaciągnięty już w grudniu 2000 roku z możliwością udostępniania środków do roku 2003, program emisji obligacji krótkoterminowych jest programem funkcjonującym od grudnia 2001 roku. W lipcu br. TPSA zaciągnęła kredyt długoterminowy w kwocie 350 mln zł.

Rachunek wyników

Zmiany w sytuacji operacyjnej, tj. wolny rozwój telefonii stacjonarnej są główną przyczyną niskiego tempa wzrostu przychodów GK TP SA, tj. o 9,1%, podczas gdy rok wcześniej było to 20,7%. Po raz pierwszy od trzech lat nastąpił szybszy wzrost kosztów wytworzenia (11,6%), w związku z czym Grupa uzyskała stosunkowo niski wyniki brutto na sprzedaży. Niska podstawa brutto oraz wysokie tempo wzrostu kosztów sprzedaży i kosztów ogólnego zarządu jest przyczyną spadku zysku ze sprzedaży o 18%. Jest to pierwszy spadek zysku na sprzedaży od 1995 roku. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku zysku operacyjnego, który obniżył się już o 34%. Najważniejszą pozycją kosztów wg rodzaju w przypadku TP SA są usługi obce (32%), amortyzacja (27%) i wynagrodzenia (24%). Dla TP SA w porównaniu do 2000 roku wzrost kosztów operacyjnych nastąpił głównie w związku ze wzrostem: amortyzacji (o 513 mln, +19%), usług obcych (o 380 mln, +11%). Pozycja pozostałe koszty to wypłaty odpraw i odszkodowań z tytułu restrukturyzacji zatrudnienia - w 2001 roku koszty te wynosiły 303 miliony złotych.

Koszty wg rodzaju TP SA

EBITDA

W ubr. spółka przeprowadziła kolejny etap procesu restrukturyzacji zatrudnienia w wyniku czego zmuszona była utworzyć rezerwy na odprawy dla zwalnianych pracowników. W związku z tym, że rezerwy na restrukturyzację wyniosły 757 mln zł (dla samej TP SA) oraz na należności 342 mln zł, nastąpił tak znaczny spadek wyniku operacyjnego. Szybki wzrost amortyzacji nie skompensował spadku wyniku operacyjnego, który powiększony o amortyzację (EBITDA) obniżył się do poziomu 5,7 mld zł (-6,1%). Marża EBITDA spadła do 32,9%, podczas gdy rok wcześniej wyniosła 38,2%. Wyniki te byłyby jeszcze gorsze gdyby nie wypracowanie dodatniej EBITDA przez PTK Centertel (112 mln). W pierwszym kwartale br. sytuacja uległa poprawie - marża EBITDA wzrosła do 42,4%, przy czym w ujęciu nominalnym wartość samej EBITDA wzrosła tylko o 0,9% w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego.

EBITDA Grupy TP SA i PTK Centertel

Zmiany w sytuacji operacyjnej, wysokie koszty restrukturyzacji oraz pozycja walutowa to czynniki, które zadecydowały o wyniku netto GK TP SA w ubr. Grupa jest głównie zadłużona w walutach obcych, dlatego duży wpływ na koszty finansowe mają kursy walut w PLN i różnice kursowe. Korzystne dla spółki zmiany na rynku walutowym w 2000 i 2001 roku, tj. umocnienie w stosunku do EURO i USD spowodowały, że różnice kursowe nie miały w tym okresie negatywnego wpływu na wynik działalności finansowej. Wartość EURO i USD względem PLN na koniec 2001 roku w stosunku do stanu na koniec roku 2000 spadła odpowiednio o 8,6% (EURO) i o 3,8% (USD). W tej sytuacji spółka poniosła straty na transakcjach terminowych zabezpieczających ryzyko walutowe, koszty transakcji walutowych wyniosły w ubr. 581 mln zł, przychody zaś 376 mln. Saldo wyniosło około 200 mln zł straty i zrównoważyło się z zyskami z różnic kursowych. Ogółem ujemne saldo z operacji finansowych wzrosło do -1,377 mld zł (+28%), mimo że Grupa odnotowała znaczący wzrost przychodów finansowych (+164%) przy równoczesnym wzroście kosztów finansowych o 64%. Wynik netto Grupy spadł w ubr. o 86%, między innymi z powodu zapłaconego bardzo wysokiego podatku dochodowego. Trwałe i przejściowe różnice pomiędzy zyskiem brutto, a dochodem do opodatkowania podatkiem dochodowym spowodowały dla TP SA wzrost podstawy opodatkowania o 1,1 mld zł (+119%). EPS na koniec ubr. wyniósł 0,13 zł, podczas gdy rok wcześniej było to 0,95 zł.

Wyniki 1Q 2002

Pierwsze trzy miesiące br. nie przyniosły zasadniczej zmiany w sytuacji bilansowej Grupy. Pod względem sytuacji przychodowej i dochodowej powtórzona została tendencja z miesięcy poprzednich. Szybszy wzrost kosztów wytworzenia oraz ujemne saldo z pozostałych przychodów i kosztów finansowych są przyczyną bardzo niskiej rentowności Grupy po pierwszym kwartale. Szczególną uwagę zwraca niskie tempo wzrostu przychodów (+4,3%), w związku z czym podstawa do wypracowywanych wyników rośnie bardzo wolno.

Wyniki 1Q 2002 dla GK TP SA

Wskaźniki finansowe

W okresie ostatnich trzech lat wskaźnik rentowności sprzedaży brutto dla GK TP SA utrzymywał się na poziomie powyżej 40% i jego zmiany były nieznaczne. Dużo poważniejsze zmiany nastąpiły na poziomie rentowności operacyjnej, brutto i netto. Obecne pułapy realizowanych marż są minimalnymi i wskazują, że pod tym względem GK TP SA znalazła się w przełomowej sytuacji. Stagnacja w telefonii stacjonarnej i wysokie koszty wejścia na rynek komórkowy będą naszym zdaniem determinować (oprócz zadłużenia) w najbliższych kwartałach finanse spółki. Małe znaczenie majątku obrotowego w strukturze aktywów i wyższe nominalnie zadłużenie krótkoterminowe od kilku lat kształtują minimalną równowagę Grupy w zakresie płynności. Największy deficyt kapitału obrotowego wystąpił na koniec ubr. Obecnie sytuacja jest unormowana w większym stopniu - dzięki niskiemu stanowi zapasów nie ma dużej różnicy pomiędzy podstawowym, a szybkim wskaźnikiem płynności. Od dwóch lat utrzymują się stałe proporcje zadłużenia Grupy TP SA. Wskaźnik ogólnego zadłużenia jest na wysokim ale optymalnym poziomie biorąc pod uwagę rozmiary spółki, to samo dotyczy wskaźnika zadłużenia kapitału własnego. Generalnie zadłużenie wynikające ze struktury pasywów określamy jako stabilne, czynnikiem ryzyka są parametry umów kredytowych, które mogą powodować okresowe pogorszenie oceny kredytowej spółki. TP SA zawarła umowy kredytowe i umowy gwarancji, które zawierają warunki oparte na wskaźnikach finansowych. Wskaźniki obliczane są na podstawie danych nieskonsolidowanych, sporządzanych wg Polskich Standardów Rachunkowości. Dane są raportowane co sześć miesięcy, poszczególne wskaźniki powinny wynosić: stosunek zadłużenia netto do EBITDA nie powinien przekraczać wartości 2,5, stosunek EBITDA do kosztów odsetek powinien kształtować się na poziomie nie niższym niż 2,5, wartość Kapitałów własnych netto powinna wynosić co najmniej 6,5 mld PLN. Wskaźnik zadłużenie netto/EBITDA na koniec roku 2001 osiągnął poziom zbliżony do wartości granicznej, co wynikało z utworzenia w IV kwartale ubr. rezerw w wysokości 757 mln zł na restrukturyzację zatrudnienia w latach 2002-2004, obciążających wynik operacyjny. Wyniki czwartego kwartału będzie miał znaczenie przy obliczaniu wskaźnika na półrocze br. Zarząd spółki przewiduje, że istnieje ryzyko nieznacznego przekroczenia tego wskaźnika. Jednocześnie z uwagi na jednostkowy charakter skali rezerw utworzonych w czwartym kwartale ubr. sytuacja w zakresie opisanym powyżej powinna wrócić do normy z końcem br. W dniu 11 czerwca br. Zarząd TP SA osiągnął porozumienie, zgodnie z którym spółka uzyskała zgodę na jednorazowe podwyższenie poziomu granicznego wskaźnika, definiowanego jako stosunek zadłużenia netto do EBITDA, zawartego w niektórych umowach kredytowych i umowach gwarancji. Zgodnie z porozumieniem, wielkością graniczną tego wskaźnika będzie dla najbliższego okresu sprawozdawczego wielkość 3,0 (zamiast 2,5). Najbliższa weryfikacja zgodności wielkości poziomu zadłużenia TP S.A. z warunkami ustanowionymi w tych umowach obejmować będzie dane finansowe za okres 12 miesięcy kończących się w dniu 30.06.2002 roku. Otrzymanie niniejszej zgody oznacza, że obecnie nie istnieje ryzyko, związane z możliwością nie spełnienia przez TP SA jednego z warunków zawartego w niektórych umowach kredytowych i umowach gwarancji. W szczególności nie będzie podstaw do tego, aby niespełnienie tego warunku mogło spowodować konieczność natychmiastowej spłaty zadłużenia o łącznej wartości na dzień 31 grudnia 2001 roku 12.844.771 tysięcy złotych. W zakresie aktywności Grupa ma ustabilizowaną sytuację, w pierwszym kwartale br. nastąpiło obniżenie czasu rotacji należności i zobowiązań, nie uległ zmianie czas rotacji zapasów oraz aktywów.

Wycena

Metoda porównawcza TP SA na tle branży

Wycena porównawcza oparta na wskaźnikach wyceny rynkowej wskazuje na bieżące niedowartościowanie akcji GK TPSA. Poszczególne wskaźniki obliczone zostały dla znaczących europejskich operatorów telekomunikacyjnych, uwzględniając wyniki 2001 roku. miarodajnymi wskaźnikami w celu uzyskania wyceny porównawczej są P/Sales oraz P/BV. Ponieważ GK TPSA osiągnęła w ubr. bardzo niski wynik netto oraz cztery z analizowanych spółek zanotowały straty, w związku z tym wycena uwzględniająca wartości wskaźnika P/E nie jest uzasadniona. Dla wartości średnich sektora telekomunikacyjnego bieżąca cena akcji GK TPSA powinna się kształtować na poziomie od 15,76 zł (P/BV) do 15,81 zł (P/Sales). Uzyskana wycena metoda porównawczą jest zbliżona do wartości jednej akcji GK TPSA oszacowanej metodą DCF (15,20 zł).

Wskaźniki wyceny rynkowej spółek telekomunikacyjnych

Metoda DCF Założenia:

CE (cash earnings) - nadwyżka finansowa wyrażona jako zysk netto plus amortyzacja. Wycena opiera się na prognozie zdolności Grupy TPSA do generowania nadwyżki finansowej w ciągu najbliższych 5 lat. Sporządzona przez nas prognoza jest bardzo ostrożna i opiera się na założeniu, że w perspektywie najbliższych 5 lat Grupa bardzo wolno dochodzić będzie do rentowności netto zbliżonej do poziomu 4-5%. Prognozujemy, że w roku 2001 przychody wzrosną o 3,9%, zysk netto wzrośnie do 720 mln zł, natomiast w ciągu następnych czterech lat będzie rósł w tempie 5% rocznie. Od roku 2006 zysk netto wzrastał będzie o 2% rocznie. Stopę dyskonta stanowi rentowność 5-letnich obligacji skarbowych oferowanych podczas ostatniego przetargu pomnożona przez stawkę bazową 1,5 co stanowi premię za ryzyko (możliwe stawki bazowe: 1,1 1,3 1,5).

Analiza techniczna notowań Spółki

Akcje TP SA zadebiutowały na GPW w dniu 18.11.1998 roku. Kurs podczas pierwszego notowania wyniósł 16,90 zł, tj. był wyższy od ceny emisyjnej akcji w ofercie publicznej o 11,18% (bez uwzględnienia dyskonta). Po kilkutygodniowym spadku ceny (ustanowione zostało minimum na poziomie 15,50 zł), od początku 1999 roku kurs rozpoczął kształtowanie trendu wzrostowego, czego rezultatem było notowanie akcji na poziomie 29,50 zł (wzrost o 90%). Kolejna fala wzrostowa w okresie październik 1999 - luty 2000 przyniosła wzrost kursu do 40,00 zł (+110%), co jest historycznym maksimum kursu. Od marca 2000 roku akcje TP SA znajdują się w trendzie spadkowym, kurs zniżkował o 73,8% do 10,50 zł. Cena ta jak dotychczas wyznaczała historyczny minimalny poziom, jednak została nieznacznie przebita dniu 3 lipca br. (10,45 zł) w cenach zamknięcia i dość znacząco biorąc pod uwagę minimum dzienne (9,90 zł). W perspektywie długoterminowej wymieniony poziom ma decydujące znaczenie dla akcji TP SA i jest silnym wsparcie przed kolejną falą deprecjacji. Z uwagi na znaczny zakres spadku ceny do analizy zachowania kursu bardziej pomocna wydaje się skala logarytmiczna niż liniowa. Potwierdza to zachowanie kursu spółki, który w korekcie wzrostowej głównego trendu spadkowego 03/2000 - 09/2001 osiągnął pułap 38,2% zniesienia (17 zł). Głównymi ograniczeniami (oporem) przy utrzymaniu się ponad wsparciem przy 10,50 zł dla kursu TP SA będą poziomy: 12-12,50 zł oraz następnie 15 zł. Wynika to z analizy poziomów oporu oraz zniesienia wg Fibonacciego, a także średnich w układzie dziennym i tygodniowym . Analiza krótkoterminowa wskazuje, że po okresie głębokiego wyprzedania, kurs korekcyjnie wzrósł do 11,30 zł, oscylatory znalazły się na poziomie wskazującym na krótkoterminową poprawę sytuacji. Tendencja średnioterminowa nie jest obecnie przesądzona i prawdopodobne jest testowanie ostatniego minimum lub nawet spadek (do 5%) poniżej ceny 10,45 zł.

Niniejsza analiza udostępniana jest nieodpłatnie. Dom Maklerski AmerBrokers nie ponosi odpowiedzialności za szkody poniesione w wyniku decyzji inwestycyjnych podjętych w oparciu o ten dokument. Niniejsza analiza podlega ochronie wynikającej z Ustawy z dnia 04.02.94. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.Nr 24,poz.83). W szczególności nie jest dozwolone powielanie i rozpowszechnianie powyższego bez zgody DMA. Źródło danych - prospekty emisyjne, raporty finansowe, informacje prasowe.

Źródło: Energis PLC

Źródło: TP SA

Na podstawie raportów bieżących TPSA

Dom Maklerski AmerBrokers S.A.

1

Wydział Analiz AmerBrokers 24

---