LITERATURA POZA KRAJEM

III. PROZA

6. KRAJ LAT DZIECINNYCH

KRAJ LAT DZIECINNYCH

• inicjatywa Mieczysława Grydzewskiego

• Londyn 1942

• antologia wspomnień

• idealizowanie przeszłości i wspomnień

• teksty publicystów, pisarzy, żołnierzy

• szczególnie Kresy, warstwa ziemiańska

• opisywane miejsca:

• Kraków; Zdzisław Czermański, Karol Estraicher, Zygmunt Nowakowski

• Lwów (Tymon Terlecki Z innego brzegu)

• Inflanty (Kazimiera Iłłakowiczówna)

• Galicja (Marian Kukiel)

• Petersburg (Stanisław Mackiewicz Futrzane i smaczne)

• Kijów (Karol Zbyszewski)

• Nadwołże (Maria Kuncewiczowa Powrót)

• Wołyń (Ksawery Pruszyński Na czarnym szlaku)

• okolice Dniestru (Jerzy Stempowski W dolinie Dniestru)

• wzorzec dla wspomnień w czasopismach

• twórcy:

• Karol Estraicher Nie od razu Kraków zbudowano

• Maria Danilewiczowa Blisko i daleko

• Zygmun Haupt (1907- 1975)

• spontaniczne błyski pamięci

• Podole, Lwów

• środowisko ziemiańsko- przemysłowe

• precyzja

• prezentowanie zgodnie z porządkiem zapamiętania, a nie zgodnie z odgórną zasadą porządkująca

• unikanie sentymentalizmu

• unikanie odgórnego schematu

• odtworzenie wypowiedzi mówionych (mowy wiązanej

****************************************************************

7. POWRÓT NA WIEŚ

• charakterystyka:

• temat rzadki na emigracji

• twórcy:

• Jerzy Pietrkiewicz Po chłopsku 1941

• powieść powstawała w drodze- od Warszawy, przez Rumunię do Anglii

• powieść z tezą

• odporność chłopów na zakusy polityczne

• wieś Florianki

• przygotowania do wojny 1920

• próba poprawy mentalności chłopskiej i jej zaangażowania w odbudowę

• partie dyskursywne zawierające poglądy autora

• nadrzędność historii i prawdy historycznej

• braki kompozycyjne

• przesadna poetyckość i metaforyzacja prozy

• splecenie rytmu życia chłopskiego z rytmem przyrody

• Floraian Czarnyszewicz (1895- 1964) Nadberezyńcy

• powst. w Argentynie

• konwencja XIX-wiecznego realizmu

• akcja 1911- 1920 między Berezyną a Dnieprem na Białorusi

• osady ludności polskie i ich walka o utrzymanie polskości

• opieranie się rusyfikacji

• manifestowanie w szkole polskiej mowy

• nieśpieszny, leniwy nurt fabuły, brak skrótów

1

---