2. Misja oraz kluczowe wartości w zarządzaniu przedsiębiorstwem

Wartość - to najbardziej ogólny wzorzec postępowania, wyidealizowana norma, a więc pojęcie, w oparciu o które konstruowane są bardziej uszczegółowione normy społeczne, środowiskowe i kulturowe. Za wartość uznaje się wszystko to, co cenne, a to, co cenne wyznaczane jest przez ludzkie potrzeby i pragnienia.

Model zarządzania przez wartości (ang. Managing by Values - MBV) tworzy ramę dla współczesnych liderów i menedżerów. MBV jest ważny w procesie zarządzania organizacjami w złożonym środowisku.

MBV może być zdefiniowane jednocześnie jako filozofia i praktyka zarządzania, ponieważ koncentruje się na najważniejszych wartościach organizacji i ich zgodności z celami. Badania naukowe potwierdziły, że kluczem do zrozumienia zachowania złożonych systemów jest zrozumienie wartości, które każdy z nich w sobie zawiera. Systemy wartości to motywatory, które kształtują zachowania jednostek, organizacji i społeczeństwa. Zarządzanie przez wartości dla pracownika jest powiązaniem procesu pracy z procesem zaspokajania potrzeby własnej godności. W firmie powstaje samokontrola w zespołach i samokontrola osobista, podnosi się dzięki temu jakość pracy, zwiększa się także identyfikacja i lojalność pracowników.

Narzędzia zarządzania przez wartości to:

• Misja,

• Wizja,

• Wartości ważne dla firmy - Kodeks Wartości

Misja przedsiębiorstwa jest publiczną częścią planu strategicznego. Opisuje wizję firmy, jej profil działania oraz zamierzenia, które chce osiągnąć w dłuższym okresie, a także uzasadnienie, dlaczego warto wybrać tę organizację na swojego partnera.

M.E. Porter uważa, że misja to „odrobina poezji w firmie”, określa ona główny cel istnienia przedsiębiorstwa, odróżniający ją od innych firm. Powinna powstać po szczegółowym zasobów wewnętrznych organizacji oraz otoczenia, w którym przedsiębiorstwo działa i być zaczątkiem oraz wyznacznikiem tworzonej strategii.

Na ogół misja składa się z następujących elementów:

• Zakresu produktowego obsługiwanych segmentów firmy

• Geograficznego obszaru działalności

• Sposobu osiągnięcia przywództwa konkurencyjnego obecnie i w przyszłości

Misja firmy:

• Przesłanie kierowane na zewnątrz i do wewnątrz przedsiębiorstwa

• Powód istnienia przedsiębiorstwa i cechy odróżniające je od innych przedsiębiorstw

• Sposób postrzegania, image przedsiębiorstwa

• Określenie kierunku działania i alokacji zasobów

• Odgrywa rolę motywacyjną dla pracowników i wzbudza zainteresowanie otoczenia

Misja powinna być tak sformułowana, by z jednej strony jednoznacznie określała powód istnienia przedsiębiorstwa, a z drugiej - by była na tyle ogólna, by nie musiała ulegać częstym zmianom.

Dobrze sformułowana misja przyczynia się do (funkcje misji):

• Określenia pola działania przedsiębiorstwa

• Form zaspokajania potrzeb klientów i stosowanych metod działania

• Ukierunkowywania działań na spełnienie misji i integrację załogi

• Określenia tożsamości przedsiębiorstwa i jego wizerunku

• Zespolenia działań dla realizacji misji oraz

• Łatwego formułowania celów przedsiębiorstwa

Precyzyjnie sformułowanie misji firmy i jej konsekwentna realizacja prowadzą do ukształtowania osobowości przedsiębiorstwa i jego społecznego wizerunku (image).

Misja jest zasadą działalności gospodarczej, której charakter określa kierownictwo organizacji na podstawie przyjętych kryteriów, np.: preferencji klientów, oferowanych produktów, przewagi konkurencyjnej. Jest ona charakterystyczną rolą przedsiębiorstwa wyrażającą jego odrębność. Jest ona często formułowana w sposób emfatyczny, z polotem i brakiem autentyzmu. Może stanowić pewne hasło identyfikujące pracowników z firmą i jej celami. Buduje image firmy. Misja określa szczegółowe cele jakie ma spełniać przedsiębiorstwo w zaspokojeniu potrzeb.

Misją organizacji jest powód jej istnienia, wyróżniający ją od wszystkich innych. Misję można opisać w kategoriach wyrobów i rynków, usług i klientów. Misję organizacji przekłada się na zadania, które musi wykonać organizacja, by zrealizować cel. Definiowanie misji organizacji jest głównym krokiem w formułowaniu celów.

Misja powinna być nastawiona na rynek, ważne jest czyje i jakie potrzeby zaspokaja firma oraz co stanowi w ofercie przedsiębiorstwa istotną dla nabywcy wartość skłaniającą do skorzystania z niej.

Identyfikacja misji:

• Kto jest klientem?

• Czy klienci reprezentują cały rynek czy segmenty?

• Rynek krajowy czy zagraniczny?

• Co firma sprzedaje?

Misja wyraża filozofię firmy w takich kwestiach jak:

• Zakres obsługiwanych rynków

• Kształtowanie produktu

• Aspiracje dotyczące pozycji rynkowej

• Stosunek do innowacji i rozwoju technologii

Misje kształtuje:

• Historia firmy

• Preferencje zarządu

• Otoczenie

• Zasoby

• Kompetencje w branży

Adresatami misji firmy są - wszystkie osoby, grupy społeczne, instytucje, firmy, które mają wpływ na jej działalności - pomagają lub przeszkadzają w osiąganiu sukcesów.

Rola misji:

• Proces formułowania misji zmusza kierowników poszczególnych jednostek organizacyjnych do określenia elementów stojących u podstaw ich działalności.

• Misja klaruje generalny kierunek działania firmy oraz ułatwia kierownictwu i pracownikom uchwycenie zasadniczych elementów tworzących przewagę konkurencyjną firmy na rynku, w długim okresie czasu.

• Środek komunikacji wewnątrz firmy i na zewnątrz. Misja ułatwia zakomunikowanie pracownikom celów firmy oraz informowanie akcjonariuszy, dostawców, klientów.

Misja powinna być:

• Łatwa do zdefiniowania i łatwa do zakomunikowania.

• Oparta na wartości produktu globalnego, z punktu widzenia klienta i potrzeb rynkowych jakie produkt zaspakaja.

• Odpowiadać na pytanie: dlaczego klienci wolą kupować u nas niż u konkurencji?

• Zdefiniowana na pojęciach: potrzeba, klient, produkt, przewaga konkurencyjna.

• Motywująca.

• Odzwierciedlać planowaną politykę firmy względem: klientów, dostawców, dystrybutorów, konkurencji. Ta polityka może być przedstawiona w formie wizji firmy.

Zasady formułowania misji:

• Zwięzłość (lakoniczność)

• Elastyczność (możliwość zmian)

• Oryginalność

Wizja stanowi pewien obraz przyszłości firmy i jej docelowej pozycji na rynku. Jest zestawem dążeń i aspiracji związanych z działalnością przedsiębiorstwa, pewnym wyobrażeniem przyszłości powstałym na podstawie wyników różnego rodzaju analiz oraz własnej wyobraźni menedżera.

Wizja powinna pokazywać możliwe do osiągnięcia wyniki i kierunki, do których przedsiębiorstwo ma zmierzać, aby zająć upragnioną pozycję w przyszłości.

Wizja to obraz organizacji w przyszłości, odpowiedź na pytanie: czym chcemy, by organizacja była, realizując swoją misję.

Wizja jest opisem wizerunku przedsiębiorstwa w odległej przyszłości, przy założeniu wystąpienia

korzystnych uwarunkowań. Jest to koncepcja pewnego modelu organizacji w przyszłości.

Cele - to przyszłe stany, które są pożądane przez ludzi i przez nich formułowane.

Cele pełnią cztery podstawowe funkcje:

1. Stanowią wskazówkę i nadają jednolity kierunek działaniom pracowników firmy.

2. Praktyka ich ustalania wpływa na planowanie.

3. Mogą być źródłem motywacji dla pracowników firmy.

4. Stanowią skuteczny mechanizm oceny i kontroli.

Cele przedsiębiorstwa powinny precyzyjnie określać jego przyszłą pozycję i odnosić się do:

• Zasad działania (np. zapewnienie zysków właścicielom, utrzymanie rentowności, płynności finansowej itp.)

• Poszczególnych obszarów działalności (pieniężnych, rzeczowych, socjalnych).

Cel definiowany jest również jako to, co firma powinna osiągnąć, aby wypełnić swoją misję. Cele powinny być wyrażone wartościowo i w określonych ramach czasowych (krótko- i długoterminowe) oraz określać zakres wpływu (cele całej firmy i dla sfer funkcjonalnych).

Formułowanie celu to proces zawierający elementy:

• Identyfikowanie kluczowych funkcjonalnych sfer, dla których mają być realizowane cele

• Określenie ich wielkości liczbowej (umieszczenie celu na takim poziomie, aby był on możliwy do zrealizowania)

• Określenie zakresu czasowego celów

• Przedstawienie celów w formie pisemnej (poprawnie przedstawiony cel powinien być jasny, zwięzły, niedwuznaczny oraz w takiej formie, która ułatwi określenie w przyszłości, czy został wypełniony, czy nie, cel musi być również zgodny ze strategią firmy)

http://mfiles.pl/pl/index.php/Zarz%C4%85dzanie_przez_warto%C5%9Bci

Z. Drążek, B. Niemczynowicz: Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem; PWE Warszawa 2003 s.31

M. Strużycki (red.): Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem; SGH Warszawa 1999 s.147

Z. Drążek, B. Niemczynowicz: Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem; PWE Warszawa 2003 s.31-32

Z. Drążek, B. Niemczynowicz: Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem; PWE Warszawa 2003 s.33

A.K. Koźmiński, D. Jemielniak: Zarządzanie od podstaw. Podręcznik akademicki; Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne Warszawa 2008 s.18

Z. Drążek, B. Niemczynowicz: Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem; PWE Warszawa 2003 s.35-39

M. Strużycki (red.): Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem; SGH Warszawa 1999 s.149-150

1

3

---