CYTATY:
„Tyle mamy władzy ile wiedzy” Francis Bacon
„Umysł nie jest doskonały” Francis Bacon
„Chory psychicznie to bogacz, który wszystko stracił, upośledzony umysłowo to biedak od urodzenia” Filip Pinel
„Oczekując na to, by medycyna potrafiła wyleczyć, będziemy starali się zrobić wszystko, by dzieci mogły skorzystać z dobrodziejstw wychowania” Edward Segwin
„Pozwól mi to zrobić samemu” Maria Montessori
„Nauczyciel musi stać się bierny, aby dziecko mogło stać się aktywne” Maria Montessori
„Od dziecka samego uczyć się należy metod wychowawczych, przez dziecko doskonalić teorię i praktykę wychowawcy” Maria Montessori
„Każda niepotrzebna pomoc jest przeszkodą w rozwoju” Maria Montessori
„Ludzka istota jest możliwością” Lew Wygotsky
„Wszystko w przyrodzie ma swój właściwy czas, którego przegapić nie można” - okresy sensytywne E. Hurlock
„Nie ma kaleki, jest człowiek” - M. Grzegorzewska
„Nie za wcześnie nie za późno, ale jak w sam raz” -
* Zabawa jest kluczem dorosłych do poznawania świata dziecka.
OSOBOWOŚCI:
JAN AMOS KOMEŃSKI (1592-1670) - przedstawiciel pedagogicznej myśli oświeceniowej. Jeden z największych myślicieli pedagogicznych.
FRANCIS BACON - wnioskowanie indukcyjne - istotą indukcji nie jest wyliczanie przypadków, lecz odnajdywanie stałych zależności między cechami. Bacon krytycznie zapatrywał się na umysł ludzki. Z nim związane są „złudzenia umysłu”. Najlepszym narzędziem dla uzyskania prawdziwej wiedzy jest EKSPERYMENT!
ISAAC NEWTON - pogłębił związki między filozofią a przyrodoznawstwem, wprowadzając w refleksję humanistyczną zasadę poznawania przez DOŚWIADCZENIE (podstawa poznania naukowego).
JOHN LOCKE (1632-1704) - przedstawiciel nowożytnego empiryzmu genetycznego, wprowadził zasadę doświadczenia jako pierwotnego źródła wszelkich idei oraz zasady niezapisanej karty umysłu (TABULA RASA), które przyczyniły się do rozwoju teorii wychowania.
JOHN MILL (1806 - 1873) - pojęcia ogólne są poprzedzane jakimś doświadczeniem, a doświadczenie jest zawsze doświadczeniem jednostkowym; dzięki indukcjonizmowi możemy dojść do ogółu (DEDUKCJA)
WILHELM MAXYMILIAN WUNDT (1832-1920) - założył w Lipsku pierwsze na świecie Laboratorium Psychofizjologii; przedstawiciel psychologii eksperymentalnej. Za najważniejszą metodę badawczą uważał INTROSPEKCJĘ!
KAZIMIERZ TWARDOWSKI - pierwsza pracownia psychologiczna w Polsce
JAN WŁADYSŁAW DAWID (1859 - 1914) - stworzył test obrazkowy przeznaczony do rozpoznawania inteligencji przy pomocy badania sprawności dzieci w myśleniu przyczynowo-skutkowym.
RAYMOND CATTEL - w 1971 zaproponował podział na inteligencję płynną (ogólna zdolność warunkująca sprawność czynności intelektualnych, biologia, genetyka) i skrystalizowaną (ogół zdolności rozwijanych wskutek zastosowania inteligencji płynnej w życiu)
ALFRED BINET - stworzył pierwszy test inteligencji. Podjął się opracowania testów do diagnozy dzieci opóźnionych w rozwoju umysłowym, niezdolnych do korzystania z nauki w szkołach publicznych. Jego zdaniem osoby upośledzone nie wyróżniają się tym, że ich myśli są: nieukierunkowane, nieprzystosowane, niepoddane skutecznej kontroli.
CESARE LOMBROSSO - włoski psychiatra, kryminolog; odrzucał ustalenia szkoły klasycznej kryminologii. Głosił, że przestępczość jest dziedziczna! Jest twórcą teorii, która głosiła, że przestępca to człowiek, którego zachowanie oraz poziom moralności jest charakterystyczny dla ludzi z odległych epok. Przestępca to człowiek, którego morale i zachowanie są opóźnione.
WILHELM STERN - wyprowadził pojęcie ilorazu inteligencji IQ rozumianego jako iloraz wieku umysłowego dziecka do wieku życia
BARBARA INHELDER - jej badania wskazały na istotne fakty diagnostyczne, że:
1) osoby z UM rozwijają się zgodnie z tymi samymi okresami i etapami rozwoju co osoby w normie,
2) rozwijają się wolniej,
3) rozwój osób UM zostaje zahamowany na poziomie zależnym od stopnia UM
LONG DOWN - wprowadził termin „idiom savant” na określenie osób opóźnionych w rozwoju, o niskich wynikach w testach inteligencji i jednocześnie bardzo uzdolnionych w konkretnych dziedzinach (autyzm).
A.TREFFERT - uważa, że przypadki savant można odnotować w takich dziedzinach jak matematyka, plastyka, muzyka. Osoby te dysponuję fenomenalną pamięcią.
DAVID FELDMAN - model rozwoju zdolności (U - uniwersalny, C - kulturowy, D-B - konkretna dziedzina, I - wąska dziedzina uzdolnienia, U - unikatowy)
JEAN PIAGET - model koncepcji rozwoju poznawczego. Był przedstawicielem Konstruktywizmu. Czynniki rozwoju: asymilacja/akomodacja/myśli operacyjne/stałość/równoważenie struktur poznawczych
JEAUNETTE VOS- model programu nauczania: rozwój osobisty, uczenie się, nauczanie wiedzy przedmiotowej
MARIA MONTESSORI - metoda oparta na tym, że obserwacja jest kluczem dorosłych do poznania świata dziecka.
LEW WYGOTSKY - teoria społeczno-kulturowa. Był przedstawicielem Konstruktywizmu.
JEROME BRUNER - w 1976 wprowadził pojęcie RUSZTOWANIA, asymetryczne relacje dziecka z dorosłym. Był przedstawicielem Konstruktywizmu.
Każdy człowiek w momencie narodzin otrzymuje trzy „dary Natury”:
Absorbująca psychika - umiejętność spontanicznego, bezproblemowego przyjmowania sygnałów z otoczenia.
Polaryzacja uwagi - oznacza bardzo silna koncentrację dziecka na wykonywanym działaniu. Faza szczególnej wrażliwości. Zjawisko głębokiego i długotrwałego zainteresowania jednym przedmiotem lub jedną czynnością to
Faza szczególnej wrażliwości - (trwające pewien określony czas zdolności najpełniejszego rozwoju takich umiejętności jak mowa, ruch, doskonalenie zmysłów)
Efekt Flynna - systematyczny wzrost IQ od początku XX wieku
Rodzaje inteligencji:
Inteligencja kognitywna - sprawność umysłowa
Inteligencja werbalna - zdolność wypowiadania się
Inteligencja emocjonalna - radzenie sobie z emocjami i wpływanie na innych
Inteligencja społeczna - zdolność przystosowania się i wpływania na środowisko społeczne
Inteligencja twórcza - zdolność do generowania nowych pojęć lub ich nieoczekiwanych połączeń
Językowa - pisarze, poeci, dziennikarze
Logiczno-matematyczna - matematycy, inżynierowie
Wizualno-przestrzenna - architekci, malarze
Muzyczna - kompozytorzy, dyrygenci, stroiciele
Kinestetyczna - tancerze, sportowcy
Interpersonalna (społeczna) - politycy, nauczyciele
Interpersonalna (intuicyjna) - powieściopisarze, filozofowie
Grecy („diagnoza” - Hipokrates) dzielili ludzi na 4 typy:
Cholerycy - energiczni, szybko reagujący
Flegmatycy - ociężali, wolno reagujący
Sangwinicy - porywczy, zacięci
Melancholicy - zniechęceni, depresyjni
Przestrzeń stawania się diagnostą:
Lupa - wnikliwość, dokładność
Wejście w relacje bezpośrednie z osobami niepełnosprawnymi
Poszukiwanie, wyszukiwanie (różne źródła)
Wrażliwość, uczuciowość
Osoba, którą się poznaje jest w centrum
Wątpliwość, niepewność
Wyjście poza dziecko, obserwacja otaczającego ją świata
Warsztat - diagnosta jest indywidualistą
Wiek umysłowy - względny poziom rozwoju intelektualnego dziecka na tle innych dzieci
Rozwój nieharmonijny - gdy poszczególne sfery rozwijają się w innym tempie
Opóźnienie rozwoju intelektualnego - aktualny rozwój umysłowy dziecka nie odpowiada wiekowi życia większości jego rówieśników i środowisku, z którego pochodzi
Zaniedbanie środowiskowe - ogólne obniżenie wydolności w uczeniu się, dzieci wyraźnie ustępują swym rówieśnikom, niskie wykształcenie rodziców nasila trudności dziecka
Deprywacja środowiskowa - braki w środowisku rozwojowym dziecka szczególnie do 6 r.ż
Rodzaje deprywacji:
Percepcyjna: zbyt mało bodźców percepcyjnych
Intelektualna: niedostateczny rozwojowo kontakt z dorosłym
Emocjonalna: dziecko czuje się źle, dominują złe emocje
Savant - wąskie, wyspowe zdolności, rozwinięte na o wiele wyższym poziomie, niż inne
Wybitne osoby z dysleksją - Hans Christian Andersen, Albert Einstein
MASTER - myśl o sukcesie, absorbuj informacje, szukaj znaczenia, trenuj pamięć, eksponuj to, cvo umiesz, rozmyślaj o tym, jak się nauczyłeś
Metoda Marii Montessori:
Nauczyciel - obserwator
Kwestionariusz rejestrowania zmian w rozwoju dziecka
Samodzielność motoryczna
Wyodrębnianie siebie spośród innych
Samoocena
Strefa Najbliższego Rozwoju: (Wygotsky)
Różnica między tym, co dziecko samo potrafi (Strefa Aktualnego Rozwoju), a tym co robi przy pomocy (Strefa Oddalonego Rozwoju); współpraca, naśladownictwo, pomoc staje się „rusztowaniem”
Galina Dolya, Nikola Vera Kasa - program „Klucz do uczenia się”, Jak, a nie co: jak się uczyć, a nie czego.
Podstawy wynikają z teorii Wygotskiego
Myślenie symboliczne
Celem jest zdobycie narzędzi umożliwiających postęp
Konstruktywizm
Teoria zmiany poznawczej, konstruowania schematów poznawczych
Rozwój przebiega etapami
Dojrzewanie poznawcze jest podstawą diagnostyczną
Dziecko jest badaczem i ekspertem, a jego umysł jest zdolny tworzyć indywidualne reprezentacje świata
Przedstawiciele: Wygotski, Piaget, Bruner
Reprezentacja świata w umyśle dziecka (Jerome Bruner):
Enaktywna (zaangażowanie mięśni i spostrzeżeń, manipulacje, przemieszczanie się; konkret-konkret-model)
Ikoniczna (zaangażowanie wyobrażeń, najczęściej w postaci ilustracji; schemat)
Symboliczna (świat przedstawiany za pomocą symboli, np. H2O - najtrudniejszy do opanowania przez dziecko; symbol)
Wybrane tezy teorii konstruktywistycznych dla edukacji:
Rozwój dziecka przebiega w wyznaczonym kierunku zgodnie z określonymi etapami, stadiami oraz tempem rozwoju,
Konstrukcje praktyczne, konkretne konstrukcje hipotetyczne, abstrakcyjne
Organizowanie zróżnicowanego nauczania
Nauczyciel ma za zadanie organizować takie sytuacje edukacyjne, które dadzą uczniom możliwość działań poznawczych, samodzielnych doświadczeń, ważne są aktywne metody nauczania