Zestaw A

1. wymień funkcje prognozowania i opisz jedną z nich:

-funkcja poznawcza

-preparacyjna( decyzyjna)

-strategiczna

-ostrzegawcza

-weryfikacyjna

-aktywizująca

Funkcja poznawcza- każda prawidłowo sporządzona prognoza jest najbardziej prawdopodobnym obrazem przyszłości. Z niej można dowiedzieć się o tendencjach rozwojowych badanych zjawisk i procesów, wpływu na nie różnych czynników, siły i rodzaju współzależności między procesami, możliwościach i ograniczeniach rozwojowych itp. Na podstawie tych informacji poznajemy przyszłość .Jest to jednocześnie funkcja poznawcza( informacyjna).Uzyskane z prognoz informacje umożliwiają, ułatwiają lub usprawniają wyznaczanie celów i określenie warunków działania.

2. wymień etapy procesu prognozowania i omów wybór metody prognozowania:

Etapy procesu prognozowania:

• określenie zakresu prognozowania;

• określenie horyzontu prognozowania;

• wybór metody prognozowania;

• zbiór informacji;

• wykonanie obliczeń;

• ocena trafności i realności prognozy;

• monitorowanie.

Wybór metody prognozowania:

• cel prognozy;

• specyfika rozpatrywanej sytuacji prognostycznej;

• charakter zmian prognozowanego zjawiska;

• właściwości metod prognozowania;

• horyzont czasu objęty prognozą;

• rodzaj i zakres dostępnych danych statystycznych;

• możliwości techniczne, osobowe;

• koszty zastosowania określonych metod.

3. zadanie (przedstawiony szereg, trzeba było podać jakimi metodami mozemy go zaprognozować i uzasadnić)

4. jak możemy uzyskać zmienne objaśniające na okres prognozowania

5. przedstawiony szereg czasowy i postać funkcji trendu, zweryfikować merytorycznie prognozę

6. jakie znasz mierniki dokładności prognoz i do czego służą
Mierniki ex ante - obliczane są jednocześnie z prognozą. Na ogół podawana jest spodziewana wartość odchyleń rzeczywistych zmiennej prognozowanej od prognozy. Ze względu na sposób definiowania dzieli się je na dwie klasy: mierniki określające rząd odpowiednio zdefiniowanych błędów prognozy (Vp, SBP) oraz mierniki określające prawdopodobieństwo spełnienia się prognozy.

Mierniki ex post - obliczane na podstawie materiałów z przeszłości, a więc na podstawie informacji o prognozach już wygasłych i odpowiadającej im realizacji zmiennej prognozowanej (me, mae, mpe, mape, mse)

7. co wiesz o modelu Holta

• podobna do Browna II rzędu

• występują dwie stałe wygładzania:  - do wygładzania poziomu trendu; γ - do wygładzania jego zmian

• ważny jest wybór stałych wygładzania - dokonuje się tego z punktu widzenia minimalizacji błędów sporządzonych prognoz

• nadaje się do prognozowania szeregu z tendencją rozwojową i wahaniami przypadkowymi

• należy do adaptacyjnych metod prognozowania

8. co wiesz o metodach heurystycznych i kiedy je stosujemy

Polega na szacowaniu różnych postaci analitycznych funkcji trendu i wyborze jednej z nich na podstawie wyróżnionego kryterium dopasowania modelu do rzeczywistości:

• Współczynnik determinacji - należy do przedziału (0, 1) przy czym wyższa jego wartość świadczy o lepszym dopasowaniu modelu. Informuje jaką część całkowitej zmienności zmiennej wyjaśnia model.

• Współczynnik zbieżności - informuje jaka część całkowitej zmienności zmiennych nie została wyjaśniona przez model. Wybieramy z oszacowanych modeli tę funkcję dla której współczynnik ten jest najmniejszy.

• Współczynnik korelacji - określa siłę związku liniowego zmiennej objaśnianej ze wszystkimi zmiennymi objaśniającymi modelu. Należy do przedziału <-1, 1 > przy czym im jest wyższy tym silniejszy związek - silniej cechy wpływają na siebie.

9. maciez technicznych współczynników i podane X1, X2 i X3, trzeba było podać funkcje prognozy w formie zapisu( ostatni wykład)

10. czynniki wpływające na jakość prognoz

-horyzont prognozy - im horyzont prognozy jest dalszy, tym prawdopodobieństwo zaistnienia przewidywanego stanu maleje, a więc zmniejsza się pewność prognozy

-głębokość retrospekcji- to długość okresu, którym obserwuje się zjawisko stanowiące przedmiot prognozy; w długim okresie można wykryć więcej czynników określających dane zjawisko, siłę ich wpływu i znaczenie oraz ocenić charakter występujących zmian; pozwala to ustrzec się błędów polegających na przyjęciu mało istotnych, a pominięciu ważnych czynników kształtujących dane zjawisko.

-metody prognostyczne - aby prognoza byłą przydatna, należy przed zastosowaniem określonej metody dokonać także głębokiej analizy zjawiska w przeszłości i uzyskać właściwą ocenę jego cech; o wyborze metody prognozowania decydują następujące przesłanki: charakter procesu zmian prognozowanego zjawiska, horyzont czasu objęty prognozą, rodzaj informacji, którą dysponujemy, możliwości techniczne i osobowe.

-informacje prognostyczne- zależność trafności prognozy od rodzaju, jakości i zakresu informacji. Prognoza zbudowana na podstawie błędnych i niekompletnych informacji, niezgodnych z rzeczywistym poziomem zjawiska w przeszłości, nie odzwierciedla także prawidłowo zjawisk w przyszłości. Ważnym elementem jest zakres informacji. Zebrane informacje powinny charakteryzować kompleksowo przebieg prognozowanego zjawiska. Dlatego niekiedy należy rezygnować lepszej metody na rzecz gorszej z powodu braku niezbędnych informacji.

zestaw AB

1)czynnikiwpływające na trafność prognoz i omów jeden z nich

2) elementy dekompozycji szeregu z C, T, S i I, omów wyodrebnienie
cyklicznosci
3) met Wintersa
4) zad (z sprzedaża telewizorów-takie samo było w kserówkach i wyznaczyć
możliwe do wykorzystania metody i dlaczego akurat te)
5) zad (podany szereg, funkcja do niego i zweryfikować merytorycznie wg
mnie funcja podana była źle dobrana i powinno się to wykazać)
6) sposoby wyznaczania zmiennych objaśniających w met.
przyczonowo-opisowej
7) met cen bilansowych
8) met przepływów międzygałeziowych
9)wymien met adaptacyjne
10) met ostrzegawcze i sposoby ich wyznaczania

TEST B

1.Co wiesz na temat metod heurystycznych i kiedy je stosujemy

2.Zadanie z macierzą

3.Podane wielkości jakiegoś zjawiska w latach, trzeba bylo napisać jakie metody można zastosować i dlaczego (tendencja rozwojowa)

4.Metoda bilansowa cen

5.Dobór zmiennych objaśniających w modelach przyczynowo-opisowych

6.Trafność prognozy i czynniki na nią wpływające(opisać jeden)

7.Funkcje prognoz(opisać jedną)

8.Zadanie z podaną funkcją, oceń merytorycznie otrzymane wyniki.

9.Co wiesz na temat metody Holta

10.Prognozy ostrzegawcze

zestaw BF

1. zadanie-był podany szereg liczb, funkcja trendu i należało dokonać
oceny merytorycznej.
2. wymień mierniki dokładności prognoz i do czego służą.
3. Wymień kryteria merytoryczne doboru zmiennych objaśniających w
modelach przyczynowo-opisowych.
4. co wpływa na trafność prognoz, opisz jeden czynnik.
5. wymień metody adaptacyjne i opisz metodę Browna.
6. Co wiesz o prognozowaniu metodą delficką.
7. Prognozy ostrzegawcze i metody ich weryfikacji?
8. zadanie-dane chyba o zakupach na kolejne dni tygodnia i trzeba było
dobrać odpowiednią metodę prognozowania (takie ze starych zestawów)
9. zadanie-podane były: macierz współczynników, X1, X2, X3 i nalezało
zapisać równania na obliczenie produkcji końcowej.
10. Etapy prognozowania przy dekompozycji, gdy w szeregu wystepują wahania sezonowe, cykliczne, przypadkowe, opisz wydrębnianie wahań
cyklicznych.

Zestaw BG

1. Prognozy ostrzegawcze - definicja i metody

2. Wymień etapy prognozowania w przypadku szeregu z T, S, I, C i opisz wyodrębnianie wahań cyklicznych

3. Wymień czynniki wpływające na trafność prognozy i opisz jeden

4. Co wiesz o metodzie delfickiej

5. Co wiesz o metodzie bilansowej prognozowania cen

6. Zadanie. Były wymienione dane o dziennej sprzedaży (chyba telewizorów) z dwóch tygodni, trzeba było zaproponować metody do prognozy na następne tygodnie i uzasadnić

7. Zadanie. Podany szereg czasowy (10-12 liczb) i wzór na funkcję trendu. Trzeba było dokonać merytorycznej weryfikacji

8. Zadanie. Była podana macierz technicznych współczynników produkcji (3x3) i wielkości produkcji globalnej (3). Należało zapisać wzory jak trzeba policzyć produkcję końcową (3). Nie trzeba było liczyć, wystarczyło zapisać co się przez co mnoży itp.

9. Wymień znane Ci metody adaptacyjne

10. Wymień merytoryczne kryteria doboru zmiennych objaśniających w metodzie przyczynowo-opisowej

Też miałem zestaw BG,
chciałem tylko dodać jeśli chodzi o metodę delficką to oprócz omówienia
trzeba było napisać kiedy się stosuje

ZESTAW D

1. Wymień etapy procesu prognozowania i omów wybór metody prognozowania

2. jakie znasz sposoby ustalania wartości zmiennych objaśniających w okresie prognozowania (odp - jego prezentacja: Dobór zmiennych objaśniających-

„znalezienie takiego zestawu czynników, które mają i będą mieć zasadniczy wpływ na zmienną prognozowaną”

• wstępny zestaw zmiennych objaśniających na podstawie kryteriów merytorycznych.

• ocena formalno-statystyczna.

• optymalny zestaw zmiennych objaśniających.

3. co wiesz o prognozowaniu metoda Wintersa

4. wymień etapy postępowania przy dekompozycji szeregu czasowego w którym występują: T, S, C, I i omów wyodrębnienie wahań cyklicznych

5. jakie znasz merytoryczne kryteria doboru zmiennych objaśniających w przyczynowo-opisowych modelach prognostycznych

6. jakie znasz mierniki dokładności prognoz i do czego one służą

7. wymień zasady budowy prognozy (zasady predykcji) i …..

8. macierz techniczna współczynników jest następująca

X1=132, X2=108, X3= 105

0,2	0,1	0,2
0,4	0,3	0,1
0,1	0,2	0,3

Rozwiązanie: X1=a11*X1+a12*X2+a13*X3+x1

132 = 0,2*132 + 0,1*108 + 0,2*105 + x1

108 = 0,4*132 + 0,3*108 + 0,1*105 + x2

105 = 0,4*132 + 0,3*108 + 0,1*105 + x3

9. zakup w grupie przedsiębiorców kształtował się następująco 45, 50, 55, 60, 64, 68, 72, 76, 81, 85. obliczona dla nich funkcja tendencji jest następująca: y=55+1,5t. dokonaj merytorycznej otrzymanych wyników obliczeń.

10. sprzedaż batonów czekoladowych w sklepie w poszczególnych miesiącach kształtowała się następująco:60, 55, 50, 58, 65, 75, 85, 93, 101, 85, 75, 65, 60, 55, 50, 59, 65, 75, 86, 93, 101, 85, 75, 65. wykaż metody które mogą zostać zastosowane d.o konstrukcji prognozy

ZESTAW G

1. Istota metod autoregresji

2. Co wiesz na temat metod heurystycznych

3. Wyjaśnij ważność prognozowania na rynkach finansowych

4. Od czego zależy wybór metody prognozowania i jak zwiększyć jej dokładność

5. Wymień mierniki prognozowania ex post, które uważasz za najważniejsze

6. Kiedy powinniśmy stosować modele szeregu czasowego, a kiedy szeregi przyczynowo skutkowe

7. Jakie właściwości powinny mieć reszty aby prognoza była trafna

8. Jakie metody stosujemy gdy szereg:

- jest stacjonarny

- z trendem

- z wahaniami cyklicznymi

- z wahaniami sezonowymi

9. Zadanie - zrobić prognozę na kolejny okres w szeregu stacjonarnym (metodą Browna I rzędu) Była podana alfa=0,7. Co oznacza alfa, jaka jest jej funkcja?

10. Wyznaczyć prognozę na okres 19 w modelu multiplikatywnym.

11. Wymień założenia teorii predykcji

ZESTAW H

1. Co wiesz o metodzie heurystycznej i kiedy się ją stosuje.

2. Weryfikacja merytoryczna na podstawie danych o zakupach towarów i podanej funkcji

3. Co wiesz o modelu Holta?

4. Jakie znacz miary dokładności prognoz?

5. Weryfikacja formalno-statystyczna w modelach przyczynowo-skutkowych.

6. Co decyduje o trafności prognoz (opisać jeden element)

7. Jakie problemy trzeba rozwiązać przy budowaniu prognoz długookresowych?

8. Wymień metody analogowe

9. Podaj zasady budowy prognoz

Wymienić funkcję prognoz i jedną opisać

Zestaw L

1. Wymień merytoryczne kryteria doboru zmiennych objaśniających w metodzie przyczynowo-opisowej.

2. Zadanie. Podany szereg czasowy (10 liczb) i wzór na funkcję trendu. Trzeb było policzyć prognozę na kolejny rok i dokonać merytorycznej weryfikacji.

3. Zadanie. Były wymienione dane o dziennej sprzedaży lodówek z dwóch tygodni, trzeba było zaproponować metody do prognozy na następne tygodnie.

4. Wymień metody heurystyczne i opisz metodę delficką.

5. Istota metod autoregresji.

6. Wymień znane Ci analogowe metody prognozowania i opisz metodę analogii przestrzenno - czasowej.

7. Co wiesz o modelu wyrównywania wykładniczego Wintersa.

8. Wymień funkcje prognoz i opisz jedna wybraną.

9. Jakie znasz mierniki dokładności prognoz? I do czego służą?

Zestaw M.

1. Wymień funkcje prognoz i omów jedną z nich.

2. Wymień metody adaptacyjne i omów metodę średniej ruchomej ważonej.

3. Wymień czynniki wpływające na trafność prognoz i omów jeden z nich.

4. Wymień mierniki dokładności prognoz i do czego służą.

5. Jakie znasz metody heurystyczne i opisz metodę delficką.

6. Merytoryczne kryteria doboru zmiennych objaśniających w przyczynowo-opisowych modelach prognostycznych.

7. Podaj etapy konstruowania prognozy na podstawie modelu autoregresji.

8. Zadanie : podana sprzedaż komputerów w poszczególne dni tygodnia , napisać za pomocą jakich metod prognozowania można ustalić prognozę sprzedaży w następnym tygodniu.

9. Co wiesz o metodzie Holta.

10. Zadanie. Podany szereg czasowy (10-12 liczb) i wzór na funkcję trendu. Trzeba było dokonać merytorycznej weryfikacji.

Test O

1. Wymień czynniki wpływające na trafność prognozy i opisz jeden
2. Co wiesz o metodzie bilansowej
3. Zadanie. Były wymienione dane o dziennej sprzedaży (chyba
telewizorów) z dwóch tygodni, trzeba było zaproponować metody do
prognozy na następne tygodnie i uzasadnić
4. Wymień merytoryczne kryteria doboru zmiennych objaśniających w
metodzie przyczynowo-opisowej
5. Wymień czynniki wpływające na trafność prognoz i omów jeden z nich
6. Wymień mierniki dokładności prognoz i do czego służą.
7. Jakie znasz metody heurystyczne i opisz metodę (etapy postępowania)
delficką.
8. Co wiesz o metodzie Browna
9. Coś o modelach autoregresji

test O (inne?)

1. zadanie : podany był ciąg liczb oraz funkcja - trzeba bylo to opisać merytorycznie
2. metody autoregresji
merytoryczny sposób wyboru zmiennych objaśniających w modelu przyczynowo - opisowym
3. wymienić metody analogowe i opisać metodę analogii historycznej
4. wymienić metody heurystyczne i opisać etapy postępowania w metodzie delfickiej
5. jakie elementy wpływają na trafność prognozy i opisać jeden z nich
6. co wiesz o metodzie bilansowej
7. jakie znasz mierniki oszacowania dokładności prognoz i co one oznaczają

Test T

1. funkcje prognoz i omówić jedną
2. teoria perdykcji i opisac jedną
3. przepływy miedzygałęziowe
4. metoda delfickka
5. dekompozycja szeregu czasowego z wahaniami T, I, C, S i opisac jak
ise wyoderebnia C.
6. zadanie
7 zadanie
8. cos przyczynowo opisowe
9. metoda holta
10. metody analogowe wymienic

INNE ZESTAWY (mogą się powtarzać)

1. zadanie-był podany szereg liczb, funkcja trendu i należało dokonać
oceny merytorycznej.
2. wymień mierniki dokładności prognoz i do czego służą.
3. Wymień kryteria merytoryczne doboru zmiennych objaśniających w
modelach przyczynowo-opisowych.
4. co wpływa na trafność prognoz, opisz jeden czynnik.
5. wymień metody adaptacyjne i opisz metodę Browna.
6. Co wiesz o prognozowaniu metodą delficką.
7. Prognozy ostrzegawcze i metody ich weryfikacji?
8. zadanie-dane chyba o zakupach na kolejne dni tygodnia i trzeba było
dobrać odpowiednią metodę prognozowania (takie ze starych zestawów)
9. zadanie-podane były: macierz współczynników, X1, X2, X3 i nalezało
zapisać równania na obliczenie produkcji końcowej.
10. Etapy prognozowania przy dekompozycji, gdy w szeregu wystepują
wahania sezonowe, cykliczne, przypadkowe, opisz wydrębnianie wahań
cyklicznych.

1) czynnikiwpływające na trafność prognoz i omów jeden z nich
2) elementy dekompozycji szeregu z C, T, S i I, omów wyodrebnienie
cyklicznosci
3) met Wintersa
4) zad (z sprzedaża telewizorów-takie samo było w kserówkach i wyznaczyć
możliwe do wykorzystania metody i dlaczego akurat te)
5) zad (podany szereg, funkcja do niego i zweryfikować merytorycznie wg
mnie funcja podana była źle dobrana i powinno się to wykazać)
6) sposoby wyznaczania zmiennych objaśniających w met.
przyczonowo-opisowej
7) met cen bilansowych
8) met przepływów międzygałeziowych
9)wymien met adaptacyjne
10) met ostrzegawcze i sposoby ich wyznaczania

. Prognozy ostrzegawcze - pojęcie i sposoby.

Prognozy ostrzegawcze dostarczają na czas informacji o ewentualnie niekorzystnej zmianie kierunku czy natężenia badanego zjawiska, jakie może wystąpić w przyszłości. Zmienne dzielimy na trzy grupy:

Stymulanty - ich wzrost świadczy o pożądanym kierunku rozwoju

Destymulanty - ich spadek świadczy o pożądanym kierunku rozwoju

Nominanty - charakteryzują się pewnym poziomem nasycenia, od którego odchylenia uznaje się za niepożądane.

Mając 3 grupy zmiennych konstruujemy prognozę:

Metoda konstrukcji punktów ostrzegawczych:

• analiza tendencji 3 zmiennych: załamanie trendu spadkowego w przypadku destymulant, załamanie trendu rosnącego w przypadku stymulanty,

• wykorzystanie kart jakości

• analiza cyklów koniunktury - ostrzeganie przed nadejściem określonej fazy cyklu koniunktury.

• 38. Zadanie: znając kwartalne addytywne efekty sezonowe sprzedaży konserw: I=0,825, II=2,525, IV= -4,675 ; wyznacz i zinterpretuj efekt sezonowy w III kwartale.

• I + II + III + IV = 0

• 0,825 + 2,525 + III - 4,675 = 0

• 3,35 - 4,675 = - III

• -1,325 = - III

• III = 1,325 - efekt sezonowy w III kwartale

• 39 i 40 Jak graficznie zidentyfikować T C S / Na podstawie wzrokowej oceny szeregów czasowych dokonaj wstępnej identyfikacji elementów szeregu czasowego (ogólnie bo nie mamy wykresu).

• (S)- wahania sezonowe są to zmiany powtarzające się regularnie w tym samym okresie każdego roku wokół stałego poziomu lub trendu zmiennej. Wynikają z zachowań ludzkich ( pór roku świąt ) lub specyfiki i charakteru produkcji.

• (T)- tendencja rozwojowa wyznacza rozwój zjawiska w czasie , przedstawia regularne i systematyczne zmiany jakim podlega zjawisko i w ciągu długiego czasu.

• (C) wahania cykliczne długookresowe rytmiczne wartości zmiennej prognozowane wokół przeciętnego poziomu lub trendu tej zmiennej ( cykle świńskie lub bydlęce - pogłowie zależy od ceny ).

29. Co wiesz o prognozowaniu metodą Wintersa?

Jest to jedna z adaptacyjnych metod prognozowania. Stosuje się ją gdy w szeregu czasowym występują wahania sezonowe i tendencja.

Występują 3 stałe wygładzania:

α - do wygładzania poziomu trendu

γ - do wygładzania zmiany trendu

δ - do wygładzania wahań sezonowych

Wybieramy tą z najmniejszym średnim kwadratem błędu prognoz

25. Co wiesz o prognozowaniu metodą wyrównywania wykładniczego Holta:

• podobna do Browna II rzędu

• występują dwie stałe wygładzania:  - do wygładzania poziomu trendu; γ - do wygładzania jego zmian

• ważny jest wybór stałych wygładzania - dokonuje się tego z punktu widzenia minimalizacji błędów sporządzonych prognoz

• nadaje się do prognozowania szeregu z tendencją rozwojową i wahaniami przypadkowymi

• należy do adaptacyjnych metod prognozowania

18. Scharakteryzuj metodę heurystyczną:

Polega na szacowaniu różnych postaci analitycznych funkcji trendu i wyborze jednej z nich na podstawie wyróżnionego kryterium dopasowania modelu do rzeczywistości:

• Współczynnik determinacji - należy do przedziału (0, 1) przy czym wyższa jego wartość świadczy o lepszym dopasowaniu modelu. Informuje jaką część całkowitej zmienności zmiennej wyjaśnia model.

• Współczynnik zbieżności - informuje jaka część całkowitej zmienności zmiennych nie została wyjaśniona przez model. Wybieramy z oszacowanych modeli tę funkcję dla której współczynnik ten jest najmniejszy.

• Współczynnik korelacji - określa siłę związku liniowego zmiennej objaśnianej ze wszystkimi zmiennymi objaśniającymi modelu. Należy do przedziału <-1, 1 > przy czym im jest wyższy tym silniejszy związek - silniej cechy wpływają na siebie.

7. Podstawowe zasady predykcji: (zasady budowy prognoz):

1. ZASADA PREDYKCJI NIEOBCIĄŻONEJ: Stosuje się ją wtedy gdy wnioskowanie jest wielokrotnie powtarzane. Nieobciążoność predykcji oznacza, że w przypadku wielokrotnego powtarzania procesu wnioskowania błędy prognoz będą miały charakter losowy o średniej 0 i nie będą występować błędy systematyczne.

2. ZASADA PREDYKCJI NAJWIĘKSZEGO PRAWDOPODOBIEŃSTWA: kiedy prognozujemy kilka razy lub tylko jeden raz wtedy ważne jest aby prognoza miała duże szanse okazać się trafną.

3. ZASADA PREDYKCJI MINIMALIZUJĄCEJ OCZEKIWANĄ STRATĘ: stosujemy ją gdy w ślad za zbudowaniem prognozy idzie odpowiednia działalność gospodarcza, a więc błędna prognoza prowadzi do strat.

4. ZASADA PREDYKCJI PUNKTOWEJ I PRZEDZIAŁOWEJ:

• punktowa: polega na wyborze jednej liczby, uznanej za najlepszą w danych warunkach

• przedziałowa: polega na wyznaczeniu przedziału liczbowego któremu można przypisać prawdopodobieństwo że wartość zmiennej prognozowanej się w nim znajdzie ( przedział predykcji ).

---