Funkcjonowanie jednostki we współczesnym państwie demokratycznym.

Funkcjonowanie jednostki we współczesnym państwie demokratycznym reguluje wiele praw ale zanim o tym napisze powinienem podać definicje państwa demokratycznego.

Obecnie w większości państw demokratycznych panuje ustrój demokracji parlamentarnej.

Demokracja parlamentarna to ustrój polityczny w którym obywatele danego państwa uprawnieni do głosowania wybierają swoich przedstawicieli do parlamentu (w Polsce do Sejmu i Senatu). Demokracja parlamentarna poza tym jest rodzajem demokracji pośredniej.

Jeśli chodzi a demokracje bez pośrednią to możemy wymienić kilka typów demokracji takich jak: Zgromadzenie Ludowe, Inicjatywa Ludowa, Referendum, Plebiscyt, Veto Ludowe, Recall (revocatoria de mandato), Odwołanie orzeczenia (apelacion de sentencja), oraz Konsultacje ludowe.

Zgromadzenie ludowe: występuje w trzech kantonach szwajcarskich: Unterwalden (półkantony: Obwalden i Nidwalden), Appenzell (półkantony Appenzell Outer Rhodes i Appenzell Inner Rhodes) i Glarus. Konstytucyjne zgromadzenie wolnych obywateli odbywające się na wolnym powietrzu, na którym są dyskutowane i rozstrzygane, przez obywateli kantonu, najważniejsze sprawy społeczności. zgromadzenia te najczęściej mają miejsce kilka razy do roku na centralnym placu stolicy kantonu. Są one nieprzewidywalne, gdyż każdy członek korpusu wyborczego kantonu ma prawo głosu w dyskusji oraz próbuje wpływać na głosowanie, które odbywa się poprzez podniesienie rąk.

Inicjatywy ludowa - oznacza ona prawo określonej liczbowo grupy wchodzącej w skład zbiorowego podmiotu suwerenności do wystąpienia z wnioskiem, który w przypadku nieprzyjęcia go przez organ przedstawicielski zostanie przedłożony do akceptacji pod glosowanie ludowe. Często tenże organ przedstawicielski ma prawo do przedstawienia własnej kontrpropozycji. W przypadku pośredniej inicjatywy ludowej grupa wchodząca w skład zbiorowego podmiotu suwerenności ma wyłącznie prawo do przedstawienia własnej propozycji, przy czym o jej dalszych losach decyduje już samodzielnie organ przedstawicielski (ta forma inicjatywy powszechnie występuje w państwach europejskich).

Referendum - instytucja pozwalająca elektoratowi na bezpośrednie wyrażenie swoich poglądów na określone kwestie społeczno-polityczne w głosowaniu powszechnym. Przeprowadzić można liczne klasyfikacje referendów ze względu na różne kryteria. Do najczęściej przedstawianych należą:

1. ze względu na przedmiot głosowania: referendum konstytucyjne - dotyczące przyjęcia konstytucji bądź jej zmiany; ustawodawcze - dotyczące zezwolenia lub orzeczenia projektu legislacyjnego albo też samej ustawy; problemowe (administracyjne) - rozstrzygające określony problem (np. budowa drogi etc.) oraz arbitrażowe - rozwiązujące spór pomiędzy określonymi podmiotami politycznymi.

2. ze względu na konieczność przeprowadzenia - referendum obligatoryjne, czyli takie którego odbycie jest przesłanką ważności podjętej decyzji oraz referendum fakultatywne, w którym akty normatywne dla swojej ważności nie wymagają zatwierdzenia w referendum, chyba że uprawnione do zainicjowania procesu referendalnego podmioty uznają potrzebę jego przeprowadzenia.

3. ze względu na zasięg terytorialny - referenda ogólnokrajowe odbywające się na terenie całego kraju i lokalne dotyczące określonego terenu w ramach państwa, bez względu na jego powierzchnię. Taki charakter może mieć zarówno referendum na szczeblu gminy jak i województwa. Pośrednią kategorie mogą stanowić referenda odbywające się na terytoriów podmiotów wchodzących w skład państw federalnych (np. referenda stanowe w USA czy na poziomie landów w Niemczech).

4. ze względu na moc wiążącą: referendum ratyfikacyjne - mające moc prawnie wiążącą i konsultatywne, którego wyniki mają jedynie charakter opiniodawczy; biorąc jednak pod uwagę fakt, że referendum jest środkiem wyrażenia bezpośredniej woli przez obywatela.

Plebiscyt - definicja tej instytucji nie jest jednolita. W prawie międzynarodowym uznaje się, że plebiscyt dotyczy wypowiedzenia się ludności zamieszkującej dane terytorium o przynależności państwowej tego terytorium. W doktrynie prawa konstytucyjnego określenie pojęcia plebiscyt również dokonywane jest w różny sposób. Doktryna hiszpańska pod tym pojęciem rozumie decydowanie przez zbiorowy podmiot suwerenności o sprawach publicznych bądź konstytucyjnych. Decyzja w ten sposób podjęta nie wymaga przetransformowania jej w ramy aktu normatywnego. Nieco inaczej wygląda to w doktrynie francuskiej, gdzie uznaje się, iż plebiscyt oznacza pośrednie głosowanie za bądź przeciw jednostce sprawującej władzę. Taki też charakter miały referenda zarządzane przez prezydenta de Gaulle'a.

Veto ludowe - uprawnienie określonej liczbowo grupy osób wchodzącej w skład zbiorowego podmiotu suwerenności do sprzeciwu wobec przyjętego przez parlament aktu normatywnego (konstytucji, ustawy). Ostateczna decyzja w sprawie danego aktu podejmowana jest w formie głosowania ludowego. Instytucja ta rzadko występuje w praktyce ustrojowej.

Recall (revocatoria de mandato) - jest to prawo określonej liczbowo grupy osób wchodzących w skład zbiorowego podmiotu suwerenności do wystąpienia z wnioskiem o odwołanie osób piastujących funkcje z wyborów powszechnych.

Odwołanie orzeczenia (apelacion de sentencia) - polega ona na tym, iż wyborcy w głosowaniu powszechnym mają prawo do uchylenia orzeczenia sądu o niekonstytucyjności legislacyjnego. Przykładowo w stanie Kolorado 5 % wyborców wpisanych do rejestru może zażądać przeprowadzenia referendum w sprawie uznania za nieważne orzeczenia Najwyższego Trybunału Stanowego uznającego ustawę za niekonstytucyjną.

Konsultacje ludowe - charakteryzują się one tym, że podstawa prawna do ich przeprowadzenia z reguły ma charakter poza konstytucyjny zaś charakter wyłącznie opiniodawczy. W czasach współczesnych powszechne jest ich wykorzystywanie na szeroką skalę przy kwestiach dotyczących określonych grup społecznych i zawodowych, z którymi to konsultacje są prowadzone.

Poza tymi wszystkimi instytucjami jakie obywatel w państwie demokratycznym może posiadać, posiada również prawa obywatelskie które są zagwarantowane w konstytucji. Najważniejszymi prawami obywatelskimi są prawo wyborcze, prawo do pracy, prawo do nauki, prawo polityczne oraz prawo ekonomiczne.

Tak więc jak widać funkcjonowanie jednostki w państwie demokratycznym jest bardzo różnorodne i zależy od rodzaju ustroju demokratycznego w danym państwie.

---