Seligman rozdział 7 - Zaburzenia dwubiegunowe
1.Zaburzenia dwubiegunowe - cierpi na nie osoba która, obecnie przejawia stan depresji, a wcześniej przejawiała stan manii lub odwrotnie.
Epizod maniakalny - u osoby która nigdy nie przeżywała depresji, a jest w stanie manii.
Depresyjny element zaburzenia dwubiegunowego jest zazwyczaj podobny do depresji jednobiegunowej. Jednak istnieją różnice:
Depresja dwubiegunowa jest bardziej dotkliwa
Zwykle nie towarzyszy jej bezsenność i spadek apetytu lecz właśnie nadmierne objadanie się i nadmierna senność
Różnią się też na poziomie reakcji neurochemicznych(pacjenci dostający leki pomagające w dep. Jednobiegunowej w przypadku dwubiegunowej popadają w manię)
2. Symptomy manii
a) Symptomy nastroju: ekspansywność, euforia lub pobudliwość. Euforia nie stanowi jednak uniwersalnej cechy manii. Często dominujące jest rozdrażnienie - zwłaszcza gdy ambicja chorego zostaje urażona. Os. W manii płacze gdy odnosi sukces oraz w momencie frustracji, jest to jeden powodów dla którego manii nie należy uważać za przeciwieństwo depresji.
b)symptomy poznawcze: myśli maniakalne są odpowiednie do nastroju. Są wybujałe, pacjenci wierzą w nieograniczone zdolności, Nie dostrzegają konsekwencji jakie niesie za sobą realizacja ich planów. Pacjenci mają natłok szybko przepływających myśli, jednak bardzo łatwo ich rozproszyć. W niektórych przypadkach miewają złudne idee na własny temat. Myśli dotyczące innych pełne są skrajności.
c) symptomy motywacyjne: nadmierna aktywność, pacjent angażuje się w pośpieszne działania. Maniakalne działania mogą mieć charakter niepożądany, wymagający apodyktyczny. Działania są często niepohamowane, nieostrożne.
d)symptomy fizyczne: ograniczenie potrzeby snu - po kilku snach nasila się osłabienie i stan maniakalny zaczyna słabnąć. Jeden z eksperymentalnych metod polega na przespaniu manii po podaniu środków nasennych co jest sprzeczne z odkryciem że pozbawienie snu skutkuje osłabieniem depresji(?).
3. Przebieg zaburzenia dwubiegunowego:
Atakuje obie płcie w równym stopniu
Początek jest nagły, jako pierwszy z reguły pojawia się epizod maniakalny(wiek 20-30lat)
Każdy z epizodów dwubiegunowych trwa od kilku dni do kilku miesięcy
Przez pierwsze dziesięć lat częstotliwość i intensywność epizodów słabnie. Zdaje się ono wypalać - po 20 latach od pierwszego rzutu już niewiele epizodów się pojawia
Mania i depresja nie występują w regularnych cyklach
4. Przyczyny zaburzenia dwubiegunowego(nie jest znana ale…)
Pewne obserwacje dawały przypuszczenia są różne pod względem psychologicznym(ze jest to jakby autokorekta-mania neutralizuje depresje itd)
Badania nad biochemicznymi podstawami procesu przełączenia wskazują że zab. Dwubiegunowe jest wynikiem zakłócenia równowagi między manią a depresją tzn. przesadnej reakcji jednego na drugie
Inna teoria biologiczna mówi o istnieniu trzech układów w mózgu w których może dochodzić do zachwiania równowagi, co jest powodem wyst. Symptomów oto one:
Brak zainteresowania i radości w fazie depresji przeradza się w nadmierne dążenie do przyjemności - może to być wynik zaburzeń w sys. Nagradzania , a zahamowanie odczuwania przyjemności lub jego brak decyduje o tym czy jednostkę charakteryzuje chorobliwy entuzjazm czy apatia
Podwyższona wrażliwość na ból i syt. awersyjne w fazie depresji, a znacznie słabnąca w epizodzie maniakalnym jest skutkiem odrębnego procesu odhamowania - hamowania.
Przejście z fazy nadmiernej aktywności w okresie maniakalnym do opóźnionej aktywności ruchowej ma swoje korzenie w rozregulowanym systemie przetwarzania ruchów
! Uważa się że za zmiany w każdym z powyższych układów kierują różne neuroprzekaźniki
Wszystkie te teorie uznają że depresja o mania są odrębnymi przeciwstawnymi fazami zaburzenia dwubiegunowego.
niełatwo wg nich wyjaśnić jak mania depresje mogą wystąpić u jednej os. W tym samym czasie, a ta się właśnie dzieje podczas epizodu mieszanego. Zwykle pacjenci wyglądają na pogrążonych w depresji a obserwuje się u nich rozdrażnie, pobudzenie i myślenie psychotyczne. Odczucia depresyjne są bardzo bliskie osobom w epizodzie maniakalnym. Os. Z zaburzeniem dwubiegunowym w fazie manii jest bliska płaczu wyraża brak nadziei, częściej niż normalnie ma myśli samobójcze. Jak widać mania i depresja nie są przeciwstawne i mogą współwystępować.
Podatność na zaburzenia dwubiegunowe jest uwarunkowana genetycznie.
5. Leczenie zaburzenia dwubiegunowego.
Klasyczne leczenie - podanie węglanu litowego. U 80% - całkowite lub częściowe zniesienie objawów. Ma jednak skutki uboczne mogące doprowadzić do wyniszczenie organizmu(działanie na serce i nerki).
Nowe terapie korzystają z leków przeciwdrgawkowych
6. Sezonowe zaburzenie afektywne - SAD
Objawy depresji pojawiające się co roku w miesiącach jesienno zimowych i całkowita remisja lub mania gdy dzień staje się coraz dłuższy.
Istnieje terapia wykorzystująca sztuczne światło. Umieszcza się w domach pacjentów lampy emitujące sztuczne światło. Zostają one włączone przed wschodem i po zachodzie słońca aby sztucznie wydłużyć dzień.
7. Samobójstwo:
Człowiek dokonując wyboru czy odebrać sobie życie czy nie zwykle ma silnie ambiwalentne emocje, jeden czynnik może przeważyć
Próby samobójcze podejmuj zazwyczaj ci u których poziom serotoniny jest niski - zwykle korzystają oni z drastycznych środków(mało serotoniny w mózgu i płynie mózgowo-rdzeniowyn, ale nie w przednich płatach kory)
80% samobójców ma zaburzenia depresyjne
20% to nadużywający alkohol, a także schizofrenicy(5-10), mordercy
Kobiety - więcej prób samobójczych; mężczyźni więcej udanych samobójstw .Impulsywność + agresja + niski poziom serotoniny= skuteczne samobójstwo(częściej u facetów)
Religijność(bądź nie) osoby wpływa na prawdopodobieństwo popełnienia samobójstwa
Dzieci przedszkolne z skłonnościami samobójczymi są bardziej aktywne, w razie zranienia nie okazują bólu. Mają często zaniedbujących lub maltretujących rodziców.
Wzrasta współczynnik samobójstw u starszych ludzi. Jest to wynik samotności, utraty najbliższych itd. W społeczeństwach gdzie starszych traktuje się z szacunkiem i zajmują oni ważną pozycję w rodzinie samobójstwa należą do rzadkości.
8. Motywacja do samobójstwa
Emil Durkheim wyróżnił 3 czynniki warunkujące samobójstwo. Są one zw.ze sposobem, postrzegania przez jednostkę miejsca w społeczeństwie.
Samobójstwo anomiczne - zostaje przyspieszone przez zerwanie związków jednostki ze społeczeństwem. Np. utrata pracy
Samobójstwo egoistyczne - gdy jednostkę niewiele łączy z innymi ludźmi, nie przemawiają do niej wymagania społeczne, konieczność życia mimo wszystko
Samobójstwo altruistyczne - ma przynieść korzyść otoczenia np. harakiri
Współcześnie samobójstwo dzieli się na :
Zaniechanie - po prosty chęć przerwania życia
Manipulacja - niektórzy chcą manipulować światem, zemściś się; najczęściej osoba chce zachować życie i tylko zwrócić uwagę że potrzebuje pomocy
9. Zapobieganie i leczenie skłonności samobójczych
Podczas wywiadu terapeuta powinien zwrócić uwagę na skłonności samobójcze
Przy wyraźnych zamiarach zastosować interwencję kryzysową, wnikliwą obserwację a nawet umieści osobę w szpitalu
Zastosować farmakologiczne leczenie przeciwdepresyjne
Marsha Linehan zrobiła badania i wyszło jej że: farmakoterapia i interwencja psychospołeczna jest skuteczniejsza niż placebo
2