Telewizja w Rosji

Spis treści:

1.Początki telewizji

2.Okres przeobrażeń

3.ORT

4.Inne kanały telewizyjne

5.Bibliografia

1. Pierwsza próbna audycja na terenie Związku Radzieckiego została wyemitowana 29.04.1931r. a trzy lata później zaczęta nadawać już regularny program. Na czas wojny zawieszono prace dotyczące telewizji by wznowić je w grudniu 1945r. Warto zauważyć, że od 1954r. widzowie mogą oglądać programy w kolorze. W 1956r. powstał drugi kanał. W latach 1960-1970 zostały wypracowane stałe audycje telewizyjne: dobranocka dla dzieci, programy rozrywkowe, czy też popularnonaukowe, np.”W świecie zwierząt”.

W latach siedemdziesiątych istniały już cztery kanały. Pierwszy- dzięki satelitom nadawany na cały kraj; drugi- poświęcony programom lokalnym, publicystyce i kulturze, odbierany tylko w europejskiej części ZSRR. Zadaniem programu trzeciego było szeroko rozumiane edukowanie w szkołach. Natomiast na antenie programu czwartego dominowały filmy oraz programy artystyczne.

Generalnie przed 1991r. telewizję rosyjską uznawano za autorytarną- całkowicie podporządkowaną aparatowi państwowemu i realizującą zadania partii rządzącej.

2.Wyzwolenie się mediów elektronicznych spod wpływów władzy dokonało się,(aczkolwiek nie w pełni) na początku lat dziewięćdziesiątych. Warto jednak wspomnieć, że już w 1987r. rozpoczęły się zmiany, kiedy to pojawiły się pierwsze sieci telewizji kablowej w Moskwie i innych miastach ZSRR. Symbolem końca pewnego okresu mediów rosyjskich stał się rozpad systemu Telewizji Centralnej Gostelradio, która dokonała przekształcenia się w państwowe przedsiębiorstwo radiofonii i telewizji Ostankino. Zmianie uległa nie tylko scentralizowana struktura, ale również system jej finansowania- w sposób rozrzutny i wyłącznie z budżetu państwa. Następnie runęła koncepcja przeciętnego odbiorcy, za którego państwo decydowało co chce oglądać. Przed 1991r. do audytorium trafiały głównie podniosłe patriotyczne koncerty, programy muzyczne, filmy produkcji radzieckiej i wywiady- rzeki z przedstawicielami władzy. Ostatecznie pożegnano się z ideą samoizolacjonizmu, czyli emisji programów wyprodukowanych przez ZSRR i dla ZSRR.

Lata 1989-1995 to krótki okres istnienia telewizji publicznej. W tym czasie podjęto się prywatyzacji Ostankino, czyli rzeczywistej grabieży majątku narodowego. Na ogromną skalę szerzyła się korupcja- łapówki płacono za niemal wszystko, np. prawidłowo pracującą kamerę. W ciągu 6 lat zmieniło się pięciu szefów ośrodka Ostankino. Ostatniego- Władysława Listiewa- zastrzelono pod własnym domem 1.03.1995r. Był to impuls dla ówczesnego prezydenta Borysa Jelcyna do zainteresowania się telewizją i wprowadzenia zmian strukturalnych w ośrodku.

3. Formalnie ORT zainaugurowała swą działalność 1 kwietnia 1995r.Pierwszym dyrektorem generalnym stacji był wyżej wspomniany tragicznie zmarły W.Listiew. Od początku istnienia ORT miała deficyt finansowy, który pozostał po działalności Ostankina. Na szczęście znalazły się firmy, które wykupiły udziały w stacji i pokryły go z własnych funduszy.

Telewizję ORT uznaje się za państwowo-prywatną hybrydę. Pakiet 51% udziałów ma państwo a pozostałą część 49% stawało się własnością prywatną wielkiego kapitału (m.in. banków Menatep, Gazpromu, Mikrodinu ). Na czele Towarzystwa Akcyjnego ORT stała Rada Dyrektorów z A. Jakowlewem na czele.

Głównym źródłem finansowania ORT są środki wydzielane stacji przez jej akcjonariuszy. Faktycznie dochody z reklamy nie są wystarczające i ciężar finansowania działalności ORT wziął na siebie Łogo-WAZ Bierezowskiego.

Od początku powstania stacji rozgrywała się o nią walka, zarówno prezydenta, rządu, administracji, jak również poszczególnych akcjonariuszy i ich konkurentów. Celem walczących stron nie było jednak osiągnięcie jak największych korzyści majątkowych, bo stacja kapitału nie posiadała, lecz politycznych.

ORT nie można nazwać telewizją publiczną. Głównym źródłem dochodów powinien by abonament, a faktycznie on nie istnieje. Młodzi i pomysłowi kierownicy ORT mieli ambicje stworzenia nowoczesnego, masowo oglądanego programu. Do realizacji tego pomysłu jednak nie doszło.

Pozostały po wydzieleniu ORT fragment dotychczasowego giganta telewizyjnego Ostankino utracił możliwość samodzielnego nadawania programów, zachowując jednak prawo do ich produkcji. W ten sposób niedawny potentat stawał się jednym z wielu podmiotów na rynku, który zapełniał się systematycznie nowymi firmami producenckimi, jak REN-TV, WID, ATV. Było to bardzo pozytywne zjawisko, bo rynek rosyjski zyskiwał jeszcze jednego aktywnego uczestnika gry.

ORT- Pierwszy Kanał

We wrześniu 2002r. ORT przekształcono na Pierwszy Kanał. Obecnie jest on odbierany nie tylko na terenie Rosji, ale również w Stanach Zjednoczonych, Australii oraz wszystkich krajach Europy. To najbardziej masowy kanał docierający do najszerszego kręgu rosyjskojęzycznej publiczności.

Kompania EchoStar Communications Corporation umieściła Pierwszy Kanał na swojej sputnikowej platformie DISH Network. Można go tą drogą oglądać od 16 października 2003 r. na 595 kanale. Wysokość abonamentu na Pierwyj Kanał wynosi 14.99 $ miesięcznie.

ORT pozostaje liderem na rynku audiowizualnym w Rosji i nie zapowiada się, że ten stan rzeczy ulegnie zmianie. Po pierwsze, stacja ta jest powszechnie odbierana w kraju i zagranicą. Po drugie, większości obywateli Rosji nie stać na opłacanie kablówki lub satelity, zatem chętniej wybierają oni ofertę bezpłatnej ORT oraz program drugi RTR.

Telewizja ta może jednak nadal być walką elit politycznych oraz grup kapitału przemysłowego i finansowego , co obniża wciąż jej wiarygodność.

Badania wskazują, że 91% informacji przekazywanych przez telewizję publiczną Pierwszy Kanał było poświęconych prezydentowi Władimirowi Putinowi, przy czym 71% tych wiadomości dawało "pozytywny" obraz Kremla, a 28% - obraz "neutralny".

Na oficjalnej stronie internetowej stacji można zapoznać się z wizerunkami gwiazd stacji. Ulubieńcy telewidzów są bardzo popularni w ojczyźnie, niektórzy wręcz uwielbiani i podziwiani. Ich życie i fakty biograficzne zawsze okrążone są legendą i stanowiły niejednokrotnie źródło plotek, żartów i sensacji.

4. Do innych stacji rosyjskich należą komercyjne TV-6 Moskwa oraz NTW. Ta pierwsza została uruchomiona na mocy porozumienia o współpracy MNWK oraz Turner Broadcasting System Teda Turnera na przełomie 1992 i 1993r. Na jej czele stanął wybitny dziennikarz dawnej Centralnej telewizji ZSRR E. Sagałajew, którego niezaprzeczalną zasługą była rozbudowa zakresu działania TV-6 z lokalnego (moskiewskiego) na ponadregionalny. Udziałami w stacji dysponuje dawny rywal Gusinskiego B. Bierezowskij.

Natomiast NTW ( Nowoje Tielewieszczanije lub Niezawisimoje Tielewieszczanije) pojawiła się w listopadzie 1993r. Na początku dzieliła pasmo wraz z państwowym programem edukacyjnym „Rossijskije Uniwiersitiety”, dziś działa osobno. Dość szybko zdobyła zwolenników, a to za sprawą profesjonalnych dziennikarzy oraz atrakcyjnego programu Właścicielem jest W. Gusinskij. W 1996r. uruchomiono NTW Plus- płatny kanał satelitarny. Składają się na niego cztery pasma: filmu krajowego, filmu zagranicznego, sportu oraz muzyki. Do końca 1996r odbiór był bezpłatny, a rok później wprowadzono abonament w wysokości 12$USD (w ich rublowym ekwiwalencie). Obie stacje realizują spójną, konsekwentną politykę informacyjną, zgodną z politycznymi i gospodarczymi interesami swojego właściciela.

W 1996r.z inicjatywy mera Moskwy została podjęta próba stworzenia jeszcze jednego kanału telewizyjnego REN-TV. Początkowo stacja miała zasięgu lokalny, a następnie przekształciła się w ogólnorosyjski. Zgodnie z założeniami właścicieli ( Ireny i Dmitrija Leśniewskich) program ma charakter narodowy i uniwersalny. Emitowane są rosyjskie filmy i audycje oraz własna produkcja telewizyjna. Wielu nadawców uznało ten projekt za przestarzały i nie odpowiadający obecnemu etapowi telewizji w Rosji. Jednak REN-TV została zaakceptowana przez bardziej konserwatywną publiczność. Od 1998r. kanał jest emitowany całodobowo a do odbioru nie potrzeba dekoderu.

Rosyjska Radiofonia i Telewizja (RTR) powstała faktycznie jako rezultat walki dwóch prezydentów: Związku Radzieckiego M. Gorbaczowa i Federacji Rosyjskiej B. Jelcyna

Jej początków należy się doszukiwać w 1991r., gdy przy ulicy Jamskie Pole w Moskwie zaczęto urządzać nową telewizję państwową. Ekipę telewizyjna stanowili dziennikarze o demokratycznych przekonaniach. W listopadzie 1997r. program RTR uzyskał wsparcie w postaci nowego ogólnokrajowego kanału Kultura.

Rosyjscy magnaci medialni:

• Borys Berezowski- wpływy w ORT, RTR, kanale TV-6, dzienniku „Kommiersant” i tygodniku „Ogoniok”

• Władimir Gusiński- właściciel grupy Media-Most, do której należy NTW, Radio Echo Moskwy, tygodnik „Itogi” oraz gazeta „Siewodnia”

5. Bibliografia

*J. Adamowski Rosyjskie media i dziennikarstwo czasów przełomu (1985-1997), Warszawa 1998

*B. Dobek- Ostrowska Transformacja systemów medialnych w krajach Europy Środkowej, Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002

*A. Koroczenskij Krytyka mediów w Rosji. Stan aktualny, rola społeczna, perspektywy [w:] Zeszyty prasoznawcze nr 1-2, Kraków 2005

*Ł. Mikołajczak Wizerunek medialny Władimira Putina [w:] Studia medioznawcze nr 1(11), Warszawa 2003

*Szkice o Rosji pod red. Naukową A. Stępień- Kuczyńskiej, J. Adamowskiego, ASPRA-JR, Łódź 2000

*. Janusz Adamowski, Bartłomiej Golka, Ewa Stasiak-Jazukiewicz-

Wybrane zagraniczne systemy informacji masowej; Warszawa 1996

* www.media.tele.ru

* www.ortv.ru

* www.ntv.ru

* www.rtr-planeta.com

* www.rosja.osman.livenet.pl

* www.wiadomosci.wp.pl

* www.internetstandard.pl

* www.1tv.ru

www.rosja.osman.livenet.pl

J. Adamowski Rosyjskie media czasów…, s.147

J. Adamowski Rosyjskie media czasów…, s.154

Tamże, s.156

www.wiadomosci.wp.pl

www.ortv.ru

B.Dobek-Ostrowska Transformacja systemów medialnych…, s.51

J.Adamowski Rosyjskie media czasów…, s.159

Tamże, s.157

---