Motywacja - co oznacza dla pracodawcy, a co dla pracownika?
Jeden z głównych czynników decydujących o efektywności działania każdego człowieka. Umiejętne wykorzystanie motywacji w zarządzaniu personelem gwarantuje efektywny rozwój firmy.
Czym jest motywacja i jak wpływa na człowieka? Można nazwać ją po prostu bodźcem rodzącym w każdym z nas potrzebę wykonania jakiegoś zadania. Daje ona siłę do działania oraz decyduje o wytrwałości i intensywności wysiłków, do jakich zdolna jest każda osoba, by zrealizować swe zamierzenia. Odpowiednia motywacja sprawia, że człowiek konsekwentnie dąży do wyznaczonego przez siebie celu. Dzięki niej każdy z determinacją niweluje przeszkody dzielące go od wykonania planów, a co więcej czerpie z owych czynności satysfakcję. Motywacja jest również podstawowym czynnikiem decydującym o wydajności pracownika podczas wykonywania przez niego obowiązków. Będąc menadżerem, warto mieć jak największą wiedzę na temat umiejętnego mobilizowania personelu, by odpowiednio nim zarządzać. Również będąc zatrudnionym, powinno się gromadzić jak najwięcej informacji dotyczących skutecznego pobudzania się do wykonywania wcześniej wytyczonych zadań. Pozwoli to na efektywną pracę i większe z niej zadowolenie.
Motywacja sprzymierzeńcem pracodawcy
Osiąganie postawionych przed zespołem celów może przebiegać bardzo sprawnie przy odpowiednim jego motywowaniu. Efektywność pracowników jest ściśle uzależniona od sposobu odnoszenia się do nich przez pracodawcę. Umiejętnie motywujący szef będzie, więc brać pod uwagę jak pracownicy chcieliby być traktowani i kształtować na tej podstawie politykę firmy. Umiejętne pobudzanie zatrudnionych do osiągnięcia celów jest oparte o szereg czynników. Do przyczyn najbardziej mobilizujących zatrudnionych należą przede wszystkim możliwość ich samorealizacji oraz poprawne funkcjonowanie w obrębie zespołu. Równie istotne jest stworzenie zatrudnionym szansy rozwiązywania problemów w firmie oraz zapewnienie im bezpieczeństwa. Oczywiście na personel zawsze działa krzepiąco spora wypłata. Wykorzystując te spostrzeżenia, możemy stworzyć narzędzia, które będą podtrzymywać motywację pracowników.
Narzędzia mobilizujące kadrę pracowniczą
Wyróżnia się wiele narzędzi pobudzających zatrudnionych w firmie do intensywnego działania. Najbardziej popularnym i dającym szybkie efekty jest wszelkiego rodzaju wynagradzanie uosabiane, nie bez powodu, najczęściej z płacą. Jest to najprostsza i jedna z najskuteczniejszych metod mobilizowania zespołu. Powinna ona być, więc adekwatna do wysiłku wkładanego przez zatrudnionego w wykonane zadania. Poprzez nią pracownik czuje się doceniany i zna swoją pozycję w przedsiębiorstwie. Bardzo motywujący jest system wypłacania personelowi premii w zależności od efektów wykonywanych obowiązków. Nie warto jednak wypłacać pracownikom rzadko dużych sum. Znacznie korzystniej jest przyznawać niższe gaże, lecz z większą częstotliwością. Zadbać należy także o jawność systemu przyznawania płac. Pracownicy dobrowolnie zgadzający się na dane ustalenia finansowe nie są skorzy do konfliktów w miejscu zatrudnienia.
Niezwykle mobilizujący jest system wytyczania personelowi celów. Czynność ta powinna być udziałem wszystkich pracowników firmy, gdyż w ten sposób intensywnie następuje integracja zespołu. Ponadto tak zainicjowany proces należy do najbardziej twórczych, ponieważ pomysłodawcy realizują stworzone przez siebie plany ze znacznie większym niż zwykle poświęceniem. Tak określone cele powinny się charakteryzować kilkoma cechami. Przede wszystkim powinny być jasne i precyzyjne. Warto by ich wykonanie było jak najbardziej realne i określone na dany odcinek czasu. Zarówno dla pracownika jak i pracodawcy powinny wiązać się z jakimiś gratyfikacjami, wymiernymi skutkami. Dwa kolejne czynniki dotyczą wydajności pracownika - jej ścisłego określenia oraz późniejszej weryfikacji. Na początek trzeba, więc przyjmowaną do pracy osobę zaznajomić z powierzonymi jej obowiązkami. Powinna mieć ona jasno wytyczony zakres zadań oraz, co równie istotne, określony na nie czas. Na podstawie wcześniej stworzonych wymagań oraz porównania ich z wynikami pracownika możemy dokonać podsumowania jego dokonań.
Mobilizacja - lepsza większa czy za mała?
Można sądzić, że osiągnięcie sukcesu przez przedsiębiorstwo, przypisuje się procesowi permanentnego podwyższania mobilizacji personelu. Niestety zależność ta nie jest taka prosta. Trzeba, bowiem umiejętnie motywować zatrudnionych, a wywierany na nich wpływ nie powinien być ani za duży, ani za mały. Zbyt mała jego ilość spowoduje rozluźnienie wśród grona pracowników, a w konsekwencji marazm i rozleniwienie w firmie. Zbyt silna presja zaś może spowodować nadmierne ich pobudzenie, które prowadzi do rozkojarzenia i stresu podczas wykonywanych czynności. Efektem takiego postępowania będą jedynie mnożące się błędy w zadaniach powierzonych personelowi oraz, co się z tym wiąże, słabsze wyniki firmy. Najlepiej, zatem utrzymywać dość stałe natężenie wywierania wpływu na pracowników.
Motywacja pozytywna a negatywna
Aby mobilizować odpowiednio personel firmy wybiera się poszczególne elementy z systemów kar bądź nagród. Motywowaniem pozytywnym nazywamy aktywizowanie pracownika za pomocą nagród. Mogą być nimi przykładowo: podwyżka, premia, nagroda, etc. Pracodawca oferuje także zatrudnionemu pewną dozę swobody, pozwala mu rozwijać się, realizować swe cele i zamierzenia, o ile spełnia on oczywiście postawione przez szefa wymagania. Jednak w przypadku przyznawania wszelkich wyróżnień zaleca się zachowanie “złotego środka”. Nie można pozwolić sobie na ciągłe wypłacanie bonusów pracownikom. Każdy zatrudniony musi być świadomy tego, że na swą nagrodę zapracował. Także jej wartość powinna odpowiadać zaangażowaniu danej osoby, jej wkładowi w pracę na rzecz firmy. Ciągłe chwalenie, nagradzanie personelu może spowodować rozprężenie w przedsiębiorstwie, a pracownicy nie będą mieli wyraźnie wytyczonych celów i nie będą dbać zbytnio o wykonywanie swych obowiązków.
Czy zatem skuteczniejsza jest metoda motywowania negatywnego? Przede wszystkim trzeba podkreślić, iż jest ona oparta na wprowadzeniu do firmy stanu zagrożenia, lęku. W tym wypadku sposobem pobudzającym pracowników do wykonywania poszczególnych zadań jest system sankcji stosowanych w momencie zaniedbania obowiązków. Podstawowe kary stosowane przez pracodawców to obniżenie wypłaty, pozbawienie go premii, udzielenie nagany, upomnienia czy przeniesienie na mniej lukratywne stanowisko. Często również czynnikiem mobilizującym do wykonywania efektywnie obowiązków jest strach przed utratą pracy, zmniejszeniem dochodów.
Zarówno sposoby motywowania za pomocą kar jak i nagród uzupełniają się. Pracodawca sam musi dobrać metodę, która będzie właściwa dla specyfiki danego przedsiębiorstwa. Obecnie jednak najpopularniejsza jest technika sprawiedliwego, właściwego wynagradzania ponad obarczanie pracownika różnego rodzaju sankcjami, karami. Oba sposoby mają jednak swe wady i zalety, a personel kierowniczy w każdej firmie stosuje zarówno motywowanie pozytywne jak i negatywne.
Co motywuje pracodawców?
Zarówno czynniki motywujące pracodawców jak i pracowników niekiedy pokrywają się z sobą. Z pewnością szef oraz pracownik jednakowo dążą do samo rozwoju. Chcą także ze swej pracy mieć jak największe korzyści finansowe. Inne presje zewnętrzne determinujące działania kadry kierowniczej nieco różnią się od czynników mobilizujących zatrudnionych. Wynikają one naturalnie ze stanowiska przez nią zajmowanego. Przede wszystkim szefów do efektywnego działania zmuszają obawy o przetrwanie firmy na rynku, jej jak najlepsze prosperowanie, rentowność. Ponadto zabiegają również o władzę, dominację nad współpracownikami oraz o swój prestiż w stosunku do konkurencyjnych firm. Imponuje im także wolność i niezależność działania. Wszystkie te czynniki również powodują poczucie braku czegoś, pragnienie osiągnięcia zamierzonych celów. To poczucie powoduje chęć działania, współzawodnictwa z konkurencją, ulepszania, modernizacji firmy, dopasowania personelu do jej charakteru. Podobne “narzędzia” wymuszające na szefach firm odpowiednie zachowanie stosuje rynek, współzawodnictwo, wszelkie presje finansowe, odpowiedzialność za firmę, etc.
Pracowniku motywuj się sam
Zadaniem menadżerów, jak już wiemy, jest właściwe stymulowanie czynnikami motywującymi pracowników. Czy pracownik powinien również mobilizować się sam? Jak właściwie reagować na wszelkie naciski, zarówno te o charakterze kar jak i nagród, ze strony pracodawcy?
Przede wszystkim przenikając do struktury organizacyjnej firmy, musimy się do niej dopasować i jak najlepiej wykonywać przydzielone nam obowiązki. Powinniśmy starać się pozytywnie nastawić do wykonywanych zadań i wywiązywać się z nich w taki sposób, by dostarczały nam maksimum satysfakcji. Powinniśmy sami mieć w sobie na tyle hartu ducha, aby wykonywać powierzone nam prace najlepiej jak to możliwe. Warto także zadbać o to, by nie marnotrawić podczas pracy zbyt wiele czasu. Mobilizować się na tyle, by jak najbardziej produktywnie spędzić każdy roboczy dzień, by realizować swe osobiste cele, a tym samym cele organizacji, w której pracujemy.
Bardzo często powstaje także problem jak funkcjonować w firmie, której kadra kierownicza nieumiejętnie motywuje pracownika i kiedy sposób mobilizowania zatrudnionego jest oparty jedynie na systemie mobilizacji negatywnej. Z pewnością firma o takim charakterze będzie wadzić w realizacji naszych własnych celów. Stres będzie jedynie odbierał nam siły witalne i energię. Dlatego warto, zatem jeszcze przed podjęciem pracy sprawdzić jak funkcjonuje przedsiębiorstwo, w którym staramy się o etat. Jaki panuje w nim system i kultura organizacyjna? Czy zrealizujemy się na oferowanym nam stanowisku? Czy wyznaczono nam jasno zakres obowiązków oraz czy im podołamy?
Pracodawco mobilizuj mądrze!
Aby sprawdzić się na swym stanowisku, każdy szef powinien mieć jak największe wsparcie pracowników. Powinien, więc zadbać o ich komfort w pracy. Powinien także umieć odpowiednio stymulować bodźcami mobilizującymi personel do działania. Warto by nie nadużywał negatywnych metod pobudzania zatrudnionego. Znacznie lepsze skutki przynosi właściwie opracowany system nagród. Warto także zmienić podejście do wypłacania premii, podwyżek i nie traktować ich jako ciężar lub wydatek, ale jako dobre inwestycje w grono współpracowników. Wyzwolenie prawdziwego potencjału kadry zależy w dużej mierze od osób zarządzających przedsiębiorstwem. Warto, zatem niwelować wszelkie czynniki destruktywne w firmie, wszelkie spory, scysje. Trzeba stale próbować przemieniać je w konstruktywną atmosferę zaangażowania, chęci działania, kreatywności. Warto budować więź pracownika z miejscem pracy tak, by jego cele osobiste i cele przedsiębiorstwa zazębiały się z sobą. Tak kształtowana polityka firmy pozwoli na jej szybki dynamiczny rozwój i zadowolenie pracowników.