ZASADY TWORZENIA PRAWA
Zasady techniki prawodawczej:
1. Formalnoprawna:
Pewna procedura
Sposób postępowania
2. Materialnoprawna
Materialnoprawnej zasady tworzenia prawa -nie może naruszyć.
Podmiot:
pisze
uchwala
publikuje
dokonuje wykładni
Wykładnia aktów prawnych nie może być sprzeczna z zasadami demokratycznego
państwa.
Rozumienie a zrozumienie treści aktu normatywnego.
Prawodawca nadaje komunikat i mamy adresata, odbiorcę.
Adresat może jedynie rozumieć, a nie zrozumieć akt normatywny.
Przy rozumieniu nie ma pewności czy dobrze interpretujemy akt normatywny.
W Polsce mamy formalno-materialny model państwa prawnego.
Formalny:
Ř
praworządnośćŘ organu publicznego
Ř
działa na podstawie i w ramach prawa
Ř
nie wypowiada się na temat treści
Ř
(formalny model państwa - III Rzesza - dbałośćŘ o pozory)
Sprawiedliwość społeczna - z tego sformułowania wynika, że w Polsce mamy
formalno-materialny model państwa prawnego.
Źródła prawa administracyjnego
:
1. wąskie rozumienie - wg rozdziału III Konstytucji:
1. ustawy
2. akty wykonawcze do ustaw
3. akty prawa miejscowego
2. szerokie rozumienie:
1. powszechne
2. wewnętrzne:
Ř
przepisy administracyjne nie wymienione w Konstytucji
Ř
zwyczaj
Ř
normy odsyłające
ZASADA MOŻE MIEĆ WYJĄTKI.
REGUŁA NIE MOŻE MIEĆ WYJĄTKÓW.
Zasada praworządności jest regułą.
(prawo administracyjne jest prawem publicznym.
Konstytucja nie zawiera def. Co to jest zasada demokratycznego państwa
prawnego.
Demokratyczne państwo prawne jest tłumaczone przez zasady.
Źródłem zasad jest:
1. Konstytucja
2. ustawy
3. trybunał Konstytucyjny
4. Naczelny Sąd Administracyjny
Rozróżniamy zasady demokratycznego państwa prawnego o charakterze:
1. materialno - prawnym
2. ustrojowym
3. proceduralnym
Zasady nie wykluczają się lecz kumulują oprócz zasady sprawiedliwości
społecznej.
Katalog zasad demokratycznego państwa:
1. Zasada sprawiedliwości społecznej.
2. Zasada praworządności.
3. Zasada ochrony praw dobrze nabytych.
4. Zasada równości wobec prawa i w prawie
5. Zasada zaufania obywatela do państwa i prawa (jedna z ważniejszych zasad)
6. Zasada prawa do sądu wraz z zasadą do rozstrzygania w rozsądnym czasie.
7. Zasada przejrzystości czyli transparentności, jedności działania władzy
publicznej
8. Zasada ochrony prywatności
9. Zasada decentralizacji władzy publicznej w tym decentralizacja władzy
administracyjnej - zasada ustrojowa
10. Zasada proporcjonalności czyli adekwatności działania władzy publicznej.
11. Zasada nie działania prawa wstecz.
12. Zasada wolności działalności gospodarczej
13. Zasada zrównoważonego rozwoju - art.5 Konstytucji.
14. Zasada nie zmieniania w trakcie roku obrachunkowego zasad opodatkowania
1. Zasada sprawiedliwości społecznej.
Na gruncie prawa polskiego Trybunał Konstytucyjny uznał, że zasada
sprawiedliwości społecznej stanowi jedyną zasadę, która może doprowadzić do
wyeliminowania w sprawie innych zasad demokratycznego państwa prawnego.
Jest to dość groźne z powodu możliwości eliminowania pozostałych zasad.
2. Zasada praworządności.
W znaczeniu organ władzy publicznej w przeciwieństwie do jednostki działa na
podstawie prawa i w granicach prawa.
Zasada jest przestrzegana bezwzględnie.
Szczególnie kwalifikowane podstawy prawne jeśli chodzi o faktyczną
działalność mogą stanowić ogólne podstawy prawne - Konstytucja.
3. Zasada ochrony praw dobrze nabytych.
Prawa dobrze nabyte możemy mieć na podstawie ustawy, aktu normatywnego,
prawomocnego orzeczenia sądowego, w drodze decyzji.
W wyjątkowych sytuacjach prawodawca może ingerować jeżeli jest to niezbędne
dla ochrony interesów państwa.
Wkracza się w prawa dobrze nabyte w ostateczności i prawodawca musi dać coś
za coś, musi być ekwiwalentność.
[Jeżeli jest nowa ustawa to przepisy przejściowe mają znaczenie do praw
dobrze nabytych w poprzednich ustawach.]
4. Zasada równości wobec prawa i w prawie
Nie ma charakteru bezwzględnego.
Jest zasada równości wobec prawa, ale z nierównością wobec prawa możemy mieć
wtedy do czynienia jeżeli system prawny a konkretnie jego aksjologia pozwala
na uzasadnienie tej nierówności wobec prawa (bilety tramwajowe dla
uprzywilejowanych, sklepy).
5. Zasada zaufania do państwa i prawa.
Zasada zaufania obywatela do państwa - osoba która zajmuje funkcję nie może
co innego mówić a potem co innego robić, należy dotrzymywać umów.
Zasada zaufania obywatela do prawa
- człowiek nie może być zaskakiwany zmianą przepisów prawnych. Człowiek ma
prawo do tego, żeby załatwić swoje sprawy pod rządami starej ustawy.
6. Zasada prawa do sądu i rozstrzygania sądowego w rozsądnym czasie.
Spory z organem administracyjnym.
Spory prywatne.
Dwuinstancyjny system sądownictwa.
Dwuinstancyjny system postępowania administracyjnego.
Przedmiot kontroli.
NSA nadzoruje sąd wojewódzki w związku z tym NSA nie koncentruje się na
danej sprawie lecz na
..........................................................................................................................................
7. Zasada przejrzystości czyli transparentności, jedności działania
władzy publicznej
Odnosi się do dostępu do informacji publicznej.
8. Zasada ochrony prywatności - prawo do prywatności.
Osoba publiczna pozbawia się prawa do prywatności.
Jednego nie traci - nie można ograniczyć człowiekowi wolności sumienia, bo
jest to podstawa konstytucyjna można nie wykonywać na tej podstawie rozkazu.
9. Zasada decentralizacji władzy publicznej w tym decentralizacja władzy
administracyjnej - zasada ustrojowa
Postulat natury ustrojowej.
Decentralizacja przejawia się tym, że tworzy się organy samorządu
terytorialnego.
Zasada dekoncentracji jest zasadą konstytucyjną
10. Zasada proporcjonalności czyli adekwatności działania władzy
publicznej.
Można w myśl zasady adekwatności - organ władzy publicznej decydując się na
władcze rozstrzygnięcie musi zbadać czy to jest jedyny sposób
rozstrzygnięcia sprawy.
- Jeżeli jest to jedyny może mieć miejsce tylko dla realizacji celu.
- Jeżeli jest inny środek to rezygnuje z represji i władztwa, a jeżeli nie
to stosuje represję i władztwo.
- przeciwdziałanie alkoholizmowi i wychowanie w trzeźwości. Sprzedaż
nieletnim piwa może spowodować cofnięcie zezwolenia na piwo. Spór jest w
kwestii czy cofnąć zezwolenie na wszystkie kategorie alkoholu czy tylko na
piwo - adekwatność.
11. Zasada nie działania prawa wstecz.
12. Zasada wolności działalności gospodarczej
Każdy ma prawo do działalności gospodarczej.
Potrzebne jest zezwolenie lub koncesja.
13. Zasada zrównoważonego rozwoju - art.5 Konstytucji.
Nie może się rozwijać jeden dział kosztem innego - nawiązuje do ochrony
środowiska,
rozwój stosunków społecznych na gruncie ochrony środowiska
14. Zasada nie zmieniania w trakcie roku obrachunkowego zasad
opodatkowania
Nie można zmieniać stawek podatkowych w ciągu roku podatkowego.
SPECYFIKA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO (PUBLICZNEGO), A ZASADY TWORZENIA PRAWA
Jeżeli wprowadzamy nową regulację musimy zbadać istniejący system.
Prawo administracyjne charakteryzuje się hierarchiczną budową źródeł prawa
administracyjnego:
1. ustawy i akty zrównane z ustawą.
2. akty wykonawcze rozwijające bezpośrednio treść3. ustawy, tj.
rozporządzenia wydawane przez organy władzy
4. prawo miejscowe - akty prawa miejscowego
Administracja publiczna nie może regulować prawotwórczo (regulować prawa) w
zakresie stosunków społecznych nieuregulowanych ustawowo.
Tworzenie i stosowanie prawa administracyjnego po wejściu RP do Unii
Europejskiej:
1. zasada subsydiarności -
zgodnie z tą zasadą w znaczeniu wąskim prawa unii, przedmiotem prawa
europejskiego może być2. to co nie może być3. przedmiotem samodzielnej i
zupełnej regulacji w prawie państwa członkowskiego.
4. zasada prymatu prawa europejskiego nad prawem państwa członkowskiego
- ma znaczenie w kontekście stosowania prawa, nie znajduje zastosowania
na płaszczyźnie mocy wiążącej prawa państwa członkowskiego.
Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości organ władzy publicznej
państwa członkowskiego ma obowiązek stosowania prawa europejskiego w
przypadku stwierdzenia niezgodności prawa krajowego z porządkiem
europejskim.
Organ administracyjny nie ma prawa sprawdzania zgodności aktu prawa
miejscowego z ustawą.
Prawo europejskie nie pozbawia mocy wiążącej prawa państwa członkowskiego.
Źródła prawa europejskiego:
1. prawo pierwotne:
Ř
Traktaty Założycielskie
Ř
Wyroki Trybunału Sprawiedliwości
2. prawo wtórne - wtórne normy prawne
GŁÓWNE FORMY PRAWA WTÓRNEGO WSPÓLNOTY
[TABLE NOT SHOWN]
Wspólnota określa cel, a państwo implementuje, rozstrzyga jak należy coś
robić.
HIERARCHIA NORM WG KLASYCZNEGO PRAWA
PAŃSTWOWEGO I MIĘDZYNARODOWEDO
Prawa podstawowe
i fundamentalne zasady
konstytucyjne
pozostałe
prawo
konstytucyjne
ranga traktatów
międzynarodowych
ustawy krajowe
pozostałe prawo krajowe
normy krajów związkowych
/kantonów/regionów/województw/
władz komunalnych
HIERARCHIA NORM W PRAWIE EUROPEJSKIM
TWE
i powszechne
zasady prawne
Rozporządzenia
i decyzje, umowy
prawno-międzynarodowe
Unii
Dyrektywy
Prawa podstawowe
i fundamentalne zasady
konstytucyjne
pozostałe
prawo
konstytucyjne
ranga traktatów
międzynarodowych
ustawy krajowe
pozostałe prawo krajowe
normy krajów związkowych
/kantonów/regionów/województw/
władz komunalnych
Prawo administracyjne nie jest skodyfikowane, składa się z:
1. ustaw
2. skodyfikowana jest tylko procedura
3.
Problemy:
Postanowienia ustaw szczególnych w zasadzie nie powinny odbiegać od zasad,
reguł formułowanych w części ogólnej prawa administracyjnego.
Relacje pomiędzy częścią ogólną prawa administracyjnego, a ustawami
szczególnymi nie przebiega w myśl zasady, że przepis szczególny wyłącza
przepis ogólny.
Niezależnie od powyższej tezy nauka prawa administracyjnego posługuje się
pojęciem obszarów specjalnych. W prawie administracyjnym i te obszary
specjalne stanowią tzw. legalną nielegalność i są przejawem świadomego
odejścia przez ustawodawcę od podstawowych zasad ogólnych prawa
administracyjnego.
Obszary specjalne
- to regulacje dotyczące:
1. terenów przygranicznych
2. terenów akcji ratunkowych
3. terenów parków narodowych
W tych postanowieniach ustawodawca odchodzi od zasad ogólnych.
Np. regulacje dot. terenów akcji ratunkowych:
1. zasada natychmiastowej wykonalności - dostosowujemy do aktualnej
sytuacji zachowania ludzi, które odbiegają od normalnych zasad
zachowania (np. schodzenie po linie z drugiego pietra
2. atrybut ostateczności
Wyk
ład II 13.03.2004r
ZASADY TWORZENIA PRAWA
PRAWO MIEKKIE RADY EUROPY- jako czynnik kształtujący treść źródeł prawa
w przedmiocie prawa administracyjnego.
Podstawowym źródłem prawa Europy jest konwencja praw człowieka.
Źródła prawa międzynarodowego to rekomendacja / rezolucje \ prezentacja
europejskich standardów.
Merytoryczna treść rezolucji jest odezwą.
REZOLUCJA NR 31
KOMITETU MINISTRÓW RADY EUROPY - o ochronie jednostki przed aktami
administracji przyjętej 28.09.1977r.
Dotyczy regulacji ordynacji podatkowej kodeksu celnego.
Przez AKT ADMINISTRACJI
rozumie zgodnie z rezolucją wszelki środek lub decyzję o charakterze
indywidualnym powzięty w wykonaniu władzy publicznej , a mogący
powodować bezpośrednie skutki w sferze praw wolności lub interesów osób
fizycznych lub moralnych( osoba prawna).
ZAŁĄCZNIK DO REZOLUCJI NR 31.
I. Prawo do posłuchania
- rozumiane, że zainteresowany może przedstawić fakty i argumenty , a
także oferować środki dowodowe , które władza administracji bierze pod
uwagę i zainteresowany ma być poinformowany , że ma takie możliwości.
II. Dostęp do elementów informacji-
zainteresowany informowany jest za pomocą różnych środków zanim dojdzie
do aktu o wszystkich możliwościach od których zależy treść tego aktu.
III. Pomoc i przedstawicielstwo -
strona może działać z pełnomocnictwa czy pomocy prawnej.
IV. Uzasadnienie aktów administracyjnych -
konstrukcja analogiczna , jednostka ma być poinformowana o motywach
rozstrzygnięć .
Jan Zimmerman napisał „ Motywy działania adm. Państwowej”
V. Wskazanie środków odwoławczych -
ma wskazywać zwyczajne środki prawne, które od niego przysługują.
REKOMENDACJA NR R2
Komitetu Ministrów Rady Europy dotycząca wykonywania dyskrecjonalnych
kompetencji administracyjnych przyjęta 11.03.0980r.
Dyskrecjonalne tzn. uznanie administracyjne.
KOMPETENCJA DYSKLECJONALNA-
kompetencja , która przyznaje władzy adm. pewien zakres oceny do
podjęcia decyzji , pozwalając jej dokonywać wyboru z pośród wielu
rozwiązań prawnie uzasadnionych , takiego które wydaje się jej
najbardziej stosowne.
ZASADY PODSTAWOWE WŁADZY DYSKLECJONALNEJ
1.
wykonując kompetencje dyskrecjonalne władza administracyjna:
nie kieruje się innym celem jak tylko tym przez wzgląd na który ta
kompetencja została jej przyznana
ta władza postępuje obiektywnie i bezstronnie mając na uwadze tylko
elementy właściwe dla danego przypadku
Przestrzega zasady równości wobec prawa unikając wszelkiej
dyskryminacji
Utrzymuje słuszną relację między ciosami jakie wymierza w prawa
wolności lub interesy , a celem który urzeczywistnia ( zasada
adekwatności , proporcjonalności)
Podejmuje swoją decyzję w terminie rozsądnym z punktu widzenia danej
sprawy
Stosuje głównie zasady prawa administracji w sposób stały , ale biorąc
pod uwagę szczególne okoliczności każdego przypadku.
TRYB POSTĘPOWANIA:
Ogólne dyrektywy adm., które są przesłankami uznania są albo podane do
wiadomości publicznej , albo komunikowane w ramach postępowania
administracyjnego.
Gdy władza administracji wydając decyzję uznaniową odchodzi od zasad
ogólnych prawa administracyjnego , adresat decyzji musi być poinformowany
o powodach tego odejścia.
Kontrola uznania adm. podlega kontroli legalności przed sądem lub innym
nie zawisłym organem , ta kontrola nie wyklucz klasycznej kontroli
instancyjnej.
Gdy prawo nie określa żadnego terminu wykonania decyzji uznaniowej, to w
przypadku jej zaskarżenia do sądu , organ może rozważać celowość jej
wykonania .
Sąd ma dysponować informacjami do kontroli decyzji administracyjnej.
REKOMRNDACJA NR R19
Komitetu Ministrów z 25.11.1981r. w sprawie dostępu do informacji
posiadanej przez władze publiczne.
PODSTAWOWE ZASADY DO TEJ REKOMENDACJI:
Wypracować skuteczne środki do informacji
Dostęp do informacji publicznej nie musi opierać się na interesie
prawnym
Równego dostępu do informacji publicznej
Zasada limitacji i restrykcji jakie są konieczne dla ochrony interesów
publicznych, oraz ochrony prywatności i innych interesów prywatnych
mając na względzie interes jednostki
Dostęp do informacji w rozsądnym czasie
Odmowa dostępu do informacji publicznej ma być uzasadniona
Wszelka odmowa ma podlegać nadzorowi
REKOMENDACJA NR 15
Komitetu Ministrów Rady Europy dotycząca odpowiedzialności publicznej
przyjęta 18.09.1984r.
WŁADZA PUBLICZNA
- każda jednostka prawa publicznego , albo też jakakolwiek osoba prywatna
, która wypełnia prerogatywy oficjalnej władzy.
ZASADY DO TEJ REKOMENDACJI:
Należy zapewnić reparacje (Odszkodowanie ) z tytułu szkody spowodowanej
przez akt związany z brakiem zachowania się władzy w sposób , którego
rozsądnie można się prawnie spodziewać od niej w stosunku do osoby
pokrzywdzonej.
Nawet jeśli nie było normy nakazującej , należy zapewnić odszkodowanie ,
jeśli było by rażąco niesłusznym pozwolić by sam pokrzywdzony nosił ciężar
szkody , ale przy dwóch dodatkowych założeniach:
Albo , że akt miał charakter wyjątkowy , bądź szkoda była wyjątkowym
rezultatem takiego aktu
Akt służy interesowi publicznemu , a tylko jedna osoba lub graniczna ilość
osób poniosła szkodę
Jeżeli ofiara przyczyniła się do powstania szkody , odszkodowanie można
zredukować lub odmówić .
Prawo wniesienia pozwu przeciwko władzy publicznej nie powinno podlegać
obowiązkowi działania , najpierw przeciwko jej urzędnikowi.
Do odszkodowania w rozsądnym czasie
Narodowość ofiary nie powinna prowadzić do dyskryminacji
REKOMENDACJA NR 16
Komitetu Ministrów dotycząca postępowania administracyjnego interesującego
wielką liczbę osób z 17.09. 1987r.
Podział na trzy kategorie:
1
.Wielka liczba osób , które są użytkownikami aktu admin. , czyli osoba na
której wniosek prowadzi się postępowanie z urzędu ( strona w roli głównej ,
która złożyła wniosek)
2
. Wielka liczba osób , które nie są destynariuszami aktu admin. , których
prawa lub interesy mogą być tym aktem dotknięte ( osoby trzecie).
3.
wielka liczba osób , które na podstawie prawa krajowego , mogą dowodzić , iż
specyficzny interes zbiorczy może być tym aktem dotknięty.
Zasady postępowania admin. interesującego wielką liczbę osób:
1 .
akt administracyjny jest wydawany w rezultacie , gdzie biorą udział osoby
zainteresowane
2.
gdy władza proponuje przyjęcie takiego aktu , który interesuje tę liczbę
osób to powinna być ona o ty poinformowana w sposób pozwalający ocenić
ewentualne skutki dla ich praw , interesów , wolności.
Postępowanie partycypacyjne - postępowanie trzech osób
I KATEGORIA - osoby działają osobiście
II KATEGORIA - osoby mające wspólne interesy , winny mianować jednego lub
więcej przedstawicieli
III KATEGORIA -osoby mogą być reprezentowane przez ugrupowania lub
organizacje.
1. Organ może przyjąć następujące formy postępowania partycypacyjnego :
pisemne spostrzeżenia
posłuchanie ( publiczne konsultacje)
władza może kreować organ doradczy, konsultacyjny.
akt administracyjny jest wydawany po rozpatrzeniu wszystkich środków
dowodowych , wniosków , podejmowany jest publicznie
REKOMENDACJA NR 8
Komitetu Ministrów w sprawie tymczasowej ochrony sądowej w sprawach
administracyjnych z 13.09.1989r.
Decyzja ostateczna podlega wykonaniu
REKOMENDACJA NR 1
Komitetu Ministrów w sprawie sankcji administracyjnej przyjęta 13.02.1991r.
Normy dzielą się na :
Sankcjonowane
Sankcjonujące / znajdują się na końcu/
Sankcja oznacza dokuczliwo
ść za nie zachowanie się zgodne z prawem.
Grzywna jest środkiem egzekucyjnym nie sankcją
Sankcja to np. cofnięcie zezwolenia na coś ....
Norma sankcjonowana wprowadza nakaz lub zakaz , jeżeli adresat nie zachowa
norm wówczas występuje norma sankcjonująca , która zawsze znajduje się na
końcu .
Norma nie musi mieć sankcji.
SANKCJE:
Kara administracyjna ( wykroczenie)
Grzywna , która jest związana z postępow. egzekucyjnym , w celu
przymuszenia może być zastosowana do pewnej granicy wyznaczonej.
Cofnięcie zezwolenia
Dyscyplinarna
Rekomendac
ja nie uważa za sankcje administracyjną środków ,które władze
administracyjne są obowiązane podjąć podczas postępowania karnego.
ZASADY STOSOWANIA:
sankcja musi być ustalona przez prawo
sankcji administr. nie można nałożyć z racji czynu , który w czasie jego
popełnienia nie był sprzeczny z prawem
Jeżeli obowiązywała mniej dokuczliwa sankcja , to później wprowadzona
sankcja bardziej surowa nie może być nakładana .
wejście w życie po dokonaniu czynów mniej represyjnych , powinno działać
na korzyść osoby , przeciwko której władza admin. rozważa dokonania
sankcji.
osoba nie może być karana administr. dwukrotnie za ten sam akt , na
podstawie tej sankcji.
Gdy ten sam akt prowadzi do działania dwu lub więcej władz admin. na
podstawie norm prawnych , chroniących różne interesy , każda z tych władz
powinna wziąć pod uwagę wszelką sankcję wcześniej nałożoną za ten sam akt.
Postępowanie powinno toczyć się szybko
Jeżeli zostało wszczęte powinno zakończyć się decyzją od której
przysługują środki prawne , prawo do sądu . Ciężar dowodu spoczywa na
władzy administracyjnej.
FORMALNE ASPEKTY TWORZENIA PRAWA :
Postanowienia rozporządzenia RM z 20.06.2002r w sprawie
„ Zasad techniki prawotwórczej „
PROJEKT USTAWY - przepis , a norma
Rozporządzenie par. 1 ust. 1, 2
Zasada adekwatności , proporcjonalności .
METODOLOGIA PRZYGOTOWANIA DECYZJI - par. 1 ust. 2
ZASADY OGÓLNE DLA PROJEKTU USTAW - par. 2 , 3
Np.:
Zasada
- ustawa nie może powtarzać przepisów zawartych w innej ustawie
WYKŁAD III 26.04.2004r ZASADY TWORZENIA PRAWA
ZASADY ODNOSZĄCE SIĘ DO TREŚCI PROJEKTU USTAWY
:
1.Zasada wyczerpuj
ącej regulacji
2. Zasada nie wprowadzania licznych wyjątków
zasada to pewna regulacja - od zasady mogą istnieć wyjątki natomiast reguła
nie ma wyjątków.
3. Zasada nie zamieszczania przepisów wykraczająca poza zakres regulacji
4. Zasada nie uchylania i nie zmieniania przepisów regulujących sprawy nie
należące do zakresu podmiotowego i przedmiotowego ustawy
5. Zasada nie powtarzania przepisów zawartych w innych ustawach, w
ratyfikowanych umowach międzyn. , oraz innych umowach międzyn .dających się
bezpośrednio stosować
6. Zasada odsyłania przez ustawę jedynie do innej ustawy względnie do
postanowień tej samej ustawy lub ratyfikowanych umów międz. Lub innych umów
7. Zasada nie zamieszczania przepisów nakazujących stosowanie innych aktów
normatywnych
( norma sankcjonowana, sankcjonująca)
8. Zasada zawisłej i syntetycznej redakcji unikającej nadmiernej
szczegółowości
regulacja nie może być zbyt kazuistyczna.
9. Zasada redagowania zgodnie z regułami języka polskiego , przy unikaniu
zdań wielokrotnie złożonych
10. Zasada posługiwania poprawnymi wyrażeniami językowymi
11. Zasada unikania profesjonalizmów , czy wyrażeń specjalistycznych
12. Zasada unikania neologizmów , czyli nowo tworzonych pojęć
13. Zasada - do oznaczenia jednakowych pojęć używa się jednakowych określeń
, a różnych pojęć nie oznacza się tymi samymi określeniami
14. Zasada - w ustawie nie zamieszcza się wypowiedzi , które nie służą
wyrażaniu norm prawnych
w szczególności apeli , postulatów , zaleceń , upomnień
15. Zasada przygotowywania wraz z projektem ustawy , projektów podstawowych
rozporządzeń
BUDOWA USTAWY
1. Elementy sk
ładowe ustawy:
tutu
ł
przepisy merytoryczne ogólne i szczegółowe
przepisy zmieniające
przepisy przejściowe i dostosowujące (
BARDZO WAŻNE PRZEPISY)
przepisy uchylaj
ące , przepisy o wejściu ustawy w życie oraz przepisy o wygaśnięciu mocy
obowiązującej ustawy ( PRZEPISY KOŃCOWE)
TYP USTAWY -
może mieć charakter opisowy ( o ustroju sądu , o gospodarce nieruchomościami
)
, może być skonstruowany w koncepcji rzeczowej tzn. zaczynamy od słowa np.
kodeks , prawo , ordynacja ,( prawo budowlane , ordynacja podatkowa , kodeks
cywilny itp.)
PRZEPISY MERYTOTYCZNE USTAWY : , które zawierają podstawową treść i dzielą
się na :
ogólne
szczegółowe
OGÓLNE MERYTORYCZNE
- regulują podmiot regulacji , przy czym następuje to przez wskazanie spraw
, podmiotów których dotyczy lub spraw i podmiotów wyłączonych z regulacji,
poza tym przepisy te objaśniają użyte w ustawie określenia i skróty . W
przepisach ogólnych można również zamieścić odesłanie do innej ustawy lub
postanowień.
PRZEPISY SZCZEGÓŁOWE -
w przepisach tych nie reguluje się tych spraw , które zostały wyczerpująco
unormowane w przepisach ogólnych- merytoryczne szczegółowe zamieszcza się w
następującej kolejności :
Przepisy prawa materialnego
Przepisy ustrojowe
Przepisy proceduralne
Przepisy karne
Prawo materialne
(ART. 25 UST 1 ) przepis prawa materialnego powinien możliwie bezpośrednio i
wyraźnie wskazywać kto , w jakich okolicznościach , i jak powinien się
zachowywać( nakazy i zakazy zachowania ) . Adresat norm materialno -
prawnych nie zawsze musi być wskazany.
Adresata w normie może nie być wskazanego jeżeli:
Jest wskazany w przepisach ogólnych ustawy
Powszechność w przepisach adresatów jest oczywista
Ten adresat jest wskazany w innej ustawie
PRAWO USTROJOWE (ART. 26
) przepis prawa ustrojowego zamieszcza przepisy o utworzeniu organów albo
instytucji , ich zadania i kompetencje, ich organizacji , sposobie ich
obsadzania oraz o tym jakim podmiotom podlegają lub jakie podmioty sprawują
nad nimi nadzór.
PRAWO PROCEDURALNE ( ART. 27 )
przepis prawa proceduralnego określa sposób postępowania przed organami lub
instytucjami , strony i innych uczestników postępowania , ich prawa i
obowiązki w postępowaniu oraz rodzaje rozstrzygnięć , które zapadają w
postępowaniu i tryb ich wzruszania.
Ustawa mo
że zawierać załączniki , odesłania do załączników zamieszcza się w
przepisach merytorycznych ustawy. W załącznikach zamieszcza się w
szczególności wykresy , wzory tabele, wykazy , opisy o charakterze
specjalistycznym.
PRZEPISY KARNE ( ART. 28)
zamieszcza się tylko w przypadku , gdy naruszenie przepisów ustawy nie
kwalifikuje się jako naruszenie przepisów Kodeksu Karnego , Kodeksu Karnego
Skarbowego lub Kodeksu Wykroczeń, a czyn wymagający zagrożenia karą jest
związany tylko z treścią tej ustawy .
PRZEPISY PRZEJ
ŚCIOWE I DOSTOSOWUJĄCE -
Przepisy przej
ściowe stanowią odrębną kategorię od dostosowujących zwane międzyczasowe lub
intertemporalne , jedne z najważniejszych przepisów w sytuacji gdy projekt
ustawy jest nowelizujący ustawę.
PRZEPISY PRZEJ
ŚCIOWE ( MIĘDZYCZASOWE ) PROCEDURALNE- te przepisy wskazują czy sprawy
wszczęte pod rządami starych przepisów i nie zakończone ostatecznymi
rozstrzygnięciami są prowadzone pod rządami starego czy też nowego prawa ,
te przepisy mogą wskazywać przekazanie nowym organom spraw i mogą się także
wypowiadać na temat skuteczności prawnej dotyczącej podjętych czynności
procesowych.
PRZEPISY PRZEJ
ŚCIOWE - o charakterze materialno -prawnym , zachowanie uprawnień i
obowiązków powstałych pod rządami starego prawa, zasadą techniki
legislacyjnej jest , że jeżeli ustawodawca nie chce ingerować w stare prawa
istnieje CISZA .
PRZEPISY PRZEJ
ŚCIOWE (MIĘDZYCZASOWE ) MATERIALNE - w jakim zakresie stosuje się nowe prawo
do obowiązków i uprawnień powstałych pod rządami nowego prawa.
PRZEPISY PRZEJ
ŚCIOWE WYKONAWCZE - jeżeli uchyla się ustawę lub przepis na podstawie
którego wydano akt wykonawczy , to przyjmuje się że akt wykonawczy traci moc
wiążąco z dniem wejścia w życie przepisu uchylającego .
Wyjątek od tej zasady - jeżeli akt wykonawczy wydany na podstawie uchylanego
lub zmienianego przepisu nie jest zgodny z nowym prawem , można go wyjątkowo
zachować czasowo poprzez przepis przejściowy w brzmieniu „
dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art........)
Zmiana tre
ści przepisu upoważniającego w ten sposób ,że zmienia się rodzaj aktu
wykonawczego , albo zakres spraw przekazanych do regulacji lub wytyczne
powoduje że akt wykonawczy traci moc wiążącą z dniem wejścia w życie
przepisu zmieniającego .
Je
żeli zmiana przepisu upoważniającego polega na tym ,że wskazuje się nowy
organ właściwy , to przepis wykonawczy zachowuje moc wiążącą do czasu
wydania nowego przepisu wykonawczego.
PRZEPISY DOSTOSOWUJ
ĄCE
Przedmiot regulacji przepisów dostosowujących:
Reguluj
ą sposób powołania po raz pierwszy organów lub instytucji
Regulują sposób przekształcenia organów lub instytucji w nowe organy lub
instytucje
Mogą określać sposób likwidacji organów lub instytucji , zasady
zagospodarowania ich mienia i pracowników likwidowanych organów.
W przepisach przejściowych i dostosowujących nie zamieszcza się przepisów
regulujących sprawy inne niż określone w niniejszym rozdziale.
Przepisy dostosowujące określają wpływ ( zakres) nowej regulacji na stosunki
powstałe pod rządami starego prawa , ten wpływ nowej regulacji może być
wpływem oznaczeń materialno -prawnym lub proceduralnym
PRZEPISY KO
ŃCOWE ( PAR . 38 )
Przepisy ko
ńcowe zamieszcza się w następującej kolejności :
Przepisy uchylaj
ące
Przepisy o wejściu ustawy w życie
Przepisy o wygaśnięciu mocy ustawy
PRZEPISY UCHYLAJ
ĄCE - (art. 39 ust. 1 )
Nie mo
żna domniemywać faktu uchylenia
W przepisie uchylającym wyczerpująco wymienia się ustawy lub poszczególne
przepisy , które ustawa uchyla i nie poprzestaje się na domyślnym uchyleniu
poprzedniej ustawy ani jej przepisów
PRZEPISY O WEJ
ŚCIU USTAWY W ŻYCIE -
Ustawa powinna wchodzi
ć w życie w całości w jednym terminie - nie różnicuje się terminów wejścia w
życie poszczególnych przepisów ustawy .
Odstępstwo od w/w rozwiązania może nastąpić tylko w przypadku przepisów
zmieniających , uchylających , przejściowych i dostosowujących.
SYSTEMATYZACJA USTAWY I OZNACZENIA USTAWY
-
Pojęcia - norma , ustawa
Artykuł - podstawowa jednostka w ustawie , która zaczyna się jako kodeks ,
odpowiednikiem ustępu są paragrafy.
Artykuł dzieli się na ustępy .
ustępy dzielą się na punkty
Punkty na litery
Gdy zabraknie liter stosuje się oznaczenia najpierw dwuliterowe , a
następnie wieloliterowe , dopisując do ostatniej litery alfabetu
arabskiego pierwszą i kolejną ( ART. 59 )
Ustawa ma paragrafy
PRZEPISY ZAWARTE W USTAWIE - PRZEPISY UPOWA
ŻNIAJĄCE DO WYDANIA ROZPORZĄDZENIA
W przepisach upowa
żniających do wydania rozporządzenia wskazuje się:
organ w
łaściwy
rodzaj aktu
przedmiot regulacji
zakres regulacji
wytyczne dotyczące treści rozporządzenia
Treść szczegółowego upoważnienia do wydania rozporządzenia - ze sposobu
redakcji szczegółowego upoważniania ustawowego , wynika podział tych
upoważnień na takie z których organ musi skorzystać obligatoryjnie i na
takie z których organ może korzystać fakultatywnie.
SCHEMAT SZCZEGÓ
ŁOWYCH UPOWAŻNIEŃ
FORMY WSPÓŁDZIAŁANIA PRZY WYDAWANIU ROZPORZĄDZENIA , UCHWAŁY ALBO
ZARZĄDZENIA
wspólne wydanie akty normatywnego
minister X i minister Y mog
ą określić w drodze rozporządzenia
2
.współuczestniczenie polegające na osiągnięciu porozumienia
minister X w porozumieniu z ministrem Y
czynne wyrażenie uprzedniej zgody na wydanie aktu normatywnego
minister X za zgod
ą ministra Y
czynne wyra
żenie następczej zgody
minister X po zatwierdzeniu ministra Y
wyrażenie opinii
minister X po zasi
ęgnięciu opinii ministra Y
6.minister X na wniosek ministra Y
W PRZEPISIE UPOWAŻNIAJĄCYM DO WYDANIA UCHWAŁY ALBO ZARZĄDZENIA WSKAZUJE SIĘ:
Organ w
łaściwy
Rodzaj aktu normatywnego
Zakres spraw , które w akcie normatywnym muszą albo mogą być uregulowane
NOWELIZACJA USTAWY- przeczytać
SPROSTOWANIE BŁĘDÓW
B
łąd literowy
Błąd przecinka
( Par. 111- 114 )
Błąd może dotyczyć tekstu aktu normatywnego ogłoszonego w Dzienniku Ustaw,
sprostowania dokonuje się w formie obwieszczenia o sprostowaniu błędu ,
publikuje się w publikatorze , gdzie został opublikowany błędny akt
normatywny.
Organem właściwym sprostowania błędu z własnej inicjatywy jest Prezes RM,
który prostuje błędy w tekstach aktów ogłoszonych w Dzienniku Ustaw , w
Monitorze Polskim i w Monitorze Polskim B jeżeli chodzi o inne publikatory ,
obwieszczają organy wydające te publikatory.
Sprostowanie błędu - ustawa z 20 lipca 2000r. o ogłoszeniu aktów
normatywnych i innych aktów, zasada sprostowania jest wyrazem ,że
sprostowanie nie może prowadzić do merytorycznej zmiany tekstu prawnego , a
same błędy określa się jako niezgodność między tekstem wydrukowanym w
Dzienniku Ustawowym ,a oryginałem podpisanego aktu przekazanego do
publikacji .
TECHNIKI PRAWOTWÓRCZE ZWI
ĄZANE Z USTAWAMI PODSTAWOWYMI:3
ROZPORZ
ĄDZENIA
1.
Zasada odnosząca się do treści rozporządzenia
nie może przekraczać granicy szczegółowego upoważnienia
nie może zawierać , chyba że delegacja na to zezwala treści zrównanych z
ustawą
2.
Zasada - rozporządzenie nie zamieszcza przepisów karnych
3
. Zasada - rozporządzenie nie powtarza przepisów ustawy ( art. 118 ) ,
innych ustaw i aktów zrównanych z ustawami
data , dzień podpisania przez organ wydający to rozporządzenie
Redakcja tekstu Rozporz
ądzenia
Przedmiot przekazany zwi
ęźle
Podstawowa jednostka to paragraf , dzielony na ustępy , ustępy na punkty ,
punkty na litery
Kiedy rozporządzenie zawiera przepisy uchylające - Przeczytać ( art.126 )
WAŻNE
Wymogi egzemplarza ( art. 127 ) - przeczyta
ć
PROJEKTY AKTÓW NORMATYWNYCH O CHARAKTERZE WEWN
ĘTRZNYM (ART.140)
PROJEKTY AKTÓW PRAWA MIEJSCOWEGO (ART. 142 )
BEZPIECZE
ŃSTWO PUBLICZNE- stan w którym nie jest zagrożony byt organów władzy
publicznej i jednostka może korzystać ze swoich praw i obowiązków .
PORZĄDEK PUBLICZNY- to stan , w którym jednostka może korzystać bez
przeszkód
SPOKÓJ PUBLICZNY - stan , który nie przekracza odporności psychicznej
ludzkiego organizmu.
TYPOWE ŚRODKI TECHNIKI PRAWOTWÓRCZEJ ( art. 144 , art. 145 , )
( definicje które tworzy prawodawca , definicje zakresowe , art. 153 ,
skróty art. 154 , art. 157
ZAKRES MATERIAŁU DO EGZAMINU Z ZASAD TWORZENIA PRAWA JEŚLI CHODZ O
ROZPORZĄDZENIE:
Metodyka przygotowania projektu ustaw
Metodyka jak napisać projekt ustawy
Zasady odnoszące się do treści projektu ustawy
Budowa ustawy ( całość)
Elementy
Przepisy merytoryczne ogólne i szczegółowe , przejściowe , dostosowujące
Przepisy o wejściu ustawy w życie , wygaśnięciu
Przepisy wprowadzające
Przepisy końcowe
Par.48 - wprowadzające
Par. 47
Przepisy szczegółowe ( materialne , ustrojowe proceduralne )
Przepisy merytoryczne ( definicje , rodzaje )
Przepisy przejściowe ( podział , opisy
Przepisy końcowe ( tylko kategorie )
Zasady systematyki ustawy i rozporządzenia
Przepisy upoważniające ( delegacje do wydania , elementy składowe )
Kto wydaje Rozporządzenie ( zakres podmiotowy )
Współdziałanie organów
Podstawa o zmianie nowelizacji ustawy
Tekst jednolity ( redakcja artykułu, numeracja )
Instytucja sprostowania błędu
Projekt aktu wykonawczego ( Zarządzenia , uchwały )
Pojęcie prawa wewnętrznego
Prawo miejscowe
Typowe środki techniki prawotwórczej ( adresat normy)