Tematy egzaminacyjne z „Doktryn politycznych i społecznych” dla studentów drugiego roku SUM rok akademicki 2001/2002

Zagadnienia ogólne:

1. Doktryny polityczno-społeczne (pojęcie, przedmiot)

2. Myśl polityczno-społeczna (pojęcia, podmiot, ruch polityczno-społeczny, przedmiot); idea, doktryna, ideologia, program.

3. Optymizm i pesymizm antropologiczny; optymizm i pesymizm dziejowy.

4. Rozwój doktryn polityczno-społecznych (etapy, kierunki)

Problematyka państwa w myśli polityczno-społecznej

1. Doktrynalne ujęcie istoty państwa: greckie, rzymskie, średniowieczne, funkcjonalne, klasowe, elementarne, organiczne, psychologiczne, normatywne;

2. Doktrynalne ujęcie genezy państwa: deistyczne, naturalne, kontraktowe, klasowe, teoria podboju;

3. Doktrynalne ujęcie ustroju państwa:

1. doktryny monarchizmu absolutnego:

• Starożytne:

• monarchizm bliskowschodni (despotyzm, mesjanizm i teokratyzm żydowski),

• monarchizm hellenistyczny (cynizm, epikureizm, stoicyzm),

• monarchizm rzymski (cezaryzm, ideologia pryncypatu, ideologia schrystianizowanego cesarstwa rzymskiego),

• wczesny chrystianizm (ideologia I w. n. e., ewolucja II-III w. n. e. - Euzebiusz z Cezarei, św. Augustyn z Hippony),

• Średniowieczne

• monarchizm bizantyjski (cezaropapizm),

• monarchizm muzułmański (teokratyzm islamski),

• monarchizm zachodnioeuropejski: germański (barbarzyński), frankijski, uniwersalizm cesarski (ideologia imperialna), ideologia monarchii narodowej,

• chrystianizm średniowieczny: papalizm (teokratyzm chrześcijański), augustynizm średniowieczny (Jan z Salisbury),

• ferment ideowy późnego średniowiecza: Dante, Marsyliusz z Padwy, Occam,

• wczesnonowożytne:

• realizm polityczny (Machiavelli),

• absolutyzm monarszy: - wczesny (Bodin), -klasyczny, - oświeceniowy,

• bonapartyzm,

doktryny monarchizmu umiarkowanego:

• średniowiecze:

• teoria reprezentacji,

• koncyliaryzm

• wczesnonowożytne:

• monarchomachizm,

• ideologia parlamentarna

• doktryny ustroju mieszanego:

• starożytne:

• arystotelizm (realizm polityczny - Arystoteles),

• średniowieczne:

• teizm (św. Tomasz z Akwinu),

• doktryny republikanizmu egalitarnego:

• starożytne:

• sofistyka,

• demokratyzm ateński,

• wczesnonowożytne:

• radykalizm mieszczański (Rousseau),

• doktryny republikanizmu elitarnego:

• starożytne:

• republikanizm rzymski (Katon, Polibiusz, Cyceron).

• Wczesnonowożytne programy polityczne:

1. programy polityczne Reformacji (Luter, T. Münzer, Kalwin) i Kontrreformacji,

2. programy rewolucji angielskiej, amerykańskiej, francuskiej

• Doktrynalne ujęcia gospodarczej roli państwa:

1. doktryny aktywności gospodarczej państwa:

• Wczesnonowożytne:

• protekcjonizm,

• merkantylizm,

• fizjokratyzm,

• XX - wieczne:

• nacjonalizm gospodarczy,

• interwencjonizm (Keynes),

• etatyzm (umiarkowany i radykalny)

• doktryny bierności gospodarczej państwa:

• Wczesnonowożytne:

• Liberalizm gospodarczy (leseferyzm, Smith)

• XX- wieczne:

• deetatyzacja (umiarkowana, samorządowa)

• neoliberalizm gospodarczy (szkoły: londyńska, fryburska, chicagowska, F. Hayek)

Problematyka jednostki i społeczeństwa w myśli polityczno-społecznej:

• Doktryny egalitaryzmu:

1. średniowiecze : ideologie heretyckie,

2. wczesnonowożytne: utopizm renesansowy (idealizm polityczny - More, Campanella), utopizm oświeceniowy,

3. XIX - wieczne: socjalizm utopijny (L. Saint-Simon, Ch. Fourier, R. Owen), socjalizm naukowy (marksizm), rewizjonizm i reformizm (Lassalle, Bernstein),

4. XX - wieczne: socjaldemokratyzm, komunizm (leninizm, bolszewizm, stalinizm, trockizm, neostalinizm), eurokomunizm;




• Doktryny elitaryzmu:

1. starożytne: plateizm (idealizm polityczny - Platon)

2. średniowieczne: ideologia społeczeństwa stanowego,

3. XIX - wieczne: teokratyzm francuski (Joseph de Maistre),

4. XX- wieczne: ideologia technokracji (James Burnham), ideologia konwergencji,

• Doktryny indywidualizmu:

1. wczesnonowożytne:

• humanizm,

• liberalizm wczesny (Benedykt Spinoza, Hobbes, Locke)

• liberalizm arystokratyczny (Monteskiusz)

• liberalizm mieszczański („encyklopedyści” - Diderot, Wolter);

• XIX - wieczne:

• anarchizm (Proudhon, Kropotkin, Bakunin),

• syndykalizm (Sorel),

• liberalizm klasyczny (Bentham, Constant, Charles Tocqueville),

• liberalizm sceptyczny (J.S. Mill)

• XX - wieczne:

• demoliberalizm,

• socliberalizm (ideologia państwa dobrobytu),

• libertarianizm.

• Doktryny solidaryzmu:

1. XIX - wieczne:

• konserwatyzm (Burke),

• niemiecki romantyzm i idealizm polityczny (Fichte, Hegel),

• darwinizm społeczny (Spencer, Gumplowicz, Pareto),

• nacjonalizm i rasizm (Gobineau, H. Stewart Chamberlain, F. Nietzsche),

• katolicyzm społeczny końca XIX wieku (Leon XIII).

• XX - wieczne:

• konserwatyzm (brytyjski, amerykański),

• autokratyzm i totalitaryzm,

• faszyzm i nazizm (decyzjonizm),

• XX- wieczny katolicyzm społeczny (międzywojenny, powojenny — Vaticanum II).

• „Nowe” kierunki myśli polityczno-społecznej:

• populizm,

• agraryzm,

• fundamentalizm religijny

Strona 1 z 1

Tematy egzaminacyjne z Doktryn Polityczno-prawnych Strona - 1 -

---