Herezje!

Na podstawie „Encyklopedii herezji i heretyków”

Made by Ania Skup

Endżoj ; )

Katarzy, Kataryzm

• Od KATHAROS - „czysty”, mianem Katrów określano różnorodne ruchy heretyckie między III a XIII w.

• Większość uległa wpływom MANICHEIZMU lub GNOSTYCYZMU - była dualistyczna, postrzegała świat jako pole walki boga dobrego ze złym, często utożsamianym ze starotestamentowym stwórcą świata

• Katarami określano: Paulicjan, Nowacjan, Bogomilów, Albigensów, Konkorezan, Patarenów, Albanitów, Waldensów

• Generalnie odrzucali hierarchię Kościoła

• Mieli własnych biskupów, diakonów

• Ascetyczny styl życia (celibat, wegetarianizm, rytualne samobójstwa)

• Zwykle ruchy te podzielone były na 2 grupy: 1) wewnętrzną grupę „doskonałych” - najbardziej surowe śluby; 2) zewnętrzną grupę „wyznawców” - bardziej światowe życie, w inny sposób stosowali się do nauk doskonałych

• Katarzy pojawili się we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego, stamtąd powoli na zachód

• EPIFANIUSZ - biskup Palestyny z IV w. wywodził początki Katarów z Rzymu od biskupa Nowacjana (czasy prześladowań Decjusza) - Nowacjanie uznawali się za czystych chrześcijan - spór o oddawanie czci Cesarzowi by uniknąć męczeństwa; unikali każdego, kto powtórnie brał ślub

Paulicjanie

• Idea ADOPCJONIZMU utrzymująca, ze Jezus nie był istota boską, lecz został adoptowany przez Boga podczas chrztu w wieki 30 lat

• Inne idee rozpowszechnione we wschodnim chrześcijaństwie

• Przez jakiś czas tworzyli królestwo w górnym biegu rzeki Eufrat => państwo buforowe między chrześcijańskim Cesarstwem Bizantyjskim, a królestwami muzułmańskimi na wschodzie

• Oddziały paulicjan - dowodzone przez byłych oficerów bizantyjskich - najeżdżały w IX w. wschodnie granice Cesarstwa, póki nie pokonał ich cesarz Bazyli I w 872 r.

• Reszta uciekła w góry Armenii lub do Arabów

• Jedna grupa osiedliła się w Tracji dzięki panującemu na początku VIII w. cesarzowi - jako garnizon przygraniczny => prawdopodobnie to oni rozpowszechnili u Bułgarów późniejszą dualistyczną herezje Bogomilów

• Późniejsi paulicjanie - radykalny dualizm, odrzucenie człowieczeństwa Chrystusa, świat materialny to twór Szatana => utożsamiany z Bogiem Żydów

Nowacjanie

• Nowacjan - biskup rzymski z końca III w.

• Orędował za rygorystyczną formą chrześcijaństwa, jego zwolenników określano „Katarami”

• Podobnie jak donatyści z Północnej Afryki, potępiali chrześcijan, którzy odstąpili od wiary w czasie prześladowań rzymskich ponownie udzielali chrztu tym, którzy przyłączyli się do ich parafii, czyniąc z nich w pewnym sensie pierwszych anabaptystów

• Czasem identyfikowano ich z inna sekta purytańską - MONTANISTAMI

• Odosobnione parafie we wschodniej części baseny Morza Śródziemnego

Bogomili/ Bogumili/ Bogomilcy - różnie zwani ; )

• Herezja powstała ok. 930 r. na Bałkanach - pierwszy powszechny w średniowieczu ruch dualistyczny

• Przez dłuższy czas w Cesarstwie bizantyjskim, także misjonarze (do Włoch, Prowansji)

• Przyczynili się do powstania herezji ALBGENSÓW (o tym w opracowaniu zagadnień)

• Twórcą idei wiejski ksiądz Bogomił; prawdopodobnie pod wpływem Paulicjan, zaczął nauczać doktryny dualistycznej: Bóg miał 2 synów - Chrystusa i Satanela - utożsamianego ze starotestamentowym Bogiem, stworzył świat materialny

• Kościół prawosławny, wraz z ikonami, sakramentami i hierarchią, znajduje się pod władzą Satanela

• W przeciwieństwie do ikonoklastów w ramach Kościoła prawosławnego, Bogomił nie oddawał czci krzyżowi, ponieważ Chrystus został na nim pozbawiony życia przez przedstawicieli Satanela

• Jedyną ważna modlitwą jest „Ojcze Nasz”; prawdziwym wyznawcom nie wolno jeść mięsa i pic wina; należy unikać małżeństw i prokreacji => przypomina tezy wczesnych gnostyków

• W parafiach nie było księży ani hierarchii, ludzie wyznawali sobie nawzajem grzechy i je odpuszczali

• Rozprzestrzenianie się nauk tłumaczone powstaniem chłopskim, wywołanym niechęcią mówiących j słowiańskim chłopów bałkańskich do swych bizantyjsko-greckich władców w Konstantynopolu

• W IX w. dzieła antydualistyczne przetłumaczono z j. greckiego na bułgarski => kampania Kościoła Wschodniego przeciw heretykom

• 2 grupy: 1) Kościół Dragowicy (od wsi w Macedonii) - absolutni dualiści, Szatan potęga kosmiczną równą Bogu; 2) Bułgarzy - Starzy Bogomili - dualiści umiarkowani, Szatan upadłym bratem Boga. Grupy te tolerowały się nawzajem, ale absolutyści bardziej odcięci od chrześcijaństwa

• W XV w. Bałkany podbite przez Turków Osmańskich => większość Bogomiłych przeszło na Islam

• Ślady pozostały w bałkańskich bajkach ludowych o stworzeniu świata

Konkorezanie

• Od miasta Gorzia w Albanii, w XII w. jeden z odłamów Bogomilów

• Znani tez jako garatensi

• Tak jak Albanici, reprezentowali włoskie manifestacje dualizmu: świat jest polem bitwy kosmicznych sił dobra i zła

Patareni

• Grupa skrajnie purytańskich i antyklerykalnych dysydentów, powstała w XI w. w Mediolanie; przewodził Erlembaldo

• Mediolan rządzony przez biskupa => patareni twierdzili, ze władza świecka w rękach włoskiego urzędnika kościelnego dowodziła zepsucia i symonii miejscowego duchowieństwa

• Kwestionowali naukę katolicka, nie przyjmowali sakramentów od „niegodnych” księży

• Niektórzy kwestionowali moc samych sakramentów

• Nauczali również, ze ciało ludzkie stworzył Szatan

Albanici

• Grupy absolutnych dualistów

• Pojawili się w połowie średniowiecza we Włoszech

• Jedną z tych grup byli Albigensi z południowej Francji

• Świat areną walki dobrego Boga ze złym

• „Księga o Dwóch Zasadach” - dzieło z XIII w. głoszące, ze Bóg nie może być źródłem zła i dobra, ale że musza istnieć 2 źródła 2 zjawisk

• Kłócili się z Konkorezanami, którzy głosili umiarkowany pogląd, iż jeden Bóg stworzył zarówno dobro, jak i zło. Zło, choć dominuje, zostanie w końcu pokonane

• Albanici - świat i w ogóle wszystko stworzył bóg zła (pogląd u licznych gnostyków)

• Autor „Księgi..” krytykuje KONKOREZAN, ze skoro sa ascetami i świadomie nie „idą i mnożą się”, i skoro nie jedzą jajek, sera i mleka - produktów stosunków zwierzęcych, to sami przeczą dziełu boga zła i w konsekwencji powinni przyjąć, że istnieją 2 zasady toczące wojnę (tak, ja tez już przestaję cokolwiek z tego rozumieć O.o')

DONATYZM

• Schizma powstała w IV/V w. na skutek sporu w kościołach rzymskiej Afryki Północnej

• Pierwsza, która poprosiła o poparcie władzy cesarskiej i potępienie innych

• Postulowali wysoki poziom moralny duchowieństwa => grzeszny ksiądz nie może udzielać sakramentów

• Termin pochodzi od Donata, biskupa Kartaginy

• Zwolennicy „Kościoła męczenników” lub „Kościoła ludzi doskonałych”

• Negowali ważność sakramentów, jeśli udzielał ich kapłan znajdujący się w stanie grzechu

• Sprzeciwiali się ponownemu dopuszczaniu do Kościoła tych, którzy wyrzekli się wiary w czasie prześladowań

• Św. Augustyn przeciw nim: Kościół wspólnota skal dającą się również z grzeszników oraz że łaska sakramentów nie zależy od moralności tego, który nim administruje

• Osłabieni po konferencji zwołanej w 411 r. w Kartaginie

• Ostatecznie donatyzm zanikł po zajęciu Afryki Północnej przez Arabów

---