Podział na:

1) rodzaj tworzywa:

- betony

- materiały ceramiczne (dachówki, pustaki)

- szklane (szkło okienne, luksfery, pustaki szklane)

- wyroby drewniane

- tworzywa sztuczne

- kamienne i inne

2) przeznaczenie i zastosowanie:

- materiały ścienne

- stropowe

- posadzkowe

- dekarskie

- wykończeniowe

- malarskie

3) właściwości techniczne:

- materiały konstrukcyjne (beton, żelbet, stalowe, drewniane)

- materiały izolacyjne: przeciwwilgociowe, cieplne

4) skład chemiczny

- materiały pochodzenia mineralnego (spoiwa, betony, zaprawy, ceramika)

- materiały pochodzenia organicznego (tworzywa sztuczne, żywice, syntetyczne, farby, lakiery, drewno, bitumy i ich pochodne, czyli asfalty i smoły)

- metale

Właściwości materiałów- podział, definicje, jednostki i korelacje

Podział własności (cech). Cechy dzielą się na:

- fizyczne (gęstość, gęstość objętościowa, kapilarność, higroskopijność, nasiąkliwość, wilgotność, mrozoodporność, przewodność ciepła, barwa i inne)

- mechaniczne (wytrzymałość na ściskanie, zginanie, rozciąganie, ścieralność, twardość, kowalność, sprężystość i inne)

Gęstość(ciężar właściwy; ρ- ro)- stosunek masy materiału do jego objętości tzw. absolutnej.

ρ =m/V [g/cm³]

Gęstość objętościowa- stosunek masy materiału do objętości, jaką on zajmuje łącznie z porami wewnątrzmateriałowymi i w niektórych przypadkach z otworami technologicznymi.

ρ_o =m/V [g/cm³; kg/dm³; kg/m³; t/m³]

Dla większości wyrobów gęstość objętościowa(ρ_o) jest mniejsza niż ciężar właściwy(ρ), ale są wyjątki: stal i inne metale, szkło, bitumy ρ_o= ρ

Szczelność S= ρ_o/ρ dla większości materiałów S<1; S=1 dla metali, szkła i biumów.

Porowatość- zawartość porów w danym materiale (wyraża się w [%])

P=(1-S)*100%= (1- ρ_o/ρ)*100%

Porowatość wynosi P=0% dla szkła, metali, bitumów. Styropian P=98%.

Wilgotność- zawartość wilgoci w materiale w określonych warunkach cieplno-wilgotnościowych, w jakich ten materiał przebywa.

W= (m_w-m_s)/m_s *100% [%]

m_w- masa próbki wilgotnej [g]

m_s- masa próbki suchej [g]

Wilgotność jest zmienna dla każdego materiału.

Wilgotność zależy od porowatości materiału, zazwyczaj im większa porowatość tym większa wilgotność. Niektórej materiały o zamkniętych porach mają wilgotność i nasiąkliwość zbliżoną do 0, niezależnie od warunków zewnętrznych np. styropian.

Nasiąkliwość- maksymalna ilość wody, jaką materiał może wchłonąć i utrzymać w sobie.

n= (m_n-m_s)/m_s *100% [%]

Nasiąkliwość jest szczególnym, skrajnym przypadkiem wilgotności dla danego materiału. Nasiąkliwość jest cechą stałą.

Higroskopijność- zdolność do wchłaniania przez materiały wilgoci zawarte w powietrzu, cechę tę posiadają niektóre sole, chlorki, siarczany i azotany.

[izolacje poziome i pionowe]

CaCl₂- bardzo higroskopijny

CaSO₄*2H₂O i beton komórkowy - regulacja mikroklimatu

Podział kruszyw mineralnych na asortymenty.

Rodzaj kruszywa

Frakcje [mm]

kruszywa naturalne

kruszywa łamane

niekruszone

kruszone

zwykłe

granulowane

drobne

od 0 do 2

piasek zwykły

pospółka

piasek kruszony

piasek kruszony

mieszanka z otoczaków

miał (0-4)

niesort

piasek łamany

mieszanka kruszywa łamanego sortowane

od 2 do 4

żwir

mieszanka kruszywa naturalnego

grys z otoczaków

grys

grube

od 4 do 8

kliniec (4-32)

od 16 do 32

od 36 do 63

tłuczeń

bardzo grube

od 63 do 250

otoczaki

kamień łamany

Pospółka- kruszywo naturalne, wielo frakcyjne, składa się z piasku i żwiru o górnej granicy ziaren do 63mm i o składzie ziarnowym naturalnym ustalonym siłami natury.

Mieszanka kruszywa naturalnego- kruszywo naturalne, wielo frakcyjne, składające się z piasku i żwiru o górnej granicy ziaren do 63mm, lecz o składzie ziarnowym sztucznie skomponowanym przez człowieka.

Kruszywa sztuczne

Keramzyt- otrzymuje się przez spiekanie granul o średnicy 2-10mm uzyskanych z glin posiadających zdolność do pirolitycznego pęcznienia.

Temperatura spiekania 1000-1200^oC w tej temperaturze granulki pęcznieją w skutek powstawania w nich fazy ciekłej i spulchniającego działania wydzielającego się gazu.

Wewnątrz granul powstają pęcherzyki powietrzne o średnicy 0,5-2mm i objętości do 80%.

Ziarna keramzytu są okrągłe, od strony zewnętrznej posiadają szklistą otoczkę, która powoduje, że pory wewnątrz materiałowe mają charakter zamknięty.

Ziarna karmazynu są nienasiąkliwe, mają dużą mrozoodporność mrozoodporność dają betony o dobrej urabialności.

Wybrane właściwości techniczne

Podział na klasy w zależności od gęstości nasypowej

klasy:	300	500	700	[kg/m3]
wytrzymałość na ściskanie	1	1,5-2	2,5-3,5	[N/mm2

Wykonywanie betonów izolacyjnych oraz izolacyjno-konstrukcyjnych

Glinoporyt- otrzymuje się przez spiekanie glin niepęczniejących, zgranulowanych, do których dodaje się dodatki lub mieszanki wypalające się takie jak drobne trociny, miał węgla kamiennego lub brunatnego, ługami posultowatymi. Otrzymane spieki są skruszone i posortowane na frakcje ziarnowe. Ogólna porowatość dochodzi do 80%. Pory powietrzne są wielkości 1-6mm o kształcie nieregularnym. Mają charakter porów otwartych. Nasiąkliwość jest duża, mrozoodporność niewielka, betony są trudno urabialne.

Podział na klasy w zależności od gęstości nasypowej

klasy:	500	700	900	1100	[kg/m3]
wytrzymałość na ściskanie	0,5	0,7	1	1,5	[N/mm2

Wapno sucho-gaszone (hydratyzowane)- otrzymuje się w procesie przemysłowym przez zalanie wapna palonego wodą w ilości zbliżonej do stechiometrycznej

CaO+H₂O->Ca(OH)₂

56g +18g

ma ono postać proszku barwy jasno-szarej i konfekcjonowane jest w workach do 40kg w jednym.

Do zapraw murarskich wapno hydratyzowane może być użyte bezpośrednio po rozpakowaniu, natomiast do zapraw tynkarskich zaleca się zamoczyć je w wodzie na 24h przed użyciem.

Cement magnezjowy- otrzymuje się przez wymieszanie magnezytu kaustycznego z chlorkiem magnezu w stosunku 1:3 MgO:MgCl

Można stosować wypełniacze:

- mączki drzewne

- trociny

- mączki mineralne

Otrzymuje się tworzywo zwane ksylolitem.

Posiada dużą wytrzymałość do 80MPa. Przyrost wytrzymałości jest bardzo szybki i po 24h otrzymuje się około 50% wytrzymałości końcowej.

Ksylolit da się polerować(stopnie do schodów, parapety)

Spoiwo nie jest odporne na długotrwałe działanie wody.

Praktycznie jedyne spoiwo które jest odporne na działanie roztworów solnych tzw. solanek.

Spoiwa krzemianowe

Gips budowlany (siarczan wapnia). Surowce do otrzymania gipsu.

- kamień gipsowy CaSO₄*2H₂O (dwuhydrat)

- gips syntetyczny(przemysłowy) lub (gips REA)

Otrzymuje się jako produkt podstawowy w instalacjach odsiarczania spalin (IOS) w zakładach przemysłowych takich jak elektrownie, cementownie i huty.

Spaliny najpierw poddane są odpylaniu za pomocą elektrofiltrów(popioły lotne) przechodzą przez aparaturę odsiarczającą wypełnioną związkami wapnia. Tlenki siarki obecne w spalinach łączą się z wapnem, a pozostałym produktem jest albo gips dwuwodny albo siarczany wapnia CaSO₃

Gips który ma barwę żółtego proszku stosowany jest do produkcji elementów ściennych takich jak płyty gipsowo-kartonowe, pro-monta.

Alabaster- jest to forma kamienia gipsowego o budowie skrytokrystalicznej. Wydobycie: Rzeszów. Służy do produkcji gipsów specjalistycznych przeznaczonych do celów dentystycznych, wykonywania odlewów o skomplikowanych kształtach oraz jako materiał rzeźbiarski. Odlewy z alabastru po pokryciu odpowiednimi materiałami malarskimi mogą imitować wyroby z metali, miedzi lub brązu.

Otrzymanie gipsu budowlanego z kamienia wapiennego

CaSO₄*2H₂O—(250-290^oC) CaSO₄*½H₂O + 3/2H₂O ↑

{ CaSO₄*½H₂O gips budowlany półhydrat}

reakcja endotermiczna

reakcja wiązania gipsu, reakcja egzotermiczna

CaSO₄*½H₂O+ 3/2H₂O CaSO₄*2H₂O+O

Podział gipsu. Gips budowlany w zależności na ściskanie, gatunki oznaczone symbolami 6 i 8

Dla obu tych gatunków, najmniejsza wytrzymałość na ściskanie po wysuszeniu gipsu w temp 50^oC wynosi 6 albo 8 MPa.

Jedną z najważniejszych cech tych spoiw gipsowych jest czas wiązania w skład którego wchodzą dwa pojęcia umowne

- początek wiązania

- koniec wiązania

Dla gipsu budowlanego początek wiązania powinien nastąpić nie wcześniej niż po 3minutach, natomiast koniec najpóźniej do 30 minut.

Cement początek wiązania 60 minut, koniec wiązania do 12h.

Rodzaje gipsów specjalnych

parametr	gips szpachlowy			gips tynkarski		kleje gipsowe
		B	G	F	GTM	GTR	P	T
początek wiązania po min	60	60	30	90	60	60	25
Rc, N/mm2, nie mniej niż	3	2,5	3	2,5	2,5	3	6

B- gips przeznaczony do wyrównywania

G- szpachlowanie powierzchni gipsowych i ceramicznych

F- szpachlowanie połączeń gipsowo-kartonowych

GTM- gips tynkarski do nakładania maszynowego

GTR- gips tynkarski do nakładania ręcznego

P- łączenie elementów gipsowych

gipsowych- klej do osadzania płyt gipsowo-kartonowych lub dekoracyjnych

Do wyznaczenia ρ_o zaprawy cementowej stosujemy metodę hydrostatyczną, wykorzystując prawo Archimedesa obliczamy objętość.

V=(m₁-m₂)/ ρ_w { ρ_w - ro_w - gęstość wody; ρ_w =1g/cm³}

Więc w skrócie V= m₁-m₂

m₁- masa próbki nasyconej wodą zważonej na powietrzu

m₂- masa próbki nasyconej wodą zważonej w zanurzeniu w wodzie na wadze hydrostatycznej

Szkło budowlane

Pod względem chemicznym szkło stanowi roztwór różnych krzemianów krzemianów wodą krzemionkową oraz różnymi dodatkami modyfikującymi własności szkła, którymi są na ogół tlenki metali takich jak lit, sód, potas, wapń, magnez, ołów, bar, cynk, chrom, mangan i inne.

Najpowszechniej stosowanym do szklenia okien do końca lat 80 XX wieku było szkło trójskładnikowe krzemianowo-sodowo-wapniowe zwane szkłem zwykłym.

Pytania na koło:

zad 1.

Kamień wapienny

CaCO₃

Ca(OH)₂

Wapno sucho-gaszone

Wapno hydratyzowane

Ciasto wapienne

Które z tych wapieni jest wapnem palonym?

Odp. Żadne!

zad 2.

Porównanie cementu portlandzkiego (CEM I) i cementu hutniczego (CEMIII)

CEMI- cement portlandzki 32,5 po 28dniach ma tę wytrzymałość.

cement wysokokaloryczny, czysty klinkier około 90% wagowych, wiąże szybciej, więc

wydziela się więcej ciepła

Najważniejszą cechą techniczną wszystkich kruszyw jest ich uziarnienie zwane inaczej składem ziarnowym. Innymi słowy jest to znajomość procentowej zawartości poszczególnych funkcji ziarnowych w kruszywie. Cechy te określa się za pomocą analizy sit normalnych.

Frakcja - części kruszywa, którego uziarnienie mieści się między dwoma sąsiednimi sitami normowymi. Biorąc pod uwagę dowolną frakcję ta część kruszywa, którego uziarnienie jest większe od uziarnienia danej frakcji w stosunku do niej, nosi nazwę nadziarna, zaś to kruszywo, które jest drobniejsze od danej frakcji nosi nazwę podziarna. Biorąc pod uwagę pojedyncze sito to kruszywo, które podczas przesiewania przez to sito przeszło, nazywa się przesiew, natomiast to kruszywo, które na danym sicie zostało w stosunku do tego sita nosi nazwę odsiew.

Jamistość, wyznaczanie jamistości

Zawartość wolnych przestrzeni międzyziarnowych w kruszywie. (%, m^3/kg)

- jamistość w stanie luźnym jl=(1-ronl/ro)*100%=(1-ronl/ro)*1/ronl

- jamistość jamistość stanie utrzęsionym ju=(1-ronu/ro)*100%=(1-ronu/ro)*1/ronu

ro- ciężar właściwy dla kruszywa naturalnego

ro= 2,65kg/dm3

Pod pojęciem substancji organicznych rozumiemy wszystkie produkty przemiany materii org. Żywych oraz przetwarzane biochemicznie szczątki roślinne i zwierzęce osadzone na ziarnach kruszywa. Nadmierna zawartość substancji organicznych osadzonych na ziarnach kruszywa utrudnia a niekiedy uniemożliwia wiązanie cementu. Zawartość części organicznych w kruszywie określa się metodą makroskopową porównując zabarwienie roztworu zasady sodowej, w którym umieszcza się próbkę badanego kruszywa z barwą roztworu wzorcowego, która jest żółta. Po 24h porównuje się barwy roztworów w obu cylindrach i jeżeli barwa roztworu NaOH nad kruszywem jest ciemniejsza od barwy roztworu wzorcowego, to zawartość części organicznych w tym kruszywie jest nadmierna. Kruszywo takie należy oczyścić przez płukanie wodą.

Krzywa log. uziarnienia służy do oceny przydatności danego kruszywa do produkcji betonów przemysłowych. Jeżeli krzywa przesiewu badanego kruszywa mieści się całkowicie w polu dobrego uziarnienia zawartym między dwiema normowymi krzywymi granicznymi, to kruszywo takie bez zastrzeżeń nadaje się do produkcji betonów przemysłowych.

WNIOSEK: Zbadane kruszywo nie spełnia wymogów pod względem uziarnienia jak dla kruszyw przeznaczonych do betonów przemysłowych. Pole dobrego uziarnienia umożliwia zestawienie optymalnego stosunku okruchowego (uziarnienia) przez dobór odpowiedniej ilości poszczególnych frakcji. Stosuje się wówczas, gdy zakład produkcji betonów magazynuje kruszywo poszczególnych frakcji ziarnowych.

Cement 300kg Kruszywo 2000kg Woda 250kg

Gęstość nasypową nazywamy stosunek materiału stanowiącego zbiór różnych ziaren lub innych części do objętości, jaką ten materiał zajmuje.

Wyraża się 2 rodzaje gęstości nasypowej:

- gęstość nasypowa w stanie luźnym ro nl=(m1-m)/V

- gęstość nasypowa w stanie utrzęsionym ronu=(m2-m)/V

V- objętość cylindra; m- masa cylindra;

m1- masa cylindra z kruszywem w stanie luźnym

m2- masa cylindra z kruszywem zagęszczonym

Wyznaczanie gęstości objętościowej metodą bezpośrednią następujących materiałów: granitu, betonu zw. zaprawy cementowe, cegły zwykłej, betonu komórkowego, drewna bukowego i sosnowego i styropianu. Metoda bezpośrednia wyznaczania gęstości objętościowej stosowana jest, gdy próbki mają kształt brył foremnych. Metoda ta polega na zważeniu wysuszonej próbki i określeniu jej podstawowych wymiarów w celu wyliczenia objętości.

Wykonać ocenę techniczną cegieł dziurawek liczących 14000 sztuk. Na podstawie sprawdzenia cech zewnętrznych. Partie jednorazowo ocenianego wyrobu jest jego ilość wyrażona w tonach, m^3 lub w sztukach wykonana w określonym umownym czasie z takich samych składników, wg tej samej technologii i w tych samych warunkach. Wielkość jednorazowo ocenianej partii może wynosić od kilkunastu sztuk do miliona jednostek.

W przypadku wyrobów ceramicznych drobnowymiarowych wielkość ocenianej jednorazowo partii oraz wielkości reprezentującej tę partię próbki analitycznej mogą być następujące:

Wielkość partii(sztuk) Próbka analityczna(sztuk)

Do 16 tysięcy 15

Od 16 tysięcy do 40 tysięcy 25

Od 40 tysięcy do 100tysiecy 40

Próbki do badań pobiera się zawsze komisyjnie i w sposób losowy. W przypadku wyrobów budowlanych w tym także ceramicznych, program badań obejmuje dwa następujące u niezależne etapy: sprawdzanie cech zewnętrznych i badania laboratoryjne

Sprawdzanie cech zewnętrznych obejmuje: sprawdzanie kształtu i wymiarów, sprawdzenie wielkości skrzywień powierzchni i krawędzi, sprawdzenie wielkości oraz liczby pęknięć, zarysowań, zaszczerbień oraz odprysków powierzchni, krawędzi, naroży i żeberek; sprawdzenie wad powierzchniowych np. pęcherze, przebarwienia, brudy, zgrubienia; sprawdzenie barwy, dźwięku, przełomu i liczby cegieł połówkowych. Jeżeli jakiekolwiek z wymienionych wyżej sprawdzeń jest niezgodne z wymaganiami odpowiedniej normy przedmiotowej, to całą partię można pod względem jakościowym zdyskwalifikować nie wykonując dalszych badań chyba, że wykonuje się je na specjalne polecenie zamawiającego. Negatywnie oceniona partia wyrobu powinna być przez producenta przesortowana i przedstawiona do powtórnego sprawdzenia, którego wynik jest ostateczny. Badania laboratoryjne obejmują m.in. badania gęstości objętościowej, masy własnej, nasiąkliwości, mrozoodporności i cech mechanicznych.

Nawiązując do sformatowanego wcześniej zadania oceną cegły dziurawki należy przeprowadzić rozpoczynając od sprawdzenia ich kształtu i wymiarów.

Szkło… na ogromną ilość drobnych kawałeczków o tępych krawędziach i narożach niepowodujących okaleczeń zastosowano je w bocznych szybach samochodowych, witryn sklepów itd.

b) szkło bezpieczne klejone otrzymywane przez sklejanie kilku tafli szklanych na całej powierzchni za pomocą tzw. płynnej folii. Po uderzeniu takie szkło może pękać, ale nie rozsypuje się na kawałki, zastosowano je w przednich szybach samochodowych, witryn sklepów, urzędów itp. W zależności od ilości sklejonych warstw oraz od ostatecznej grubości szkła, można uzyskać szyby o bardzo dużej odporności na silne uderzenia oraz ostrzały z broni palnej. Zastosowanie: banki, kantory, apteki.

Niektóre wyroby ze szkła (szyby zespolone, luksfery i pustaki szklane) są to kształtki służące do budowy ścianek działowych z funkcją doświetlenia pomieszczeń.

Pod względem chemicznym szkło stanowi roztwór różnych krzemianów oraz wodnej krzemionki. Do szkła, w celu modyfikacji jego właściwości dodaje się róże związki metali np. litu, potasu, sodu, wapnia, ołowiu, cynku, chromu czy manganu. Najbardziej popularnym szkłem stosowanym do końca lat 80 XX w. do okien stosowano szkło trójskładnikowe krzemianowo-sodowo-wapniowe, zwane szkłem zwykłym.

Trzy metody otrzymywania szkła.* metoda wyciągania w pionie tafli szklanej z roztopionej masy oraz regulowanie grubości za pomocą systemu specjalnych wałków dociskowych (metoda otrzymywania szkła zwykłego) * metoda walcowania; tafla szklana formowana była w poziomie za pomocą specjalnych walców. Otrzymywano w ten sposób szkło gładkie lub wytłoczone barwione w całej masie lub powierzchniowo, na ogół nieprzeźroczyste, ale przepuszczające promieniowanie. Szkło takie mogło być niezbrojone lub zbrojone specjalnie wprasowaną siatką o oczkach kwadratowych. Podczas wybicia takiej szyby , siatka stalowa utrzymywała odłamki szkła. Szkło wzbrojone stosowane było do wzbrojenia drzwi wejściowych w sklepach, restauracjach, pubach itp. Szkło walcowane wytłaczane stosowane jest do szklenia drzwi zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych w budynkach mieszkalnych.

*metoda Pilkingtona polegająca na formatowaniu tafli szklanej na powierzchni roztopionej cyny. Szkło takie nazywa się szkłem float.

Właściwości techniczne i optyczne szkła.

* wytrzymałość na ściskanie Rc= 800 MPa

* wytrzymałość na zginanie Rz=20 MPa

* współczynnik przewodzenia ciepła 0,84W/m*K

Szkło zwykłe o grubości 2mm przepuszcza 88% strumienia padającego światła, natomiast szkło o grubości 6mm przepuszcza zaledwie 77% strumienia padającego. W celu poprawy warunków termicznych wewnątrz pomieszczeń, zwłaszcza zaś w celu zmniejszenia współczynnika przewodzenia ciepła, szkło modyfikuje się różnymi związkami metali (dotyczy to szkła float). Niektóre tlenki metali dodawane w całej masie do szkła powodują zwiększenie współczynnika pochłaniania promieniowania długofalowego (cieplnego). Szkło takie nazywamy szkłem niskoemisyjnym. W odróżnieniu od szkła zwykłego, ma ono najczęściej przyciemnione zabarwienie. Szkło może być pokrywane tlenkami metali od strony zewnętrznej- powierzchniowo i wówczas zwiększa współczynnik odbicia promieniowania. Szkło takie nazywa się refleksyjnym. Patrząc od strony wewnętrznej ma się wrażenie, że jest to szkło zwykłe, natomiast od zewnątrz w zależności od rodzaju tlenków metalicznych oraz od ich wzajemnej proporcji, szkło przyjmuje najróżniejsze zabarwienie, a promieniowanie odbiją się od niego jak od lustra.

Szkło bezpieczne hartowane termicznie otrzymuje się przez nagrzanie tafli do wysokiej temperatury, a następnie jej gwałtowne schłodzenie w celu wywołania trwałego gradientu. Z punktu widzenia użytkownika najważniejszą cechą szkła jest przenikanie przez nie promieniowania. Wprowadzono tutaj dwa pojęcia. Przejrzystość i przeźroczystość szkła. Szkło jest przejrzyste wówczas, gdy przepuszcza promieniowanie widzialne, lecz jednocześnie je rozprasza, przez co obraz jest niewidoczny, takie szkło nazywamy matowym. Szkło jest przeźroczyste wówczas, gdy przepuszcza promieniowanie widzialne, lecz go nie rozprasza. Najważniejsze cechy określające przepuszczalność światła to: współczynnik przepuszczania, pochłaniania i odbicia.

Współczynnik przepuszczania zdefiniowany jest jako stosunek strumienia energetycznego przepuszczonego przez szybę do strumienia energetycznego padającego na szybę(całkowitego).

GĘSTOŚĆ-jest to stosunek masy materiału do jego objętości absolutnej. GĘSTOŚĆ OBJETOSCIOWA-jest to stosunek masy materiału, lub wyrobu do jego objętości uwzględniającej pory wewnetrzne-marerialowe i otwory technologiczne. GĘSTOSC NASYPOWA-jest to stosunek masy materiału występującego w postaci luźnych ziaren do objętości, jaką zajmują. SZCZELNOSC-jest to stosunek gęstości objętosciowej do gęstości. POROWATOSC-jest to zawartość porów w powietrznych w materiale. HIGROSKOPIJNOSC-jest to zdolność do wchłaniania wody zawartych w powietrzu przez materialy. KAPILARNOSC-jest to zdolność do podciągania wody za posrednictwem kapilar. WILGOTNOSC-jest to zawartosc wilgoci w materiale w danych warunkach cieplno wilgotnościowych środowiska otaczającego dany materiał jest to cecha zmienna. NASIAKLIWOSC-jest to maksymalna ilość wody, jaka materia może wchłonąć i utrzymać w sobie. Nasiąkliwość danego materiału i wyrobu jest wielkością stała charakterystyczna. Nasiąkliwość jest skrajnym przypadkiem wilgotności. SZYBKOSC WYSYCHANIA-jest to zdolność oddawania przez materiał wody otoczeniu. Miara szybkość wysychania jest ilość wody, jaka materiał traci w ciągu doby w powietrzu o temperaturze 20 c i wilgotnosci względnej 60 %. Po pewnym czasie ustali się równowaga miedzy wilgotnością materiału i wilgotnością powietrza. Ustalony poziom wilgotności nazywa się wilgotnością w stanie powietrzno suchym. PRZEPUSZCZALNOSC PARY WODNEJ jest to zdolność do dyfuzji, czyli transportu pary wodnej przez materiały. Także miara przepuszczalności pary wodnej jest współczynnik sigma, który wyraża ilość pary w gramach, jaka przepuszcza materiał o powierzchni jednego metra 2 i grubości jednego metra w ciągu jednej godziny przy różnicy ciśnień miedzy pzreciwleglymi powierzchniami wynoszącym jeden pa. WYTRZYMALOSC NA SCISKANIE- jest to największe naprężenie, jakie przynosi próbka materiału podczas zgniatania. Jest to stosunek siły działający na próbkę w momencie jej zniszczenia do powierzchni, na która ta powierzchnia działa. PRZEWODNOSC CIEPLNA-jest to zdolność do przewodzenia ciepła przez materiał. Miara przewodności cieplnej jest współczynnik przewodzenia ciepła lambda, jest to ilość ciepła wyrażona w watach, jaka przechodzi przez materie o powierzchni o powierzchni jednego metra 2 na drodze jednego metra w czasie jednej godziny przy różnicy temperatur na obu przeciwległych powierzchniach wynoszących jeden stopień. Zależy ona od objętości gęstościowej i porowatości materiału. Im większa gęstość objętościowa tym mniejsza porowatość oraz i mniejsze zawilgocenie materiału tym współczynnik lambda jest większy. Im współczynnik lambda jest niższy tym materiał jest lepszym izolatorem. MROZOODPORNOSC jest odporność na działanie niskich temperatur. Stopień mrozoodporności przyjmuje się na podstawie wskaźnika n oznaczających liczbę cykli zamarzania minus 20 stopni i rozmrażania plus 18. Jest on spełniony, jeśli po odpowiedniej liczbie cykli próbka nie wykazuje pęknięć a masa ubytków nie przekracza 5 procent a obniżenie wytrzymałości ściskanie w stosunku do próbek niezamrażanych jest nie większa niż 20 %. Cykl trwa 8 h po 4. OGNIOTRWALOSC jest to odporność materiałów ogniotrwałych na działanie wysokich temperatur bez zmiany kształtu. Zwykłą określa się temperaturę, której wzorcowy stożek pirometryczny ulega mienieniu pod wpływem ogrzewania w określonym czasie i warunkach, jednocześnie z identycznym stożkiem materiału badanego. Pod obciążeniem określa się temperatura, w której próbka badanego materiału w wyniku ogrzania i działania obciążenia - ciśnienia o wartości 0,2 mpa- zaczyna mięknąć. Materiały ogniotrwałe od 1580c, materiały wysokotopliwe od 1350 do 1580C, materiały niskopalne poniżej 1350C. PALNOSC- jest to zdolność materiału do podtrzymywania ognia. Wartość palności jest oznaczana, jako współczynnik OI, która wyraża % wartość tlenu w mieszance z azotem niezbędnym do podtrzymywania palenia się materiału, którego temp. W chwili zapłonu wynosiła 20 stopni.OI<21 łatwopalne 21<OI<28 trudnopalne OI>28 niepalne. POJEMNOŚĆ CIEPLNA- jest to zdolność do pochłaniania i jednocześnie kumulowania ciepła w trakcie ogrzania danego materiału. JAMISTOŚĆ - jest to zawartość wolnych przestrzeni międzyziarnowych w danym materiale.(Stan luźny i utrzęsiony) WYTRZYMAŁOŚĆ NA ROZCIĄGANIE- jest to największe naprężenie, jakie przenosi próbka materiału podczas rozciągania. WYTRZYMAŁOŚĆ NA ZGINANIE-jest to największe naprężenie, jakie przenosi próbka danego materiału podczas zginania innym słowem jest to stosunek momentu zginającego M do wskaźnika wytrzymałości W. Podstawowym przyrządem do badania wytrzymałości na zginanie jest aparat MICHAELISA, natomiast normowa próbka ma kształt prostopadłościanu o wymiarach 4*4*16 cm. KRUCHOŚĆ- za materiały kruche uważa się takie, w których przypadku w temp. 20C stosunek wytrzymałości na rozciąganie do wytrzymałości na ściskanie. ŚCIERALNOŚĆ- jest to odporność materiału na działanie ścierania, wyraża się ją ubytkiem wysokości próbki wyrażonej w cm po określonej w odpowiedniej normie liczbie obrotów tarczy ścierającej. Inną jednostką jest cm3/50cm2 ścieranej powierzchni. Tarcza do badania ścieralności materiałów kamiennych ceramicznych betonów nosi nazwę TARCZY BOEHME. METODA BEZPOŚREDNIA-wyznaczanie gęstości objętościowej stosowana jest wówczas, gdy próbki mają kształt brył regularnych. Należy je wówczas zważyć w stanie suchym i zmierzyć wymiary w celu wyliczenia objętości. METODA HYDROSTATYCZNA- stosuje się wówczas, kiedy próbki mają kształt brył nieregularnych. W tej metodzie objętość tej próbki wyznacza się wykorzystując prawo Archimedesa. KRUSZYWA- są to wypełniacze do zapraw i betonów dzielą się na sztuczne i skalne(naturalne i łamane).Jedną z podstawowych cech technicznych kruszyw jest ich uziarnienie, czyli znajomość procentowej zawartości frakcji ziarnowych w kruszywie. Podział kruszyw ciężkie go>=3000kg/m3 zwykłe 1800<=go<3000 lekkie go<1800.Drobne 0-4mm grube 4-63mm bardzo grube 63-250mm.Charakterystyczna cechą kruszyw naturalnych jest to, że ich ziarna mają zaokrąglone kształty, mają stępione krawędzie i mają gładkie powierzchnie oraz dają betony o dobrej urabialności i przeciętnej wytrzymałości na ściskanie. Kruszywa Łamane powstają w drodze mechanicznego odspojenia fragmentów skał litych i następnie ich rozdrobnienia mechanicznym na drobniejsze asortymenty ziarnowe. W związku z powyższym ziarna skał łamanych mają szorstkie powierzchnie, ostre krawędzie dają betony trudno urabialnie, lecz o bardzo wysokiej odporności na wytrzymałość mechaniczną. FRAKCJĄ -nazywamy tę część kruszywa, którego uziarnienie mieści się między dwoma sąsiednimi sitami normowymi. Ta część kruszywa, którego uziarnienie jest większe od uziarnienia danej frakcji nosi nazwę nadziarna natomiast drobniejsze podziarno. Biorąc pod uwagę pojedyncze sito to kruszywo, które na nim pozostaje nosi nazwę odsiewu natomiast te kruszywo, które przez nie przeleci nazywa się przesiew.

---