Alfabet grecki - Το ελλενικό αλφάβιτο (to eleniko alfawito)
Alfabet grecki składa się z 24 liter, w tym 7 samogłosek i 17 spółgłosek
Litera |
Nazwa grecka |
Wymowa |
Głoska |
Przykłady |
Uwagi |
Α α |
άλφα |
alfa |
a |
η αγορά (aghora - rynek) |
|
Β β |
βήτα |
wita |
w |
το βουνό (wuno - góra) |
|
Γ γ |
γάμμα |
ghama |
gh j |
η γάτα (ghata - kot) η γιαγιά (jaja -babcia) |
1 2 |
Δ δ |
δέλτα |
dhelta |
dh |
ο δρόμος (dhromos - droga) |
3 |
Ε ε |
έψιλον |
epsilon |
e |
το έπιπλο (epiplo - mebel) |
|
Ζ ζ |
ζήτα |
zita |
z |
η ζωή (zoi -życie) |
|
Η η |
ήτα |
ita |
i |
ο ήλιος (iljos - słońce) |
|
Θ θ |
θήτα |
thita |
th |
ο Θεός (theos - bóg) |
4 |
Ι ι |
γιώτα |
jota |
i, j |
η ιστορία (istorija - historia) |
|
Κ κ |
κάπα |
kapa |
k |
ο καφές (kafes - kawa) |
|
Λ λ |
λάμδα |
lamdha |
l |
η λέξη (leksi - słowo, wyraz) |
|
Μ μ |
μί |
mi |
m |
η μητέρα (mitera - matka) |
|
Ν ν |
νί |
ni |
n |
το νερό (nero - woda) |
|
Ξ ξ |
ξί |
ksi |
ks |
ξένος (ksenos - obcy) |
|
Ο ο |
όμικρον |
omikron |
o |
το όνομα (onoma - imię) |
|
Π π |
πί |
pi |
p |
το πόδι (podhi - noga) |
|
Ρ ρ |
ρό |
ro |
r |
το ρύζι (rizi -ryż) |
|
Σ σ ς |
σίγμα |
sighma |
s z |
το σινεμά (sinema - kino) ο κοσμος (kozmos - świat) |
5 6,7 |
Τ τ |
ταύ |
taf |
t |
η τρύπα (tripa - dziura) |
|
Υ υ |
ύψιλον |
ipsilon |
i |
ο ύμνος (imnos - hymn) |
|
Φ φ |
φί |
fi |
f |
το φως (fos - światło) |
|
Χ χ |
χί |
chi |
ch |
το χαρτί (charti - papier) |
|
Ψ ψ |
ψί |
psi |
ps |
το ψωμί (psomi - chleb) |
|
Ω ω |
ωμέγα |
omegha |
o |
η ώρα (ora - godzina) |
|
γ wymawia się jak dźwięczne h (przydechowe g) - gh
γ przed samogłoskami ε oraz ι wymawia się jak j
δ wymawia się dh jak w angielskim słowie that
θ wymawia się th jak w angielskim słowie think
σ wymawia się jak s przed samogłoskami i spółgłoskami bezdźwięcznymi
σ wymawia się jak z przed spółgłoskami dźwięcznymi
ς pisze się tylko na końcu wyrazu
Dwuznaki spółgłoskowe
Dwuznak |
Głoska |
Przykłady |
γγ |
ng ngh |
η Αγγλία (Anglija - Anglia) ο άγγελος (anghielos - anioł) |
γκ |
g ng |
το γκολφ (golf - golf) η άγκυρα (angira - kotwica) |
μπ |
b mb |
ο μπαμπάς (babas - tato) η κομπόστα (kombosta - kompot) |
ντ |
d nd |
η ντομάτα (domata - pomidor) η ντροπή (ndropi - wstyd) |
τσ |
c |
η τσέπη (cepi - kieszeń) |
τζ |
dz |
το τζάμι (dzami - szyba) |
Dwuznaki samogłoskowe
Dwuznak |
Głoska |
Przykłady |
αι |
e |
το αίμα (ema - krew) |
αυ |
aw af |
το αυγό (awgho - jajko) το αυτί (afti - ucho) |
ει |
i |
η ειρήνη (irini - pokój) |
ευ |
ew ef |
η Ευρώπη (ewropi - Europa) η ευθεία (efthija - prosta linia) |
οι |
i |
η οικογένεια (ikojenia - rodzina) |
ου |
u |
ο ουρανός (uranos - niebo) |
Głoskę i można zapisać na 5 sposobów: Η η, Ι ι, Υ υ, Ει ει, Οι οι.
Głoskę e można zapisać na 2 sposoby: Ε ε, Αι αι
Głoskę ο można zapisać na 2 sposoby: Ο ο, Ω ω
Znak diarezy czyli dwie kropeczki nad literą i pomiędzy nimi litera ( ϊ ) stosuje się wtedy gdy dla odróżnienia od dwuznaków samogłoskowych każdą z samogłosek wymawiamy osobno.
Παναθιναϊκός (Panathinaikos - Wszechateńczyk)
κοροϊδεύω (korojdhewo - kpię, drwię)
Za wyjątkiem γγ wszystkie pozostałe takie same spółgłoski występujące obok siebie czytamy pojedynczo:
Spółgł. |
Głoska |
Przykłady |
νν |
n |
η Άννα (Ana - Anna) |
μμ |
m |
το γράμμα (ghrama - list, litera) |
ρρ |
r |
απόρρητος (aporitos - poufny) |
σσ |
s |
τέσσερα (tesera - cztery) |
Akcent - ο τόνος (o tonos) w języku nowogreckim ma olbrzymie znaczenie, należy do pisowni i jego stosowanie jest obowiązkowe. Znak akcentu ( ΄ ) stawia się nad samogłoską sylaby akcentowanej. Akcentowane może być tylko jedna z trzech ostatnich sylab wyrazu.
Samogłoski: Α α , Ε ε , Η η , Ι ι , Ο ο, Υ υ, Ω ω
το σπίτι (spiti - dom) akcent na pierwszą sylabę
η καραμέλα (karamela - cukierek) akcent na przedostatnią sylabę
το παιδί (pedi - dziecko) akcent na ostatnią sylabę
Jeżeli akcent pada na pierwszą sylabę i jednocześnie pierwszą literą wyrazu jest samogłoska, a słowo piszemy wielką literą wówczas znak akcentu stawiamy przed tą literą.
η Άννα (Ana - Anna)
Wielką literą piszemy wszystkie nazwy własne (imiona, nazwiska, nazwy geograficzne, tytuły itd.) oraz nazwy miesięcy i dni tygodnia.
η Πολωνία (Polonija - Polska)
η Ελλάδα (Elada - Grecja)
η Ελλάς (Elas - Grecja)
3