NAWOZY I NAWOŻENIE

Dla wydania określonego plonu roślina musi pobrać odpowiednią ilość składników pokarmowych.

Składniki pokarmowe:

MAKROELEMENTY (pobierane w dużych ilościach):

C, H, O - z powietrza i wody

N, P, K, Ca, Mg, S, - z gleby

MIKROELEMENTY (pobierane w małych ilościach):

Fe, Mn, B, Zn, Cu, Mo, - z gleby.

GŁÓWNE ŹRÓDŁA SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH W GLEBIE:

Rozkład materii organicznej

Biologiczne wiązanie N₂ przez bakterie symbiotyczne i wolnożyjące

Wietrzenie skał i minerałów

Opady atmosferyczne (N, S)

Nawozy

NAWOZY - produkty przeznaczone do dostarczania roślinom składników pokarmowych lub zwiększania żyzności gleb, w tym do odkwaszania gleb

PODZIAŁ NAWOZÓW

Nawozy:	Mineralne
	Naturalne
	Organiczne
	Organiczno-mineralne

NAWOZY MINERALNE (sztuczne) - nawozy nieorganiczne produkowane w drodze przemian chemicznych lub przerobu surowców mineralnych

1. Jednoskładnikowe:

Azotowe

Fosforowe

Potasowe

Magnezowe

2. Wieloskładnikowe (NP; NK; PK lub NPK):

3. Mikronawozy (zawierające mikroelementy)

4. Nawozy do odkwaszania gleb

Wapniowe

Wapniowo-magnezowe

W największych ilościach i na ogół w każdym roku stosowane są nawozy azotowe, fosforowe i potasowe

Nawozy wapniowe i wapniowo-magnezowe stosowane są raz na kilka lat w celu odkwaszania gleb.

Mikronawozy stosowane są w przypadku stwierdzonych niedoborów.

NAWOZY NATURALNE - odchody zwierząt:

Obornik (ściółka + kał + mocz) - w oborach ściołowych

Gnojówka (mocz)

Gnojowica (kał + mocz + woda) - w oborach bezściołowych

NAWOZY ORGANICZNE - substancje organiczne i ich mieszaniny:

Kompost

Wermikompost powstający przy udziale dżdżownic

Słoma

Nawozy zielone

NAWOZY ORGANICZNO-MINERALNE - mieszaniny nawozów mineralnych i organicznych

Nawozy należy przechowywać i stosować w sposób, który nie powoduje zagrożeń dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz dla środowiska.

Zużycie nawozów w Polsce w 2005/06r

Nawozy mineralne:

ok. 123,3 kg NPK na 1 ha UR, w tym 62,5 kg/ha azotu

Nawozy wapniowe:

54,8 CaO (w roku 2004/05 - 92 kg/ha CaO).

Nawozy naturalne:

ok. 83 kg NPK·na 1 ha UR , w tym ok. 30 kg N/ha

NAWOZY MINERALNE

NAWOZY AZOTOWE

Otrzymywanie:

N₂ NH₃ (surowiec do produkcji nawozów)

Warunki reakcji:

300-600^oC, ciśnienie 20-100 MPa, katalizator

N stosowany w nadmiarze:

Pogarsza jakość plonu

Negatywnie wpływa na środowisko: eutrofizacja wód (NO₃), uwalnianie do atmosfery N₂O (gaz cieplarniany, pośrednio niszczy ozon)

NAWOZY AZOTOWE (przykłady)

GRUPA asortyment	% N
AMONOWE siarczan amonu (NH4)2SO4 (12%)	20
SALETRZANO-AMONOWE (50%) salertra amonowa (NH4NO3)	34
AMIDOWE (NH2^+) mocznik CO(NH2)2 (20%)	46
PŁYNNE roztór saletrzano-mocznikowy (RSM), NH4NO3, CO(NH2)2	28-32

NAWOZY FOSFOROWE (przykłady)

Surowiec: fosforyty i apatyty

Superfosfat pojedynczy pylisty lub granulowany Ca(H₂PO₄)₂, 18%-20% P₂O₅,

Granulowany dogodniejszy w stosowaniu i mniej narażony na uwstecznianie.

Superfosfat potrójny

granulowany - 46% P₂O₅,

Borowany - + ok. 0,5%B

Miedziowany - + 1% Cu

Stosowane przedsiewnie

NAWOZY POTASOWE

Surowiec: złoża soli potasowych

Nawozy	% K2O
SOLE POTASOWE CHLORKOWE (KCl) nisko-, średnio- i wysokoprocentowe	<42 do >54
SIARCZAN POTASOWY (K2SO4)	59-62

Są stosowane przedsiewnie, tak jak n. fosforowe i wymagają wymieszania z glebą.

KCl nie stosować pod rośliny wrażliwe na Cl.

K₂SO₄ - pod rośliny wrażliwe na chlor (m.in. len, tytoń, chmiel oraz krzewy i drzewa owocowe).

W gospodarstwie można mieszać nawozy jednoskładnikowe - znać zasady mieszania nawozów!

NAWOZY DO ODKWASZANIA GLEB

Rocznie z 1 ha gleb ubywa (wymywanie, wynoszenie z plonem) 150-300 kg CaO i 50 kg MgO.

Nawozy wapniowe i wapniowo-magnezowe produkowane są

Ze skał (wapienie, dolomity)

Pozyskiwane jako produkty uboczne różnych gałęzi przemysłu

Nawozy te dzielimy na:

TLENKOWE (CaO i MgO), na gleby ciężkie i średnie.

WĘGLANOWE (CaCO₃ i MgCO₃), odkwaszają mniej gwałtownie niż tlenkowe, na wszystkie gleby.

Dawki wapnia zależą od odczynu gleby oraz kategorii agronomicznej gleby.

Wapno stosujemy:

Na ściernisko i natychmiast wykonać podorywkę

Na jesieni, przykrywając je orką przedzimową

NAWOZY NATURALNE i ORGANICZNE

Wytwarzane w gospodarstwie

Zwiększają zawartość glebowej MO, w tym próchnicy

Korzystnie wpływają na właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby

Są nawozami działającymi wolno i długo

Zawierają wszystkie makro- i mikroelementy

NATURALNE

Niewłaściwe przechowywane i stosowane - duże zagrożenie dla środowiska: straty gazowe NH₃, zanieczyszczanie związkami azotu wód gruntowych i powierzchniowych (NO^-₃), denitryfikacja NO^-₃ do N₂O i N_2.

Roczna dawka nawozu naturalnego nie może zawierać więcej niż 170 kg N na 1 ha UR

OBORNIK

Produkcja obornika w t/rok:

Koń - 8

Krowa 10 (żywiona w oborze)

Owca 0,5

Świnia 1,5

Stosowanie obornika:

Co 3-5 lat, 20 - 35 t/ha

Pod rośliny o długim okresie wegetacji np. ziemniaki, buraki

Stosuje się jesienią lub wiosną, szybko przykryć orką

PRZECHOWYWANIE NAWOZÓW NATURALNYCH

Obornik

• W pomieszczeniach inwentarskich (głębokie obory)

• Na płytach gnojowych (nieprzepuszczalnych, uniemożliwiających przenikanie wycieków do gruntu, zaopatrzonych w instalacje odprowadzające wycieki do szczelnych zbiorników na gnojówkę i wodę gnojową, Pojemność płyty gnojowej na 4 (6) miesięcy gromadzenia obornika)

Gnojowica

(W specjalnych, szczelnych zbiornikach na 4 (6) miesięczną produkcję tych nawozów)

4

---