Czym cechują się współczesne społeczeństwa uprzemysłowione ?
Współczesne społeczeństwa uprzemysłowione cechują się dużą zależnością od innowacji technologicznych, pociąga to jednak za sobą zanik tradycji i obyczajów, które miały niebagatelne znaczenie w przeszłości.
Co było bezpośrednią przyczyną powstania państwa narodowego i jakie w związku z tym rozwinęły się zjawiska ?
Rewolucja przemysłowa była przyczynkiem do powstania państwa narodowego. W związku z tym rozwinęły się nowe zjawiska:
rozwój praw obywatelskich
nacjonalizm, czyli poczucie przynależności do określonej wspólnoty narodowej, innej niż pozostałe
Czym charakteryzuje się przemysłowy kapitalizm ?
Przemysłowy kapitalizm charakteryzuje się:
podziałem pracy
stosunkami wymiany o międzynarodowym zasięgu.
Dokonaj porównania obecnego systemu państwa narodowego, życia w społeczeństwie uprzemysłowionym z życiem jednostki (w wymiarze społecznym) w czasach zamierzchłych.
Kiedyś nie dało się usystematyzować i zamknąć w ramach czasowych wielu czynników wpływających na kształt naszego obecnego życia - np. nie występował klarowny podział na czas pracy i czas wolny, granica ta była płynna.
Elementem wyróżniającym obecne czasy są również stosunki pomiędzy państwami narodowymi. Obecny system nie ma sobie podobnych w przeszłości.
W zamierzchłych czasach istniały w przeważającej części społeczeństwa myśliwsko-zbierackie funkcjonujące w małych skupiskach i rozrzuconych po całym świecie. Nawet w imperiach (takich jak chińskie) rząd nie miał kontroli nad ludnością, która miała własną kulturę i język.
Jaki kraj ewoluował do państwa narodowego w niecodziennej formie i na czym polega ów niecodzienność ?
Chiny ewoluowały do państwa narodowego, choć w niecodziennej formie, ponieważ będąc jednocześnie państwem socjalistycznym.
Podaj i omów dwa wymiary wyobraźni socjologicznej przytoczone przez Autora.
Autor przytacza dwa wymiary wyobraźni socjologicznej:
pierwszy: związany z rozwojem wrażliwości historycznej
drugi: wymagający wykorzystania intuicji antropologicznej.
a) Odnieśmy się do pierwszego:
Na skutek rozpowszechniania się przekonań jakoby zachodni styl życia był lepszym od innych zaczyna się wtłaczanie pewnych zjawisk i zagadnień w schematy. Jako, że rozprzestrzeniający się globalnie kapitalizm w następstwie wpływa znacząco na inne kultury (przyczyniając się do ich naruszania bądź niszczenia) zaczyna się przypisywać mu znaczącą i dominującą rolę nad innymi społeczeństwami.
Na czele schematycznego myślenia stoi industrializm. Myślenie to jest jednak pułapką, bowiem stanowi przejaw etnocentryzmu, który wyobraźnia socjologiczna powinna zwalczać.
Nie powinno się mylić pojęć i np. utożsamiać gospodarczej i militarnej potęgi Zachodu ze szczególnym miejscem w schemacie ewolucji
Drugie zagadnienie czyli antropologiczny wymiar wyobraźni socjologicznej umożliwia zrozumienie różnorodności sposobów ludzkiej egzystencji. Aspekt ten funkcjonował od zarania dziejów i pozostawał w opozycji do etnocentryzmu.
Kiedy zostały przeprowadzone prawdziwie miarodajne badania antropologiczne i jakie na ich podstawie wyciągnięto wnioski ?
Prawdziwie miarodajne badania antropologiczne rozpoczęły się stosunkowo niedawno - około przełomu XIX i XX wieku. Dały one efekt w postaci jednoznacznego określenia, iż społeczeństwa prymitywne nie są w żaden sposób ograniczone w stosunku do ludzi żyjących w krajach bardziej rozwiniętych - ani pod względem języka jak i potencjału intelektualnego.
Ponadto zwrócono uwagę na oddziaływanie instytucji na usystematyzowane życie człowieka.
Omów pojęcie społeczeństwa przemysłowego.
Pojęcie społeczeństwa przemysłowego zostało wprowadzone przez Henriego de Saint-Simona na początku XIX wieku. Wzorował się na nim później Durkheim.
Zgodnie z tą teorią zjawisko przejścia z tradycyjnego typu społeczeństwa do przemysłowego uznane zostało za najbardziej znaczący kierunek zmian we współczesnym świecie i jest warunkiem postępu, a sprzeczności związane z tym zjawiskiem stanowią wyjaśnienie dla przyczyn konfliktów klasowych mających miejsce w Europie Zachodniej w XIX wieku i na początku wieku XX.
W konsekwencji powstały państwa liberalno-demokratyczne (chociażby Stany Zjednoczone) gdzie władza parlamentarna dominuje, a kilka partii konkuruje o elektorat.
Ustrój przemysłowy uznaje się za jednolity - niezależnie od miejsca rozwoju (teoria konwergencji). Dla Clarka Kerra stanowi to wręcz „logikę industrializmu” prowadzącą do coraz większego podobieństwa społeczeństw przemysłowych. Doprowadza to do zaniku tradycji.
Założenia odnoszące się do społeczeństwa przemysłowego łączą się ściśle z teorią modernizacji, która traktuje o społeczeństwach nieuprzemysłowionych, bowiem kluczową jej tezą jest twierdzenie, że jedyną drogą do dobrobytu gospodarczego jest wyzwolenie się z pułapki tradycyjnych instytucji, w której funkcjonują społeczeństwa słabo rozwinięte.
Z czyją osobą jest związana (wg Autora) koncepcja społeczeństwa kapitalistycznego ?
Koncepcja społeczeństwa kapitalistycznego związana jest z Karolem Marksem. Dla Autora jego pisma w dalszym ciągu mają znaczenie dla socjologii jako opozycja dla hipotez teorii społeczeństwa przemysłowego.
Omów pojęcie industrializmu oraz stosunek do kapitalizmu wg Ralfa Dahrendorfa
Industrializm dla Ralpha Dahrendorfa oznacza dominującą formę organizacji gospodarczej dla społeczeństwa przemysłowego (sprowadza poniekąd industrializację do mechanizacji ), co stanowi warunek rozwoju. Uważa społeczeństwo kapitalistyczne zaledwie za jeden z podtypów społeczeństwa przemysłowego, fazę przejściową. Uznał, że do zaniku kapitalizmu dojdzie na skutek przemian gospodarczych będących następstwem industrializacji.
Jak Dahrendorf tłumaczy konflikty w państwie liberalno-demokratycznym ?
Konflikty w państwie liberalno-demokratycznym Dahrendorf tłumaczy jako element nieodłączny wpisany w jego strukturę.
Jakie zalety państw liberalno-demokratycznych przytacza Dahrendorf ?
Cechami dodatnim są: wyrównanie szans dzięki zwiększonej ruchliwości społecznej, możliwość awansu jednostek. Kluczową rolę odgrywa wykształcenie.
Do czego wg Durkheima powinien prowadzić rozwój współczesnych społeczeństw i pomiędzy jakimi nierównościami dokonuje rozróżnienia ?
Durkheim dokonuje rozróżnienia pomiędzy nierównościami:
wewnętrznymi: wynikającym z genetycznych różnic zdolności i postaw
zewnętrznymi: mającymi podłoże w pochodzeniu społecznym
Rozwój współczesnych społeczeństw powinien zaś prowadzić do ich stopniowej eliminacji.
Jaka jest podstawowa cecha kapitalizmu wg Marksa i czym wg niego można go pokonać ?
Marks uważał że prywatna własność jest podstawową cechą kapitalizmu.
Kapitalizm można pokonać tylko rewolucją, która doprowadzi do socjalizmu. Fundamentalną rolę odegra tu konflikt klasowy.