Jak należy przeprowadzać ocenę ryzyka zawodowego
Na poziomie UE nie ma wyznaczonych zasad sposobu przeprowadzania ocen ryzyka (należy sprawdzić konkretne prawodawstwo odnoszące się do oceny ryzyka w danym kraju). Jednak, kiedy podejmuje się ocenę ryzyka, zawsze należy pamiętać o dwóch zasadach:
uporządkować ocenę, aby zagwarantować, że zostały nią objęte wszystkie istotne zagrożenia i rodzaje ryzyka (np. żeby nie pominąć prac takich jak sprzątanie, które mogą odbywać się poza normalnymi godzinami pracy, albo działów pomocniczych, np. zajmujących się zagęszczaniem odpadów);
gdy ryzyko jest ustalone, jego ocenę należy rozpocząć od pierwszej zasady, pytania, czy ryzyko da się zlikwidować.
Etapowe podejście do oceny ryzyka
W europejskim poradniku do oceny ryzyka w miejscu pracy proponuje się podejście oparte na kilku różnych etapach. Nie jest to jedyna metoda dokonywania oceny ryzyka, ponieważ istnieją różne metodologie prowadzące do tego samego celu. Nie ma jedynego "słusznego" sposobu przeprowadzania oceny ryzyka i w różnych sytuacjach mogą się sprawdzać różne podejścia.
Procedurę oceny ryzyka (obejmującą elementy zarządzania ryzykiem) można rozbić na szereg kroków.
Ustalenie programu oceny ryzyka w miejscu pracy
Uporządkowanie oceny (wybór podejścia: geograficznego/funkcjonalnego/ze względu na rodzaj procesu/przepływu)
Zgromadzenie informacji
Ustalenie zagrożeń
Wskazanie osób zagrożonych
Ustalenie schematów narażenia wśród osób zagrożonych
Ocena poziomów ryzyka (prawdopodobieństwa doznania urazu oraz ciężkości jego następstw w danych okolicznościach)
Zbadanie możliwości eliminowania lub kontrolowania ryzyka
Ustalenie priorytetów działania i podjęcie decyzji w sprawie środków kontroli
Wdrożenie środków kontroli
Sporządzenie dokumentacji oceny ryzyka
Zmierzenie skuteczności działania
Przegląd (jeśli wprowadzono zmiany lub okresowy)
Monitorowanie programu oceny ryzyka
W większości przedsiębiorstw, zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorstwach, powinno sprawdzić się proste pięcioetapowe podejście (obejmujące elementy zarządzania ryzykiem), jakie przedstawiono poniżej.
Etap 1. Ustalenie zagrożeń i wskazanie osób zagrożonych
Ustalenie, co może spowodować urazy oraz którzy pracownicy mogą być narażeni na zagrożenia.
Etap 2. Ocena rodzajów ryzyka i uporządkowanie ich według ważności
Oszacowanie istniejących rodzajów ryzyka (ciężkości ich następstw i ich prawdopodobieństwa…) oraz uporządkowanie ich według ważności.
Etap 3. Podjęcie decyzji w sprawie działania zapobiegawczego
Określenie środków koniecznych do eliminowania lub kontroli ryzyka.
Etap 4. Podjęcie działania
Wprowadzenie środków zapobiegawczych i ochronnych zgodnie z planem priorytetów.
Etap 5. Monitorowanie i przegląd
Ocena powinna być regularnie aktualizowana.
Należy jednak wiedzieć, że istnieją inne metody, które równie dobrze się sprawdzają, szczególnie w przypadku bardziej złożonych rodzajów ryzyka i okoliczności. Które podejście do oceny się wykorzysta, zależy od:
charakteru miejsca pracy (np. stała siedziba lub przejściowa)
typu procesu (np. powtarzalne operacje, procesy rozwijające/zmieniające się, praca na zamówienie)
wykonywanego zadania (np. powtarzalnego, sporadycznie wykonywanego lub związanego z wysokim ryzykiem)
złożoności technicznej.
W niektórych przypadkach odpowiedni może być jeden rodzaj działania obejmujący wszystkie rodzaje ryzyka w miejscu pracy lub związane z prowadzoną działalnością. W innych przypadkach różne podejścia mogą nadawać się do różnych części miejsca pracy.