BEZROBOCIE * Zarówno bezrobotni jak i zatrudnieni należą do grupy aktywnych zawodowo (zasobów siły roboczej) * Im wyższy jest współczynnik aktywności zawodowej tym większa część ludności w wieku produkcyjnym chce pracować zawodowo. * Współczynnik aktywności zawodowej to stosunek zasobów siły roboczej do liczby ludności w wieku produkcyjnym. * Strumień napływu do zasobu bezrobocia to liczba osób przechodzących do tego zasobu w określonym czasie * Bezrobocie frakcyjne występuje w każdej dynamicznej gospodarce * Bezrobocie frakcyjne jest wynikiem niedoskonele funkcjonującego rynku pracy * Bezrobocie strukturalne ma charakter długookresowy. * Bezrobocie frakcyjne i strukturalne to przykłady bezrobocia naturalnego. * Bezrobocie keynesistowskie ma charakter przymusowy * Zgodnie z założeniami podejścia neoklasycznego obniżka płac realnych powoduje spadek bezrobocia. * Według teorii Keynesa, głównym narzędziem walki z bezrobociem jest aktywna polityka państwa, polegająca na stymulowaniu efektywnego popytu na dobra. 1) Bezrobotni to : część zasobów siły roboczej. 2) W skład zasobów siły roboczej wchodzą : zatrudnieni i bezrobotni. 3) Stopa bezrobocia : pokazuje jaką część zasobów siły roboczej stanowią bezrobotni. 4)Bezrobocie strukteralne spowodowane jest : niedopasowaniem struktury podaży i popytu na siłę roboczą 5) Redukcje zatrudnienia w kopalniach węgla związane z przestawianem się gospodarki na zwiększenie wykorzystania alternatywnych nośników energii są przykładem : b strukturalnego 6) Bezrobocie keynesistowskie : jest rezultatem niedostatecznego popytu na dobra 7) Osoba która zrezygnowała z pracy i ma zamiar za miesiąc podjąć nową pracę należy do zasobu bezrobocia bezrobocia : frakcyjnego 8) W gospodarce występuje równowaga na rynku pracy, jeśli : nie występuje bezrobocie keynesistowskie 9) Niewystarczający popyt globalny na dobra powoduje powstanie : bezrobocia keynesistowskiego 10) Aby obniżyć naturalną stopę bezrobocia państwo powinno : ograniczyć niedoskonałości rynku pracy 11) Nie jest prawdą że : im łatwiej jest otrzymać zasiłek dla bezrobotnych, tym niższa jest naturalna stopa bezrobocia 12) Bezrobocie ukryte : ma miejsce wtedy gdy zmniejszenie liczby pracowników w danym przedsiąbiorstwie nie powoduje ograniczenia rozmiarów produkcji tego przedsiębiorstwa INFLACJA * Inflacja jest to wzrost ogólnego (średniego) poziomu cen w gospodarce * Wskaźniki cen są miarami procentowych zmian wydatków związanych z zakupem danego koszyka dóbr. * Najpełniejszym wskaźnikiem cen jest deflator PKB. * Inflacja umiarkowana może przekształcić się w inflację galopującą * Gdy ceny rosną w tempie 200% rocznie mamy do czynienia z hiperinflacją * Koszty inflacji i korzyści z inflacji zależą m. in. od oczekiwań inflacyjnych podmiotów gospodarczych * Im wyższa jest stopa inflacji tym wyższe są jej koszty społeczne * Procesy inflacyjne ułatwiają pożądane zmiany proporcji cen w warunkach istnienia sztywności cen do dołu * Nieoczekiwana inflacja obniża siłę nabywczą obligacji oraz dochód z ich oprocentowania * Inflacja może być korzystna dla osób o zmiennych dochodach. * Powolne procesy inflacyjne mogą przyspieszać ustalenie się właściwych relacji cen * Przedsiębiorstwa mogą zyskać na inflacji, jeżeli sprzedadzą obecną produkcję po wyższych cenach * W długim okresie ludzie dostosowują się do inflacji * W fazie recesji wzrost podaży pieniądza w krótkim okresie może doprowadzić do zwiększenia dochodu oraz ogólnego poziomu cen * Według monetarystów próby obniżenia bezrobocia naturalnego powodują jedynie wzrost inflacji * Zgodnie z teorią neoklasyczną, realny dochód nie zależy od czynników pieniężnych * Krótkookresowa krzywa Phillipsa pokazuje, że bezrobocie można zmniejszyć kosztem wyższej inflacji * Luka inflacyjna obrazuje różnicę między wielkością łącznego popytu na towary a wielkością dochodu narodowego odpowiadającego pełnemu wykorzystaniu zdolności wytwórczych * Według monetarystów w okresie długim ludzie nie ulegają iluzji pieniężnej * Monetaryści uważają iż koncepcja krzywej Philipsa jest poprawna lecz tylko w krótkim okresie * W gospodarce centralnie planowanej występowała tendencja do kształtowania się popytu globalnego na poziomie przewyższającym możliwości produkcyjne gospodarki. * W 1990 r występowała w Polsce inflacja popytowa oraz korekcyjna * Zgodnie z hipotezą racjonalnych oczekiwań podmioty gospodarcze są w stanie dokładnie przewidzieć poziom inflacji w przyszłości * Według monetarystów w okresie krótkim pracodawcy ulegają iluzji pieniężnej 1) Stagflacja jest to zjawisko polegające na : równoczesnym występowaniu wysokich stóp inflacji i bezrobocia 2) Krótkookresowa krzywa Phillipsa pokazuje że : zmniejszenie inflacji prowadzi do wzrostu bezrobocia 3) Według neoilościowej teorii inflacji wzrost ogólnego poziomu cen jest spowodowany : wzrostem ilości pieniądza w obiegu 4) Według keynesistów jedną z metod zwalczania inflacji jest : zwiększenie stopy procentowej 5) Wzrost stopy inflacji spowoduje : spadek oszczędności gospodarstw domowych 6) Korzyści ze wzrostu nieoczekiwanej inflacji odnoszą : emitenci obligacji o stałym oprocentowaniu 7) Na inflacji tracą : banki udzielające pożyczek o stałej stopie oprocentowania 8) Z hiperinflacją mamy do czynienia w sytuacji gdy : roczna stopa inflacji wynosi powyżej 150 % 9) Według monetarystycznej teorii inflacji zmniejszenie podaży pieniądza spowoduje w długim okresie : zmniejszenie inflacji 10) Inflacja kosztowa występuje wtedy gdy : płace rosną szybciej niż wydajność pracy

MODEL IS-LM. PODSUMOWANIE POLITYKI EKONOMICZ * Krzywa IS jest zbiorem kombinacji dochodu narodowego i stopy procentowej zapewniających równowagę na rynku towarowym. * Wszystkie punkty położone na prawo od krzywej IS reprezentują nadwyżkę globalnej podaży nad globalnym popytem. * W gospodarce zamkniętej z udziałem państwa wzrost stopy opodatkowania powoduje wzrost nachylenia krzywej IS. * Krzywa LM jest zbiorem kombinacji dochodu i stopy procentowej zapewniających równowagę na rynku pieniężnym. * Popyt spekulacyjny na pieniądz jest ujemnie skorelowany z poziomem stopy procentowej * Popyt transakcyjny na pieniądz jest ujemnie skorelowany z poziomem dochodu. * W sytuacji nadwyżki popytu nad podażą w długim okresie musi wzrosnąć przeciętny poziom cen, aby gospodarka powróciła do stanu równowagi. * Wzrost ogólnego poziomu cen powoduje przesunięcie krzywej LM w lewo * Polityka fiskalna w gospodarce zamkniętej jest maksymalnie efektywna w sytuacji keyenowskiej „pułapki płynności”. * Efektywność polityki fiskalnej w gospodarce zamkniętej zależy od kształtu krzywej IS i LM. * Wzrost nominalnej podaży pieniądza powoduje przesunięcie krzywej LM w prawo. * Ekspansywna polityka fiskalna polega na zwiększeniu wydatków rządowych i / lub obniżeniu podatków. * Według monetarystów polityka pieniężna jest bardziej skuteczna niż polityka fiskalna. * Gdy krzywa IS jest pionową linią prostą, polityka pieniężna jest nieefektywna * Równoczesne zastosowanie przez państwo ekspansywnej polityki fiskalnej oraz ekspansywnej polityki pieniężnej powoduje uniknięcie efektu „wypychania”. * Wzrost wydatków rządowych powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo. * Wzrost wydatków rządowych w gospodarce zamkniętej zawsze powoduje więcej niż proporcjonalny przyrost dochodu narodowego zapewniającego równowagę * Równoczesna równowaga na rynku towarowym i rynku pieniężnym występuje w punkcie przecięcia krzyweych IS i LM * Rozmiary importu zależą od realnego dochodu narodowego. * Saldo obrotów kapitałowych jest rosnącą funkcją różnicy między krajową stopą procentową a stopą procentową za granicą. * Nadwyżka bilansu płatniczego w gospodarce ze sztywnym kursem walutowym powoduje wzrost podaży pieniądza krajowego * Sterylizacja podaży pieniądza polega na sprzedaży obligacji państwowych w sytuacji nadwyżki bilansu płatniczego. * Warunki równowagi wewnętrznej gospodarki wpływają na saldo bilansu płatniczego * Kurs walutowy wpływa na poziom dochodu narodowego w stanie równowagi * Eksport jest malejącą funkcją stosunku cen krajowych do zagranicznych. * Import jest rosnącą funkcją kursu walutowego. * Nachylenie krzywej BP zależy m. in. od wrażliwości importu na zmiany dochodu narodowego. * Polityka fiskalna w systemie kursu sztywnego jest tym bardziej skuteczna im bardziej przepływy kapitałowe są wrażliwe na zmiany stopy procentowej * Spadek kursu walutowego w warunkach płynnego kursu walutowego zwiększa eksport i zmniejsza import co znajduje wyraz w przesunięciu krzywej LS w prawo. * W systemie płynnego kursu walutowego polityka pieniężna jest efektywna. * W gospodarce ze sztywnym kursem walutowym zmiany w billansie płatniczym prowadzą do zmian w poziomie kursu walutowego * Jeżeli ceny za granicą rosną to krzywa BP przesunie się w prawo 1) Inwestycje są : ujemnie skorelowane z poziomem stopy procentowej 2) Wzrost współczynnika wrażliwości inwestycji na zmiany stopy procentowej powoduje : 3) W modelu gospodarki zamkniętej bez uwzględnienia państwa warunkiem równowagi na rynku towarowym jest : I = S 4) W modelu gospodarki zamkniętej z uwzględnieniem państwa warunkiem równowagi na rynku towarowym jest : I + G = S + T 5) Przy recesji monetaryści zaleciliby zastosowanie : ekspansywnej polityki pieniężnej 6) Ekspansywna polityka fiskalna w gospodarce zamkniętej (przy dodatnio nachylonej krzywej LM i ujemnie nachylonej krzywej IS) powoduje : wzrost dochodu i stopy procentowej 7) Ekspansywna polityka pieniężna w gospodarce zamkniętej (przy dodatnio nachylonej krzywej LM i ujemnie nachylonej krzywej IS) powoduje : wzrost dochodu i spadek stopy procentowej 8) Efekt „wypychania” oznacza : spadek inwestycji prywatnych 9) Wzrost podatków autonomicznych powoduje : przesunięcie krzywej IS w lewo 10) Polityka pieniężna polega na : zmianie wielkości podaży pieniądza w gospodarce 11) Spadek współczynnika wrażliwości popytu spekulacyjnego na zmiany stopy procentowej powoduje : zwiększenie nachylenia krzywej LM 12) W sytuacji nadwyżki podaży globalnej nad globalnym popytem przedsiębiorcy : zmniejszają produkcję 13) W sytuacji wzrostu w gospodarce popytu globalnego : krzywa IS przesuwa się w prawo 14) Zwiększenie wydatków konsumpcyjnych przy danym poziomie dochodu spowoduje : zwiększenie stopy procentowej co doprowadzi do równowagi na rynku towarowym 15) Jeżeli podaż pieniądza nie zmieni się, wzrost stopy procentowej spowoduje : zwiększenie poziomu dochodu narodowego w stanie równowagi 16) Wyróżniamy 2 główne składniki bilansu płatniczego : bilans obrotów bieżących i bilans obrotów kapitałowych 17) Równowaga bilansu płatniczego może oznacząć że : deficyt bilansu obrotów bieżących jest zrekompensowany nadwyżką w bilansie obrotów kapitałowych 18) Rozmiary eksportu zależą głównie od : stosunku cen krajowych do zagranicznych i kursu walutowego 20) Bilans płatniczy można zapisać w postaci funkcji jako : BP = f(e, PK ,Y, rK , rZ ,PZ) 21) Wzrost cen krajowych powoduje : przesunięcie w lewo krzywej BP 22) Dewaluacja waluty krajowej powoduje : przesunięcie w prawo krzywej BB 23) Rewaluacja waluty krajowej powoduje : przesunięcie w lewo krzywej BB 24) Krzywa IS w gospodarce otwartej w stosunku do krzywej IS w gospodarce zamkniętej jest : bardziej stroma 25) Polityka fiskalna w systemie kursów sztywnych jest tym bardziej skuteczna im : bardziej przepływy kapitałowe są wrażliwe na zmiany stopy procentowej 26) W gospodarce otwartej ze sztywnym kursem walutowym krzywa IS przesuwa się w lewo na skutek : rewaluacji waluty krajowej 27) W gospodarce otwartej ze sztywnym kursem walutowym deficyt bilansu płatniczego powoduje że : spada podaż pieniądza krajowego 28) W gospodarce otwartej ze sztywnym kursem walutowym nadwyżka bilansu płatniczego powoduje że : wzrasta podaż pieniądza krajowego 29) W gospodarce otwartej w warunkach płynnego kursu walutowego nadwyżka bilansu płatniczego powoduje że : rośnie kurs walutowy

GŁÓWNE KATEGORIE I POJĘCIA EKONOMII * PKB określa łączną pieniężną wszystkich produktów i usług finalnych wyprodukowanych przez gospodarkę danego kraju w danym okresie * Produkcja w wyrażeniu realnym oznacza produkcję mierzoną w jednostkach naturalnych * Obliczając PKB należy brać pod uwagę tylko dobra i usługi finalne * Wielkość rozporządzalnych dochodów osobistych informuje ile gospodarstwa domowe mogą przeznaczyć na konsumpcję i oszczędności * Płatności transferowe nie są wliczane do PKB * Wartość PKB jest taka sama niezależnie od tego czy jest on liczony jako strumień produktów, strumień wydatków czy też strumień dochodów * Posługując się tzw wartością dodaną przy obliczaniu PKB eliminuje problem wielokrotnego liczenia tych samych wielkości * Inwestycje netto to różnica między inwestycjami brutto a amortyzacją * Wskaźnik DEN (dobrobytu ekonomicznego netto) koryguje PKB m. in. o wartość czasu wolnego, koszty zanieczyszczeń środowiska naturalnego i wartość produkcji szarej strefy * Im większe są nierówności w podziale dochodu w społeczeństwie, tym mniej wiarygodny staje się PKB jako miara dobrobytu społecznego * Inwestycje netto są dodatnie jeżeli gospodarka w danym okresie wytwarza więcej budynków maszyn i urządzeń oraz zapasów niż wynosi ich zużycie * Wartość PNN jest zawsze mniejsza od wartości PNB 1) Na zmiany nominalnego PKB w danym okresie wpływają : zmiany cen i wielkości produkcji 2) PKB na jednego mieszkańca : określa poziom rozwoju gospodarczego danego kraju 3) Wykorzystując metodę sumowania produktów do pomiaru PKB należy pamiętać że : sumować należy wartość dodaną lub dobra finalne 4) Jeżeli mierzymy wartość całkowitej produkcji wytworzonej w gospodarce w danym okresie wykorzystując ceny, jakie istniały w tym okresie, to rezultatem będzie : nominalny PKB 5) Metoda sumowania dochodów polega na : sumowaniu dochodów czynników rodukcji 6) Deflowanie to : podzielenie nominalnej produkcji w cenach biezących wytworzonej w ostatnim roku badanego okresu przez indeks wzrostu ogólnego poziomu cen 7) Odpływami z ruchu okrężnego strumieni pieniężnych są : wydatki związane z importem 8) Rozporządzalne dochody osobiste wyrażają : dochody osobiste pomniejszone o podatek dochodowy i powiększone o płatności transferowe 9) Amortyzacja jest to różnica między : inwestycjami brutto a inwestycjami netto 10) Aby obliczyć PNB należy skorygować PKB o : dochody netto z własności za granicą 11) Jeżeli znana jest wartość dóbr finalnych wyprodukowanych w danej gospodarce w danym okresie to do obliczania PKB można wykorzystać : metodę sumowania produktów 12) Na wartość PKB w danym okresie składają się m. in. : wydatki na sprzęt wykorzystywany do walki z zanieczyszczeniem środowiska

---