WSTĘP

Wzrost zainteresowań lekturą biblistyczną i bib­lijną, obserwowany nie tylko wśród specjalistów i lu­dzi zajmujących się Pismem Świętym, ale także szero­kich kręgów czytelników, dowodzi dużego zapotrzebo­wania zarówno konfesyjnego i kulturowego, jak i nau­kowego na tę kategorią dzieł. Z jednej bowiem strony odkrycia archeologiczne na Bliskim Wschodzie, upow­szechnione w licznych książkach, a z drugiej - opraco­wania biblistyczno-teologiczne i religioznawcze, a na­wet zbeletryzowane opisy wydarzeń biblijnych wystę­pujące również w naszej polskiej literaturze pięknej, przyczyniły się bez wątpienia do spopularyzowania Bi­blii jako świętej księgi chrześcijaństwa.

W popularyzacji Pisma Świętego odegrały swą rolę bez wyjątku wszystkie Kościoły chrześcijańskie. Na uwagę zasługują niewątpliwie kręgi protestanckie, upowszechniające od dawna Pismo Święte jako źródło wiary. Nie bez znaczenia była blisko dwuwiekowa dzia­łalność Brytyjskiego i Zagranicznego Towarzystwa Bib­lijnego w Polsce [dziś: Towarzystwo Biblijne w Polsce - dop. red.] i jego wielojęzyczne i wielotysięczne wydania Biblii, m.in. wydanie nowego przekładu Pis­ma Świętego w języku polskim oraz piękne wydanie Nowego Testamentu z ilustracjami. Wspomnieć także należy ruch biblijny i prądy posoborowej odnowy bib­lijnej w Kościele Rzymskokatolickim w Polsce, pene­trujące katedry teologiczne, kaznodziejstwo i kateche­tykę oraz inspirujące nowe wielotysięczne edycje Pis­ma Świętego, podejmowane przez polskie wydawnic­twa katolickie z Biblią Tysiąclecia i Biblią Poznańską na czele. Dużo uwagi Pismu Świętemu poświęcało zaw­sze polskie prawosławie. Szczególną rolę w populary­zacji Pisma Świętego odegrały Kościoły młodsze, zwa­ne niekiedy wolnymi. Należy zwłaszcza podkreślić działalność popularyzatorską Kościoła Adwentystycznego, który Pismu Świętemu poświęca szczególnie dużo uwagi jako podstawie wiary i życia.

Nie można wreszcie pominąć odwiecznej tęsknoty serca ludzkiego za tajemnicą Absolutu, zmuszającej ludzi wierzących do poszukiwań prawdy w Słowie Bo­żym, co nie pozostaje bez pozytywnego wpływu na szersze zainteresowania biblistyczne.

Intensywny rozwój biblistyki i jej wykład na kate­drach biblistycznych akademii teologicznych, jak rów­nież w licznych seminariach duchownych, a także duża już popularność Pisma Świętego w naszej Ojczy­źnie, rodzą jednak potrzebę opracowań szczególnych, poświęconych samemu Pismu Świętemu, jego genezie i historii, udokumentowaniem archeologicznym, natch­nieniu i interpretacji oraz charakterystyce poszczegól­nych ksiąg biblijnych, a więc opracowań wprowadza­jących do Pisma Świętego. Do tego właśnie kręgu prac należy dzieło niniejsze, będące generalnym, tj. ogól­nym i szczegółowym, wstępem do Pisma Świętego, czy­li prolegomeną lub tzw. w kołach biblistych introduk­cją biblijną, wzbogacając liczbę wstępów istniejących dotychczas.

Praca ukazuje Pismo Święte jako dzieło literackie, zwłaszcza zaś jako Słowo Boże. Zwraca uwagę na war­tości religijne, teologiczne i etyczno-społeczne oraz kulturowe Pisma Świętego. Podkreśla znaczenie Biblii jako źródła Bożego Objawienia, najwyższej reguły wia­ry i życia, księgi Boga i człowieka, wreszcie jako niezawodnego drogowskazu w dziedzinie religijności. Po ogólnych wiadomościach o Piśmie Świętym, praca dokonuje szczegółowego wprowadzenia do każdej księgi Biblii.

Dzieło przygotowane zostało z myślą o studentach teologii jako podręcznik prologomeny biblijnej, obo­wiązujący w Studium Teologii Adwentystycznej Chrze­ścijańskiej Akademii Teologicznej. Materiał, zawarty w podręczniku, może być również z pożytkiem wyko­rzystany przez duszpasterzy nie tylko w zakresie ich osobistych refleksji teologicznych i pogłębienia wiedzy biblistycznej, ale także w ich pracy bądź to ewange­lizacyjnej, bądź też duszpastersko-katechetycznej.

Dzieło zostało opracowane z pozycji biblistyki adwentystycznej, przede wszystkim w oparciu o „Seventh-day Adventist Bible Commentary”, stanowiący główny jej zrąb treściowy, a także dzieła wybitnych biblistów adwenty stycznych, takich jak G. F. Haseł, L. T. Geraty, L. G. Running, W. H. Shea i inni, skupionych wokół Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Andrewsa w USA, a wiać biblistyki reprezentującej umiarkowany, nawiązujący do ogólnochrześcijańskiego dziedzictwa wiary i przyjęty wśród wielu biblistów chrześcijań­skich, w tym także biblistów adwentystycznych, punkt widzenia. Dzieło uwzględnia również najnowsze wyni­ki badań biblistycznych zarówno katolickich, jak i pro­testanckich i prawosławnych, a także biblistyki świec­kiej. Szczególne miejsce zajmują tak znakomici polscy bibliści z kręgów rzymskokatolickich jak: Józef Archutowski, Czesław Jakubiec, Eugeniusz Dąbrowski, Fe­liks Gryglewicz, Stanisław Łach, Henryk Muszyński, Kazimierz Romaniuk i inni, z kół protestanckich - Jan Szeruda, Karol Wolfram, Jan Niemczyk, Alfred Tschirschnitz, z kół polskokatolickich - Maksymilian Rode i Wiktor Wysoczański, z kół prawosławnych - Sawa Hrycuniak i Jan Anchimiuk, a z kół świeckich - Zygmunt Poniatowski i Witold Tyloch. Nawiązywałem także do trzytomowego „Wstępu do Pisma Św.” wyda­nego przez „Pallottinum” w latach 1969-1973. Pra­ca, jakkolwiek rozpatruje zagadnienia na szerokim tle współczesnych ujęć biblistycznych, podkreśla jednak syntezy fundamentalne, odpowiadające potrzebom kon­fesyjnym studentów.

Dzieło składa się z trzech części. Pierwsza część, zatytułowana „O Piśmie Świętym ogólnie”, poświęco­na jest ogólnemu i obszerniejszemu wprowadzeniu do Pisma Świętego. Druga część, zatytułowana „Stary Testament”, zawiera introdukcję szczegółową do ksiąg Starego Testamentu. Trzecia część, nosząca tytuł „Nowy Testament”, obejmuje szczegółową introdukcją do ksiąg Nowego Testamentu. Każda część dzieli się na rozdziały, a te z kolei na paragrafy, posiadające dal­szy podział wewnętrzny, odpowiadający treści porusza­nej problematyki.

Przygotowanie dzieła łączyło się z dużym nakła­dem pracy. Wymagało uwzględnienia opracowań naj­nowszych, sięgnięcia do analiz szczegółowych, tak kra­jowych, jak i zagranicznych. Bardzo cenne były uwagi wybitnych znawców przedmiotu, którym skła­dam na tym miejscu wyrazy szczerej wdzięczności. Szczególne słowa podzięki składam ks. dr. Stanisławo­wi Dąbrowskiemu, przewodniczącemu Kościoła Adwen­tystów Dnia Siódmego w Polsce, za ustawiczne zachęty dotyczące kontynuowania pracy, ks. prof. dr. S. H. Horn'owi, nestorowi biblistyki adwentystycznej, które­go wykładów słuchałem w Andrews University, ks. prof. dr. hab. Czesławowi Jakubcowi, wybitnemu bibliście rzymskokatolickiemu, którego dzieła czytałem z dużym zainteresowaniem, oraz p. prof. dr. hab. Zygmuntowi Poniatowskiemu, znakomitemu polskie­mu religioznawcy, będącemu także wybitnym biblista świeckim. Dziękuję również p. Krystynie Boetzel, która niestrudzenie i z ogromnym poświęceniem przygotowywała maszynopis pracy.

Ponieważ podręcznik, który traktuję w istocie jako kompendium, ukazuje się po raz pierwszy, będę wdzię­czny za wszelkie uwagi, konstruktywne opinie i twór­cze recenzje.

Trud jednak włożony w przygotowanie pracy uwa­żam za celowy. Dlatego żywię nadzieję, że „Wstęp do Pisma Świętego” spotka się z pozytywnym przyjęciem młodzieży studenckiej studiującej teologię oraz szer­szych kręgów miłośników Pisma Świętego. Wierzę, że dostarczy pożytecznych informacji o samej Biblii i jej księgach, że przyczyni się do lepszego poznania Pisma Świętego oraz dalszego jego spopularyzowania, że po­może w pogłębianiu refleksji o tej, z natury rzeczy, je­dynej w swoim rodzaju i wprost zdumiewającej, księ­dze.

ZACHARIASZ ŁYKO

Chrześcijański Instytut Wydawniczy „Znaki Czasu”

Warszawa, 1987 r.

---