Człowiek jest istotą, która bardzo szybko się uzależnia. Nie moglibyśmy się teraz obejść bez środków ułatwiających nam codzienne życie, bez TV, komputera, kuchenek mikrofalowych i tego typu rzeczy. Jednak takie przywiązanie do ludzi czy rzeczy nie jest groźne, są uzależnienia, które niszczą nasze życie. Są to alkohol, hazard, narkotyki.

Narkomania w Polsce jest zjawiskiem dynamicznym, wykazującym tendencję wzrostową. Zrodził się nowy obyczaj, który zdążył już spowszednieć. Używki takie jak marihuana, czy amfetamina towarzyszące zabawie, czy mobilizujące umysł stały się łatwo dostępne. Narkotyki zrodziły swoistą podkulturę, ze swoim językiem, systemem kodów i aluzji. Można je dostać w klubach, dyskotekach, szkołach, parkach czy wprost na ulicy, niezależnie od tego, czy jest to Warszawa, czy daleka prowincja.

Wzrost spożycia narkotyków i różnego rodzaju substancji związany jest z przemianami społecznymi, kulturowymi, ekonomicznymi.

Co jest dominującymi motywami sięgania po narkotyki wśród młodych ludzi?, według nas szpan, poszukiwanie przyjemności, ciekawość, jakieś kłopoty w domu, szkole, z rodzicami. Także z nudy, dlatego że każdy to robi- znajomi, sąsiedzi.

Istnieją dwie zasadnicze grupy przyczyn popadania w nałóg narkomanii: z jednej strony są to pewne związane ze sobą szczególne cechy psychiki człowieka ukształtowane właśnie przez dom, szkołę, grupy rówieśnicze, z drugiej zaś? czynniki zewnętrzne, takie jak wpływ kolegów, moda na narkotyki, ciekawość czy inne problemy związane z trudnościami życiowymi.

Wśród młodzieży panuje przekonanie, że sporadyczne i krótkotrwałe zażywanie narkotyków nie doprowadzi do uzależnienia i nie jest szkodliwe dla zdrowia. Niebezpieczny jest mit, że miękkie narkotyki są bezpieczne, nie uzależniają, nie trują. Coraz powszechniejszy jest fakt palenia "skrętów" z marihuaną na imprezach, spotkaniach ze znajomymi, a nawet przerwach lekcyjnych. Młodzi ludzie z coraz mniejszymi oporami sięgają po ten narkotyk, traktując go na równi z piwem, jako nieszkodliwą używkę. Na rynku konopie indyjskie występują w postaci właśnie marihuany, haszyszu i olejku haszyszowego

Obniża się wiek osób przyjmujących narkotyki. Jest to spowodowane brakiem opieki rodziców a także szerokim dostępem do środków halucynogennych. Wiedza młodych ludzi na temat narkotyków jest znacznie ograniczona, wiedzą oni tylko o efektach takich jak halucynacje, większa wydajność w nauce i w pracy itp. Są to efekty krótkotrwałe, pozwalają, na pewien czas, wzmóc wydolność organizmu a także zapomnieć o naszych problemach. W rzeczywistości jest to najprostsza droga do uzależnienia.

Sytuacja w szkołach jest sprzyjająca dla wejścia w nałóg, pedagodzy nie potrafią nawiązać kontaktu z uczniami, nie umieją do nich dotrzeć. Zajęcia, które są prowadzone, jeśli w ogóle takie są, nie są odpowiednio przygotowane, dobiera się do nich ludzi niekompetentnych, którzy nie umieją nawiązać dialogu z całą grupą. Tak, więc sami nic nie robimy, aby wyeliminować ten problem z naszego otoczenia, nie dbamy o to, aby uczniowie mieli kontakt z osobami, które mogą im doradzić, pomóc im w ich własnych problemach. Dbając o to, aby młodzież miała odpowiednia wiedzę o środkach halucynogennych można wyeliminować ten problem, nie trzeba wtedy szukać drastycznych rozwiązań takich jak karanie za posiadanie narkotyku czy jego spożywanie.

Z przeprowadzonych przez nas ankiet w IV LO Białymstoku wynika, że 35% uczniów przyznaje się, do co najmniej jednorazowego kontaktu z narkotykami. Ja na ludzi w wieku 16-18 lat jest to bardzo duży odsetek osób sięgających po różnego rodzaju używki.

Chciałybyśmy przedstawić, po krótce kilka najbardziej popularnych wśród młodzieży szkól średnich narkotyków. Opisy te zawierają tylko kilka najważniejszych elementów, czyli jak wygląda dany narkotyk, sposób jego użycia, a także, jakie są objawy zażywania.

1. Marihuana

• Mają wygląd brązowo zielonych liści i nasionek

• Najczęściej palona w postaci własnoręcznie zrobionych skrętów

• Objawy: euforia, poczucie odprężenia, zaburzenia koordynacji ruchowej, nagłe napady śmiechu, przekrwione oczy

2. Haszysz

• Wygląd: brązowe i czarne kulki lub kostki, cienkie paski

• Jest najczęściej palony, może być również dodawany do potraw

• Gadatliwość, poczucie odprężenia, zaburzenie koordynacji ruchowej, zwiększona wrażliwość na światło i dźwięk, obniżona koncentracja, nagłe napady śmiechu, zwiększony apetyt, kaszel, przekrwione oczy

3. Amfetamina

• Jest to biały lub beżowy proszek

• Wciąga się go przez nos, zażywa doustnie lub wstrzykuje

• Do efektów działania narkotyku: można zaliczyć silne pobudzenie, zaburzenie snu, brak łaknienia, rozszerzenie źrenic, podwyższone ciśnienie krwi i zwiększone wydalanie moczu

4. LSD

• Maja postać miękkich bibułek z kolorowymi nadrukami lub tabletek

• Bierze się je doustnie

• Rozszerzone źrenice, wymioty, przyśpieszona czynność serca, omamy wzrokowe, chwiejność emocjonalna, podwyższenie ciśnienia krwi

5. Ecstasy

• Białe lub kolorowe pastylki z wytłoczonymi wzorkami, także proszek

• Spożywa się doustnie

• Wzmożona pobudliwość, wyostrzone postrzeganie bodźców zewnętrznych, brak łaknienia, przyśpieszony oddech, nieadekwatne do możliwości poczucie siły, zgrzytanie zębami

6. Kokaina

• Jest to krystalicznie biały proszek

• Można ją wciągać p przez nos, wstrzykiwać, zażywać doustnie, lub też palić zmieszaną z innymi narkotykami

• Opóźnia objawy zmęczenia, silnie rozszerza źrenice, doprowadza do pobudzenia psychoruchowego, powoduje wzrost ciśnienia krwi i przyspieszenie oddechu

Chciałybyśmy teraz zwrócić uwagę na problem, dlaczego młodzież sięga po narkotyki?

W odróżnieniu od innych osób, większość młodych ludzi nie zaczyna brać narkotyków by być na haju, ale dlatego że są motywowane przez wiele czynników psychologicznych, a nie fizycznych. Chcą się bawić, mieć przyjaciół i posiadać status ryzykanta. Niebezpieczeństwo jest dla nich częścią uroku narkotyków. Z perspektywy nastolatka, narkotyki posiadają więcej zalet niż wad. Do kilku z wielu powodów, dla których młodzi sięgają po narkotyki możemy zaliczyć:

• Ucieczka od stresu

• Ucieczka i zapomnienie o problemach

• Ucieczka od nudy/chęć zabawienia się

• Ucieczka od trudnych decyzji

• Bycie rebeliantem i ryzykantem

• Poczucie bycia kimś wyjątkowym

• Bycie częścią określonej grupy ludzi

• Ciekawość

Rodzina jest podstawą do uczenia dzieci jak żyć wśród ludzi i jak sobie radzić w życiu. To jak porozumiewamy się między sobą, w jaki sposób rozwiązujemy problemy, jak troszczymy się o siebie nawzajem- pokazuje dzieciom, co jest właściwe i pożądane, a co nie jest. W ten sposób budujemy system wartości, którym będą się kierowały. Zadaniem rodziców jest stwarzać sytuacje sprzyjające rozwojowi tych ważnych umiejętności. Rodzic powinien być autorytetem dla swojego dziecka, jednak w okresie dojrzewania młodzi ludzie buntują się przeciw dorosłym, a rodzice są pierwszymi dorosłymi, przeciw którym ten bunt jest skierowany. Dzieci w okresie dorastania chcą być traktowane jak dorosłe i nie godzą się z zakazami i ograniczeniami stosowanymi przez rodziców. Taka postawa jest wyrazem naturalnego w tym wieku dążenia do wyodrębnienia się niezależności, ale najczęściej rodzi konflikty.

Nowoczesna profilaktyka uzależnień musi być profilaktyką integralną, czyli uwzględniającą całościową sytuację wychowanka. Integralna profilaktyka uzależnień zakłada solidarne współdziałanie różnych środowisk na rzecz kształtowania u dzieci i młodzieży postaw abstynenckich. Integralna profilaktyka uzależnień oznacza pomaganie dzieciom i młodzieży w zajęciu dojrzałej postawy we wszystkich podstawowych dziedzinach ludzkiego życia. Pierwszym miejscem jej realizacji jest rodzina, która jest pierwszą i najważniejszą szkołą życia. Drugim - obok rodziny - środowiskiem, które powinno włączyć się w realizację integralnej profilaktyki uzależnień jest parafia, która jest prawdziwą szkołą dojrzałego życia. Następne miejsce zajmuje szkoła, której zadaniem jest opracowanie programu wychowawczego, który pomaga uczniom zdobycie wiedzy oraz rozumienie otaczającej rzeczywistości i siebie, odróżnienie dobra od zła, uczenie wychowanków dojrzałej postawy wobec alkoholi czy narkotyków.Najważniejszym zadaniem szkoły w aspekcie profilaktyki uzaleznień jest tworzenie odpowiedzialnego kontekstu wychowawczego, który polega na promowaniu krytycznego kontaktu wychowanków z otaczającą ich rzeczywistością a także na ukazywaniu im podstawowych wartości i norm postępowania(miłość, prawda, uczciwość).Szkoła powinna chronić swoich wychowanków przed szkodliwymi presjami czy ideologiami.Dzięki tego typu odpowiedzialnemu wychowaniu możliwe staje się skuteczniejsze stosowanie programów profilaktycznych.Dużą rolę w aspekcie profilaktyki pełnią kompetentni pedagodzy i psycholodzy, którzy potrzebują jednak specjalistycznego szkolenia z zakresu integralnej profilaktyki uzależnień gdyż zagadnienie to nie jeet dostatecznie objęte programem studiów uniwersyteckich.

Dużą rolę w profilaktyce uzależnień pełnią środki społecznego przekazu, czyli telewizja, radio, prasa. Odpowiedzialna postawa tych środków jest bardzo potrzebna i może być wyjątkowo skuteczna. Mądra audycja telewizyjna nadana w porze największej oglądalności czy fachowy artykuł zamieszczony w jakimś poczytnym czasopiśmie młodzieżowym może przecież wywrzeć wartościowy wpływ na większą ilość wychowanków, niż setki spotkań profilaktyków uzależnień z uczniami poszczególnych szkół.

Nowoczesny skuteczny profilaktyk uzależnień to, zatem przede wszystkim wychowawca. To każdy rodzic, nauczyciel, ksiądz, psycholog czy starszy przyjaciel, który w sposób realistyczny i całościowy patrzy na sytuacje nastolatków i który uczy ich dojrzałej postawy wobec życia, a nie tylko wobec substancji uzależniających. Nowoczesny i skuteczny profilaktyk to szczególnego rodzaju wychowawca - wychowawca o mentalności zwycięzcy. To ktoś, kto fascynuje młodych perspektywą życia w wolności i radości. To ktoś, kto jest realistą i starannie obserwuje dominujące tendencje czy postawy wśród wychowanków. Ale to ktoś, kto z tych obserwacji wyciąga wnioski i znajduje sposoby, by pomagać młodzieży w zajęciu dojrzalszej dotąd postawy wobec życia. Zadaniem socjologa jest rejestrowanie i opisywanie ludzkich zachowań i postaw. Zadaniem odpowiedzialnego i kompetentnego profilaktyka - wychowawcy jest zmienianie tych wszystkich zachowań i postaw, które są błędne i które prowadza do uzależnień. Tylko wtedy następne pokolenie będzie miało szansę, by nie stać się synonimem ludzi uzależnionych i nieszczęśliwych.

Wykres ten przedstawia odpowiedzi na pytanie: Czy w twojej szkole prowadzone są jakieś zajęcia na rzecz profilaktyki? 26 uczniów na zadane pytanie odpowiedziało, że uczestniczyli jedynie w zajęciach z pedagogiem, często dopisując, że zajęcia te niewiele wniosły, gdyż osoba ta nie była odpowiednio przeszkolona. 25 uczniów stwierdziło, że w ich szkole nie są podejmowane żadne działania na rzecz profilaktyki. Część ankietowanych (20 osób) wymieniło spotkania pozaszkolne typu wyjście na zajęcia do ośrodka uzależnień, spotkania z policjantem. 14 uczniów stwierdziło, że wychowawca porusza tematy profilaktyki narkomanii na lekcji wychowawczej.

Przeprowadziliśmy wywiad z dziewczyną która rok temu wyszła z nałogu, obecnie 23 letnia osoba która już zupełnie nie ma styczności z narkotykami stanowi dla nas niezbędne źródło informacji. Naszym oczom ukazuje się świat widziany oczami narkomana/narkomanki, w tym wypadku nie ma to wielkiego znaczenia czy jest to chłopak czy dziewczyna.

Osoba która udzieliła nam wywiadu była uzależniona od narkotyków przez trzy lata, uzależniona była szczególnie od jednego narkotyku, marihuany. Marihuanę określiła jako nieszkodliwą, sympatyczną marychę. Po raz pierwszy sięgnęła ona po trawkę na imprezie, towarzyszyło jej uczucie przygnębienia, ponosiła ona porażki w szkole, a także chciała zmienić coś swoim życiu.

Za pierwszym razem nie towarzyszyło jej jakieś silniejsze uczucie. Dopiero za którymś razem zaczynała odczuwać działanie narkotyku, określiła je jako totalny odlot, niebyt, nietrwanie.

Osoba ta zamieszkała z grupą przyjaciół, którzy tak jak ona zaczynali brać narkotyki, byli wręcz dla niej jak rodzina. Jej stosunek do rodziców był raczej negatywny… powiedziała ona iż nie mogli jej już zabronić brania narkotyków, gdyż była pełnoletnia, i zarabiała na siebie. Nową grupę znajomych stanowili dla niej koledzy z którymi mieszkała.

Na pytanie czy próbowała wyjść z nałogu dziewczyna stwierdziła iż każdy w końcu próbuje przestać, udało jej się na miesiąc, potem znów poszła na imprezę i wszystko zaczęło się od początku.

Żałuje tylko tego iż pozwoliła trawce zapanować nad jej życiem, twierdzi iż wszystkiego trzeba spróbować, ale nie chciałaby wrócić powrotem do nałogu.

Od kiedy rzuciła narkotyki wszystko uległo zmianie. Zmianę tą ocenia na lepsze, zmieniło się diametralnie całe jej życie, nie musi już mieć ciągle gotówki przy sobie na działkę. Łatwiej nawiązuje kontakty, czuje się bardziej naturalnie bez jakiejś maski.

Zapewnia iż na stałe zerwała ze starym otoczeniem, nie utrzymuje z nikim z nich kontaktu. Zaczęła nowe życie, życie bez trawki, bez narkotyków.

Skutkiem przyjmowania narkotyków jest radykalna zmiana w zachowaniu. Osoby przyjmujące tracą kontakt z rodziną, przestają się uczyć lub pracować, zmieniają swoje dotychczasowe zainteresowania, zmieniają kolegów, nie dbają już o swój wygląd, ubranie, nie mają apetytu, chudną.

Zaczynają kraść, dokonywać rozbojów, okradać nawet własnych rodziców, aby mieć na kolejną porcję narkotyku.

Czasem zmiany te przez rodziców zauważane są za późno, gdy ich dziecko jest uzależnione, wtedy często rodzice przestają to wszystko tolerować i wyrzucają dziecko z domu, dla którego domem staje się zazwyczaj ulica, dworzec.
Należy pamiętać, że granica między używaniem narkotyków a uzależnieniem jest płynna, łatwo ją przekroczyć.

Narkotyki to najlepszy sposób na zmarnowanie sobie życia, ponieważ skutkiem jest wieloletnie trwanie w nałogu, wyobcowanie ze środowiska, głównym priorytetem takich osób jest myśl o tym, w jaki sposób zdobyć pieniądze na kolejną działkę. Pozbawieni są kontaktu z rodziną, bliskimi, nie mają ich wsparcia, tkwią w środowisku takich jak oni, osób, którzy nie mają wyższych celów, nie mają środków do życia, są bezdomni, nie mają zawodu, a chęć zdobycia narkotyków pcha ich do konfliktów z prawem.

To nie jest życie, jest to wegetacja. Ciągły przymus brania, niemyślenie o jutrze, o przyszłości, przeszłości - liczy się tylko dziś, jak zdobyć narkotyk.
A wyrwanie się z tego dołka udaje się nielicznym- niestety.

Chcieliśmy napisać o tym problemie, ponieważ, interesowało nas, czemu młodzi ludzie popadają w narkomanię, od jakich narkotyków zaczynają, w jakim wieku. Jakie są tego przyczyny, czy są jakieś uwarunkowania i ludzie podatni na uzależnienia, czemu nie jest łatwo wyjść z uzależnienia, co jest takiego " fajnego" w ich działaniu, że decydują się na ponowne ich zażycie? Po zapoznaniu się ze zdobytymi materiałami, przeczytaniu informacji w Internecie, uważamy, że jest to najgorsza forma uzależnienia, która doprowadza człowieka na samo dno, z którego ciężko jest się wyrwać samemu.

1

---