Mapa - jest to graficzny obraz powierzchni Ziemi, innego ciała niebieskiego lub nieba, przedstawiony w zmniejszeniu w sposób określony matematycznie, uogólniony i umowny.

Cechy:- odzwierciedla rozmieszczenie obiektów i zjawisk - stanowi zbiór znaków- zawiera informację- odzwierciedla fragment rzeczywistości w sposób specyficznie uogólniony - może być uważana za źródło danych

Właściwości:- prezentacja na płaszczyźnie lub odniesiona do płaszczyzny- przedstawienie poszczególnych kategorii, zjawisk, obiektów za pomocą przyjętego systemu znaków umownych- podobieństwo rozmieszczenia znaków do rozmieszczenia oznaczonych przez te znaki obiektów- generalizacja czyli redukcja treści mapy i jej uogólnienie wynikające z konieczności dostosowania zakresu i sposobu ujęcia jej treści do przeznaczenie, skali oraz możliwości percepcyjnych użytkowników mapy- właściwości map pozwalaj na ich odróżnienie od innych rodzajów graficznych przedstawień przestrzennych

Przedstawienia przestrzenne: -globus, czyli trójwymiarowy model Ziemi, stanowiący przedstawienie na kuli, dzięki czemu pokazany na nich obraz nie podlega zniekształceniom odwzorowawczym - blokdiagram, czyli fragment powierzchni Ziemi przy nachylonym kątem widzenia, uzupełnione profilami- zdjęcia lotnicze i obrazy satelitarne będące zmniejszonym obrazem powierzchnie Ziemi, różniące się od map brakiem znaków umownych i brakiem generalizacji treści map- schemat sieci, najczęściej komunikacyjnej - powierzchnie (mapa) amorficzna, w których powierzchnie prezentowanych obszarów są proporcjonalne do pewnych wielkości statystycznych

Mapa zasadnicza- jest to wielkoskalowe opracowanie kartograficzne zawierające aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych oraz elementach ewidencji gruntów i budynków, a także sieci uzbrojenia terenu: nadziemnych, naziemnych, podziemnych.

M.z. stanowi:-podstawowy element państwowego zasobu geodezyjnego-kartograficznego -podstawowy materiał kartograficzny wykorzystywany do zaspokojenia różnych potrzeb gospodarki narodowej, w szczególności : zagospodarowania przestrzennego-katastru nieruchomości, powszechnej taksacji-źródłowe opracowania kartograficzne do sporządzania map, pochodnych i innych wielkoskalowych map tematycznych oraz aktualizacji mapy topograficznej w skali 1:10000

Doboru skali: -stopień zagęszczenia terenu szczegółami sytuacyjnymi, stanowiącymi treść mapy z. -stopień zainwestowania terenu w urządzenia podziemne-przewidywane zamierzenia inwestycyjne

Skale m.z.: -1:500- dla terenów o znacznym obecnym lub przewidywanym zainwestowaniu-1:1000- dla t. małych miast, aglomeracji miejskich i przemysłowych oraz terenów osiedlowych wsi będących będących siedzibami gmin-1:2000- dla pozostałych zawartych t. osiedlowych rolnych o drobnej nieregularnej szachownicy stanu władania oraz większych zawartych obszarów rolnych i leśnych na terenie miast-1:5000- dla t. o rozproszonej zabudowie wiejskiej oraz gruntów rolnych i leśnych na obszarach pozamiejskich

Treść m.z. -treść obligatoryjną mapy zasadniczej stanowią: punkty osnów geodezyjnych, elementy ewidencji gruntów i budynków, elementy sieci uzbrojenia terenu, w szczególności urządzenia nadziemne, naziemne i podziemne.- treść fakultatywna

Elementy ewidencji gruntów i : -granice jednostek podziału państwa -gr podziału ewidencyjnego; -gr nieruchomości gruntów i działek ewidencyjnych -punkty graniczne; -gr użytków gruntowych -kontury klas bonitacyjnych; -obrysy budynków; -numery oraz inne oznaczenie identyfikujące wyżej wymienione obiekty elemen sieci uzbrojenia terenu.: -urządzenie inżynieryjno-techniczne nadziemne -u.i.t naziemne, w tym punkty położenia armatury naziemnej przewodów uzbrojenia technicznego; -pomierzone linie przebiegu uzbrojenia terenu.

Treść mapy ewidencyjnej stanowią: -granice: państwa, jednostek zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, jednostek ewidencyjnych, obrębów i działek -kontury użytków gruntowych i ich oznaczenie -kontury klas bonitacyjnych i ich oznaczenie. -kontury budynków -numer działek ewidencyjnych -granice rejonów statystycznych -dane opisowe: nazwy ulic, numery dróg, numery budynków, oznaczenia jednostek i obrębów ewidencyjny -nazwy zespołów urbanistycznych i przysiółków.

Geoida - powierzchnia ekwipotencjalna potencjału siły ciężkości Ziemi, utożsamiana ze swobodnym poziomem mórz i oceanów.

Elipsoida obrotowa - jest to elipsoida odniesienia o określonych parametrach i określonym usytuowaniu w bryle ziemskiej, na którą zrzutowano punkty danej sieci geodezyjnej. Globalna (środek jest zaczepiony w środku masy Ziemi) lokalna (najlepiej dopasowuje się do terenu)

Odwzorowanie kartograficzne - jest umownym, określonym matematycznie sposobem przyporządkowania punktu powierzchni elipsoidy, punktów na płaszczyźnie.

Układ współrzędnych płaskich prostokątnych 1942 odwzorowania Gausa-Kruegera U. w. p. p. 1965 -wprowadzony dla potrzeb całego kraju w 1968r. -wielkoskalowe mapy, znane pod nazwą mapy zasadniczej, opracowywane w skalach 1:5000, 1:1000, 1:2000 -mapy topograficzne w skalach 1:10000, 1 :25000, 1:50000 -u.w.p.p. GUGiK-80- odwzorowanie quasi-stereograficznym -u.w.p.p. PUK2000- odwzorowanie quasi-stereograficznym -układy lokalne (do 31. 12.2009) -u.w.p.p. 1992- odwzorowanie Gausa-Kruegera w pasie 10-stopniowym-wprowadzony do stosowania w Polsce Rozporządzeniem Rady Ministrów z 08.08.2000r. -odwzorowanie Gausa-Kruegera, w pasie 10-stopniowym, elipsoida GRS80 -u.w.p.p. 2000- odwzorowanie Gausa-Kruegera w pasach 3-stopniowych-wprowadzony do stosowania w Polsce Rozporządzeniem Rady Ministrów z 08.08.2000r. -odwzorowanie Gausa-Kruegera, w pasie 10-stopniowym, elipsoida GRS80 (01.01.2010r.)

Warunki osiowe w niwelatorze: 1. W. prostopadłości osi obrotu do płaszczyzny głównej libelli pudełkowej. 1) ustawiamy pomiędzy trzema śrubami nastawczymi i poziomujemy niwelator 2) obrót alidady o 180 3) jeśli libella pozostaje w górowaniu warunek jest spełniony

2. W. prawidłowe działanie kompensatora w zasięgu kompensacji. 1) obieramy 2 pkt A i B oddalone max 50m 2)ustawiamy niwelator w A i poziomujemy go 3) obracamy alidadę tak, aby jedna ze śrub nastawczych znajdowała się pod lunetą 4) ustawiamy łatę na osi celowej w pkt. B 5) obracamy śrubę pod alidadą tak, aby pęcherzyk libelli znajdował się w skrajnym położeniu i wykonujemy odczyt na łacie Op 6) obracamy tak aby znajdował się w drugim skrajnym położeniu i odczyt Op' 7) war. spełniony gdy |Op-Op'|<=2mm

3. W. dokładne kompensowanie pochylenia osi celowej. 1) ustawiamy i poziomujemy go 2) na pkt. A i B ustawiamy łaty (dst-a=25m) 3) wykonujemy Op i Ow 4) obliczamy dh=W-P 5) przenosimy n. pod łatę `w przód' (ok.3m) i poziomujemy go 5) odczyt P' i W' i oblicz. Dh' 6) war. speł gdy |dh - dh'| <= 2mm.

Warunki osiowe w tachimetrze: 1. Warunek libelli - oś libelli powinna być prostopadła do osi obrotu instrumentu. 2. Warunek kolimacji - oś celowa lunety jest prostopadła do osi obrotu lunety - ustawiamy teodolit i poziomujemy go - celujemy na odległy i wyraźny punkt - wykonujemy odczyt na kole poziomym O1 - obracamy alidadę o 180 i lunetę przez zenit -ponownie celujemy na ten sam punkty i wykonujemy odczyt O2 - warunek jest spełniony, gdy (O2-O1)-200g<=malfa(+-10cc) 3. Warunek inklinacji - oś obrotu lunety jest prostopadła do osi obrotu instrumentu - ustawiamy teodolit i poziomujemy go - na wysokości osi celowej kładziemy łatę -celujemy na wysoki punkt, opuszczamy lunetę na łatę i wykonujemy odczyt O1 - obracamy alidadę o 180 i lunetę przez zenit - ponownie celujemy na ten sam punkt, opuszczamy lunetę na łatę i wykonujemy odczyt O2 -warunek jest spełniony gdy |O1-O2|<=2mm

3.Rodzaje pomiarów odległości a)Bezpośredni pomiar - zastosowanie dalmierza lub wielokrotne odkładanie przymiary (taśmy stalowej, ruletki) wzdłuż mierzonego odcinka -dalmierze świetlne, które w zależności od sposobu pomiaru czasu dzielą się na:

-dalmierze fazowe, -dalmierze impulsowe, -dalmierze elektromagnetyczne, wykorzystujące znajomość prędkości rozchodzącej się fali.

b)Pośrednie pomiary - mierzenie niektórych wielkości, np. kątów, odcinków i na tej podstawie wyznaczanie zależności geometrycznych szukanej odległości -proste sposoby geometryczne i trygonometryczne

Metody geometryczne - polegają na pomiarze linii pomocniczych, przy czym można do odłożenia kąta prostego wykorzystać węgielnicę oraz stosować do obliczenia odległości znane proste wzory z geometrii (np. twierdzenie Talesa, twierdzenie Pitagorasa).

Metody trygonometryczne - poszukiwaną odległość wyznacza się na podstawie zmierzonych elementów liniowych i kątowych, wykorzystując zależności trygonometryczne występujące w dowolnym trójkącie

Metoda paralaktyczna - polega na wyznaczeniu szukanego odcinka d za pomocą krótkiej stałej bazy b oraz zmierzonego małego kąta poziomego epsilon, zgodnie ze wzorem:

Odległość w dalmierzu optycznym obliczamy jako: d=kl+c k-stała mnożenia k=100 c-stała dodawania c=0 l-różnica odczytów kreski górnej i dolnej l=g-d albo, jeżeli luneta nie jest w poziomie i znamy kąt pionowy alfa: D=(kl+c)cos²α

4. Metody obliczania objętości mas ziemnych:

-na podst. siatki kwadratów, 1/4
(ZA+ZB+ZC+ZD) z-h0

-na podst. trójkątów, , 1/6
(ZA+ZB+ZC)

-na podst. przekrojów poprzecznych,

-na podst. wielomianu algebraicznego

Niwelacja w przód: Ustawiamy niwelator i poziomujemy go w pkt.A, łatę w B (max 50m), celujemy na łate, odczyt Op z łaty oraz wysokośc i przy pierwszej wysokości celowej, zmiana wysokości instrumentu i poziomujemy go, robimy Op', mierzymy wysokości i.

∆h_AB=i-p ∆h_AB'=i'-p' |∆h_AB-∆h_AB'| <= 2mm ∆h_AB jest średnią arytmetyczną z 2 poprzednich wyników

Niwelacja ze środka: Ustawiamy niwelator pomiędzy punktami AB(maksymalna 100m) i poziomujemy go. Na pkt.A i B ustawiamy łaty, dokonujemy pomiaru Ow i Op. zmiana wys. Instru. i poziomujemy go, dokonujemy odczytów Ow' i Op'

∆h_AB=w-p ∆h_AB'=w'-p' |∆h_AB-∆h_AB'| <= 2mm ∆h_AB jest średnią arytmetyczną z 2 poprzednich wyników

Linia jednostajnego spadku:

1. Ustawiamy niwelator i poziomujemy go 2. Rozmierzamy odl. Od pkt początkowego do kolejnych pkt pośrednich linii jednost spadku 3. Ustawiamy łatę niwelacyjną w pkt początkowym linii i wykonujemy odczyt Op 4. Mając odczyt z pkt poczat i pomierzone odl do kolejnych pkt pośrednich, oblicz odczyt Oi, przy których dół łaty określa punkty linii jedno spadku 5. Przystawiamy łatę do kolejnych słupków i odkładamy na nich odpowiednia wysokości.

Pomiar pionowości:

1. Ustawiamy niw na st A i poziom. 2. Kładziemy łatę przy budynku, 0 po lewej stronie 3. Celujemy na pozi 0, wykonujemy odczyt V,O 4. Celujemy na poziom 1, wykonujemy V1, opuszczamy lunetę na łatę i wyk O1 5. Obrót alidady o 180 i lunet przez zenit i ponowne odczyty 6. Przechodzimy na st B, odsuwamy łatę od krawędzi budynku 7. Mierzymy odl od bud do st i od łaty do st

Tyczenie pkt głownych P,S,K

1. Obieramy wierzch W i ustawiamy na nim tachimetr, centrujemy i poziomujemy 2. Od pkt W odkładamy wart stycznej t1, na końcu stycznej jest pkt P 3. Od stycznej t1 odkładamy kąt B/2 4. Na wyznaczonym ramieniu odkładamy wart odcinka WS

Tyczenie pkt pośred

1. przenosimy instru z pkt W na pkt P, centrujemy i poziomujemy 2. Na pkt W ustawiamy tyczkę 3. Z pkt P celujemy naniąi zerujemy kręg poziomy 4. 0dkladamy od obranego kierunku wartości kata deltai i na uzyskanych kierunkach odmierzamy wartość cięciw ci, końce ich wyznaczają pkt posrednie

---