Zadanie 1
Odporność materiałów na pękanie w wysokiej temperaturze, na podstawie parametru Larsona - Millera.
LM = T*(log tf +C)
gdzie:
- tf - czas pracy w godzinach
- C - współczynnik, dla stali z reguły C=20
- T - temperatura pracy w Kelvinach (t [ °C ] = t [ K ] + 273.15; t [ K ] = t [ °C ] - 273.15)
Przykł.
Łopatki silnika pracują w temperaturze 871 °C, przy naprężeniu 150 MPa współczynnik LM wynosi 27600. Określić:
Określić trwałość materiału łopatek dla C=20
LM = T(log tf + C)
LM = T* log tf + T*C /T
LM/T = log tf + C -C
log tf = (LM/T) - C
log tf = [27600 / (871+273,15)] - 20
log tf = 24,123 - 20 = 4,123
10^4,123 = 13273,94 [h]
Max temperatura pracy dla 1000h
LM = T(log tf + C) / (log tf + C)
T = [LM/(log tf + C)]
T = 27600/(log1000+20)
T = 27600 / (3+20)
T = 27600 / 23
T = 1200°K = 926,85°C
Zadanie 2
Który z pierwiastków Cr, czy Ni dodany do żelaza spowoduje jego większe umocnienie. Policzyć wzór dopasowania, rodzaj umocnienia.
Promienie pierwiastków:
r(Fe) = 0,124 nm
r(Cr) = 0,140 nm
r(Ni) = 0,124 nm
r(Cr)/ r(Fe) = 0,140/0,124 = 1,13
r(Ni)/ r(Fe) = 0,124/0,124 = 1
Większe umocnienie spowoduje nikiel gdyż graniczny stosunek promieni, przy którym wiązania mogły by się rozpaść wynosi >0,155. Jak widać z powyższych obliczeń poprawniejszy jest stosunek niklu do żelaza stąd spowoduje większe umocnienie. Rodzaj umocnienia - odkształceniowe (dyslokacyjne)
Zadanie 3
Jedną z metod stosowanych do poprawy niskiej ciągliwości (dużej kruchości) ceramiki jest umocnienie jej włóknami także ceramicznymi.
Przyjmijmy, że ceramika Al2O3 zostanie wzmocniona włóknami Cr2O3 w ilości ok. 25% całej objętości kompozytu. Tak zaprojektowany kompozyt ma pracować przez kilka miesięcy w temperaturze 2000°C.
Rozważ poprawność tak przyjętego rozwiązania.
Jak widać z powyższego wykresu w temperaturze topnienia roztworu pierwsze zaczynają wydzielać się zarodki roztworu stałego o stężeniu 55% Cr203 i 45% Al2O3, co zdecydowanie poprawia właściwości materiału, gdyż Cr203 jest wytrzymalsze na wysokie temperatury.
9.
Dlaczego granica plastyczności dla ziarna nr 2 wynosi 622MPa, a dla 8 wynosi 663MPa? Jaka będzie dla nr 12?
Dla 2 d = 0,177mm = 177nm
Dla 8 d = 0,022 mm = 22nm
Dla 12 d = 0,0055mm = 5,5nm
Wynika to z zależności Halla - Patcha, która mówi że granica plastyczności zależy od wielkości ziarna.
Ro - stała materiałowa
ky - stała materiałowa
d - ziarno nm
Dla 2 d = 177nm Ry = 622MPa
Dla 8 d = 22nm Ry = 663MPa
Wyliczamy:
Dla 12 d = 5,5nm
8.
Obliczyć udział objętości włókien kewlaru w osnowie metalicznej wiedząc, że współczynnik umocnienia kompozytu wynosi 3. Rm metalu bazowego wynosi 455MPa, Rm włókien 3100MPa, średnica włókien 12nm.
Rk = Vw*Rw+(1-Vw)Ro
kw = Rk/Ro stąd Rk = kw * Ro = 3 * 455 = 1365MPa
1365 = Vw * 3100+(1-Vw)*455
1365 = 3100 Vw + 455 - 455 Vw
910 = 2645 Vw
Vw = 0,34
Vo = 1 - Vw = 1- 0,34 = 0,66 = 66%
9.
Obliczyć objętość włókien umocnienia 3,4. Temperatura >700°C
Al.-Cu-Mg ->525MPa
MG-Al.-Zn-Ma-Si->105MPa
Ti-Ml-V->1041MPa
Szkło 3400
Kewlar 3200
SiC 2900
Bor 3500
Jako, że temperatura jest większa od 700°C to z włókien zostaje jedynie SiC. Pierwsza osnowa odpada bo Al. Topi się w temperaturze 660°C.
Sprawdzenie:
Ti - jeżeli kompozyt będzie 100% z włókien (nigdy tak nie będzie)
kw = 3,4 kw = (2900/1041)<3,4 odpada
Zostaje druga osnowa MG-Al.-Zn-Ma-Si, żeby umocnienie było 3,4 to musi być:
3,4*105MPa = 357MPa kompozyt
A więc
357 = Vo*105+(1-Vo)*2900
357 = 105Vo+2900-2900Vo
2795 Vo = 2543
Vo = 0,91 zatem objętość włókien wynosi: 1 - Vo = 0,09
10.
Umocnienie roztworowe. W materiale krystalicznym w sieci A2 o module sprężystości poprzecznej G = 210MPa i parametrze sieci a = 0,332nm dodano pierwiastki w celu zwiększenia wytrzymałości. Który z podanych pierwiastków do metalu głównego spowoduje najwyższe umocnienie.
Pierwiastek |
Promień atomu [nm] |
Rozpuszczalnik w temperaturze otoczenia |
A |
0,124 |
c = 5 |
G |
0,143 |
c = 15 |
L |
0,071 |
c = 0,06 |
Rozwiązanie:
Umocnienie zależne jest od ilości obcych atomów, im większa koncentracja atomów węgla tym umocnienie będzie większe
Dla G i γ stałego!
A:
G:
L:
Wynika, że największe umocnienie wystąpi dla pierwiastka G - umocnienie spowodowane niedopasowaniem metalu krystalicznego w sieci A2↓
rs - promień atomu dodanego
rm - promień atomu
11.
Dla super stopu na bazie niklu stała C = 20. Wartość parametru dla 100MPa wynosi LM = 25500. Oszacuj trwałość w 815°C.
815°C+273=1088°K
LM=T(log tf + C)
Log tf = LM / T - C
tf = 10 * LM / T - C = 10 * (25500 / 1088) - 20 = 234-20 = 214 [h]
Dla s-s niklu C = 20, LM = 25500, tf = 10000, oszacuj T
T = LM / (log tf + C) = 255001062,5 [h]
6.Umocnienie metali
.umocnienie roztworowe
8.Umocnienie granicami ziarn
9