CZYM ZAJMUJE SIĘ MAKRO

Makroekonomia zajmuje się badaniem sposobu działania gospodarki jako całości (gosp. kraju + otoczenie zewnętrzne)

WYMIENIĆ PODSTAWOWE PROBLEMY JAKIMI ZAJMUJE SIĘ MAKRO I CO TO JEST

Makroekonomia zajmuje się wielkościami zagregowanymi dotyczącymi całej gospodarki: - problem wzrostu i rozwoju gosp. - bezrobociem, - inflacją.

OBSZAR ZAINTERESOWAŃ EK. POZYTYWNEJ I NORMATYWNEJ

Pozytywna - zajmuje się tylko wyjaśnianiem zachowań, zjawisk i procesów gosp. Normatywna - jeżeli dokonuje sądów wartościujących formułuje wnioski o powinnościach.

RUCH OKRĘŻNY MIĘDZY PRZEDSIĘBIORSTWAMI, A GOSPODARSTWAMI DOMOWYMI

Ruch okrężny - gosp. domowe dostarczają usług czynników wytwórczych przedsiębiorstwom, przedsiębiorstwa wykorzystują te czynniki wytwórcze w produkcji dóbr i usług dla gospodarstw domowych. Przedsiębiorstwa wypłacają gospodarstwom domowym dochody czynników wytwórczych, gosp. domowe zapewniają wpływy przedsiębiorstw wydając swoje dochody na dobra i usługi wytworzone przez przedsiębiorstwa.

OPISZ UDZIAŁ PAŃSTWA W RUCHU OKRĘŻNYM

Państwo włącza się do ruchu okrężnego poprzez zakup dóbr i usług i poprzez ściąganie podatków pomniejszonych o transfery do ludności w formie różnych zasiłków i różnych akcji socjalnych. To sprawia, że dochody rozporządzalne są mniejsze od dochodu i produktu.

MIERNIKI EKONOMICZNE - CO TO JEST PKB?

PKB jest to wartość produktów wytworzonych przez rynki produkcji umiejscowione na terenie danego kraju. Metody mierzenia PKB: - suma wartości dodanej w procesie produkcji, - suma dochodów czynników wytwórczych łącznie z zyskami otrzymanymi przez przedsiębiorstwo, - jako sumę wydatków na dobra finalne. Mierzymy go: w cenach stałych, bieżących, dla porównań międzynarodowych według tzw. siły nabywczej, całkowitych, w miernikach dotyczących na jednego mieszkańca. PNB - (wyrażamy go tak jak PKB) PKB ± dochody netto z tytułu własności i pracy za granicą, - możemy go ustalić tak jak PKB i ± dochody netto z tytułu własnościowego i pracy za granicą.

DOBRO I USŁUGA FINALNE

Dobro finalne jest nabywane przez ostatecznych odbiorców celem zaspokojenia ich potrzeb. Nie podlegają dalszemu przetwarzaniu i dalszemu obrotowi na terenie danego kraju np. dobro finalne = chleb jako produkt bezpośredniego spożytku.

JAK OBLICZA SIĘ DN = PNN

PNB - amortyzacja majątku trwałego. Czy jest on częstym miernikiem czy nie i dlaczego - nie często, bo sposób obliczania majątku w różnych krajach jest różny (charakter lokalny).

PODAJ OKREŚLENIE PKB W CENACH RYNKOWYCH I W CENACH CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

PKB w cenach rynkowych - produkcja wytworzona w kraju wyrażona w cenach uwzględniających podatki pośrednie. PKB w cenach wyników wytwórczych - mierzy produkcję krajową dóbr i usług, ale mierzy za pomocą cen z których wyeliminowano podatki pośrednie.

CO TO SĄ ROZPORZĄDZALNE DOCHODY DO DYSPOZYCJI LUDNOŚCI (OSOBISTE)

Rozporządzalne dochody do dyspozycji ludności są to dochody gosp. domowych po uwzględnieniu podatków bezpośrednich i płatności transferowych - państwo ze ściągniętych podatków daje ludności pieniądze.

Dochody do dyspozycji ludności informują ile gosp. domowe mogą przeznaczyć na wydatki i oszczędności.

JAKIMI METODAMI MOŻEMY USTALIĆ TE MIERNIKI

Metoda MPS - opiera się na Marksistowsko-Stalinowskiej definicji. W tych działach gospodarki narodowej gdzie mamy produkcję one wytwarzają produkt narodowy. Metoda SNA - metoda stosowane w krajach kapitalistycznych, wychodzić z założenia, że każda praca uznana jest za społecznie użyteczną.

WADY PKB JAKO MIERNIKA POZIOMU ŻYCIA SPOŁECZEŃSTWA

Podstawowe wady PKB (PNB ma takie same wady): - nie ujmuje efektów pracy, które nie znalazły się w obiegu rynkowym (dóbr wytwarzanych na własne potrzeby), - nie ujmuje rezultatów gospodarki cieni (szarej i czarnej strefy), - nie ujmuje czasu wolnego, - nie ujmuje korzyści z bogactwa nabytego przez gosp. domowe, - ujmuje antydobra, które nie służą człowiekowi (broń, tytoń).

POPYT GLOBALNY

Popyt globalny związany jest z równowagą gospodarczą. Popyt globalny - suma popytów które przedstawiają przedsiębiorstwa i gosp. domowe w zakresie wydatków jakie one zamierzają ponieść na dobra i usługi. C+ J = AD, A - zagregowany popyt, D - popyt. Wykres funkcji gosp. globalnego wyraża f. popytu, która będzie popytem J + C

Gosp. domowe na konsumpcję. Przedsiębiorstwa na inwestycje.

CO TO JEST POPYT INWESTYCYJNY

P. inwestycyjny wiąże się z zamierzonym lub planowanym przez przedsiębiorstwo powiększeniu zasobów kapitału trwałego oraz stanu zapasów.

FUNKCJA KONSUMPCJI, PRZEDSTAW POSTAĆ PROSTEJ F. KONSUMPCJI

F konsumpcji - wyraża ilościową zależność między wzrostem konsumpcji, a wzrostem dyspozycyjnego dochodu narodowego. k = a + cYd - prosta f. konsumpcji , k = a + cYd - odroczona f. konsumpcji, a - autonomiczny poziom konsumpcji, c - współczynnik kierunkowy - krańcową skoczność do konsumpcji tzn. jaką część przyrostu dochodu wydajemy na konsumpcję, a ile na oszczędności. Odroczona f. konsumpcji k = a + cYd konsumpcja w czasie obecnym a dochody są z czasu poprzedniego

CO ROZUMIE SIĘ PRZEZ POJĘCIE POLITYKA STABILIZACYJNA PAŃSTWA

Pol. stabilizacyjna państwa - obejmuje działania rządu zmierzające do utrzymania poziomu produkcji tak, aby PNB było blisko poziomu zapewniającego pełne wykorzystanie wyników produkcji (tzw. pełne zatrudnienie czynników wytwórczych)

MNOŻNIK ZRÓŻNICOWANEGO BUDŻETU

Mnożnik zróżnicowanego budżetu oznacza, że wzrost wydatków w państwie , któremu towarzyszy taki sam wzrost podatków, powoduje zwiększenie produkcji.

AUTOMATYCZNE STABILIZATORY

Automatyczne stabilizatory w gosp. - mechanizm w gospodarce, który zmniejsza podatność PNB na wstrząsy np. podatek dochodowy, od wartości dodanej, zasiłek dla bezrobotnych, import. Jest to ochrona przed spadkami.

WPŁYW PODATKÓW NA WYDATKI BUDŻETU PAŃSTWA NA POZIOMIE WYTWORZONEGO DOCHODU NARODOWEGO

Wydatki rzędowe (G) = J + C ale zwiększają globalny popyt i wpływają na wzrost dochodu narodowego, podatki netto obniżają poziom wydatków na konsumpcje indywidualne.

WPŁYW BILANSU HANDLOWEGO NA DOCHÓD NARODOWY WYTWORZONY I POCHODNY

Bilans handlowy - zestawienie wpływów i wydatków dewizowych z tytułu eksportu i importu dóbr i usług . Saldo tego bilansu wpływa jako część składowa popytu globalnego na poziom dochodu narodowego. Eksport zwiększa i import zmniejsza dochód narodowy do podziału. Różnica między wartościami importu i eksportu wynika też ze zmian względnych relacji cen towarów. Relacje tych zmian i terms of trade . Utrzymanie ujemnego salda w handlu zagranicznym (ujemne saldo to nadwyżka importu nad eksportem)jest możliwe wtedy gdy kraj dysponuje dużymi rezerwami dewizowymi lub ściąga na ten cel kredyt wówczas do podziału jest więcej środków niż wytwarzano w kraju, ale rośnie też z tego tytułu zadłużenie, albo maleją rezerwy dewizowe. Jeżeli pożyczone środki przeznaczono na modernizację gospodarstw wówczas powstają materialne podstawy do spłacenia kredytu. Natomiast jeżeli pożyczone środki wykorzystano na bieżącą konsumpcję odbije się to w przyszłości na obniżeniu poziomu konsumpcji.

PIENIĄDZ - DEFINICJA

Pieniądz - powszechnie akceptowany towar za pomocą którego dokonujemy płatności za dostarczone dobra lub wywiązujemy się z zobowiązań. Funkcje pieniądza: - środek wymiany (polega na usprawnianiu transakcji i pozwala likwidować niewygodę gospodarki barterowej), - środek przechowywania wartości (pozwala na dokonanie zakupów w przyszłości), - miernik odroczonej wartości (może udzielić i otrzymać pożyczki, płace, podatki), - jednostka rozrachunkowa (istnieje możliwość wyrażenia ceny, planowań, rozliczeń).

RODZAJE PIENIĄDZA I JEGO CECHY

Rodzaje pieniądza: - towarowy, - kruszcowy, -papierowy (gotówkowy, symboliczny), - bezgotówkowy (kredytowy), - aktywo finansowe (weksle, akcje obligacje). Budżet państwa - zestawienie wszystkich dochodów i wydatków niezależnie od struktury administracyjnej państwa . podmiotem budżetu jest rząd, który sporządza plan i przedstawia do zatwierdzenia przez parlament w formie ustawy. Są w nim zawarte źródła dochodów i wydatków. Może być zrównoważony i niezrównoważony - wydatki przekraczają wpływy deficyt budżetowy - wyraz niezrównoważenia budżetu występuje kiedy wydatki są większe od wpływów. 2 źródła finansowania deficytu budżetowego: - poprzez obligacje - zaciągnięcie długu publicznego w formie, że BC wypuszcza obligacje i sprzeda je społeczeństwu, - kredyty (od BC danego kraju).

PODATKI JAKO ŹRÓDŁO DOCHODU BUDŻETOWEGO

Dochód uzyskany z działalności zarobkowej i majątku. Wpływy budżetowe zapewniają podatki płacone bezpośrednio od dochodu przedsiębiorstwa. Pośrednie - za pośrednictwem cen przy pomocy cen i usług.

PODAŻ PIENIĄDZA, ZASÓB PIENIĄDZA, BAZA MONETARNA

Zasób pieniądza -całkowita wielkość różnych wielkości pieniądza w agregatach M1, M2, M3 (całkowite zasoby pieniędzy) Podaż pieniądza - całkowita wielkość zasobu pieniędzy znajdujących się w obiegu. Baza monetarna - (Bm = Gc + Rg. Gc - gotówka ludności, Rg - rezerwy obowiązkowe) suma gotówki w obiegu znajdująca się w rękach ludności oraz suma rezerw gotówkowych systemu bankowego.

MNOŻNIK KREACJI PIENIĄDZA

Jak może system bankowy powiększać wielkość pieniądza znajdującego się w obiegu poprzez udzielanie kredytów (wzór Mk) Bank centralny udziela kredytów po stopie dyskontowej. Stopa dyskontowa - stopa % ustalana przez bank centralny przy udzielaniu pożyczki bankowi komercyjnemu .

POPYT NA PIENIĄDZ

Popyt na pieniądz - suma popytu zgłaszanego przez gospodarstwa domowe i przez przedsiębiorstwa. Motywy zgłaszania popytu na pieniądz: - transakcyjny - wiąże się z zawieraniem bieżących transakcji, jest to popyt w pieniądzu realnym. - przezorności - produkty utrzymują rezerwę pieniądza na wypadek przewidzianych transakcji. - spekulacyjny - gotówka utrzymywana na wypadek gry na rynku papierów wartościowych.

BANKI - I ICH ROLE WE WSPÓŁCZESNEJ GOSPODARCE RYNKOWEJ

1. Bank centralny banki państwowe, 2. Banki komercyjne pośrednicy finansowi, ci którym państwo udziela licencji na przyjmowanie kredytów, 3. Banki rozliczeniowe rozliczenia między dostawcami, a odbiorcami, 4. Banki lombardowe, inwestycyjne, spółdzielcze - bank centralny musi dbać o podaż na rynku i musi dbać o utrzymywanie kursu walut. Operacje otwartego rynku - zakup lub sprzedaż papierów wartościowych przez bank centralny w celu wymiany wielkości bazy monetarnej. Funkcje banku centralnego w gospodarce rynkowej: * utrzymanie płynności banków komercyjnych, * musi dbaćo zaufanie do pieniądza w kraju, * decyduje o sile nabywczej pieniądza, * decyduje o możliwości wpłacania na przebieg koniunktury gospodarczej tzn. poprzez wprowadzanie polityki restrykcyjnej.

NA CZYM POLEGA KONTROLA PODAŻY PIENIĄDZA PRZEZ BANK CENTALNY

Bank centralny jest odpowiedzialny za równowagę na rynku towarowym i pieniężnym oraz musi kontrolować podaż w obiegu i koryguje jego dopływ za pośrednictwem stopy rezerw obowiązujących oraz polityki otwartego rynku i stopy dyskontowej.

MIARY ZASOBÓW PIENIĄDZA

1. M1 - (mierzymy tę część konta charakteryzującą się najwyższym stopniem płynności - gotówka, depozyty, czeki podróżne), 2. M2 - (Wszystkie składniki M1 + depozyty oszczędnościowe, drobne depozyty terminowe, jednodniowe umowy odkupu), 3. M3 - (M3 - M2 + najmniej płynne składniki zasobu pieniądza - duże depozyty terminowe, terminowe umowy odkupu, długoterminowe depozyty w walutach obcych) o kryterium stopy płynności. Stopień płynności - szybkość z jaka każdy z rodzajów pieniądza zamieniamy w pieniądz o najwyższym stopniu płynności.

ZALEŻNOŚCI MIĘDZY KONSUMPCJĄ, A FAZAMI CYKLU ŻYCIA

Teoria konsumpcji i oszczędności związana z cyklem życia podstawową ideą jest gładkie wyrównywanie poziomu konsumpcji z oszczędnościami gromadzonymi w okresach wysokiego dochodu po to aby poziom konsumpcji osiągać wtedy gdy oszczędności są ujemne. 1. Konsumpcja jest równa jednakowo w każdym okresie życia, 2. Jest związana z wydawaniem dochodu z całego życia, 3. Konsumpcja całego życia = dochodom uzyskanym w ciągu życia.

POLITYKA FISKALNA (PODATKOWA) I JEJ CELE

Polityka fiskalna ma na celu zapewnienie odpowiednich wpływów podatków do budżetu w celu podniesienia wydatków. Źródła dochodów budżetowych: - podatki pośrednie, - podatki bezpośrednie, - podatki bezpośrednie od dochodów ludności.

RÓWNOWAGA W GOSPODARCE

Założenia modelu IS-LM polegają na: - zagregowany popyt wpływa stopa procentowa. IS-LM wykorzystuje się do określania: * w jakich warunkach polityki fiskalnej i monetarnej jest skuteczna, * jak dokonywać wyboru właściwej polityki fiskalnej i monetarnej. Istota tego modelu jest pokazanie oddziaływania stopy % na dochód w drodze analizy wzajemnych związków między dobrami i aktywami. IS-LM składa się z dwóch krzywych. - IS - krzywa równowagi dla różnych dóbr, - LM - krzywa równowagi dla różnych aktywów. Te dwie krzywe określają poziom dochodu i stopę procentową gwarantujące równowagę na tych dwóch rynkach. IS pokazuje taki zestaw kombinacji stopy % i poziomu dochodu dla której rynek dóbr jest w równowadze . Wyprowadza się z warunku równowagi na rynku dóbr. Y = dochód, A = zagregowany popyt.

EFEKT WYPYCHANIA

Efekt wypychania polega na tym, że wzrost wydatków rzędowych podnosi stopę %, a zmniejsza wydatki inwestycyjne. Prowadzi to do ograniczenia przyrostu dochodów. Inwestycje prywatne są wypychane przez wydatki rzędowe. Produkcja potencjalna - wielkość teoretyczna , produkcja, którą wytworzyłaby gospodarka przy pełnym wykorzystaniu czynników produkcji.

FUNKCJA POPYTU INWESTYCYJNEGO

Funkcja popytu inwestycyjnego przedstawia zależność między planowanymi przez przedsiębiorstwo inwestycjami, a poziomem stopy %.

INFLACJA

Inflacja - wyraża się zmianami w poziomie relacji wielu ważnych kategorii ekonomicznych, przejawia się we wzroście cen produktów, kosztów wytwarzania, płac nominalnych przy spadku płac realnych itd.. Rodzaje inflacji: 1. Popytowa - ciągniona przez popyt, 2. Kosztowa - pchana przez koszty. Współcześnie nie ma rodzajów inflacji. Inflacja ciągniona . Skutki inflacji: 1. Komplikuje rachunek ekonomiczny, 2. Skłonność do oszczędzania, 3. Rodzi niepewność w przewidywaniu realnych kosztów i zysków, 4. Zniechęca do inwestowania. Walka z inflacją: * mechanizmy finansowe i pieniężne powinny zapobiegać inflacji, * struktury gospodarcze powinny być dostosowane do wymagań gospodarki rynkowej, * sprawnie powinny przebiegać procesy adaptacyjne w sferze zagregowanego popytu do zagregowanej podaży.

KRZYWA PHILIPSA

Krzywa Philipsa wykazuje, że przy wysokiej stopie inflacji występuje stopa bezrobocia. Jest ona o nachyleniu ujemnym. Jeżeli wpuszcza się dodatkowy pieniądz do obiegu to można ograniczyć bezrobocie.

BEZROBOCIE

Rodzaje: 1. Frykcyjne - ze względu na stan zdrowia nie można znaleźć pracy, 2. Strukturalne - spowodowane zmianami struktur, 3. Koniunkturalne - niedostatkiem globalnego popytu

NA CZYM POLEGA STAN RÓWNOWAGI NA RYNKU PRACY RYNKI WALUTOWE

Jeśli podniesiemy krzywą popytu i podaży pracy powstają przymusowi bezrobotni.

Rynek walutowy - jedna waluta może być wymieniana na każdą inną walutę. Waluty podlegają: * aprecjacji - wzrost wartości wymiernej, * deprecjacji - spadek wartości wymiernej w stosunku do innych walut. Kurs walutowy - cena wymiany walut (ilość jednostek waluty obcej). Rodzaje kursu walut: * stały, * zmienny.

FORMUŁA ILOŚCIOWEJ TEORII PIENIĄDZA

Ilościowa teoria pieniądza określa jaka powinna być ilość pieniądza w obiegu (NV = TY)

ROWNOWAGA WEWNĘTRZNA I ZEWNĘTRZNA W GOSPODARCE

Równowaga wewnętrzna - gdy globalny popyt = rozmiarom produkcji zapewniającym pełne zatrudnienie. Równowaga zewnętrzna - gdy saldo rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego = zero.

ZNACZENIE POSTĘPU TECHN. W PROCESIE WZROSTU GOSPODARCZEGO

Gdy wynalazek jest odkryty na korzyść dla wzrostu gospodarczego, korzyści odnosi społeczeństwo - korzystny efekt wewnętrzny. Mechanizm cenowy nie musi zapewniać właściwych bodźców do tych wynalazków. Wynalazki chronione są patentami, państwo subsydyfikuje znaczną część badań.

CYKL KONIUNKTURALNY - CO TO JEST

Cykl koniunkturalny - periodyczne zmiany to znaczy wahania poziomu aktywności gospodarczej. Dotyczy dochodu narodowego, produkcji, zatrudnienia. Cztery fazy cyklu koniunkturalnego: * kryzys, * depresja, * ożywienie, * rozkwit. Rodzaje wahań cyklicznych: * cykle krótkie - 3,5letnie, * średnie - 8 -10 lat, * długie - 50 - 60 lat. Wahania te pozostają wobec siebie w określonej relacji. Krzywa cyklu dłuższego jest trendem dla cyklu niższego. Faza cyklu dłuższego jest wynikiem przewagi lat dobrej koniunktury nad latami spadku w cyklu krótszym. Faza spadkowa cyklu dłuższego - przewaga lat złej koniunktury nad latami dobrej koniunktury w cyklu krótszym.

---