Dermatologia psow i kotow 16.04.2014
Budowa skory:
-naskorek epidermis
-skora wlasciwa corium
-Przydatki skorne adnexa cutis tj wlosy pili oraz gruczoly i pazury
-bialkowo lipidowy film naskorkowy
Skora jest granica. Warstwa zewnetrzna jest film naskorkowy, odgrywa istotna role w utrzymaniu wilgotnosci skory i naskorka. Utrata filmu np po zastosowaniu silnego detergentu ktory usuwa tluszcz- odtluszcza naskorek, sprawie ze nastepuje odbarwianie naskorka. Zaburzenia uwodnienia naskorkasa najbardziej niebezpieczne dla warstyw rogowej- sa impulsem do niekontrolowego namnazania komorek. Zmniejszenie odwodnienia towarzyszczy zawsze zapaleniu skory i innym chorobom. Zapaczatkowanie rozplemu komorek skutkuje zaburzeniami w prawidlowym rogowaceniu naskorka. Kom naskorka w miare starzenia sie zostaja wysycane przez bialka- keratyne jest to bialko ktore tworzy paznokcie rogi pazury jest nierozpuszczalne w wodzie co sprawie ze zwierzchnia warstwa ... I odizolowuje jesli chodzi o przenikanie wody. Warstwa zluszczajaca w miare obcowania z woda moze ulegac rozpulchenieniu i to zjawisko obserwujemy w trakcie tzw procesu maceracji naskorka. Jezeli dluzej pierzemy recznie to obserwujac naskorek widzimy rozpulchnianie naskorka- maceracio. Taki naskorek przestaje chornic przed drobnoustrojami. Przez rozpulchniony zmacerowany naskorek przenika wiekszosc chorobotw drobnoustrojow, a przez zdrowy przenika- brucelloza, a wiekszosc przenika przez zmacerowany. Na zdrowej skorze ludzi i zwierzat sa wszystkie chorobotworcze drobnoustroje zawsze! Skora nigdy nie byla, nie jest i nie mozliwym jest uczynienie jej jalowa. Odkazanie jest to zmniejszenie liczby lub zabicie dr ustrojow na tkance zywej! A na tk martwej dezynfekcja?! Substancje aktywne czynne moga byc te same tylko w roznym stezeniu, ale moga byc tez inne np wapno chlorowane do obor chlewow budynkow a nie mozna na skore. Na skorze chorej mamy doczynienia z rozplemem - czesto patogenow ropnych, zmienia sie dominacja drobnoustrojow.
Schemat budowy skory- sploty naczyniowy- gleboki ktory siega podstawy mieszka wlosowego i powierzchowny lezacy w warstwie brodawkowatej. Z tego uwarunkowania wynika ze koncentracja terapeutykow w naskorku jest bardzo utrudniona. Mozemy oddzialywac od zewnatrz- jest to droga lecz zwn, lecz penetracja w glab tez jest nie latwa ze wzg na przebicie sie przez warstwe rogowa, ale dostanie sie od srodka jest jeszcze trudniejsze- neiwiele antybiotykow dociera do naskorka- tylko do splotu powierzchownego a dalej tylko na skutek dyfuzji moze dosc do przenikania tk. Dlatego dzialanie bojcze jest trudne i przyswojone przez niewiele antybiotykow. W warunkach patologicznych z ropa- tylko niektore daja koncentracje bojcza z ropa. Jakie daja bojcza a jakie bakteriostatyczna antybiotyki?
Schemat budwowy naskorkawarswa rogowa, ziarnista, kolczysta, podstawna
W warstwie podst kom sie mnoza i przesuwaja sie na zewnatrz- ruch zawsze na zewnatrz. Tu sa prod keratynoblasty staja sie keratynocytami a potem w wyniku impregnacji keratyna zawieraja tylko jadra dlatego warstwa ziarnista, cytplazma coraz to mniejsza ich i zostaja same bl kom zgrubiale wysycone keratyna- kom jest sztywna i twarda i jest niezywa! Sa to komorki ktore obumarly! Droga ktora prebywa komorka zanim znajdzie sie w warstiwe luznej i ulegnie zluszczaniu okreslana jest prez dermatologow czasem odnowy naskorkowej. Czas odnowy naskorkowej jest bardzo wazny bo decyduje o szybkosi reparacji lac odnowa naprawa (czas u psa 21 dni a u czl 28 dni- dlatego powiedzenie goi sie jak u osa czyli szybko :) w warunkach chorobowych nastepuje wydluzenie czasu odnowy naskorkowej lub skroceniem. Jednocczenie dochodzi do zaburzen czasowych i jakosciowych w wysycaniu komorek keratyna.nastepstwem tego beda sytuacje w ktorych dochodzic bedzie do nadmiernego rogowacenia kom hyperceratosis i to nadmierne rog bedzie objawiac sie zgrubieniem warstyw rogowej zwykle polaczone z przebarwieniem hyperpigmentatio badz tez moze byc zjawisko neipelnego zmniejszonego rogowacenia wowczas jest ich kilka rodzajow- najbardziej char parakeratyczne czyli niezupelne- wowczas kom naskorka luszczace sie nie sa w pelni wysycone, nei sa obumarla a widac w nich jeszcze jadra i malo cytoplazmy. W keratozie? zanika warstwa zbita naskorka (w warstwie rogowej) warstwa zbita ma za zadanie mechaniczna fizyczna obrone jest to pierwszy mur, ta fizyczna cechy tej stalosci warstwy zbitej rogowej jest bardzo wazna. U psow zaobserwowano ze niektore zabiegi kosmetyczno zabiegowe szkodza np u krotkowlosych krotkie ostrzyzenie powoduje rozsiane zapalenie skory- sztywny oscisty wlos jest w stanie przedziurawic nawet zdrowy naskorek- mechzniczne podziurkowanie naskorka, psy ktore choruje odczuwaja swiad, drapia sie, tarzaja sie w czyms co jest szorstkie, najgorzej jak wytarza sie w wacie szklanej- chwilowo przyniesie ulge bo swiad zastapi bolem, ale mamy mnostwo szklanych igiel powbijanych a kazde cialo obco powoduje wal zapalenia demarktacyjnego, mamy setki mikrourazow- a to co powstalo to pourazowe zapalenie skory. Tez gdy pies zadrapie sie pazurami i powstaje przeczos liniowy i po brzegach tego przeczosu mamy wszystkie cech zapalenia. Lizanie bez przerwy jednego miejsca powoduje zerwanie i polamanie wlosa zmiezwienie, przezedzenie brak wlosa brak naskorka, nadzerka i gleboka rana ktora moze przejsc w owrzodzenie i tez jest to zmiana postraumatyczna w wyniku samourazu przy nadmiernym lizaniu. Zasada zmiana swiadu na bol co jest lepiej znoszone. Samowygryzanie jest najbardziej skrajne- doprowadza do odgryzienia ogona albo nogi (u sw ch ajuszkeygo). U psow w dermatozach swiadowych lub zapalnoswiadowych stopnien nasilenia swiadu jest rozny i mozemy miec do czynienia z wszytskimi rodzajami zmian pourazowych.
Praktyczne nastepstaw wynikle z budowy skory
-grubosc naskorka
-czas odnowy naskorka
-ph skory
-film lipidowo bakteryjny
Naskorek czlowieka jest 3 x grubszy od naskorka psa lub kota. Jestli warstwa zbita rogowa jest cienka to latwiej ulega mechanicznym uszkodzenia. Kazdy mikrouraz to brama wejscia dla drobnoustrojow i infekcyjne ch skory latwiej sie rozwijaja i bardziej zagrazaja zwierzeciu.
Ph skory czlowieka jest kwasne a u wiekszosci gat zw jest obojetne lub przesuniete lekko w kierunku zasadowego. Aby drobnoustroje mogly sie namnazac to ropne w zasadowym lepiej, to czyni powierzchnie skory bardziej sprzyjajaca infekcjom ropnym skory psow. W obrebie ras mamy rasowe przesuneicia- niektore bardziej alkaiczne ph- sa bardziejj poddatne niz te ktore sa bardziej zblizone ph do kwasnego. Zasady pielegnowania skory i kosmetyki roznia sie miedzygatunkowo. Szampony ludzkie sa na bazie ph kwasnego! Dlatego nie wolno u psow! Tez nie mozna detergentow zewnetrznych- plynow do mycia naczyn- raz umyjesz skore i jest chora.
Flm jest produktem gruczolow skornych i pokrywa warstwe rogowa naskorka. Kom sie stale zlusczaja ale tego flmu stale przybywa i powierzchnia jest rownomiernie wysycona. Gdy war chorobowe i dojdzie do nasilenia zjawiska zluszczania- lupiez-jest to zluszczanie pyliste- kom sa tak drobne i jest ich niewiele zze nie jest to dostrzegane golym okiem tylko pod powiekszeniu aby e zluszczone komorki widziec, jesli widzimy je golym okiem to jest to patologia!
Zluszczanie pyliste- furfura- jesdna z przyczyn matowienia siersci.
Film naskorkowy dzieki temu ze pokrywa rownomiernie naskorek reguluje proces transpiracji czyli uciekania pary wodnej przez naskorek, uelastycznia warstwe rogowa powodujac ze ona nie peka, jezeli jest krucha to mikrofissura- i wniakja drobnoustroje. Czlowiek wykorzystal film naskorkowy do rozporowadzania lekow po powierzchni naskorka. W walce z najwiekszym wrogiem zwierzat- pchla- wykorzystano film naskorkowy- wprowadzajac substancie pchlobojcze - kropelki spot on. Preparaty spot- on przewidziane sa dla zdrowych zwierzat jako zabezpieczenie przed zapchleniem- rownomierni rozporowadzoany film- tak sa przewidziane stosowanie, jesli zajety jest obszar to juz inaczej dziala. Dlatego roznie dzialaja preparaty. Dlatego stosujemy je jako jedna z form zabezpieczania.
Glowne metody konsultacji dermatologicznych
-przewlekly swiad
-infekcja
-wylysienia
-zespol kerato- lojotowkoy
-nowotwory skory
Swiad- drapanie maly swiad, ocieranie, wylizywanie, oblizywanie
zasada jest zeby nie dopuscic do uszkodzen poswiadowych. Musimy pacjeta prawidlowo ocenic czy zagrazaja mu uszkodzenia.
Swiad sprawia dyskomfort wlascicielowi. W czasie dnia jest szereg bodzcowktore dzialaja na zwierze i znoszenie swiadu jest lepsze- rozpraszaja zw ale intensywnosc swiadu jest taka sama, a w nocy silniej jakby odczuwa bo cicho i ciemno.
Mamy swiad fizjologiczny i patologiczny.
Fizjologiczny- na codzien, spocenie sie- pot zawiera zwiazki mineralne rozpuszczone w wodzie, woda wyparowuje a zwiazki zostaja i podrazniaja hemoreceptory i jest swiad- dlatego trzeba sie myc
Patologiczny wywolany wieloma czynnikami- dlatego nei ma iednego leku na swiad
Przyczyn swiadu jest tak duzo ze w wiekszosci wyapdkow nie jestesmy w stanie ich wszystkich wykryc. Sa mniej i bardziej istotne.
Infekcja- a szczegolnie ropna. Krost anie jest powszechnym wykwitem u zwierzat bo maja cienki naskorek. wlasciciel przychodzi jak ma pies rope bo sie boi o siebie czy to nie jest zarazliwe w drugiej kolejnosci martwi sie o zwierze.
Zespol kerato-lojotokowy- objawia sie komponenta naskorkow- rozne formy zluszczania i komponenta gruczolowa- gruczolow lojowych co objawia sie klinicznie lojotokiem. Loj to mieszanina tluszczy ktoryw kontakcie z tlenem ulega starzeniu- jelczeniu tluszczy, proces utleniania doprowadza do uwalniania sie kwasow tlusczowych ktore w zaleznosci jaka maja dlugosc lancuch roznie pachna- wonne i cuchnace- najbardziej smierdzi kwas kapronowy.
Nowotwory skory- kancerofobia- czy to na wlasciciela nie przejdzie
Glowne motywy konsultacji dermatologicznych
Przewlekly swiad
1. Pasozyty zewnetrzbe- swierzbowce, nuzence, wszy
2. Aergia- atopia, azps, al pokarmowa, polekowa, kontaktowa
3. Infekcje- ropne powierzchowne zapalenie skory, rozsiane ropne nawrotowe zapalenie mieszkow wlosowych- ifoliculitis disseminta reidiva ?
4. Nowotwory- mastocytoma
Infekcje- folliculitis disseminata reidiva u psa 600-800 zespolow wlosowych u kota 1200-1300 zespolow u kotow gestsza okrywa. Iskanie- przepuszczanine pasma wlosow pomiedzy sikaczami szczeki i zuchwy miazdzac pchly. Jak ma pecha to moze zarazic sie tasiemcem. Dlatego u zapchlonego psa nalezy wykluczyc tasiemczyce.
Na 1cm 2 wystepuje 600 mieszkow wlosowych. Mieszki wlosowe maja ksztalt butelki od chodzi wlos glowny i poboczny. W szyjce znajduje sie ujsc gruczolow lojowych i potowych
e dlatego u psa tluszczopot ale wewnatrz mieszkowe- trudne do rozpoznania. Nadmierne pocenie u psa jak rozpoznac- opuszki jak ma mokre jakby ropa.
Zapalenie mieszka wlsowego- jak dostana sie drobnoustroje ropne, dominacja gronkowcow- i on jest przyczyna wiekszosci ropny zapalen skory, tez sa inne - staphylococcus intermedius.
Jezeli proces wlosowy tczy sie w srodku butelki- jak dostac sie z lekiem? Leczenie jest bardzo otrudne. Zapalenie mieszkow wlosowych- glowny objaw wypadanie wlosow, nalezy wykluczyc jak nadmiernie wlosy wyapdaja. Kuracja antybioykowa trwa bardzo dlugo. Dobrze podoawac antybiotyki w dawkach przypominajacych przez cale zycie- terapia weekendowa- aby zapewnic komfort chorowania zwierzecu.
Choroby dzielimy na uleczalne i nieuleczalne. Do nieukeczalnych zaliczamy wrodzone uwarunkowane gnetycznie. U owczarkow niemieckich zapalenie mieszkow wlosowych jest nieuleczalne- dysfunkcja ukladu immunologicznego najczesciej wtorna.
Wylysiena
-przerzedzenie
-rozsiane- bardzej nasilone
U psow z niedoczynnoscia tarczycy- hypothyroidismus. Najczesciej przerzedzneie jest czasowa bo wosy odrastaja jezeli wyleczymy folicullitis, jesli przeszlo w perifoliculitis- w proces zapalny ropny i przesunal sie z wewnetrznej blaszki- torebki mieszkowej na srodkowa czesc siany mieszka i objal tk okalna mowimy o perifoliculitis. Perifoliculitis jest wstepem do czyracznosci. Tkanki ulegaja obumerciu, musi byc usunieta, wal demarkcyjny i tkanka wyada i mamy doczynienia z ubytkiem. Objawy skorne moga sie szybciej pojawiac niz ogolne
Triada objawowe- wylysienia zlokalizowane pod woch stronach ciala odpowiadajace ksztelatem i wielkoscia, odroznienie od grzybic ktore sa plackowate i nie odpowiadaja temu co dzieje sie po drugiej stronie.
Zespol kerat- lojowy
-seborthoee oleosa
-Sicca
-Furphurae pithiriasis psoriasis desquamatio exfoliatio
-Epidermodermatitis seborhoica
moga byc komponenty w rownowadze lub jedna nad druga przewazac.
Wypryszczenie lojotokowe jest to stanzapalny naskorka i skory w ktorym duza komponente odgrywaja kwasy tluszczowe. Jesli skore posmarujemy kwasem stezonym- zapalenie podraznioeniwoe- chemiczne- tluszcze zjelczeja- uwolnia sie kw tl i draznia- podraznieniowe zapalenie skory.
Wypryszczenie ma silna komponente podraznieniowa.
Lojotok oleisty bardzo latwo rozpoznac- lapki blyszcza sie jak posmarowane oliwa, na brzuszku tez i smierdzi fest
Lojotok suchy
Lojotok lancuchy krotkie- tluszczowy a dlugie suchy- lub odwrotnie sprawdzic
Loj przypomina wosk lub stearyne- proba- opuszkami palcow po wlosach a druga reka po swiecy i dotykasz palcami jesli podobnie - opuszki matowe nie siwca sie tj to efekt stearynowy.
Loj w lojotoku suchym przypomina swiece, warstewkami przypomina zluszczona komorke. Przy nasieliu zluszczania mamy luszczycopodobny? Wieksze luski jak w lupiezu jak sa powleczone stalym woskiem to sa grubsze i sa lepkie jedna zlepi sie w druga dlatego najczesciej mowimy ze mamy doczynienia z konglomeratami lusek i loju.
Lojotek oleisty- wlosy lekkie i blyszczce
Lojotok suchy- wlosy matowe
W zaleznosci jaka forma to bedzie sie to roznie wyrazalo
Zluszczanie pyliste- zmetnienie sierci, luska jest przyklejona do wlosa, polsyk siesci - ile swiatla jest odbite i wraca do oka, jesli swiatlo odbijajace ulega rozproszeniu a na wlosie pelno lusek to one rozbiajaja pod innym kontem i wraca mniej promieni odbitych i wlos wydaje sie byc bardziej matowy. Stosujemy kapiel na sucho- kapiel talkowa, zabawa w robienie balwana, natalkowac i szczotkujemy i one sie powlekaja sie i zlepiaja i tworza sie duze twory ktore spadaja a siersc uzyskuje polsyk. Rozpoznajemy przyczyne zmatowienia siersci po tym.
Sa jeszcze 2 inne przyczyny.
Nowotwory mastocytoma i granuloma. Silnei swedza moga bys uszkadzane przez nagryzanie.
Najczestrsze powiklania pierwotnych chorob skory
- pojecie dermatozy wklajace
Rola wtornych infekcji folicultis recidiva
Suchosc skory kserosis
Stany kerato- lojotokowe
Pojecie mikstu chorobowego- jedna czy dwie choroby podstawowe zasadnicze i wiele chorbow wiklajacych
-zliszajowacenie skory
Dermatoza wiklajaca- powikladnie
Wtorna infekcja jest jedna z przyczyn powiklan
Suchosc skory to powiklanie konsekwencje zapalenia
+stany lojotokowe= mix chorobowy
Choroba proawdzi do zliszajowacenia- jest to stan nieodwraalny
Gdy zliszajowacenie- to tylko komfor chorowania mozemy zapewnic skora juz nie wroci do pierwotnego wygladu
Definicja dermatozy wiklajacej- jest to kazdy wtorny skorny proces chorobowy komplikujacy podstawowe schorzenie dermatologiczne.
Czesto powiklania sa tak silne ze mogly zakryc pierwotna przyczyne.
Zaczynamy od leczenia komplikacji- jak sie cofna, to wtedy mamy pierwotna przyczyne- i stawiamy rozpoznanie.
Pojecie mikstu chorobowego
1. Niedoczynnosc tarczycy- ogolnoustrojowa, dermatoza pierwotna
2. Cukrzyca- tez sa objawy skorne, ch ogolnoustrojowa
3. AZS- choroba ogolnoustrojowa, sklonnosc do uczulania, dziedziczna, jak sie uczuli to trwa do konca zycia,
4.APZS- ogolna, pierotna - zapalenia doprowadzily do 5
5. Kserosis - dermatoza wtorna
6. Pioder- dermatoza wtorna- zapalenia- drobnoustroje
7. SKS- syndroma kerato s.. Kwasy draznia skore- podraznieniowe zapaleine skory
8. PZS- dermatozawtorna- skora zmieniona zapalnie przez 3 4 7 6 przestaje tolerowac substancje tolerowane przez skore zdrowa.
1= 5% 2- 5 3- 20 4 20
5 -15 6- 15 7- 10 8 -10
Im wiecej sanow ktore odpowiadaja za stan wykryjemy tym latwiej go latwiej.
Antybiotyk- jak zlikwidujes zinfekcje to zlikwidujesz swiad pochodzenia zapalnego