TEORIE I MODELE PIELEGNIARSTWA.

TEORIE PIELĘGNIARSTWA - logiczny, ciągły i uporządkowany zbiór twierdzeń, spełniający metodologiczne kryterium naukowości danej dyscypliny - pielęgniarstwo.

MODELE PIELĘGNIARSTWA - ukazują czym jest pielęgniarstwo i pielęgnowanie z punktu widzenia autorów poszczególnych modeli.

POJĘCIA WSPÓLNE dla wszystkich modeli pielęgniarstwa:

1. osoba - pacjent

2. środowisko - zamieszkania, pracy, nauki

3. zdrowie - definicja

4. pielęgnowanie - rozumienie czym jest.

MODELE PIELĘGNOWANIA:

FLORENCJA NIGHTINGALE - główny nacisk na środowisko chorego i uzależnienie powrotu do zdrowia poprzez oddziaływanie na otoczenie chorego.

VIRGINIA HENDERSON - tzw. określanie deficytu potrzeb - pomoc w rozpoznaniu i zaspokajaniu potrzeb / 14 potrzeb/ jeśli chory nie ma siły , wiedzy lub woli na ich samodzielne zaspakajanie. Pacjent „ bierny”

DOROTHEA OREM - tzw. określanie deficytu samoopieki - pacjent aktywny, współpracujący, odpowiedzialny za własne życie i zdrowie.

Wyróżniamy 3 systemy opieki:

1. kompensacyjny „ZA”

2. częściowo kompensacyjny - „ZA” i „DLA” - np. trudności w poruszaniu się

3. wspierajaco - uczący- „DLA” - wsparcie psychiczne, edukacja, motywacja

HILDEGARD PEPLAU - model relacji międzyludzkich, które kształtują się w 4 fazach:

1. orientacja - identyfikacja potrzeb

2. identyfikacja - akceptacja swojej sytuacji , ustalenie dalszego działania , poczucia wartości

3. eksploatacja - umiejętność korzystania z oferowanej pomocy, umiejętność kontrolowania różnych sytuacji

4. rozwiązanie - możliwość samodzielnego funkcjonowania w środowisku

Pielęgniarka spełnia 6 ról:

1. kogoś obcego

2. źródła informacji

3. nauczyciela

4. przywódcy

5. zastępcy

6. konsultanta.

CALLISTA ROY - wyjaśnia związki między człowiekiem , środowiskiem i zdrowiem. Człowiek jest systemem adaptacyjnym pozostającym w integracji ze środowiskiem , które oddziałuje na niego poprzez bodźce, pod wpływem których człowiek uruchamia mechanizmy obronne.

Zdrowie jest stanem oraz procesem zintegrowanym w 4 wymiarach:

1. fizjologicznym

2. koncepcji siebie

3. pełnionych ról

4. współzależności.

Podstawowe pojęcia to: adaptacja, system, bodziec, mechanizmy obronne, reakcja adaptacyjna, integracja.

Duże zastosowanie w opiece nad przewlekle chorym , podstawy do holistycznego podejścia do człowieka.

MADELAINE LEINIGER - pielęgniarstwo trans kulturowe troskliwość, uniwersalizm kulturowy. Charakter holistyczny i humanistyczny. Na potrzebę rozwoju wskazują trendy społeczne

BETTY NEUMAN - model systemowy, teoria stresu. - człowiek osiąga równowagę pod wpływem stresu. Rola pielęgniarki - edukacyjna i prewencyjna.

Wszystkie modele maja wspólny cel - pomoc jednostce w osiągnięciu optymalnego poziomu funkcjonowania

Nowoczesny model pielęgnowania, to proces nastawiony na pacjenta, jego osobowość: zaplanowany i realizowany.

---