Psalm, hebrajska pieśń religijna modlitewno-hymniczna. Zbiór 150 psalmów wchodzi w skład Starego Testamentu. Są wśród nich m.in.: hymny pochwalne sławiące Jahwe, pieśni królewskie, dziękczynne, prorocze, żałobne, pokutne.
Bibiljny zbiór dzieli się na 5 ksiąg, przypuszcza się, że powstawał stopniowo w XI-III w. p.n.e. Najstarsze psalmy pochodzą z czasów królewskich przed niewolą babilońską, najmłodsze z okresu greckiego. Tradycja biblijna przypisuje autorstwo wielu z nich królowi Dawidowi, który sam je lubił wykonywać. Uważa się także, iż niektóre psalmy ułożyli m.in.: Mojżesz, Salomon , Asaf, Heman, Ezrachici.
Grecki przekład psalmów powstał w III w. p.n.e. jako część tzw. Septuaginty - przekładu Starego Testamentu dokonanego w Aleksandrii (ostateczną wersję sporządził Orygenes). Tekst w języku łacińskim, ustalony przez św. Hieronima w Psalterium Gallicum (IV w.), wszedł do Wulgaty - kanonicznej wersji Pisma Świętego, obowiązującej w Kościele katolickim.
W jednogłosowych śpiewach chrześcijańskich kontynuowano śpiew psalmów w tłumaczeniu łacińskim. Były one wykonywane podczas nabożeństw Officium (m.in. jutrzni, nieszporów i completorium) w technice antyfonalnej (przez 2 chóry śpiewające przed recytacją psalmów i na jej zakończenie). Fragment psalmu mógł być wykonywany także solowo (responsorium).
Teksty psalmów zostały opracowane muzycznie również jako części mszy. W muzyce wielogłosowej epok średniowiecza i renesansu psalmy inspirowały wielu kompozytorów, znajdując wyraz także w formie motetu. W XVI w. pojawiły się psałterze, czyli wielogłosowe formy muzyczne oparte na psalmach. Szeroko wykonywany był psałterz C. Goudimela oraz Melodye na psałterz polski M. Gomółki (1580) z tekstem psalmów w tłumaczeniu J. Kochanowskiego. W późniejszych epokach (barok, XX w.) tekst psalmów był podstawą większych kompozycji wokalno-orkiestrowych.
Przypowieść, parabola, gatunek należący do literatury moralistyczno-dydaktycznej, najczęściej związany z wierzeniami religijnymi. Posługuje się narracją, w której postaci i zdarzenia pełnią rolę nosicieli i zarazem przykładów prawd oraz prawideł uniwersalnych, a nie jednostkowych.
Fabuła ulega zwykle schematyzacji, realia zaś występują w postaci zredukowanej. Interpretacja przypowieści wymaga sięgnięcia do znaczeń alegorycznych lub symbolicznych. Przypowieść była szczególnie rozpowszechniona w literaturze religijnej Dalekiego i Bliskiego Wschodu. Występuje obficie w Biblii, np. przypowieść o synu marnotrawnym.
Stosowana często w kaznodziejstwie i literaturze parenetycznej, inspirowała wielu pisarzy, np. A. Mickiewicza (Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego), A. Camusa (Dżuma).