Wideo przedstawia zasady użycia trybu rozkazującego.

• Trybu rozkazującego używamy aby wyrazić zakazy, nakazy lub polecenia:

• Do not cross.

• Do not enter.

• Do not feed aligator.

• W trybie rozkazującym nie ma zaimków osobowych.

• take it, open it, eat it, tell him, show them, come

• Zaimki osobowe w formie podstawowej:

I                         we
you                     you
he                       they
she
it

• Zaimki względne:

me                      us 
you                     you
him                     them
her
it

• Zaimki dzierżawcze:

my                     our         
your                   your
his                     their 
her
its

• W 1-szej osobie liczby mnogiej używamy wyrażenia "let's'' kiedy coś nakazujemy.

• Let's eat.

• Let's buy some food.

• Let's go to the cinema.

Prośby i nakazy w trybie rozkazującym

Trybu rozkazującego używamy zwykle w nieformalnych sytuacjach, gdy dobrze znamy naszego rozmówcę. Wobec obcych osób używamy zwykle konstrukcji "can you", "could you", "would you mind", "I want you to", itp. W trybie rozkazującym podmiot jest domyślny, co oznacza, że nie używamy "you", natomiast czasownik występuje w formie bezokolicznika bez "to", np.:

Wait for me! = Zaczekaj na mnie!

Open your books at page 20. Otwórzcie książki na stronie 20.

W amerykańskim angielskim powiedzielibyśmy "to page 20".

Zakazy w trybie rozkazującym

Zakazy w trybie rozkazującym tworzymy, wstawiając formę do not lub skrótową don't przed czasownikiem. Forma do not jest bardziej formalna i niezbyt często używana w języku potocznym.

Zakazy tworzymy poprzez dodanie don't przed czasownikiem, na przykład:

Don't go there! = Nie idź tam!

Udzielanie instrukcji w trybie rozkazującym

Tryb rozkazujący jest bardzo często używany do udzielania instrukcji, rad oraz życzeń i ofert.

Turn left at the korner

Udzielanie rad w trybie rozkazującym

Do it now or your mother will get angry.

Zrób to teraz albo twoja matka się rozzłości.

Oferty i życzenia w trybie rozkazującym

Have another glass of wine.

Wypij jeszcze jeden kieliszek wina.

Have a good time! And don't forget to send me a postcard.

Baw się dobrze! I nie zapomnij wysłać mi pocztówki.

Help yourself, the cake is delicious.

Poczęstuj się, ciasto jest przepyszne.

Konstrukcje "can you", "could you", "would you mind"

Konstrukcje "can you", "could you" i "would you mind" są bardzo często używane w języku potocznym. Konstrukcja "can you" jest najmniej formalna, używa się jej zwłaszcza wobec osób dobrze znanych, bliskich. Konstrukcja "could you" jest bardziej formalna, używa się jej, gdy chcemy grzecznie o coś zapytać osobę bliską lub gdy pytamy osobę obcą. Często słyszy się to np. w sklepie, na lotnisku, w hotelu, itp. Konstrukcja "would you mind" jest najbardziej formalna, używa się jej zwłaszcza w stosunku do osób obcych lub gdy chcemy, by nasza wypowiedź była szczególnie grzeczna.

Konstrukcje "I want you to", "I told you to"

Konstrukcji "I want you to" oraz "I told you to" używamy, gdy chcemy komuś wyrazić nasze odczucia lub powiedzieć komuś, co ma zrobić.

I told her to read the letter.

Powiedziałem jej, żeby przeczytała ten list.

I wanted him to help me.

Chciałem, żeby on mi pomógł.

Formę przeczącą dla konstrukcji "I want you to" tworzymy, wstawiając do not lub don't pomiędzy podmiot a czasownik główny. Konstrukcja przecząca wygląda więc następująco: podmiot + don't + forma "want you" + czasownik w formie bezokolicznika poprzedzony słówkiem to + reszta zdania.

I don't want to go right now.

Nie chcę iść już teraz.

Formę przeczącą dla konstrukcji "I told you" tworzymy, wstawiając słówko przeczące not po podmiocie. Konstrukcja przecząca wygląda więc następująco: podmiot + forma "told you" + not + czasownik w formie bezokolicznika poprzedzony słówkiem to + reszta zdania.

I told you not to do it.

Powiedziałem ci, żebyś tego nie robił.

Can you/ Could you/ Would you mind

Trybu rozkazującego (imperative) możemy użyć w nieformalnych sytuacjach, w stosunku do osób, które znamy. Jednak nie użyjemy go, gdy rozmawiamy z nieznajomym lub jesteśmy w formalnej sytuacji. W takich przypadkach używa się konstrukcji could you i would you mind.

• Could you sit down for a moment? = Czy mógłbyś usiąść na moment?

• Could you tell me the way to the post office? = Czy mógłbyś mi powiedzieć, jak dojść na pocztę?

• Would you mind opening the window? = Czy mógłbyś otworzyć okno?

Gdy chcemy poprosić osobę znajomą lub bliską o zrobienie czegoś możemy użyć również konstrukcji can you. Jest ona mniej formalna niż could you i would you mind.

• Can you help me? = Czy możesz mi pomóc?

I want you to/ I told you to

Jeśli chcemy uniknąć rozkazującego tonu, możemy użyć konstrukcji I want you to do sth oraz I told you to do sth. W ten sposób możemy wyrazić nasze odczucia lub powiedzieć komuś, co ma zrobić.

• I want you to be happy. = Chcę, żebyś był szczęśliwy.

• I told you to clean your room. = Powiedziałem ci, żebyś posprzątał swój pokój.

Formę przeczącą dla konstrukcji I want you to tworzymy w następujący sposób:
podmiot + do not/don't + want to do sth

• I don't want to go to the theatre. = Nie chcę iść do teatru.

lub

podmiot + do not/don't + want sb to do sth

• I don't want you to make a mess. = Nie chcę, żebyś nabałaganił.

Formę przeczącą dla konstrukcji I told you tworzymy nastepująco:
podmiot + told sb + not to do sth

• I told you not to go there. = Mówiłam ci, żebyś tam nie szedł.

---