Jakie typy jednostek badania można wyróżnić w analizie ekonomiczno - przestrzennej.
Można wskazać dwa zasadnicze sposoby wyboru jednostek do badania:
a) podejście realistyczno - holistyczne
b) podejście operacyjne
Podział jednostek:
a) liniowe
b) punktowe
c) powierzchniowe obiekty badań.
Jakie typy jednostek wykorzystuje się najczęściej w praktyce badań ekonomiczno - przestrzennych.
W badaniach przestrzennych, podobnie jak i każdych innych, zasadniczym zagadnieniem jest określenie elementarnej jednostki badawczej nazywanej także obiektem.
Określenie wielkości jednostki badanej zależy od:
celów badawczych
charakteru materiału inf., na którym opiera się badanie
W badaniach przestrzennych podstawowymi jednostkami są często jednostki administracyjne podziału kraju (województwa, okregi , powiaty, gminy). Są one zróżnicowane pod względem wielkości i kształtu (pseudonaturalne).
Dla określenia celów analitycznych niezbędne jest posługiwanie się figurami geometrycznymi regularnymi w kształcie i równej powierzchni.
Skrót NUTS oznacza:
Nomenclature of Teritorial Units for Statistics - czyli nomenklatura jednostek terytorialnych dla celów statystycznych.
Na poziomie regionalnym jednostki NUTS powinny być porównywalne pod względem:
Trzy pierwsze poziomy (NUTS 1, NUTS 2, NUTS 3) maja charakter regionalny, a dwa ostatnie (NUTS 4, NUTS 5) lokalny. W planowaniu pomocy z funduszy największą rolę odgrywają NUTS 2 i 3. Na terytorium Polski jednostki NUTS wyglądają następująco:
• NUTS 1 - makroregiony (grupujące województwa)
• NUTS 2 - regiony (województwa)
• NUTS 3 - podregiony (zgrupowanie kilku powiatów)
• NUTS 4 - powiaty i miasta na prawach powiatu
• NUTS 5 - gminy
Jaki jest warunek poprawności pomiaru w analizie ekonomiczno - przestrzennej.
Kwantyfikacja - wyrażanie cechy w wielkościach liczbowych.
Wskaż typowe sposoby pomiaru wielkości ekonomicznych.
W zależności od rodzaju możliwości operacji rozróżniamy następujące skale pomiaru:
nominalną
porządkową
interwałową
ilorazową.
Kryterium formalne w analizie ekonomiczno - przestrzennej oznacza.
Punktem wyjścia formalnych metod określania charakteru zmiennych jest założenie, że wszystkie stymulanty powinny być ze sobą dodatnio skorelowane, jak i destymulanty. Współczynnik korelacji między stymulantami i destymulantami powinny być ujemne.
Kryteria diagnostyczności cech.
Cechy bardzo często są ze sobą powiązane i w związku z tym dostarczają tych samych lub bardzo zbliżonych informacji o badanych zjawiskach i procesach. Dlatego też wskazane jest zmniejszenie liczby cech zbioru. Proces ten należy jednak tak przeprowadzić, aby nie spowodować znacznej straty informacji, a przy tym, aby liczba cech diagnostycznych była niewielka. Spełnienie tych wymagań jest możliwe wtedy, gdy cechy diagnistyczne są wzajemnie niezależne i jednocześnie zależne od cech nie wchodzących do zespołu cech diagnostycznych. Można zatem powiedzieć, że zmienna diagnostyczna to taka, która odzwierciedla najistotniejsze zróżnicowanie charakteryzowanego zbioru obiektów. Może ona być:
efektem wyboru spośród już istniejących na podstawie określonego kryterium, np. Merytorycznego, statystycznego
transformacją grupy zmiennych wejściowych w cechę syntetyczną (metacechę)
czy też zbiorem cech odpowiednio przekształconych, najczęściej z ograniczeniem bądź wyeliminowaniem zjawiska wzajemnego skorelowania.
Wskaż typowe struktury danych w badaniach przestrzennych.
dane ilościowe
dane jakościowe
Jakie są ważniejsze przekształcenia wyjściowych zmiennych naturalnych.
Rangowanie zmiennych, Przekształcenia ilorazowe, Standaryzacja, Unitaryzacja
Analiza ekonomiczno - przestrzenna najczęściej zajmuje się:
Zasadniczym celem tak rozumianej analizy jest diagnoza gospodarczych jednostek terytorialnych różnej skali (najczęściej struktury lokalnej, regionalnej, miasta, regionu, kraju, grupy państw.
Kryteria doboru metod analizy ekonomiczno - przestrzennej, ze względu na ich przydatność dla planowania społeczno - gospodarczego i przestrzennego.
umożliwienie zbadania istotnych z punktu widzenia rozwoju elementów struktury gospodarczej
określenie zasadniczych cech i właściwości tych elementów
posiadanie szerokich możliwości interpretacji i to zarówno statystyczno - analitycznych jak i kartograficznych
wartościowe poznawczo i zawieranie waloru obiektywności (mierzalność, testowanie, kryteria statyczyczne)
były sprawdzane w badaniach tzn. istnieją przykłady ich zastosowania.
Jakie są zasady doboru cech do wielocechowych badań ekonomiczno - przestrzennych.
W takiej sytuacji nie należy posługiwać się bezwzględnymi wartościami cech, lecz pewnymi ich miarami relatywnymi. Trzeba dokonać przekształcenia rzeczywistych wartości tych cech w cechy znormalizowane (standardowe), a tym samym przeobrazić macierz informacji rzeczywistej w macierz informacji standardowej. Doświadczenie płynące z dziedziny wieloechowych badań nakazuje ostrożność w podejściu do standaryzacji cech. Każda standarayzacja zmniejsza wariancję cech, a tym samym zniekształca wyniki badań. W klasycznych metodach taksonomicznych oraz w konstrukcji wszelkiego rodzaju wskażników syntetycznych standaryzacja jest jednak zabiegiem koniecznym.
Jakim kryteriom powinno odpowiadać prowadzenie wartościowej poznawczo klasyfikacji.
Podstawową kwestią klasyfikacji jest poprawność wydzielania klas tj. Uzyskanie efektu tak, aby przeprowadzona klasyfikacja była wartościowo poznawcza. Uzyskanie klasyfikacji o takim walorze zależy od dwóch zasadniczych kwestii:
jakie zastosujemy kryteria klasyfikacji
jakie zastosujemy metody wydzielania klas
Kryterium rozłączności i zupełności (każdy z obiektów należy do tylko jednej klasy i każdy z obiektów wchodzi w skład którejś z klas).
Na czym polega klasyfikacja indukcyjna.
Klasyfikacja może być prowadzona przez:
podział zbioru obiektów
grupowanie obiektów
Grupowanie określa się jako klasyfikację indukcyjną.
Wnioskowanie, w którym stosuje się niededukcyjne schematy wnioskowania - statystyczne bądź inne - określamy mianem wnioskowania indukcyjnego.
W indukcyjnym schemacie postępowania, po sformułowaniu przedmiotu i celów badawczych, gromadzimy odpowiedni zasób danych faktograficznych, który za pomocą wybrnaych metod analitycznych podlega syntezie. Jeśli weryfikacja uogólnień materiału faktograficznego jest słuszna, można przejść do budowy teorii, jeśli natomiast okazuje się ona wątpliwa, trzeba poszukiwać błędów we wcześniejszych etapach schematu badawczego.
indukcyjna (scalania) - polega na tym, że w badaniach analitycznych przechodzi się:
- od zjawisk szczegółowych do ogólnych,
- od czynników do wyników,
- od przyczyn do skutków.
Zaletą jest duża obiektywność wyników, ponieważ w czasie prowadzenia badań analityk nie zna ostatecznych rezultatów. Wykorzystywana jest w analizach średnio- i krótkoterminowych. Wadą jest pracochłonność,
Na czym polega klasyfikacja dedukcyjna.
Klasyfikacja może być prowadzona przez:
podział zbioru obiektów
grupowanie obiektów
Podział nazywamy jest klasyfikacją dedukcyjną.
Wnioskowanie, w którego wyniku wniosek wynika logicznie z określonych przesłanek, nazywamy wnioskowaniem dedukcyjnym.
Z kolei w dedukcyjnym schemacie wyjasniania punktem wyjścia jestmodel (teoria) jakiegoś zjawiska. Nastęnie konstruuje się hipotezę lub zbiór hipotez odnoszących się do tego model (teorii), a które powinny, zdaniem badacza, znależć odzwierciedlenie w rzeczywistości. Poszukiwane są zatem dane potwierdzające słuszność przyjętych założeń. W przypadku ich znalezienia odnosimy sukcec, w przeciwnym razie musimy zweryfikować model w priori, bądź jeszcze raz szukać faktów potwierdzających zalożenia wstępne.
dedukcyjna (rozdrabniania) - przyjmuje odwrotny kierunek badania niż indukcyjna i polega na tym, że w badaniach analitycznych przechodzi się:
- od ogółu do szczegółu,
- od wyników do czynników,
- od skutków do przyczyn.
Ma zastosowanie w analizach rocznych i wieloletnich. Jest trudniejsza do przeprowadzenia niż metoda indukcyjna. Jest użyteczna praktycznie. Przedmiotem oceny są tylko te czynniki, które mają zasadniczy wpływ na badane zjawisko,
Ile etapów zwykle obejmuje procedura klasyfikacyjna.
Klasyfikacja jako procedura wydzielania klas obejmuje 5 etapów:
wybór zmiennych diagnostycznych
redukcja wymiarów przestrzeni obserwacji
wyznaczanie kryteriów klasyfikacji
wybór metody i techniki klas
wydzielenie klas typologicznych
Najprostsza metoda klasyfikacji to.
y'ij=(yij - "kreska nad"yj) / Sj, a to znaczy standaryzacja wartości j-tej cechy dla i-tego obiektu = rzeczywista wartość j-tej cechy dla i-tego obiektu - średnia wartość j-tej cechy / odchylenie standardowe j-tej cechy
Diagram podobieństwa to.
Diagram Czekanowskiego
Wskaż metody służące do wydzielania klas typologicznych w analizie ekonomiczno - przestrzennej.
Czekanowskiego i Wrocławska
Wskaż etapy procedury wydzielania klas w analizie ekomiczno - przestrzennej.
1. wybór zmiennych diagnostycznych (cech)
2. redukcja wymiarów przestrzeni obserwacji
3. wyznaczenie kryterium klasyfikacji
4. wybór metody i techniki klasyfikacji
5. wydzielenie klas typologicznych (estymacja /szacowanie/ podobieństwa badanych obiektów
Tzw. Kryterium Z. Hellwiga służy do określania.
Ostatecznej weryfikacji przynależności jednostek do dendrytu.
Elementami kryterium Z. Hellwiga są następujące wielkości.
Algorytm postępowania obejmuje:
znalezienie wartości minimalnej dla każdego wiersza lub kolumny w macierzy odległości taksonomicznych
utworzenie kolumny lub wiersza wartości
obliczenie średniej arytmetycznej wartości
- obliczenie wartości odchylenia standardowego wektora najmniejszych odległości
Dla jakiej ilości cech analiza przy użyciu tabeli znaków daje najlepsze efekty badawcze.
Tabela ta znajduje zastosowanie w przypadku najprostszego podziału zbioru na klasy, przeprowadzanego na podstawie niewielkiej liczby cech (dwóch, trzech, czterech).
Wskaż najczęściej stosowane metody wskaźnikowe.
Wśród procedur najczęściej używa się wskaźnika syntetycznego Jerzego Perkala.
Do taksonomicznych metod grupowania zjawisk przestrzennych zalicza się m.in.
grupowanie
podział
wybór reprezentantów grup
Miara odległości w analizie elementarnego połączenia Mc Quitty'ego.
Różnica między metodą taksonomii wrocławskiej a metodą Mc Quitty'ego polega na wyborze innej miast podobieństwa między obiektami. W pierwszym przypadku była to odległość taksonomiczna, w drugim zaś współczynnik korelacji.
Cechy krzywej Gaussa.
To inaczej rozkład normalny:
- symetryczność
- kształt dzwonowaty
- jednomodalność
- średnia i odchylenie standardowe determinują całkowicie kształt krzywej
- średnia arytmetyczna, mediana oraz dominanta są równe
Jako podstawa do analizy głównych składowych wykorzystywane są.
Zadaniem metody składowych głównych jest transformacja zbioru wyjściowych cech x w nowy układ cech V w taki sposób, że nowe cechy (składowe) nie są wzajemnie skorelowane i są uporządkowane na zasadzie; V1≥V2≥...≥Vp. Składowe główne V traktuje się zwykle jako metacechy zawierające w sobie odpowiednią kombinację cech oryginalnych, najistotniejszych spośród zbioru zmiennych pierwotnych opisujących rozważane zjawisko. W metodzie tej następuje przekształcenie wyjściowej macierzy danych (obiekty i cechy) w macierz składowych głównych w taki sposób, że pierwsza składowa główna posiada największą wariancję, druga składowa główna - drugą co do wielkości wariancję, trzecia - trzecią co do wielkości wariancję itp.
Punktem wyjścia w metodzie składowych głównych (podobnie jak w analizie czynnikowej) jest macierz danych. Transformacja zmiennych wejściowych w składowe główne może być przeprowadzana w różny sposób, jednak najczęściej stosowanymi procedurami są te, które wykorzystują macierz kowariancji lub macierz korelacji.
W metodzie składowych głównym zadaniem - podobnie jak analizy czynnikowej - jest redukcja wyjściowego zbioru dużej liczby zmiennych do mniejszej ich liczby, określanych mianem składowych. Pomiędzy procedurami istnieją jednak zasadnicze róznice. Analiza głównych składowych nie uwzględnia struktury wariancji. W przypadku analizy głównych składowych punktem wyjścia nie jest zredukowana macierz korelacji, lecz pierwotna macierz korelacji z jedynkami na głównej przekątnej.
Najczęściej stosowane metody standaryzacji cech w analizie ekonomiczno - przestrzennej opierają się na formułach zawierających.
Metodę normalizacji zmiennych.
Posługując się macierzami danych można badać w układach przestrzennych.
Można:
badać układ pozycji w kolumnie lub część kolumny, co oznacza analizę pozycji rozmieszczenia danego zjawiska
badać układ pozycji w wierszach, co stanowi analizę związku między cechami zaobserwowanymi dla jednego obiektu
porównywać ze sobą całe kolumny lub ich części, które to czynności określa się badaniem kowariancji przestrzennych
porównywać ze sobą wiersze
W jaki sposób możemy prowadzić klasyfikację w analizie ekonomiczno - przestrzennej
Klasyfikacja może być prowadzona przez:
podział zbioru obiektów
grupowanie obiektów
Ile maksymalnie cech analizuje się przy użyciu tabeli znaków.
4.
Wskaż typowe metody analizy rozkładu przestrzennego
Wśród indeksów używanych w analizie ekonomiczno - przestrzennej możemy wyróżnić.
Dendryt w metodzie wrocławskiej to.
Dendryt powstaje po przez łączenie każdej jednostki z jednostką do niej najbardziej podobną.
Jakie procedury wykorzystuje badacz posługujący się analizą czynnikową.
Analiz czynnikowa - opierając się na założeniu, że wielowymiarową wariancję zbioru zmiennych wejściowych można wyjaśnić za pomocą znacznie mniejszej liczby wymiarów teoretycznych leżących u jej podstaw - wyróżnia w ramach całkowitej wariancji trzy jej części, tj. wariancję wspólną, specyficzną i wynikającą z błędu losowego. Im wariancja wspólna jest większa,tym znaczniejsza jest redukcja liczby zmiennych.
Typy przestrzeni w orientacji antyscjentologicznej.
a) rodzaje przestrzeni w zależności od stopnia przyswojenia
b) rodzaje przestrzeni w zależności od możliwości swobody zachowań
c)jak również własności przestrzeni
W pierwszym przypadku wyodrębniamy:
przestrzeń osobistą
przestrzeń życiową
przestrzeń ekologiczną
przestrzeń prywatną
przestrzeń publiczną
przestrzeń organizacyjno - polityczną
Jak rozumie się w analizie ekonomiczno - przestrzennej zagadnienie regionalizacji.
Regionalizację definiujemy jako procedurę i efekt wydzielania regionów. Inaczej, jest to takie grupowanie jednostek przestrzennych, w którym jednostki należące do tej samej klasy sąsiadują ze sobą. Można zatem powiedzieć, że jest to specyficzny przypadek klasyfikacji przestrzennej.
1