Rola historii w Panu Tadeuszu
Wydarzenia Pana Tadeusza rozgrywają się w czasie historycznym, bo w latach 1811-1812, w dobie walk napoleońskich, które dla Mickiewicza piszącego w latach 1833 - 34 są już historią. Główne wydarzenia utworu to ekspansja Napoleona na Rosję, ze szczególnym uwzględnieniem wojsk polskich. Bezpośrednio występują w utworze postacie historyczne (gen Dąbrowski, Kniaziewicz), wspomniani są Napoleon, Kościuszko (po nim imię otrzymał tytułowy bohater), Rejtan, książę Józef Poniatowski Ta historia tworzy jednak teraźniejszość utworu. Historia jeszcze wcześniejsza znajduje wyraz w słynnym koncercie Jankiela; zawarł w swojej grze historię Polski:
|
radosne wydarzenia Konstytucji 3 Maja, |
|
tragiczną Targowicę, |
|
rzeź Pragi ( w czasie powstania kościuszkowskiego) |
|
utworzenie Legionów Polskich we Włoszech. |
Gra Jankiela jest osią konstrukcyjną opowieści o losach kraju. Fakty, które przywołuje i zarazem interpretuje, mają przypominać czytelnikowi zdarzenia świetne i bolesne w historii Polski.