KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

Bruksela, 13.11.2001

COM(2001) 665 final

KOMUNIKAT KOMISJI DLA RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Wspólnie pracując dla przyszłości turystyki europejskiej

KOMUNIKAT KOMISJI DLA RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Wspólnie pracując dla przyszłości turystyki europejskiej

I.	Wstęp	3
II.	Znaczenie turystyki w Unii Europejskiej	4
1.	Statystyka i tendencje	4
2.	Cechy charakterystyczne sektora turystycznego	5
III.	Nowy kontekst turystyki europejskiej	7
1.	Proces “Turystyka i zatrudnienie”	7
2.	Inne kwestie istotne dla turystyki europejskiej	8
IV.	Podejście strategiczne i proponowane działania	9
A.	Podejście strategiczne	9
B.	Proponowane działania	10
a)	Nowy impet podejścia zintegrowanego	10
b)	Dostępność dla wszystkich podmiotów koniecznej wiedzy i narzędzi	12
c)	Stworzenie narzędzi koniecznych do wprowadzenia w życie określonych środków technicznych	14
V.	Wnioski	18
Załącznik 1	Grupy robocze	20
Załącznik 2	Najważniejsze rezultaty prac i zalecenia pięciu grup roboczych	22

1. WSTĘP

Turystyka jest istotną częścią działalności gospodarczej Unii Europejskiej (UE). Obejmuje szeroki zakres produktów i miejsc. Prowadzi ją wielu różnych operatorów - zarówno państwowych, jak i prywatnych, których kompetencje są znacznie zdecentralizowane i często dotyczą poziomów regionalnego lub lokalnego. Potencjał turystyki jest ogromny. Może ona znacznie przyczynić się do osiągania wielu głównych celów UE, takich jak trwały rozwój, wzrost gospodarczy i zatrudnienia oraz spójność gospodarcza i społeczna. Bardziej szczegółowa charakterystyka tego zjawiska jest przedstawiona w rozdziale II niniejszego komunikatu. Przedstawione cechy i fakt, iż wiele polityk wspólnotowych ma znaczny wpływ na różne rodzaje działalności w sektorze turystycznym usprawiedliwiają renesans politycznego zainteresowania tym tematem głównych instytucji politycznych UE.

Niedawny atak terrorystyczny na Stany Zjednoczone, jego bezpośrednie konsekwencje, włącznie ze strachem wielu ludzi przed podróżami lotniczymi i jego niebezpośrednie konsekwencje dla całego sektora turystycznego wyraźnie pokazują jak bardzo sektor ten jest podatny na wpływy zewnętrzne. Niniejszy dokument nie jest szybką reakcją na ostatnie wydarzenia. Odzwierciedla raczej stan przemyśleń i konsultacji zmierzających do nadania kształtu nowemu podejściu do turystyki wspólnotowej.

Proces zainicjowany działaniami następującymi po wnioskach Rady z dnia 21 czerwca 1999 roku na temat “Turystyki i zatrudnienia” i rozwijany dzięki reakcjom innych instytucji zaowocował nowym impetem głównych zainteresowanych (państw członkowskich, przemysłu turystycznego, społeczeństwa obywatelskiego i Komisji). Dzięki podejściu akcentującemu współpracę i partnerstwo, jak opisano w rozdziale III, rozpoznano szereg priorytetów i środków, które powinny zostać podjęte przez państwowych i prywatnych operatorów sektora, z uwzględnieniem zakresów ich kompetencji i odpowiedzialności i kładąc nacisk na obszary proponowane przez Radę.

Celem wydania niniejszego komunikatu jest konsolidacja nowego procesu poprzez zaproponowanie, jak podano w rozdziale IV:

• ram operacyjnych opartych na metodzie otwartej koordynacji pomiędzy wszystkimi operatorami, jak określono podczas szczytu Rady Europejskiej w Lizbonie. Jest to zgodne ze wskazówkami Białej Księgi w sprawie Europejskiego Zarządzania. Turystyka jest odpowiednim obszarem stosowania tych wskazówek, wymagać to jednak będzie stosownego zaangażowania na wysokim szczeblu.

• Ograniczonej liczby środków, które powinny zostać przyjęte przez różnych operatorów sektora turystycznego, zmierzających do poszerzania podstawowej wiedzy o tej działalności gospodarczej, zwiększania jej konkurencyjności i wspierania trwałego rozwoju turystyki UE i jej wkładu w tworzenie stanowisk pracy.

2. ZNACZENIE TURYSTYKI W UNII EUROPEJSKIEJ

1. Statystyka i tendencje

Znaczenie gospodarcze i główne tendencje

Przemysł turystyczny w Unii Europejskiej to mniej więcej dwa miliony spółek, głównie małych i średnich przedsiębiorstw, które wytwarzają około 5% produktu krajowego brutto i stwarzają tyle miejsc pracy. Wskaźnik ten waha się w poszczególnych państwach członkowskich od 3 do 8%. Turystyka przyczynia się także do zwiększenia działalności w innych sektorach, takich jak sprzedaż detaliczna czy produkcja specjalistycznego sprzętu. Ta działalność jest półtora raza większa niż sama turystyka.

Mimo znaczenia małych i średnich przedsiębiorstw w tym sektorze, obserwujemy obecnie wzrost tendencji koncentracji i umacniania pionowej integracji usług turystycznych. Jest to zwłaszcza widoczne w sektorze hotelarskim i usługach związanych z organizacją podróży i transportu.

Ponad 80% ruchu turystycznego Europejczyków dotyczy osób indywidualnych lub rodzin. Pozostała część to szeroko rozumiane podróże służbowe. Obejmują one, zależnie od kraju, od niemal 15 do ponad 30% całego obrotu. Najwyższy wskaźnik obserwujemy w krajach skandynawskich. Gospodarstwa domowe w UE przeznaczają na konsumpcję związana z turystyką około jednej ósmej swoich wydatków. Wskaźnik ten jest prawie taki sam we wszystkich krajach.

Turystyka wspólnotowa jest w dużej części turystyką wewnątrzwspólnotową. 87% zarejestrowanego ruchu turystycznego przypada na obywateli unijnych, tylko 13% - na przyjezdnych spoza Unii. Trzy czwarte turystów - obywateli Unii pozostaje w jej granicach, jedna czwarta wyjeżdża do innych części Europy i świata.

Turystyka jest jednym z sektorów europejskiej gospodarki, których przyszłość rysuje się najkorzystniej. Prognozy przewidują stały wzrost obrotu turystycznego w Europie, wzrost przekraczający średni wzrost gospodarczy. Jest to wynikiem takich czynników jak zwiększenie czasu poświęcanego na wypoczynek i wzrost jego znaczenia w społeczeństwie oraz globalny rozwój gospodarczy. Całkowite wydatki i zatrudnienie, zarówno obecny wzrost, jak i ten z ostatniej dekady przekroczyły roczny poziom 3%, a nawet więcej w sektorach związanych z turystyką. Jest to związane ze zróżnicowanym popytem turystycznym, wszechstronnością usług i coraz większą popularnością aktywnego wypoczynku. W ciągu ostatnich kilku lat w Europie tworzono ponad 100 tysięcy miejsc pracy rocznie tylko w sektorach hotelowym i restauracyjnym.

Europa, z ogromną ilością swoich bardzo różnorodnych atrakcji turystycznych, jest najczęściej odwiedzanym regionem turystycznym świata. Mimo iż stopa wzrostu jest tu niższa od średniej światowej, a zwłaszcza od pewnych najszybciej rozwijających się miejsc poza Europą, ocenia się, że wolumen turystyki europejskiej podwoi się w ciągu najbliższych 20-25 lat, a wzrost netto wydatków i wydajności wyniesie około 3% rocznie. Zatrudnienie wzrośnie o około 15% w ciągu następnych dziesięciu lat. Jeśli obecne tendencje utrzymają się, wzrost ten będzie jeszcze wyższy w przypadku działalności związanej z turystyką. Wartości te będą oczywiście znacznie różniły się w poszczególnych państwach członkowskich.

Czynniki demograficzne i dalsza ewolucja

Zmiany struktury demograficznej Europy będą miały ogromny wpływ na sposób spędzania wolnego czasu. Do 2020 roku populacja osób powyżej 65 roku życia zwiększy się w porównaniu z dzisiejszą o 17 milionów. Liczba ta będzie wzrastać, a populacja cieszyć się lepszym zdrowiem, dłuższą spodziewaną długością życia i większym dostatkiem niż poprzednie pokolenia. Ludzie pomiędzy 50 a 65 rokiem życia, zazwyczaj już uwolnieni od zobowiązań rodzinnych, bardzo mobilni i często w dobrej sytuacji finansowej staną się bardzo istotni dla sektora turystycznego.

Oprócz wzrostu obrotu turystycznego będziemy obserwować także zmianę zapotrzebowania na rodzaje wypoczynku. Wydaje się, iż najbardziej wzrośnie turystyka związana z dziedzictwem kulturowym i bogactwem naturalnym. Wielu turystów ma jednak specjalne potrzeby, które także powinny być zaspokojone, aby pozwolić tym ludziom w pełni korzystać z korzyści turystyki. Oprócz 10% populacji z rozpoznaną niepełnosprawnością różnego rodzaju, rosnąca liczba turystów będzie prawdopodobniej miała ograniczone możliwości poruszania się, z uwagi na czasową niepełnosprawność lub wiek.

Jednym z głównym problemów turystyki wypoczynkowej w Europie jest jej koncentracja w określonych okresach roku. Prowadzi ona do pogorszenia warunków pracy i zatrudnienia oraz ma negatywny wpływ na poziom kwalifikacji, jakość usług, stopień konkurencyjności. Powoduje również zbytnie obłożenie infrastruktury komunikacyjnej i obiektów turystycznych. Spodziewany wzrost liczby osób powyżej 50 roku życia powinien przyczynić się do obniżenia koncentracji działalności turystycznej w sezonie, zwłaszcza w czasie wakacji szkolnych oraz wydłużyć sezon.

Podobnie uwolnienie usług spod kontroli państwa i rozwój sieci transportowych, zwiększona efektywność wspólnego rynku i rosnąca podaż usług turystycznych, zwiększą mobilność obywateli i przyczynią się do zwiększenia internacjonalizacji ruchu turystycznego. Wspólna waluta zwiększy przejrzystość cen i uczyni Europę bardziej atrakcyjną dla przybyszów spoza niej. Można to wykorzystać jako istotny czynnik w kampaniach promujących Europę.

Główne wyzwania

Turystyka europejska, jej spółki i miejsca docelowe, stoją przed poważnymi wyzwaniami, które są zarazem możliwościami i zagrożeniami. Po pierwsze obserwujemy ciągły, znaczący wzrost popytu na usługi turystyczne i zwiększenie obrotu turystycznego w Europie oraz rozwój różnych rodzajów turystyki. Właściwą odpowiedzią na te zmiany może być jedynie powstanie nowych rodzajów działalności turystycznej.

Niektóre z tych wyzwań mają znaczenie kluczowe: brak wykwalifikowanej siły roboczej do wykonania określonych zadań, głównie z powodu warunków pracy, rozwój transportu i jego wpływ na ruch turystyczny, jakość usług, trwały rozwój i ochrona środowiska, przyjmowanie nowych technologii informacyjnych i komunikacji jako czynnik konkurencyjności.

2. Cechy charakterystyczne sektora turystycznego

Turystyka jest sektorem usług o szczególnie złożonym produkcie, który zależy od wielu dostawców. Każde ogniwo łańcucha (biura podróży, tour operatorzy, przewoźnicy, hotelarze, restauratorzy, etc.) oferują jeden z elementów całościowego produktu. Tylko te elementy łącznie kształtują doświadczenia turysty i jego ocenę jakości usług. Miejsce docelowe turysty jest głównym miejscem konsumpcji usług turystycznych, więc to tam koncentruje się działalność spółek turystycznych. Turyści identyfikują produkt zarówno ze spółkami, dostarczycielami usług, jak i z odwiedzanym miejscem.

Jako że w większości przypadków działalność turystyczna nie odpowiada żywotnym potrzebom, zachowanie turystów jest bardzo zmienne i podatne na wpływy psychologiczne i społeczne, ludzką wrażliwość i nieprzemyślane reakcje. Jeśli wizerunek choćby jednego ogniwa łańcucha jest naruszony, konsekwencje odczuwane są w całym sektorze! Epidemia pryszczycy i liczne plamy ropy wzdłuż europejskich wybrzeży w ostatnich latach jasno pokazują jak szybko może zmienić się wizerunek danego miejsca lub regionu i jakie straty ponosi wtedy przemysł turystyczny.

Produkt w turystyce jest bardzo zróżnicowany. Zasoby naturalne i dziedzictwo kulturowe, infrastruktura turystyczna i komunikacyjna, miejsca zakwaterowania i restauracje są podstawowymi zasobami danego miejsca turystycznego. Kombinacja miejscowych zasobów i oferowanych usług określa typ turystyki uprawianej w danym miejscu. Są to więc turystyka plażowa, górska, sportowa lub religijna, turystyka uzdrowiskowa lub gastronomiczna i, oczywiście, podróże służbowe.

Pionowe zależności między spółkami turystycznymi są bardziej widoczne niż w większości innych sektorów gospodarki. Takie zależności, obecne także na poziomie światowym, owocują często bardzo złożonymi strukturami i tendencjami w kontaktach handlowych. Obok firm i spółek to właśnie miejsca docelowe, z prowadzoną w nich różnorodną działalnością, łączącą interes publiczny z prywatnymi, są istotnymi operatorami na rynku turystycznym.

W uwagi na swoją różnorodność i fragmentaryczność sektor turystyczny nie ma jasno określonej tożsamości. To może częściowo wyjaśniać dlaczego, mimo swego znaczenia gospodarczego i społecznego, nie jest obecny w polityce.

Zróżnicowanie środowiska, w którym odbywa się działalność oraz fakt, iż zaangażowane są w nią podmioty państwowe i prywatne, a także jej wpływ na inne dziedziny aktywności gospodarczej, jej zasięg społeczny, wymiar emocjonalny i geograficzne rozproszenie oraz zmienny popyt podkreślają pionową strukturę turystyki. Duża liczba, jeśli nie większość obszarów polityki może mieć na nią znaczny wpływ, dotyczy to na przykład obszaru przedsiębiorstw, transportu i rozwoju regionalnego. Roczny raport o środkach wspólnotowych mających wpływ na turystykę (2000), wydany przez Komisję razem z jej komunikatem, zawiera szczegółowe informacje na ten temat.

Artykuł 3u Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską określa iż działania wspólnotowe powinny obejmować środki w obszarze turystyki zmierzające do osiągnięcia celów przedstawionych w artykule 2 Traktatu. Obejmują one zwłaszcza trwały rozwój i wzrost, zwiększenie zatrudnienia, spójność gospodarczą i społeczną oraz konwergencję wyników gospodarczych, a także poprawę jakości życia i zwiększenie integracji.

Turystyka przyczynia się również do osiągnięcia celów polityki wobec przedsiębiorstw. Zróżnicowanie produktów i usług, różne miejsca i rozwój rynku turystycznego, otwartego dla każdego, doprowadzi do stworzenia przedsiębiorstwom innowacyjnym, głównie małym i średnim, nowych rynków. Ogromne zróżnicowanie miejsc pracy, które oferuje ten sektor może dać młodym ludziom możliwość wejścia na rynek, pomóc zwalczyć wykluczenie społeczne i promować równe szanse na wszystkich poziomach odpowiedzialności.

Turystyka jest istotnym aspektem jakości życia obywateli UE, którą można dalej poprawiać poprzez promowanie zrównoważonej, wysokiej jakości i konkurencyjnej turystyki w Europie, przy jednoczesnym poszanowaniu obszarów ważnych z punktu widzenia dziedzictwa kulturowego i bogactwa naturalnego, zwłaszcza miejsc Natura 2000. Prowadzi to także do zjednoczenia obywateli Europy, jako że odkrywają oni i dzielą te same wartości europejskie.

Środki przedstawione w rozdziale IV są zgodne z celami uczynienia z gospodarki europejskiej gospodarki najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej na świecie oraz opartej na osiągnięciach naukowych (plan działania e-Europa). Turystyka jest priorytetowym obszarem w zastosowaniu technologii informacyjnej i komunikacji (ICT), zarówno w przemyśle (współdziałanie operatorów, nowe usługi) jak i dla konsumenta (dostęp do właściwych usług).

3. NOWY KONTEKST TURYSTYKI EUROPEJSKIEJ

1. Proces “Turystyka i zatrudnienie”

W listopadzie 1997 roku Europejska Konferencja w sprawie Turystyki i Zatrudnienia miała miejsce w Luksemburgu tuż przed szczytem Rady Europejskiej na temat zatrudnienia i spotkaniem ministrów turystyki (26 listopada 1997 roku). Uznały one korzyści z osiągnięcia zrównoważonego i trwałego rozwoju turystyki europejskiej i wezwały do dalekosiężnych działań w odpowiedzi na ustalenia Konferencji Luksemburskiej. W 1998 roku Komisja powołała grupę wysokiego szczebla do spraw turystyki i zatrudnienia. Na podstawie jej zaleceń, ogólnie akceptowanych, Komisja przyjęła komunikat w sprawie Zwiększenia potencjału turystyki w celu zwiększenia zatrudnienia. Zyskał on poparcie Parlamentu, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów oraz zaowocował wnioskami Rady z 21 czerwca 1999 roku, które wezwały Komisję i państwa członkowskie do ścisłej współpracy zmierzającej do zwiększenia wpływu turystyki na wzrost gospodarczy i zatrudnienia, głównie w czterech obszarach (informacja, szkolenia, jakość i trwałość). Doprowadziło również do stworzenia grup roboczych (patrz załącznik 1).

Główne rezultaty i zalecenia każdej z grup są przedstawione w załączniku 2. Ich wspólne przesłania to głównie:

• podstawowa rola informacji, wiedzy i jej rozpowszechniania,

• potrzeba kompetentnych zasobów ludzkich, motywowanych średnio- i długoterminowymi prognozami,

• integracja polityki środowiskowej i promocji zrównoważonej turystyki,

• rozpoznanie potrzeby europejskiej harmonizacji koncepcji jakości usług turystycznych i infrastruktury, ich ocena i monitorowanie,

• potrzeba przyspieszenia integracji narzędzi i usług społeczeństwa informacyjnego we wszystkich rodzajach spółek turystycznych, zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorstwach,

• potrzeba stworzenia sieci operatorów i ich współpracy, zwłaszcza w zakresie zapewnienia stosowania wszystkich zaleceń.

1. Inne kwestie istotne dla turystyki europejskiej

Jak podano powyżej, od przyjęcia wniosków Rady z czerwca 1999 roku rozpoczął się okres wzmożonej współpracy. Pojawiły się także nowe, ważne kwestie.

Tę metodę pracy uzupełniono podczas ministerialnych konferencji w Vilamoura (Portugalia), Lille (Francja) i Brugii (Belgia), wszystkie zorganizowane przez państwa członkowskie sprawujące przewodnictwo w Unii Europejskiej i otwarte dla wszystkich operatorów działających w europejskiej turystyce. Konferencje są także stopniowo otwierane dla przedstawicieli państw członkowskich. Kończą się zazwyczaj wydaniem dokumentu przedstawianego podczas sesji Rady wspólnego rynku, konsumentów i turystyki, zachęcającego do aktywnej współpracy.

Na początek należy zwrócić uwagę na dyskusje, które mają miejsce podczas konferencji ministrów i na wskazane priorytety. W Vilamoura, 11 maja 2000 roku wezwano do poprawy koordynacji polityk narodowych i do uznania politycznej roli turystyki.

W Lille, 22 listopada 2000, roku państwo przewodniczące wypowiedziało się na rzecz konsolidacji prac Komitetu Doradczego do spraw Turystyki i zaproponowało listę 15 punktów, które mogłyby stać się przedmiotem dalszej konsultacji. Szczególnie podkreślono znaczenie utworzenia sieci regionów pilotażowych, prowadzenia zrównoważonej turystyki, wymiany informacji, pogłębiania wiedzy o sektorze turystycznym i szkoleń.

2 lipca 2001 roku w Brugii państwo przewodniczące, chcąc zapewnić “turystykę dla wszystkich”, podkreśliło znaczenie potrzeby uczynienia turystyki dostępną dla pewnych grup docelowych, w szczególności dla ludzi młodych, starszych, żyjących na progu ubóstwa, bezrobotnych lub niepełnosprawnych. Mówiąc o niepełnosprawnych podkreślono konieczność uproszczenia i zharmonizowania oznaczeń dostępu do budynków i usług. Stanowisko przedstawiono we wnioskach “Turystyka dla wszystkich”, które ratyfikowano na spotkaniu Rady 27 września 2001 roku.

Po bardziej szczegółowych dyskusjach ze stowarzyszeniami turystycznymi i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, włączono ich przedstawicieli do grup roboczych, a ich uwagi - do wydawanych zaleceń. Stowarzyszenia wykorzystały to jako okazję do podkreślenia znaczenia właściwej promocji Europy jako miejsca turystycznego, zwłaszcza w odpowiedzi na negatywne efekty wydarzeń, które postawiły na pierwszym miejscy troskę o bezpieczeństwo publiczne, nawet jeszcze przed atakiem na Stany Zjednoczone. Wskazały również na wagę zrównoważonego rozwoju i poszanowania interesów pracowników.

Inne istotne kwestie dotyczyły takich polityk wspólnotowych jak: transport (zapewnienie wszystkim możliwości przemieszczania się, prawa pasażerów, bezpieczeństwo i jakość usług), konkurencja (koncentracja spółek, integracja pionowa i pomoc państwowa), rynek wewnętrzny (swoboda świadczenia usług turystycznych), równe szanse, ochrona konsumenta (turyści na rynku ponadnarodowym), polityka regionalna i instrumenty strukturalne wspomagające turystykę, handel i stosunki międzynarodowe (GATS) oraz rozszerzenie.

Strategia przyjęta na wspólnym rynku usług zmierza do zniesienia narodowych barier ograniczających swobodny przepływ usług w ramach UE, tak aby ich świadczenie między państwami członkowskimi było tak proste, jak wewnątrz nich. Strategia ta dotyczy także turystyki. Podzielono ją na dwie fazy. Podczas pierwszej należy określić istniejące przeszkody, drugiej - zaproponować właściwe i skuteczne rozwiązania. Biała Księga “Europejska polityka transportowa do roku 2010 - czas na decyzję” określa jak usprawnić transport turystyczny, jak podnieść jego jakość i uczynić go zrównoważonym. Analiza sektora lotnictwa cywilnego, przedstawiona w tej Księdze, została uaktualniona, tak aby uwzględnić doświadczenia wynikające z ataku na Stany Zjednoczone 11 września 2001 roku.

W przypadku wszystkich stron związanych z działalnością turystyczną, także Komisji, sukces zaproponowanych środków zależy od pogłębienia podstawowej wiedzy. To z kolei nie jest możliwe bez udoskonalenia metod statystycznych. Ilość i jakość danych dostępnych obecnie nie jest wystarczająca. Przemysł turystyczny jest ogromnie złożony, w tej chwili przeprowadzana jest szczegółowa analiza sektora, niezbędna do właściwego ukierunkowania przyszłych działań.

Uwagę zwracają niektóre planowane wydarzenia: 2002 rok ma być Międzynarodowym Rokiem Ekoturystyki, na wrzesień 2002 planowany jest w Johannesburgu Światowy Szczyt w sprawie Trwałego Rozwoju, a rok 2003 ma być Europejskim Rokiem Osób Niepełnosprawnych.

4. PODEJŚCIE STRATEGICZNE I PROPONOWANE DZIAŁANIA

1. Podejście strategiczne

Celem przeprowadzania procesu “Turystyka i zatrudnienie” jest stworzenie warunków zapewnienie podstaw zrównoważonej i dobrej jakościowo turystyki oraz uczynienie europejskich spółek turystycznych konkurencyjnymi. Strategia osiągania tego celu jest oparta na szeregu założeń, z których główne to:

• podejście oparte na wiedzy, lepsze wykorzystanie dostępnych informacji, zdobycie i rozwinięcie know-how, innowacyjność poprzez rozwój nowych procesów i korzystanie z dobrych praktyk. Wymaga to również lepszego zrozumienia organizacji podmiotów oraz relacji i zależności między nimi;

• promowanie dostosowania sektora i jego spółek do sytuacji na rynku. Wymaga to rozwoju zasobów turystycznych, poprawy jakości produktów, dostępności odpowiedniego personelu i właściwych metod zarządzania nowoczesnymi spółkami, zwłaszcza uwzględniającymi charakterystykę małych i średnich przedsiębiorstw;

• stosowanie wszystkich polityk i instrumentów na różnych poziomach, na których mogą mieć zastosowanie do turystyki. Oznacza to monitorowanie, ocenę i zarządzanie efektami oraz włączenie kwestii turystycznych do rozmaitych polityk;

• wprowadzenie ograniczonej liczby środków, przepisów i narzędzi, które mogą mieć zastosowanie w obszarach priorytetowych;

• zdefiniowanie, przy udziale wszystkich zainteresowanych stron, celów, które powinny zostać osiągnięte, a także harmonogramów i kosztów powyższych środków;

• przyspieszenie dostosowania organów, władz i spółek w sektorze turystycznym do potrzeb społeczeństwa informacyjnego oraz promowanie narzędzi i usług opartych na ICT, także włączenie ich do sieci.

Podjęte środki muszą spełniać następujące kryteria:

• muszą być zgodne z procesem konwergencji polityk państw członkowskich poprzez zastosowanie metody otwartej koordynacji, łączącej wszystkich operatorów w ramach podejścia kooperacyjnego;

• muszą być w dużej mierze oparte na istniejących środkach i strukturach oraz poprawiać je i rozwijać czyniąc właściwszymi dla podejmowania proponowanych działań. Należy raczej wykorzystywać środki istniejące, a nie tworzyć nowe;

• muszą ściśle przestrzegać zasady subsydiarności, która determinuje rozkład odpowiedzialności na poszczególnych operatorów;

• muszą zapewniać partnerstwo operatorów państwowych i prywatnych oraz licznych poziomów i interesów politycznych, administracyjnych, profesjonalnych i społecznych, tak aby wszyscy identyfikowali się z procesem i z proponowanymi i przyjętymi środkami;

• powinny zyskać dodatkową wartość poprzez integrację ze strukturą współpracy promującej prowadzenie działania na poziomie wspólnotowym.

1. Proponowane działania

1. Nowy impet podejścia zintegrowanego

1. Włączenie turystyki do wspólnotowych polityk i środków

Wiele polityk i środków wspólnotowych dotyczy operatorów turystycznych i ma bezpośredni wpływ na ich działalność. Od 1992 roku odczuwalna jest potrzeba oceny i monitorowania tych środków. Efekty prac i dyskusji grup roboczych potwierdziły duże znaczenie środków mających wpływ na turystykę w przypadku wielu polityk wspólnotowych. Jako że większość środków jest wykonywana z zachowaniem zasady subsydiarności, konieczna jest współpraca Komisji i państw członkowskich.

Pierwszy z proponowanych środków zmierza do zwiększenia kontaktów pomiędzy tymi, którzy są odpowiedzialni za polityki i inicjatywy wspólnotowe. Stanowi on wstęp do zastosowania środków drugiego i trzeciego.

Środek 1: Wprowadzenie przez Komisję, we współpracy i koordynacji z państwami członkowskimi i przemysłem turystycznym, mechanizmów zmierzających do zwiększenia integracji działań wszystkich operatorów turystycznych w ramach polityk wspólnotowych i inicjatyw dotyczących sektora. Mechanizmy te dotyczą głównie dwóch dziedzin: systematycznej oceny efektów stosowania środków wspólnotowych w turystyce oraz uwzględnianie interesów i potrzeb sektora podczas stanowienia środków i wprowadzania ich w życie. W krótkim okresie priorytetowe znaczenie ma stworzenie Szóstego Programu Ramowego i problem “technologii społeczeństwa informacyjnego”.

2. Konsolidacja nowego podejścia kooperacyjnego pomiędzy podmiotami turystyki poprzez zastosowanie otwartej metody koordynacji

Decyzja Rady z dnia 22 grudnia 1986 roku wyznaczyła Komitetowi Doradczemu do spraw Turystyki zadanie ułatwienia wymiany informacji, konsultacji i, jeśli jest to wskazane, współpracy. Ostatnie dyskusje, zwłaszcza te, które mają miejsce podczas konferencji ministrów, podkreśliły konieczność konsolidacji prac Komitetu Doradczego.

Środek 2: Wzmocnienie roli Komitetu Doradczego do spraw Turystyki. Z inicjatywy Komisji, lub na prośbę państwa członkowskiego, Komitet Doradczy zajmie się kwestiami mającymi znaczenie dla państw członkowskich i związanymi z turystyką. W dyskusjach wezmą udział przedstawiciele odpowiednich służb Komisji, swoje opinie i ekspertyzy przedstawią także osoby reprezentujące przemysł i inne zainteresowane strony.

Komunikat z roku 1999 wspominał o konieczności dostosowania systemu zasięgania opinii europejskich organizacji turystycznych. Nowy system dialogu z przemysłem i przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego, ustanowiony w ramach procesu “turystyka i zatrudnienie” dowiódł swojej efektywności. Włączenie wszystkich operatorów we wczesne fazy definiowania i dyskutowania propozycji związanych z turystyką prowadzi do ich udoskonalenia, przyspieszenia ich zastosowania i usprawnienia monitorowania całego procesu.

Środek 3: Promowanie kontaktów przemysłu turystycznego z innymi grupami działającymi w turystyce. Środek ten przewiduje organizowanie corocznego Forum Turystyki Europejskiej. Struktura forum i tematy poruszane podczas spotkań powinny być oparte na propozycjach i pracach przygotowawczych, tak aby przedstawiciele przemysłu turystycznego mogli zająć się obszarami, które najbardziej tego wymagają. Forum grupowałoby najważniejszych przedstawicieli przemysłu, społeczeństwa obywatelskiego i władz regionalnych odpowiedzialnych za kwestie turystyczne. Dyskusje koncentrowałyby się na jednej lub większej ilości kwestii priorytetowych dla tego przemysłu. Komisja mogłaby rozpocząć stosowanie tego środka poprzez zorganizowanie pierwszego Forum w ścisłej współpracy z innymi operatorami. Potem prace organizacyjne powinny zostać przejęte przez europejski przemysł turystyczny, działający we współpracy z instytucjami Wspólnoty i z państwami członkowskimi. Sukces Forum zależy od silnego i trwałego zaangażowania przemysłu w jego organizację.

3. Zwiększenie zaangażowania miejsc turystycznych i ich przedstawicieli

W miejscach turystycznych koncentruje się działalność turystyczna. To one kształtują wizerunek turystyki. To tam współdziałają operatorzy państwowi i prywatni i tam koncentrują się prawie wszystkie małe i średnie przedsiębiorstwa przemysłu turystycznego. W ten czy inny sposób wszystkie grupy robocze podkreśliły konieczność promowania kontaktów pomiędzy miejscami turystycznymi, poprzez sieci partnerskie, zwłaszcza w przypadku współpracy transgranicznej lub międzyregionalnej. Działania takie odpowiadają wielu elementom i kryteriom opisanego powyżej podejścia strategicznego. Ponadto sukces niektórych z proponowanych w niniejszym dokumencie środków i ich wpływ na działalność turystyczną zależy od aktywnej współpracy miejsc turystycznych i działających w nich operatorów.

Wymiana informacji, dobrych praktyk i eksperymentów pilotażowych, poszukiwanie wspólnych rozwiązań, wspieranie lub integracja operatorów oraz sieci miejsc turystycznych znajdują się w centrum zidentyfikowanych potrzeb. Przyczyniają się one do poprawy zarządzania i promowania miejsc turystycznych, zwiększenia potencjału turystycznego i zapewnienia rozsądnego korzystania z dziedzictwa, promowanie i rozwój turystyki lokalnej, która tworzy miejsca pracy i zapewnienie firmom konkurencyjności. W tym kontekście możliwe jest także wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, poprawa bezpieczeństwa i jakości oraz dostępności usług.

Pewne związki, o ograniczonym zasięgu geograficznym, już istnieją. Często są wynikiem przeprowadzania projektu finansowanego przez Wspólnotę. Koordynowanie takich działań jest rzadkie, mimo iż jest niezbędne z punktu widzenia powstania partnerstwa. Należy pracować nad zainteresowaniem miejsc turystycznych i operatorów tymi możliwościami i podejściem.

Środek 4: Zwiększenie kontaktów pomiędzy operatorami i miejscami turystycznymi oraz promowanie partnerskich działań wielu uczestników (miejsc turystycznych/regionów, operatorów gospodarczych i społecznych w sektorach państwowym i prywatnym oraz stowarzyszeń). Dzięki stworzeniu sieci środek ten umożliwi współpracę na poziomie europejskim, zmierzającą do promowania turystyki zrównoważonej i dobrej jakości oraz konkurencyjnych spółek. Poprawi to wizerunek Europy jako miejsca turystycznego. Rola Komisji ograniczy się do zainicjowania utworzenia sieci i nawiązania partnerskich stosunków. Przeprowadzić to należy w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, uwzględniając podział odpowiedzialności między operatorów państwowych i prywatnych oraz stowarzyszenia. Niefinansowa pomoc Komisji, władz narodowych i regionalnych oraz stowarzyszeń mogłaby ułatwić podejmowanie inicjatyw przez zainteresowane podmioty. Potrzebne pieniądze powinny pochodzić głównie od uczestników/beneficjentów sieci/partnerstwa. Instrumenty finansowe, dostępne w ramach różnych polityk wspólnotowych mogłyby służyć do zainicjowania określonych środków lub być wykorzystane w odpowiedzi na priorytety europejskiej polityki.

Zastosowanie środków od 1 do 4 pomoże skonsolidować nową politykę, opartą na metodzie otwartej koordynacji, zgodnie z Białą Księgą w sprawie Europejskiego Zarządzania. Ich sukces zależy od poważnego zaangażowania i aktywnego uczestnictwa w działaniach tych, którzy podejmują decyzje.

1. Dostępność dla wszystkich podmiotów koniecznej wiedzy i narzędzi

4. Wykorzystanie dostępnych środków i wspieranie centrów badawczo-rozwojowych zajmujących się turystyką

Wyspecjalizowane organy i centra przemysłu turystycznego istnieją na poziomie narodowym lub regionalnym w większości państw członkowskich. Zapewniają infrastrukturę i wspierają różnych operatorów obecnych w turystyce, głównie miejsca turystyczne, tak aby zaspokoić ich potrzeby i ocenić funkcjonowanie sektora. Wydaje się, iż istniejące struktury i instrumenty wspólnotowe są odpowiednie i wystarczają do zapewnienia wprowadzenia w życie zaleceń grup roboczych.

Stworzenie sieci funkcji i usług, korzystnej dla operatorów sektora, stanowiłoby na poziomie Wspólnoty znaczną wartość dodaną. Jest konieczne do osiągnięcia powodzenia proponowanych środków, obejmujących:

• łatwiejszy dostęp lokalnych i regionalnych ośrodków do wszelkiej osiągalnej w Europie informacji na temat turystyki oraz bezpośredni dostęp do najlepszych europejskich ekspertów w każdej dziedzinie;

• możliwość zwrócenia uwagi na tematy o znaczeniu wspólnotowym bądź europejskim, uproszczenie koordynacji, co umożliwiłoby państwowym i prywatnym operatorom zdobycie wiedzy koniecznej do działania w sposób promujący turystykę zrównoważoną, wysokiej jakości i konkurencyjną.

Środek 5: Połączenie w sieć usług i funkcji pomocniczych, koniecznych do wprowadzenia jednego lub większej ilości środków i wynikające z tego działania (na przykład działania wynikające ze środków od 7 do 10). Ich dostępność dla operatorów ma być zagwarantowana przez centra kompetencyjne (zajmujące się obserwacją i prowadzące badania, bądź inne organy tego typu) na poziomie narodowym, regionalnym i lokalnym. Podejście to jest oparte na otwartym, dobrowolnym uczestnictwie ośrodków. Na początek państwa członkowskie zostaną poproszone o przekazanie szczegółów dotyczących ośrodków oraz ich kompetencji. Jeśli będzie to wskazane, Komisja poda nazwy ponad- lub międzynarodowych centrów zajmujących się tą tematyką. Podejście, które powinno zaowocować stworzeniem sieci będzie tematem dyskusji Komitetu Doradczego i podmiotów zaangażowanych we wprowadzenie środka 4. Stworzenie sieci nie pociąga za sobą żadnych kosztów. Jeśli zajdzie taka potrzeba, dodatkowe środki można wygospodarować na poziomie narodowym, regionalnym i lokalnym, zdobywając je od operatorów państwowych i prywatnych. Komisja może ułatwić wprowadzenie środka poprzez zapewnienie pomocy innej niż finansowa. Jeśli będzie to wskazane, na prośbę bezpośrednio zaangażowanych, środek może otrzymać wsparcie finansowe w ramach różnych polityk wspólnotowych. Należy ustanowić organ pilotujący/koordynujący usługi w ramach danej sieci. Powinni się w nim znaleźć przedstawiciele operatorów i określonych funkcji. Organ powinien pozostać w gestii władz obecnie odpowiedzialnych za centra.

5. Promowanie dostępu operatorów do instrumentów wspólnotowych

Celem jest właściwe wykorzystanie instrumentów wspólnotowych - finansowych i nie - dla dobra całego przemysłu turystycznego. Wymaga to informowania operatorów o instrumentach, głównie poprzez okresowe uaktualnianie internetowego przewodnika o unijnych schematach wspierania turystyki, wyciąganie doświadczeń z przeszłości i udoskonalenie określania priorytetów dla przyszłych programów i środków. W tym kontekście istotne jest działanie istniejących sieci pomocniczych, finansowanych przez Komisję (Centra Informacji Europejskiej i Centra Innowacyjności).

Środek 6: Państwa członkowskie, władze regionalne i przemysł turystyczny wprowadzą w życie środki i schematy umożliwiające właściwe wykorzystanie finansowych i pozafinansowych instrumentów Wspólnoty dla dobra przemysłu turystycznego. Zainteresowani operatorzy, także władze turystyczne, powinni skorzystać z prac i partnerstwa Komisji poprzez dokładne monitorowanie i zastosowanie instrumentów wspólnotowych dla dobra przemysłu turystycznego. Państwa członkowskie mogłyby na przykład stworzyć grupy robocze i prowadzić warsztaty, których celem byłoby ułatwienie przemysłowi turystycznemu dostępu do tych instrumentów (funduszy strukturalnych, ramowych programów badawczych, etc.) i promowanie dialogu z regionami i innymi operatorami obecnymi w projektach turystycznych. Powinno to także umożliwić wszystkim graczom, także Komisji, wyciągnięcie wniosków i lepsze określenie przyszłych priorytetów i przepisów. Ten środek i wymiana ocen i doświadczeń pomoże poprawić współpracę, którą przewidują środki od 1 do 4, co jest także korzystne z punktu widzenia niniejszego środka.

1. Stworzenie narzędzi koniecznych do wprowadzenia w życie określonych środków technicznych

Działania podjęte w ramach pierwszych czterech środków będą realizowane głównie w oparciu o sieć stworzoną w ramach środka 5. Sieć będzie korzystała z odpowiednio zharmonizowanych metod i narzędzi, dobrze znanych i dostępnych, bezpośrednio bądź w formie usług, wszystkim zainteresowanym operatorom. Początkowo dotyczyć to będzie metod oceny, podręczników i przewodników, statystyk i, bardziej ogólnie, narzędzi poszerzania wiedzy. Lista ta jest otwarta, kolejne pozycje będą dodawane w miarę postępowania prac oraz identyfikowania przez operatorów nowych potrzeb. Lista będzie regularnie aktualizowana.

6. Turystyczne zestawienia równoległe i statystyka

Informacja statystyczna dostępna w Europie jest niewystarczająca dla podmiotów turystycznych zarówno z punktu widzenia jej jakości, jak i ilości. Statystyka nie odzwierciedla w pełni wpływu i znaczenia turystyki dla sektora gospodarki.

Światowa Organizacja Turystyki (WTO), Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz Eurostat stworzyły wspólnie szereg wskaźników, turystycznych zestawień równoległych (Tourism Satellite Accounts - TSA), które powinny pomóc oceniać działalność turystyczną na poziomie narodowym oraz wykazać znaczenie turystyki w gospodarce. Opierając się na własnych badaniach Eurostat planuje przedstawienie na początku 2002 roku instrukcji wprowadzania w życie TSA.

Środek 7: We współpracy i przy poparciu operatorów sektora państwowego i publicznego Komisja i państwa członkowskie podejmą konieczne kroki zmierzające do wprowadzenia w życie turystycznych zestawień równoległych (TSA). Państwa członkowskie i Komisja powinny ustalić procedury wprowadzania w życie i określić zakresy odpowiedzialności zainteresowanych operatorów, także tych z przemysłu turystycznego i wypracować rozsądny harmonogram. Należy również stworzyć plan finansowy, który ma być realizowany przez państwa członkowskie, Komisje i podmioty przemysłu turystycznego. Na początkowym etapie realizacji (2002-2003) Komisja zaproponuje wsparcie finansowe konieczne do stwierdzenia wykonalności zadań i do stworzenia TSA w państwach, które zechcą wziąć udział w planie, w ramach wieloletniego programu wspomagania przedsiębiorstw i przedsiębiorczości (2001-2005).

Na mocy dyrektywy Rady nr 95/57/WE określono, jakie dane statystyczne dotyczące działalności turystycznej powinny być zbierane. Wprowadzenie w życie jej postanowień odbywa się na mocy decyzji nr 99/35/WE. Aby zapewnić w przyszłości dostępność lepszej informacji statystycznej, konieczne jest zbadanie, czy potrzebne są zmiany podstaw prawnych statystyki turystycznej. Sposób przedstawiania informacji statystycznej powinien zostać dostosowany do konkretnych potrzeb podmiotów sektora turystycznego, tak aby mogłaby ona być bezpośrednio stosowana.

7. Agenda 21 turystyki europejskiej

Wielokrotnie próbowano, na poziomie międzynarodowym, regionalnym i lokalnym, dostosować zasadę zrównoważonego rozwoju do konkretnych potrzeb sektora turystycznego. Na poziomie europejskim wzrasta potrzeba określenia strategicznych kierunków i środków niezbędnych do osiągnięcia modelu zrównoważonego rozwoju w turystyce. Zastosowanie tej zasady w miejscach turystycznych i poszczególnych działach turystyki jest także uważane za wartość dodaną wizerunku tych miejsc. Konieczna jest więc strategia zrównoważonego rozwoju w turystyce europejskiej, w formie ogólnego planu działania: instrument ten znany jest pod nazwą Agenda 21.

Środek 8: Promowanie zrównoważonego rozwoju działalności turystycznej w Europie poprzez zdefiniowanie i wprowadzenie w życie Agendy 21. Agenda dotyczy wielu szczególnie ważnych aspektów, takich jak ochrona zasobów naturalnych, włączenie do polityki turystycznej problemów zanieczyszczenia środowiska i biedy, zaangażowanie w działania wszystkich operatorów i monitorowanie wykonania oraz społeczna odpowiedzialność firm. Powinno się to odbywać z zachowaniem ogólnych unijnych zasad zrównoważonego rozwoju. Komisja rozpocznie przygotowanie dokumentu na podstawie rezultatów prac grupy roboczej zrównoważonego rozwoju, co ma przyspieszyć przygotowanie Agendy 21 dla Europy. Grupa zarządzająca zorganizuje prace, pod przewodnictwem Komisji, przedstawicieli państw członkowskich, podmiotów sektora turystycznego i pozarządowych organizacji zajmujących się ochroną środowiska. Dokument powinien być gotowy na Światowy Szczyt w sprawie Zrównoważonego Rozwoju, który ma odbyć się we wrześniu 2002 roku w Johannesburgu.

8. Dokumenty pomocnicze

Ustalona definicja orientacji, rezultat wspólnego wysiłku, przyczyni się do poprawy jakości i konkurencyjności europejskiego sektora turystycznego. Dokumenty pomocnicze powinny być tworzone zawsze, gdy pojawi się taka potrzeba. Początkowo rozpoznano dwa zadania.

Wszyscy zgodzili się w czasie dyskusji i seminariów, iż konieczne jest lepsze oznakowanie, ujednolicone w całej Europie, budynków i miejsc, ułatwiające osobom niepełnosprawnym dostęp i poruszanie się w miejscach turystycznych. Obecnie istnieje wiele takich systemów, co utrudnia rozpoznanie jakości oferowanych usług.

Grupy robocze wskazały także na konieczność zastąpienia prostych szkoleń rozwiązaniem globalnym, tak aby osoby pracujące w przemyśle turystycznym miały kwalifikacje pozwalające na wprowadzanie innowacji. Rozwiązaniem może tu być podejście zwane “obszary szkoleniowe”, które zapewni zarówno ramy ogólne wyznaczające konieczne kwalifikacje, jak i pomoże je zastosować na określonym obszarze geograficznym (w danym miejscu turystycznym). Podręcznik na ten temat będzie zawierał ogólne wskazówki i określi podstawowe składniki obszarów szkoleniowych. Uwzględni on powstanie środowiska innowacyjnego, będzie zawierał rady, poszukiwał skutecznych rozwiązań oraz zapewni wsparcie i szkolenia niezbędne dla wykonania. Będzie dostępny w lokalnych i regionalnych ośrodkach, tak aby wymusić ich innowacyjność w ich obszarach szkoleniowych.

Środek 9: Promowanie i wspieranie przez władze europejskie, narodowe, regionalne i lokalne, zależnie od potrzeb, tworzenia dokumentów pomocniczych na ogólne tematy o znaczeniu dla gospodarki i społeczeństwa. Zapewnienie współpracy technicznej dla osiągnięcia tego celu. Początkowo powstaną dwa podręczniki. Jeden ma przyczynić się do harmonizacji kryteriów dostępności miejsc dla osób niepełnosprawnych, drugi - określić definicję obszarów szkoleniowych dla turystyki. Komisja zamierza, po konsultacjach z reprezentatywnymi organizacjami przemysłu turystycznego i osób niepełnosprawnych, rozpocząć prace nad stworzeniem zharmonizowanych kryteriów dostępności miejsc turystycznych dla turystów niepełnosprawnych. Powinny one zaowocować uproszczeniem sposobu oznakowania oraz uwrażliwić na problemy osób niepełnosprawnych podmioty turystyczne, zwłaszcza w kontekście Europejskiego Roku Osób Niepełnosprawnych 2003. Tworzenie innych dokumentów pomocniczych powinno być oparte na wzmożonej współpracy, co zakładają środki od 1 do 4. Europejskie Centrum Rozwoju Szkoleń Zawodowych mogłoby stać się ważnym partnerem w przygotowaniu podręcznika na temat obszarów szkoleniowych w turystyce. Komisja będzie dalej promować rozpowszechnianie i stosowanie dobrych praktyk w zrównoważonej turystyce, zgodnie z wytycznymi dokumentu “Zrównoważona turystyka i natura 2000: europejskie wskazówki, inicjatywy i dobre praktyki”. Ważną podstawą takiej dobrej praktyki mogą stać się działania, które są efektem zaleceń zintegrowanego zarządzania obszarami nadbrzeżnymi.

9. Metody i narzędzia oceny: wskaźniki i benchmarking

Zrozumienie struktur i funkcjonowania przemysłu turystycznego oraz rozwiązanie jego podstawowych problemów nie jest możliwe bez odpowiedniego poziomu wiedzy. Na przykład wydłużenie sezonów turystycznych, temat wielokrotnie dyskutowany, ma bezpośredni wpływ na rynek pracy i szkoleń, jakość usług, konkurencyjność firm i zrównoważony rozwój. Zastosowanie nowych technologii mogłoby przyczynić się do lepszego wykorzystania obiektów turystycznych i w konsekwencji do zmniejszenia negatywnych skutków koncentracji turystyki. Metody oceny, wskaźniki i benchmarking, musza być dostępne i stosowane do monitorowania różnych charakterystyk sektora. To samo dotyczy innych kwestii związanych z turystyką.

Środek 10: Wypracowanie i rozpowszechnienie metod i narzędzi oceny (wskaźników jakościowych i benchmarkingu) koniecznych do monitorowania jakości usług oferowanych w miejscach turystycznych. Działania powinny koncentrować się na metodach i narzędziach, które mogą być przyjęte przez firmy sektora turystycznego na ich własny użytek. Po pierwsze należy ocenić i, jeśli jest taka potrzeba, dostosować, istniejące metody. Można także zbadać jakie tematy i potrzeby nie zostały jeszcze uwzględnione. Praca ta powinna być oparta na dokonaniach grup roboczych i właściwych sieci, z wykorzystaniem wiedzy zdobytej po zastosowaniu środka 5, we współpracy z europejskimi ośrodkami badawczymi. Rezultaty powinny zostać upowszechnione dzięki współpracy nawiązanej po zastosowaniu środka 4. Prócz zaangażowania przemysłu turystycznego, prace konieczne do wprowadzenia tego środka mogą w określonych przypadkach korzystać z pomocy finansowej narodowej i/lub wspólnotowej.

10. Rozszerzenie i aspekty międzynarodowe

Strategie i działania w ramach polityk turystycznych Unii Europejskiej oraz związane z nimi środki mają także zastosowanie do krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego i krajów kandydujących. Można włączyć te państwa w prace.

Wszystkie powyższe środki powinny uwzględniać zjawisko wzrastającej globalizacji, obecne także w turystyce, oraz promować turystykę europejską w świecie. W celu połączenia wysiłków Komisja będzie promować proces konsultacji z innymi organami międzynarodowymi i ścisłą współpracę z takimi organizacjami jak Światowa Organizacja Turystyki (WTO) i Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Państwa członkowskie, przemysł turystyczny, odpowiednie sektory społeczeństwa obywatelskiego powinny robić to samo w ramach swojej działalności i kompetencji.

Komisja zapewni poszanowanie interesów przemysłu turystycznego w negocjacjach na temat uwolnienia usług (GATS), uwzględniając kwestie zrównoważonego rozwoju, w kontekście Światowej Organizacji Handlu (WTO). Współpraca z państwami basenu Morza Śródziemnego i krajami rozwijającymi się zostaną również uwzględnione w przyszłej pracy.

5. Wnioski

Komisja i państwa członkowskie ściśle współpracowały przy pracach, które są tematem niniejszego komunikatu. Współpraca w ramach grup roboczych stworzonych pod egidą Komisji i pod kierunkiem Komitetu Doradczego do spraw Turystyki nastąpiła po wnioskach Rady z dnia 21 czerwca 1999 roku. Stowarzyszenia handlowe i organizacje społeczeństwa obywatelskiego związane z turystyką również zostały włączone w te prace.

Uwzględniając wnioski i zalecenia przygotowane przez grupy robocze oraz inne kwestie istotne dla turystyki europejskiej, Komisja przedstawiła powyżej operacyjne ramy monitorowania polityk i działalności turystycznej w Unii Europejskiej. Są one związane z szeregiem środków, które zostaną wprowadzone w życie przez zainteresowane strony.

Poszerzą one wiedzę o sektorze turystycznym, będą promować konkurencyjność firm i wspierać zrównoważony rozwój turystyki w Unii Europejskiej oraz jej wkład w tworzenie miejsc pracy.

Komisja wzywa Radę, Parlament Europejski, Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów do uważnego przestudiowania dostarczonego im dokumentu. Ma nadzieję, iż przedstawione propozycje staną się przydatne w konsolidowaniu, przy aktywnym zaangażowaniu odpowiedzialnych za działalność turystyczną w UE, współpracy rozpoczętej w 1999 roku. Dalej stosując metodę otwartej koordynacji Komisja zamierza rozpocząć przed końcem pierwszej połowy 2002 roku stopniowe wykonanie zaproponowanych środków. Ma się to odbyć we współpracy z Radą i innymi instytucjami wspólnotowymi oraz przy aktywnym zaangażowaniu przemysłu turystycznego i społeczeństwa obywatelskiego.

Załącznik1:

Grupy robocze

Od początku 2000 roku grupy robocze, każda z określoną misją, zostały ustanowione przez Komisję i państwa członkowskie przy współpracy z Komitetem Doradczym do spraw Turystyki. Składają się one z ekspertów wyznaczonych przez państwa członkowskie według ich kwalifikacji oraz z przedstawicieli departamentów Komisji, zależnie od omawianych kwestii. Jedno państwo członkowskie zgłosiło się w każdej grupie roboczej jako sprawozdawca.

Po trzech spotkaniach każdej z grup roboczych między końcem lutego a końcem sierpnia 2000 roku i na podstawie tymczasowego sprawozdania przygotowanego przez każdego ze sprawozdawców, 7 listopada 2000 roku Komisja przedstawiła raport o wykonaniu wniosków z dnia 21 czerwca 1999 roku.

Dyskusja na temat podejścia w raporcie w sprawie postępów, rozpoczęta podczas konferencji w Vilamoura była kontynuowana podczas spotkania ministrów w Lille. Rezultaty dyskusji, podczas której opowiedziano się za kontynuacją i skonsolidowaniem podjętych prac, dostarczono Francji, krajowi przewodniczącemu w Unii podczas spotkania Rady na temat rynku wewnętrznego/konsumentów/turystyki 30 listopada 2000 roku.

Dyskusja doprowadziła do sformułowania dwóch ważnych wniosków:

• grupy robocze są otwarte dla przedstawicieli stowarzyszeń handlowych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego związanych z turystyką,

• piąta grupa robocza została stworzona do zbadania „wpływu i zastosowania usług opartych na technologiach informacji i komunikacji w sektorze turystycznym”.

Charakter podejmowanych tematów odkrył wagę zapewnienia koordynacji i wymiany informacji między grupami roboczymi. Dwa spotkania zorganizowane przez Komisję w roku 2001 dały sprawozdawcom i koordynatorom Komisji możliwość wymiany informacji, uzgodnienia najlepszego sposobu podejścia do omawianych zagadnień i powtórnego zastosowania wypracowanych rezultatów przy uniknięciu dublowania tematów między grupami.

W pierwszej połowie 2001 roku każda grupa robocza spotkała się trzy razy, grupa piąta, jako że powstała później zdążyła się spotkać tylko cztery. Przedyskutowano ogólne kierunki i definicje priorytetowych środków dla każdego tematu. Fakt iż wszystkie podmioty turystyki europejskiej mogły wziąć udział w przedsięwzięciu umożliwił poznanie opinii wszystkich zainteresowanych na wstępnym etapie określania kierunków i środków dla przyszłości turystyki europejskiej.

Sprawozdania końcowe grup roboczych zostały przygotowane przez sprawozdawców na podstawie materiałów przedstawionych przez innych członków grup roboczych i podczas dyskusji. Sprawozdania przedstawiono państwom członkowskim i stowarzyszeniom turystycznym i organizacjom społeczeństwa obywatelskiego w połowie lipca 2001 roku. Spotkanie Komitetu Doradczego do spraw Turystyki, które odbyło się 5 września 2001 roku, na które zaproszono także przedstawicieli tych stowarzyszeń, dało im możliwość przedstawienia swoich komentarzy do rezultatów prac grup roboczych i do zaproponowanych kierunków i środków.

W przypadku społeczno-gospodarczych podmiotów sektora turystycznego, o których mowa w raporcie z 7 listopada 2000 roku, tylko w przypadku dyskusji z władzami lokalnymi i regionalnymi nie odnotowano wystarczającego postępu. Komisja uważa rozpoczęcie takich rozmów za priorytet na obecnym etapie przedstawiania zaleceń. Wiele proponowanych środków może okazać się nieskuteczne, jeśli ich wykonanie nie uzyska poparcia władz lokalnych i regionalnych.

Załącznik 2:

Najważniejsze rezultaty prac i zalecenia pięciu grup roboczych

Grupa robocza A - ułatwienie wymiany i rozpowszechniania informacji, głównie poprzez zastosowanie nowych technologii

Na podstawie ogólnej listy potencjalnych zainteresowanych, typologii informacji oraz analizy potrzeb poszczególnych graczy, grupa robocza określiła jako najpilniejsze zgromadzenie następujących informacji: tendencje w popycie turystycznym, charakterystyka turystów krajowych i zagranicznych (przyjeżdżających i wyjeżdżających), rola turystyki w gospodarce, struktura i cechy działalności turystycznej w poszczególnych sektorach, lista podstawowych zasobów i ich charakterystyka, lista przepisów i uregulowań dotyczących turystyki.

Większość istniejących źródeł i narzędzi informacyjnych dotyczy zarówno popytu jak i podaży, roli w gospodarce i jej reperkusji, zasobów ludzkich, organów legislacyjnych i finansowych, baz danych i dokumentacji. Forma opracowania każdego tematu różni się bardzo w zależności od państwa członkowskiego. Nie istnieją wspólne standardy dotyczące jakości i dokładności metod badawczych. W konsekwencji dane nie mogą być zestawiane, co uniemożliwia określenie tendencji w Unii Europejskiej w okresie kilku lat. Wprowadzenie w życie i stosowanie postanowień dyrektywy Komisji 95/57/WE w sprawie zbierania informacji statystycznych w turystyce jest niewystarczające.

Polityki i środki dotyczące rozpowszechniania informacji na temat turystyki zostały zgrupowane w ośmiu kategoriach: dokumentów metodologicznych, dokumentów przedstawiających statystyki turystyczne i społeczno-gospodarcze rezultaty działalności turystycznej, wnioski zgłoszone ustnie, CD-ROMy, internet i fora dyskusyjne, bazy danych, platformy promocji turystyki i systemy zarządzania miejscami turystycznymi, platformy marketingu produktów turystycznych.

W każdej kategorii wskazano najsłabsze punkty źródeł i narzędzi, co doprowadziło do sformułowania pięciu następujących zaleceń:

1. poprawa oceny roli w gospodarce i znaczenia turystyki,

2. poprawa rozpowszechniania informacji pomiędzy różnymi podmiotami,

3. lepsze informowanie o miejscach turystycznych w Europie,

4. lepsza analiza popytu turystycznego, badania rynku i analiza rynków wyjściowych,

5. zebranie informacji na temat rynku pracy i dostępnych szkoleń (grupa robocza B).

Zalecenia te doprowadziły do sformułowania następujących trzech środków priorytetowych, które powinny zostać wykonane w krótkim i średnim okresie:

• poprawa i zwiększenie dostępności informacji i jej rozpowszechniania, zwłaszcza informacji potrzebnych małym i średnim przedsiębiorstwom, poprzez jednoczesne zastosowanie nowych technologii i tradycyjnych narzędzi,

• ułatwienie i wspieranie tworzenia między stronami w miejscach turystycznych/regionach partnerstwa do wymiany informacji i dobrych praktyk,

• wspieranie i promocja zastosowania turystycznych zestawień równoległych (TSA).

Grupa robocza B - usprawnienie szkoleń prowadzących do zwiększenia kwalifikacji w przemyśle turystycznym

Podstawowe potrzeby szkoleniowe wskazują, iż turystyka wciąż kojarzona jest z siłą roboczą o stosunkowo niskich kwalifikacjach w przypadku większości prac w poszczególnych działach sektora, zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorstwach. Z drugiej strony istnieje zapotrzebowanie na dodatkowe kwalifikacje, na przykład te dotyczące ICT. Podstawowe przeszkody w pokonywaniu tych trudności to: brak siły roboczej, duża rotacja kadr, niekorzystny wizerunek i określone warunki pracy w przemyśle turystycznym, także jej sezonowość, brak podstawowych kwalifikacji, które można by podnosić, mała konkurencyjność małych firm z uwagi na fakt, iż pracownicy nie nabywają nowych umiejętności. Większe podmioty podjęły kroki zmierzające do zapewnienia sobie wykwalifikowanego personelu.

Strategie i środki, których celem jest podnoszenie kwalifikacji w przemyśle turystycznym wskazują na tendencję do przyjmowania rozwiązań całościowych, opartych na partnerstwie i dialogu między instytucjami zajmującymi się szkoleniami, przemysłem turystycznym i innymi głównymi podmiotami, takimi jak władze publiczne. Wychodzą one poza szkolenia, oferując oprócz wiedzy także zdobywanie doświadczeń praktycznych. Bezpośredni związek pomiędzy szkoleniem, zatrudnieniem i środowiskiem pracy stwarza konieczność uwzględnienia podczas planowania szkoleń wymiaru gospodarczego i społecznego. Podejście to można rozwijać aż do stworzenia wspólnej filozofii nauki, podejście tak zwanych obszarów szkoleniowych, które włączają w proces szkolenia i innowacyjności wszystkie podmioty poprzez aktywną współpracę i tworzenie sieci.

Potencjał polityk i programów wspólnotowych w tej dziedzinie dotyczy głównie szkoleń i edukacji (LEONARDO DA VINCI, SOCRATES, TEMPUS), zatrudnienia (EQUAL) oraz sieci organizacyjnej szkoleń (ALFA). Innowacyjne rozwiązania mogą być wprowadzane dzięki lepszemu wykorzystaniu funduszy strukturalnych.

Wnioski grupy roboczej dotyczą trzech obszarów priorytetowych: przyciągnięcia wykwalifikowanych kadr do pracy w sektorze, zatrzymanie wykwalifikowanych pracowników i podnoszenie ich umiejętności oraz wspieranie mikro-przedsiębiorstw na poziomie regionalnym i lokalnym, tak aby podnieść ich konkurencyjność. Prócz zalecenia promowania wprowadzenia w życie postanowień dokumentu Szkolenia EUROPASS w Turystyce, szczegółowo opracowano dwa środki, przygotowując ich wykonanie:

• Stałe monitorowanie szkoleń, zatrudnienia i środowiska pracy w sektorze turystycznym: zbieranie, monitorowanie, generowanie i dostarczanie aktualnych informacji oraz przeprowadzanie debat na kluczowe tematy, tak aby wspierać pogłębianie wiedzy (jakościowej i ilościowej), której celem jest zapewnienie strategicznych informacji, co z kolei zapewni zrównoważony rozwój i konkurencyjność turystyki,

• „Instrukcja dotycząca obszarów szkoleniowych w przemyśle turystycznym”: praktyczny przewodnik wyjaśniający, jak wykorzystać szkolenia w wypracowywaniu nowych rozwiązań, uwzględniając specyfikę obszaru zasobów ludzkich (wymiar gospodarczy i społeczny), przedstawienie metody (łączącej informacje strategiczne, naukę i doradztwo) zdobywania wiedzy kompletniejszej niż w przypadku tradycyjnych szkoleń, całościowe podejście, partnerstwo i współpraca pomiędzy zainteresowanymi stronami.

Grupa robocza C - poprawa jakości produktów turystycznych

Grupa robocza zgodziła się z definicją turystyki przyjętą przez Światową Organizację Turystyki, podkreślając, iż jakość jest subiektywnym wrażeniem turysty i tego, do jakiego stopnia oferowany produkt spełnia jego, wynikające z poprzednich doświadczeń, oczekiwania. Jakości nie należy mylić z luksusem, nie może być elitarna, powinna być dostępna dla wszystkich, także tych turystów, którzy mają specjalne potrzeby. Produkt turystyczny jest więc miejscem turystycznym i sumą doświadczeń danego turysty. Kluczowymi podmiotami są tu organizacje spełniające role: twórców polityki, zarządzających i kontrolujących jakość miejsc turystycznych, dostawców turystycznych podproduktów, pośredników handlowych, organizatorów szkoleń, gości i społeczeństwa przyjmującego. Dogłębna analiza polityk jakościowych i metodologii przyjętych w różnych państwach członkowskich wskazała na stosowanie: ISO 9000 i 14000, metodologii EFQM, systemu klasyfikacji wykorzystującego gwiazdki oraz innych systemów krajowych.

Ocena wpływu odpowiednich polityk i programów wspólnotowych na jakość usług turystycznych wykazała iż najważniejsze znaczenie mają: polityki strukturalne, ochrona konsumenta, polityki ochrony środowiska, transportowa i dotycząca przedsiębiorstw. Spośród nich największy potencjał bezpośredniej poprawy jakości w turystyce mają fundusze strukturalne.

Grupa robocza określiła cztery obszary priorytetowe, działania w których wymagają największego zaangażowania wspólnotowego oraz sformułowała następujące wnioski i zalecenia:

• Wskaźniki określania procesu poprawy jakości: poprawa jakości jest procesem cyklicznym i ciągłym, co oznacza, iż musi być monitorowana i oceniana. Grupa zaproponowała ogólne ramy i wstępną listę wskaźników, które mogłyby być stosowane przez zarządzających. Kwestię tę można rozważyć podczas pracy nad narzędziami pomocniczymi.

• Benchmarking na poziomie europejskim: Benchmarking w miejscach turystycznych mógłby pomóc zapewnić poprawę jakości. Mógłby oprzeć się na zastosowaniu tradycyjnych wskaźników jakościowych. Powinien być dobrowolnie przeprowadzany przez miejsca turystyczne i wspierany przez procedury wymiany informacji w sieciach.

• Inne niż finansowe wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw turystycznych wprowadzających systemy jakościowe: na przykład konsultacje, doradztwo biznesowe, fora dyskusyjne, etc. Należy wspierać ich stosowanie, tak aby promować podejście uwzględniające jakość. Jest korzystniejsze od bezpośredniej pomocy finansowej, która może zakłócić konkurencję.

• Intensywniejsze wykorzystanie funduszy strukturalnych do poprawy jakości produktów turystycznych: Fundusze strukturalne powinny przeznaczać swoje zasoby raczej na tworzenie ram rozwoju działalności turystycznej, a nie na wspieranie określonych firm czy miejsc turystycznych (na przykład poprzez szkolenia, poprawę infrastruktury, wsparcie inne niż finansowe). Władze turystyczne we wszystkich państwach członkowskich powinny wspólnie pracować nad wykonaniem programów. Konieczne jest lepsze rozpowszechnianie w przemyśle turystycznym informacji o działalności funduszy strukturalnych.

Grupa robocza D - promowanie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju w turystyce

Uwzględniając kwestie gospodarcze, społeczne i ochrony środowiska grupa robocza D stworzyła następującą definicję zrównoważonego rozwoju w turystyce, zgodną z definicją przedstawioną przez Światową Organizację Turystyki: „Zrównoważony rozwój w turystyce wychodzi naprzeciw potrzebom dzisiejszych turystów i regionów przyjmujących oraz otwiera perspektywy na przyszłość. Zakłada dążenie do takiego zarządzania wszystkimi zasobami, aby możliwe było zaspokojenie potrzeb gospodarczych, społecznych i estetycznych przy jednoczesnym zachowaniu integralności kulturowej, procesów ekologicznych, zróżnicowania biologicznego i ochronie istot żywych.”

Aktywne zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron, w ramach ich kompetencji, we wprowadzanie w życie zrównoważonego rozwoju w turystyce ma znaczenie kluczowe. Odnosi się to zwłaszcza do zarządzających miejscami turystycznymi, biur podróży i samych turystów. Eksperci wskazali strategie i środki służące promowaniu zrównoważonego rozwoju w turystyce, takie jak Agenda 21 dla obszarów Morza Śródziemnego i Bałtyckiego, Destination 21 w Danii czy lokalna Agenda 21 dla Calviá (Baleary, Hiszpania).

Kolejne środki dotyczące zrównoważonego rozwoju przyjmowane są w ramach różnych polityk i programów wspólnotowych. Obejmują one, między innymi, europejską strategię zrównoważonego rozwoju, Szósty Plan Działania na rzecz Ochrony Środowiska, proces integracyjny Cardiff i inne strategie sektorowe, takie jak te dotyczące energii i transportu. Mimo iż uznano ich znaczenie, ich wpływ na ogólną strategię zrównoważonego rozwoju i zasada obligatoryjnego umieszczania kwestii ochrony środowiska w każdej polityce sektorowej nie ma jeszcze zastosowania w turystyce.

Grupa robocza przygotowała swoje wnioski i zalecenia na podstawie Agendy 21 turystyki europejskiej. W tym kontekście szczególne znaczenie mają strategiczne kierunki zrównoważonego rozwoju transportu turystycznego. Grupa robocza wypracowała dla Agendy 21 podejście metodologiczne. Jego celem jest zwrócenie uwagi wszystkich podmiotów na potrzebę zaangażowania w wykonanie takiego podejścia. Wskazanie to nie jest jednak wiążące.

Główne cele to: ochrona przed i ograniczenie niekorzystnych wpływów turystyki na środowisko w miejscach turystycznych, kontrolowanie rozwoju transportu związanego z turystyką, promowanie odpowiedzialnej turystyki jako czynnika rozwoju kulturowego i społecznego. Nie jest to możliwe bez koordynacji i współpracy na wszystkich poziomach, wymiany informacji i zaangażowania oraz ustanowienia środków zmierzających do wzmocnienia konkurencyjności firm europejskich. Eksperci wskazują na ważną rolę Komisji w wykonaniu założeń. Proponowane instrumenty to:

• współpraca polityczna i organ partnerski, utworzony dzięki skoordynowanym działaniom zmierzającym do identyfikacji i zdefiniowania priorytetów i osiągnięcia celów oraz wypełnienia zasad zrównoważonego rozwoju,

• ciało techniczne („obserwatorium turystyczne”) zapewniające wiedzę i know-how, odpowiedzialne za regularne monitorowanie i przedstawianie raportów opartych na wiarygodnych wskaźnikach.

Grupa robocza E - kontrolowanie wpływu i zastosowania usług opartych na technologiach informacyjnych i komunikacji w sektorze turystycznym

Aby określić które z usług opartych na technologiach informacyjnych i komunikacji (ICT) mają największe znaczenie dla państwowych i prywatnych podmiotów w turystyce, grupa robocza wypracowała następującą definicję: „Usługi oparte na ICT to usługi korzystające z metod i narzędzi cyfrowo-elektronicznych do zbierania, przetwarzania, podziału i dystrybucji informacji w łańcuchu operatorów sektora. Takie metody i narzędzia to programy komputerowe, dane, oficjalne specyfikacje techniczne, standardy i urządzenia wspierające procesy związane z turystyką”.

Określono, iż największy wpływ na sektor mają trzy kategorie usług: rozwój urządzeń sieciowych, zgodność i integracja systemów oraz nowe programy do zarządzania firmami i handlu elektronicznego. Ocena wiedzy o tych usługach, ich dostępności i stosowaniu przez różne podmioty pokazała, że operatorzy turystyczni korzystają z ICT w różny sposób. Zależy to od ich kompetencji, rozmiaru i miejsca w łańcuchu usług turystycznych. Istotne jest też o jaki podmiot chodzi (tradycyjne kanały dystrybucji, usługi noclegowe, konsumenci, organizacje zarządzające miejscami turystycznymi, administracja turystyczna i transport).

Pewne strategie i środki są już dostępne na poziomie europejskim, narodowym lub regionalnym. Jako główną przeszkodę w stosowaniu usług ICT wskazano dostęp do właściwych informacji (dotyczy to zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw), do programów IST, środków w ramach polityki lokalnej, działań w ramach programu e-Europa, takich na przykład jak GO digital. Określono trzy najsłabsze punkty strategii i środków. Pierwszy obszar działania to potrzeba przyspieszenia prawnej i fiskalnej harmonizacji na poziomie europejskim, we współpracy z innymi podmiotami, zmierzającej do stworzenia stabilnych ram prawnych w wymiarze światowym. Drugi problem wynika z faktu, iż nie przywiązuje się wystarczającej wagi do udoskonalania informacji i dostępu do niej na wszystkich poziomach. Trzeci to potrzeba szukania nowych rozwiązań dla małych i średnich przedsiębiorstw, tak aby w pełni włączyć je w wykorzystanie najnowocześniejszych technologii.

Wydano następujące zalecenia:

• Utworzenie europejskiej sieci ośrodków badawczych, łączącej ośrodki europejskie, narodowe i regionalne. Zajmowałyby się zbieraniem informacji, a znajdowały na tyle blisko podmiotów sektora turystycznego, aby umożliwić im do nich dostęp.

• Utworzenie dwóch specjalnych grup roboczych. Pierwsza „usługi handlu elektronicznego w turystyce” określiłaby potrzeby związane z wprowadzaniem nowych rozwiązań w usługach i proponowała konkretne środki zmierzające do ich zastosowania. Druga zajęłaby się „oceną istniejącej legislacji i przepisów podatkowych” pod kątem ich wpływu na zastosowanie nowych technologii w turystyce.

• Utworzenie centrum wspierającego, promującego integrację małych i średnich przedsiębiorstw oraz miejsc turystycznych na rynku, poprzez systemy zarządzania miejscami turystycznymi oraz usługi na rzecz firm.

Uchwały Parlamentu Europejskiego, z 18.02.2000, A5-0030/2000.

Opinia Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, z 26.01.2000, CES 93/2000 - Dz.U. WE 2000/C-75, z 15.03.2000, str. 37.

Opinia Komitetu Regionów, z 15.06.2000, CdR 291/99 final.

COM(2001) 428 final, z 25.07.2001.

Zgodnie z artykułem 5 decyzji Rady nr 92/421/EWG, z 13.07.1992 w sprawie działań Wspólnoty zmierzających do rozwoju turystyki, Dz.U. WE L 231, z 13.08.1992, str. 26; od 1994 roku Komisja opublikowała szereg raportów o wspólnotowych środkach mających wpływ na turystykę: COM(1994) 74 final, z 6.04.1994, COM(1996) 29 final, z 5.02.1996, COM(1997) 332 final, z 2.07.1997 i COM(2001) 171 final, z 28.03.2001.

Konferencja w Luksemburgu, Zatrudnienie i Turystyka: wskazówki do działania, 4-5.11.1997.

Luksemburski szczyt Rady Europejskiej, 21-22.11.1997.

Wnioski Rady (turystyka) z 26.11.1997.

Turystyka europejska - nowe partnerstwo dla zatrudnienia: wnioski i zalecenia grupy wysokiego szczebla do spraw turystyki i zatrudnienia, Komisja Europejska, październik 1998.

Komunikat Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów - Zwiększenie potencjału turystyki w celu zwiększenia zatrudnienia, COM(1999) 205 final, Dz.U. WE 178-03, z 23.06.1999.

Notatka państwa przewodniczącego, Rada Unii Europejskiej, 24.11.2000, doc. 13832/00; raport państwa przewodniczącego z konferencji w Brugii, Rada Unii Europejskiej, dd. 18.09.2001, doc. 11897/01; wnioski państwa przewodniczącego, Rada Unii Europejskiej, dd. 18.09.2001, doc. 11894/01.

COM(2001) 370, z 12.09.2001.

COM(2001) 574, z 10.10.2001.

Ostatnie propozycje zgłoszone w odpowiedzi na wezwanie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego do przedstawiania propozycji rozwiązań innowacyjnych (2201-2006) zawierają, w większości przypadków, rozszerzenie kompetencji i wspieranie rozwoju ośrodków na poziomie regionalnym i lokalnym. Do głównych zadań takich ośrodków należałoby rozpoznawanie potrzeb szkoleniowych, tworzenie sieci, wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw oraz monitorowanie innowacyjności, w wielu przypadkach ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb turystyki.

http://europa.eu.int/comm/enterprise/services/tourism/tourism-publications/documents/roadmap_en.pdf.

http://europa.eu.int/comm/enterprise/networks/index.htm.

Dz.U. WE L 333, z 29.12.2000, str. 84.

Dyrektywa nr 95/57/WE, z 23.11.1995 w sprawie zbierania danych statystycznych dotyczących działalności turystycznej, Dz.U. WE L 291, z 6.12.1995, str. 32.

Decyzja nr 99/35/WE, z 9 grudnia 1998 w sprawie procedur wprowadzania w życie dyrektywy Rady nr 95/57/WE, Dz.U. WE L 9, z 15.01.1999, str. 23.

Decyzja Rady nr 86/664/EWG, z dnia 22 grudnia 1986 roku ustanawiająca procedurę konsultacji i współpracy w dziedzinie turystyki, Dz.U. L 384, z 31.12.1986, str. 52.

Grupa robocza do spraw informacji: Portugalia (2000), następnie Włochy (2001),

grupa robocza do spraw szkoleń: Dania,

grupa robocza do spraw jakości: Hiszpania,

grupa robocza do spraw zrównoważonego rozwoju: Francja.

Raport Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów “Raport w sprawie postępów z wykonania wniosków Rady na temat turystyki i zatrudnienia”, COM(2000) 696 final.

Unie, stowarzyszenia władz regionalnych, stowarzyszenia turystyczne, organizacje pozarządowe zajmujące się ochroną środowiska.

Sprawozdawcą jest Portugalia.

Są to opinie wyrażone przez ekspertów biorących udział w spotkaniach grup roboczych, nie mogą być uważane za oficjalne stanowisko Komisji. Pełne teksty sprawozdań pięciu grup roboczych są dostępne na http://europa.eu.int/comm/enterprise/services/tourism/index.htm.

Wykonanie inicjatywy Komisji w sprawie przyjęcia dokumentu Szkolenia EUROPASS (decyzja Rady 99/51/WE, z 21 grudnia 1998, Dz.U. L 17, z 22.01.1999, str. 45) umieszczono już w komunikacie w sprawie zwiększenia możliwości zatrudnienia w turystyce, jako narzędzia, które mogłoby promować mobilność pracowników poprzez szkolenia zawodowe, także staże, i pozwoliłoby ma łatwiejsze rozpoznawanie kwalifikacji i doświadczeń zdobytych podczas szkoleń zawodowych za granicą.

---