Zestaw 2. Pyt. 2. Monitorowanie poziomu odpadów

Charakterystyka

Monitoring - oznacza regularne jakościowe i ilościowe pomiary lub obserwacje zjawiska czy obecności np. substancji szkodliwych, przeprowadzane przez z góry określony czas. Zgromadzone dane ułatwiają wybór właściwych działań naprawczych w przypadku szkodliwego wpływu na życie czy stan środowiska. Pozwalają także na podjęcie akcji naprawczych lub usuwania skutków w już istniejącej sytuacji np. zagrożenia ekologicznego.

Ewidencja wytwarzanych odpadów

Obowiązek prowadzenie ewidencji odpadów dotyczy przedsiębiorstw, które w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej wytwarzają odpady, a także zajmują się zbieraniem oraz transportem odpadów. Wyjątek stanowią jednostki, które wykorzystują odpady na własne potrzeby.

Ewidencję prowadzi się przy pomocy:

• karty ewidencji odpadu

Uproszczoną ewidencję, prowadzoną wyłącznie z zastosowaniem karty przekazania odpadu, mogą prowadzić:

• posiadacz odpadów, który prowadzi działalność w zakresie transportu odpadów,

• małe i średnie przedsiębiorstwa, które rocznie wytwarzają określoną ilość i rodzaj odpadów.

Karta przekazania odpadu sporządzana jest w 2 egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron. Istnieje możliwość sporządzenia zbiorczej karty przekazania odpadu, obejmującej ten sam odpad przekazany jednemu posiadaczowi w ciągu jednego miesiąca.

Wszystkie dokumenty ewidencyjne powinny być przechowywane przez 5 lat i przedstawiane na żądanie organów kontrolnych.

16 rodzajów odpadów jest całkowicie zwolnione z obowiązku ewidencjonowania. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 11.12.2001 r. są to:

masa roślinna, odchody zwierzęce, odpady kory i korka, trociny, toner drukarski, inne oleje silnikowe, sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne, odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów, gruz ceglany, odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia, drewno, szkło, tworzywo sztuczne, gleba i ziemia (w tym kamienie), materiały konstrukcyjne zawierające gips.

Przedsiębiorstwa są zobowiązane do przekazania marszałkowi województwa do końca pierwszego kwartału każdego roku zbiorczej ewidencji dotyczącej rodzaju i ilości posiadanych odpadów oraz sposobów gospodarowania nimi w roku poprzednim.

Zestaw 3 Pyt. 3

1. Metody plazmowe usuwania zanieczyszczeń gazowych

Istnieją dwa podstawowe podejścia do usuwania szkodliwych składników gazowych: (1) fizyczne usunięcie z mieszaniny gazowej niepożądanych składników poprzez ich absorpcję lub adsorpcję, (2) konwersja niepożądanych składników na produkty neutralne (np. poprzez ich rozkład na składniki normalnie występujące w powietrzu takie jak O₂, N₂, H₂O, a także CO₂) albo produkty dające się łatwo usunąć z gazu.

Pewne nadzieje wiązane są z możliwością wykorzystania niskotemperaturowej plazmy w procesie konwersji gazów odlotowych. W plazmie niskotemperaturowej w wyniku zderzeń wolnych elektronów z molekułami gazu produkowane są wolne rodniki, które umożliwiają przeprowadzenie selektywnych reakcji chemicznych w gazie o temperaturze zbliżonej do temperatury pokojowej.

Stosuje się dwie podstawowe metody generacji wolnych elektronów: przy użyciu akceleratorów elektronowych oraz za pomocą wyładowania elektrycznego w gazie.

W metodzie wykorzystującej wyładowanie elektryczne, wolne elektrony generowane są bezpośrednio w objętości reaktora pomiędzy elektrodami. Stosuje się różne typy wyładowań elektrycznych: wyładowanie koronowe prądu stałego, zmiennego lub impulsowe, wyładowanie w złożu ferroelektrycznym, wyładowanie barierowe, wyładowanie powierzchniowe, zwykłe lub ślizgające się wyładowanie łukowe, wyładowanie mikrofalowe, oraz wyładowanie wsteczne (typu back-corona).

2. Metody elektrostatyczne suche usuwania cząstek pyłu

Usuwanie z gazu cząstek stałych nazywane jest odpylaniem, a służące do tego celu urządzenia nazywa się odpylaczami. W ostatnich latach zwraca się szczególną uwagę na usuwanie cząstek mniejszych od 1 μm. Chociaż stanowią one ok. 1% w rozkładzie masowym emitowanych pyłów to jednak ich udział ilościowy jest rzędu 99%. Zainteresowanie tymi cząstkami wynika z ich wolnego czasu opadania w atmosferze, głębokiej penetracji układu oddechowego człowieka oraz z faktu, że w tym zakresie wielkości cząstek emitowanych jest większość metali ciężkich [45,46]. Małe cząstki mają także istotny wpływ na właściwości fizyczne atmosfery i zjawiska atmosferyczne.

3. Metody elektrostatyczne mokre usuwania cząstek pyłu

Odpylacze mokre różnego typu mogą być używane do usuwania cząstek w zakresie wielkości od 100 μm do 0.01 μm. Zaletą odpylaczy mokrych jest możliwość jednoczesnego usuwania niektórych zanieczyszczeń gazowych. W odpylaczach mokrych nie występuje też wtórne zapylenie gazu podczas oczyszczania odpylacza.

Urządzeniem powszechnie używanym do mokrego usuwania z gazu cząstek pyłu jest skruber, w którym gaz przepłukiwany jest przez strugę kropel. Z uwagi na występującą siłę lepkości gazu, powodującą poruszanie się cząstek pyłu po liniach strugi opływających krople cieczy, wymagane jest również uzyskanie dużych prędkości względnych cząstek pyłu i kropli cieczy. Wymagane prędkości wzrastają ze zmniejszaniem się wielkości cząstek pyłu.

Stosowane są również rozwiązania hybrydowe łączące w jednym urządzeniu metody suche i mokre. Jednym z rozwiązań jest elektrofiltr mokry, w którym elektroda zbiorcza jest spłukiwana wodą. Używane są tez skrubery elektrostatyczne, w których cząstki pyłu osadzane są na kroplach cieczy pod wpływem sił elektrycznych

Zestaw 12

Pyt. 1. Odpady (śmieci) - to wszystkie przedmioty oraz substancje stałe, również te nie będące ściekami substancje ciekłe, powstałe w wyniku działalności przemysłowej, gospodarczej lub bytowania człowieka i nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały.

Jednolita klasyfikacja odpadów dzieli je na 27 grup

• Odpady zwierzęce,

• Odpady zwierzęce powstające w chowie, przetwórstwie i obrocie zwierzętami,

• Odpady z produkcji roślinnej,

• Odpady drzewne,

• Odpady wydobywcze kopalin,

• Odpady przetwórcze kopalin,

• Odpady żywności roślinnej powstające w przetwórstwie i obrocie,

• Odpady tekstyliów,

• Odpady włókien naturalnych,

• Odpady włókien syntetycznych,

• Odpady drewna,

• Odpady papieru i kartonu,

• Odpady ropy i jej pochodnych,

• Odpady chemiczne,

• Odpady gumy,

• Odpady szkła,

• Odpady metali żelaznych,

• Odpady metali nieżelaznych,

• Złom sprzętu technicznego,

• Osady z oczyszczania ścieków i uzdatniania wody,

• Odpady budowlane,

• Odpady paleniskowe, pyły i szlamy,

• Zanieczyszczona ziemia,

• Osady denne,

• Odpady bytowo-gospodarcze (komunalne),

• Odpady radioaktywne,

• Odpady inne (jak np. formierskie i rdzeniarskie, masy ziemne gruntu usuwane w budownictwie, pozostałości po spalaniu odpadów bytowo-gospodarczych, osadów z oczyszczania ścieków oraz pozostałych odpadów w ten sposób unieszkodliwianych, pozostałości po kompostowaniu odpadów komunalnych, wykładziny podłogowe).

Pyt. 2 Sposoby zagospodarowania odpadów

Zasady gospodarowania odpadami

Jednym z istotniejszych celów ustawy o odpadach jest uregulowanie racjonalnego zagospodarowywania odpadów i powtórnego ich wykorzystania. Przez gospodarkę odpadami należy rozumieć: „zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów”. Z powyższej definicji wynika, że gospodarowanie odpadami należy rozumieć szeroko. Dlatego też zasady gospodarowania dotyczą szerokiego zakresu i można je już dostrzec na poziomie prewencji. Gospodarowanie odpadami podlega jednak określonym zasadom.

Kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstawanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić, tak aby:

• Zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użytkowania,

• Zapewniać zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się zapobiec powstawaniu odpadów,

• Zapewniać zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi.

Utylizacja odpadów w piecach cementowych W technologii spalania odpadów w piecach cementowych wykorzystuje się fakt, że prowadzony w tych instalacjach proces klinkieryzacji jest procesem wysoko-temperaturowym (1200-1400°C). Dodatkowym atutem jest czas przybywania cząstki zawieszonej w strefie wysokich temperatur, który wynosi 4-5 s. Warunkiem właściwego przeprowadzenia spalania odpadów, w układzie skojarzonym z produkcją klinkieru, jest precyzyjne wyznaczenie jednostkowej ilości odpadu. Dopuszczalna ilość odpadu dobierana jest w taki sposób, aby ograniczyć negatywne oddziaływania na skład lotnych produktów spalania, które są gwarancją stabilności pracy pieca, oraz na jakość klinkieru. Ilość to określana jest głównie na podstawie zawartości metali ciężkich oraz alkaliów i chloru w odpadach oraz ich dopuszczonej zawartości w klinkierze. Warunki spalania w piecach cementowych sprawiają, że są one szczególnie przydatne do spalania niebezpiecznych odpadów przemysłowych, ale również wyselekcjonowanych odpadów z sektora komunalnego.

Należą do nich głównie:

• Zużyte rozpuszczalniki organiczne (w tym również chlorowcopochodne),

• Pozostałości podestylacyjne i produkty uboczne przemysłu chemicznego, farmaceutycznego,

• Zużyte i przeterminowane chemikalia i farmaceutyki,

• Zużyte oleje i smary maszynowe.

Utylizacja odpadów przemysłowych (zwłaszcza niebezpiecznych) w piecach cementowych prowadzona jest systematycznie w 30 krajach świata. Odpady o konsystencji półstałej, a także odpady komunalne, można dozować bezpośrednio do środkowej części pieca pomiędzy wymiennik i dekarbonizator, gdzie temperatura gazów piecowych wynosi 950-1200°C. Ta temperatura stwarza wystarczające warunki do rozkładu termicznego substancji niebezpiecznych. Pozostałości nieorganiczne zawarte w spalonym odpadzie wchodzą w mineralną strukturę składników klinkieru cementowego w strefie spiekania.

Gospodarkę odpadami reguluje ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz.U. z 2007 roku Nr 39, poz. 251 z późniejszymi zmianami).

Pyt. 3 Ozonosfera (warstwa ozonowa, powłoka ozonowa) - warstwa zwiększonej koncentracji ozonu w stratosferze. Znajduje się na wysokości ok. 20-50 km nad Ziemią. Główna warstwa ozonu znajduje się 25-30 km nad poziomem morza.

Ozonosfera jest warstwą ochronną bardzo ważną dla życia na Ziemi. Chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym, które jest szkodliwe dla organizmów żywych. Dzięki niej jest możliwe życie na lądzie.

Ozonosfera przyczynia się do wzrostu temperatury w warstwie stratosfery, ponieważ ozon pochłania promieniowanie nadfioletowe. Mimo iż nazwa sugeruje jego duży udział, cały ozon z ozonosfery w warunkach normalnych utworzyłby na poziomie morza warstwę o grubości ok. 3 mm.

** Dziura ozonowa - zjawisko spadku stężenia ozonu (O₃) w stratosferze atmosfery ziemskiej. Występuje głównie w obszarach podbiegunowych. Tworzenie się i rozpad O₃ zachodzi pod wpływem światła, którego natężenie różni się dla danego obszaru w pOzon stratosferyczny pochłania część promieniowania ultrafioletowego docierającego do Ziemi ze Słońca. Niektóre rodzaje promieniowania ultrafioletowego są szkodliwe dla organizmów żywych, ponieważ mogą uszkadzać komórki (oparzenia) oraz materiał genetyczny komórek. U ludzi i zwierząt mogą wywoływać zmiany nowotworowe.

Problem pojawił się gdy zaczęto używać związku CCl₂F₂, zwanego freonem 12 oraz innych fluoropochodnych metanu i etanu (nazwanych wspólnie freonami lub CFC's - ang. chlorofluorocarbons) do produkcji aerozoli. Związki te wykorzystywane były:

• w sprężarkach,

• w urządzeniach chłodniczych i klimatyzacyjnych,

• do produkcji lakierów,

• w przemyśle kosmetycznym,

• w medycynie.

Cząsteczki freonów nie wchodzą w reakcję z innymi substancjami i nie rozpadają się w troposferze, mogą więc pozostawać w atmosferze w stanie niezmienionym ponad 100 lat. Po przejściu do ozonosfery freony rozkładają się pod wpływem promieniowania ultrafioletowego na pierwiastki: węgiel, fluor i chlor. Wprawdzie węgiel spala się, atomy fluoru łączą się ze sobą, ale chlor jest katalizatorem rozkładu ozonu w zwykły tlen dwuatomowy.

DIOKSYNY I FURANY
- polichlorodibenzodioksyny i polichlorodibenzofurany . Są to ksenobiotyki opadowe ( produkty celowej działalności człowieka . Są to związki nierozpuszczalne w wodzie , trwałe , stabilne w powietrzu , wchłaniane są przez rośliny i razem z nimi przyjmowane przez zwierzęta , kumulują się w glebie , odkładają się w tłuszczach , rozkładają się w UV i bardzo niskich temperaturach . Podstawowe źródła emisji : spalanie odpadów komunalnych i przemysłowych ,silniki pojazdów na benzynę ołowiową , zakłady przemysłu metalowego ( odzysk metali ) , chemicznego ( produkcja PCW ) , celulozowo - papierniczego . Bezpośrednią przyczyną powstawania dioksyn w spalarniach jest ochładzanie spalin . Ich toksyczność jest bardzo duża ( dioksyna TCDD - jest bardziej toksyczna niż cyjanek ) . Dioksyny nie są rozkładane w organizmie człowieka i zwierząt ( kumulują się w tkance tłuszczowej ) - u ludzi okres półeliminacji trwa 1 rok .
OBJAWY : u ludzi zmiany trądzikowe na skórze , porfiria , uszkodzenie wątroby , polineuropatia .

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne /WWA/. Związków tej

grupy jest ponad sto, lecz z uwagi na ich toksyczność, oddziaływanie na człowieka oraz

wielkość dostępnych informacji, najczęściej oznaczanych jest 17. Są to: acenaften, acenaftylen, antracen, benzo/a/antracen, benzo/a/piren, benzo/e/piren, benzo/b/fluoranten,

benzo/j/fluoranten, benzo/k/fluoranten, benzo/g,h,i/perylen, chryzen, dibenzo/a,h/antracen,fluoranten, fluoren, fenantren, piren i indeno/1,2,3-cd/piren.

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, występujące w środowisku człowieka,

pochodzą głównie ze źródeł antropogennych. W aspekcie ogólnego skażenia, ilości WWA

pochodzące ze źródeł naturalnych i stanowiące "naturalne tło" są niewielkie w porównaniu

z ilościami będącymi wynikiem działalności człowieka. WWA powstają jako produkty

uboczne w wielu procesach chemicznych. Zasadniczo każdy proces, związany z silnym

ogrzewaniem lub niecałkowitym spalaniem związków organicznych, może być źródłem

emisji WWA, również pozaprzemysłowym /spalarnie odpadów, pożary lasów, spaliny pojazdów mechanicznych/. Odrębnym źródłem WWA jest palenie tytoniu, przy czym zarówno bierne jak i czynne palenie jest istotnym czynnikiem ryzyka nowotworowego.

Występowanie WWA we wszystkich elementach środowiska człowieka: w powietrzu, w

wodzie, w glebie oraz żywności powoduje, że narażenie na ich działanie ma charakter powszechny.

Dostają się do organizmu ludzkiego różnymi drogami: podczas spożywania

pokarmów, drogą inhalacyjną oraz przez skórę. Nie ma ilościowych danych na temat absorpcji, dystrybucji i wydalania WWA u ludzi. Informacje na powyższy temat pochodzą

głównie z badań eksperymentalnych na zwierzętach.

---