ZASADY STANOWIENIA PRAWA W W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W UNII EUROPEJSKIEJ

1. Podstawą do stanowienia prawa w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w unii europejskiej jest art. 94 oraz art. 137 traktatu o utworzeniu wspólnoty europejskiej zwanego Traktatem Rzymskim.

2.Dyrektywy wydane na podstawie art. 100 (obecnie art. 94) Traktatu, zwane dyrektywami „nowego podejścia". określają wymagania w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa, ochrony środowiska naturalnego i ochrony konsumentów, niezbędne do ustanowienia i funkcjonowania jednolitego rynku wewnętrznego.

Państwa członkowskie są związane tymi normami i nie mogą od nich odstępować, w szcze­gólności nie mogą ustanawiać wymagań wyższych

3. Dyrektywy wydane na podstawie art. 118 A Traktatu dotyczą bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia pracowników i mają charakter norm minimalnych, tzn. nie naruszają bardziej korzystnych regulacji krajowych. Są to normy uważane za wystarczające i niezbędne dla za­pewnienia ochrony pracowników w miejscu pracy

4. W prawie wspólnoto­wym bezpieczeństwo pracy i ochronę zdrowia pracowni­ków postrzega się nie tylko jako indywidualny interes pracownika, lecz jako interes społeczny, polegający na dążeniu do powszechnego polepszenia warunków środo­wiska pracy.

DYREKTYWY UNII EUROPEJSKIEJ

Dyrektywa Rady 89/391/EWG w sprawie wprowadzenia środków w celu zwiększania bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy, zwana „dyrektywą ramo­wą". Dyrektywa ta stanowi :

• Pra­codawca jest odpowiedzialnym za zapewnienie pracownikom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.(Podobnie jak w prawie polskim !)

• Odpowiedzialności pracodawcy nie pomniejsza fakt zatrudniania przez niego kompetentnych osób realizujących zadania w dziedzinie bhp. Do zapewnienia takich służb pracodawca jest zobowiązany po­stanowieniami art. 7 tej dyrektywy.

• Jeśli pracodawca nie może zapewnić wewnętrznej służby bezpieczeństwa i ochrony pracy, z po­wodu braku kompetentnego personelu w danym zakładzie -zatrudnia kompetentne służby lub osoby z zewnątrz.

Preambule Dyrektywy zawiera bardzo istotny za­pis, iż „dyrektywa nie usprawiedliwia jakiegokolwiek ob­niżenia poziomu ochrony już osiągniętego w państwach członkowskich". Oznacza to, że przepisy istniejące w pań­stwach członkowskich zapewniające wyższy poziom ochro­ny zdrowia i bezpieczeństwa pracownikom niż przewidzia­ny w Dyrektywie nie powinny być zmieniane na niekorzyść pracowników (w kierunku obniżenia tego poziomu).

Do ważniejszych obowiązków pracodawcy należy:

• dokonywanie oceny oraz zapobieganie ryzyku zawo­dowemu, informowanie pracowników o zagrożeniach bezpie­czeństwa i zdrowia oraz niezbędnych środkach zapobiega­jących ich skutkom,

• konsultowanie z pracownikami lub ich przedstawi­cielami wszelkich działań związanych z zapewnieniem bez­piecznych i higienicznych warunków pracy,

• zapewnienie każdemu pracownikowi odbycia szkole­nia w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,

• zapewnienie pracownikom badań lekarskich odpo­wiednich do zagrożeń, z jakimi stykają się podczas pracy,

• zapewnienie środków do udzielania pierwszej pomo­cy, gaszenia pożarów, ewakuacji pracowników oraz zapo­biegania skutkom innych nagłych zagrożeń związanych z działalnością pracodawcy.

Na podstawie „dyrektywy ramowej” wydano dotychczas 17 dyrektyw szczegółowych, Wszystkie dyrektywy szczegółowe zawiera­ją postanowienia zobowiązujące pracodawców do informo­wania i szkolenia pracowników oraz konsultowania z nimi lub z ich przedstawicielami wszystkich kwestii dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.

Dyrektywy szczegółowe można podzielić na 4 grupy które:

1. powszechnie stosowane w zakładach pracy,

2. dotyczące ochrony pracowników przed działaniem czyn­ników chemicznych, fizycznych i biologicznych,

3. dotyczące szczególnie niebezpiecznych prac : w górnic­twie, w atmosferze wybuchowej, na tymczasowych lub ru­chomych budowach i na pokładach statków,

4. dotyczące ochrony pracy kobiet i młodocianych.

1. Powszechnie stosowane w zakładach pracy, zawierające wymagania mające za­stosowanie w niemal wszystkich zakładach pracy a dotyczące:

• bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy (Dyrektywa 89/654/EWG).

• bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy użytkowa­niu przez pracowników sprzętu roboczego podczas pra­cy (Dyrektywa 89/655/EWG, zmieniona Dyrektywą 95/63/WE i 2001/45/WE).

• bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczące stoso­wania przez pracowników środków ochrony indywidu­alnej w miejscu pracy (Dyrektywa 89/656/EWG).

• zdrowia i bezpieczeństwa podczas ręcznego prze­mieszczania ciężarów (Dyrektywa 90/269/EWG).

• bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urzą­dzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe (Dyrek­tywa 90/270/EWG).

• znaków bezpieczeństwa i (lub) ochrony zdrowia w miejscach pracy (Dyrektywa 92/58/EWG).

2. Dyrektywy dotyczące ochrony pracowników przed działaniem czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych w tym:

• ochrony pracowników narażonych na działanie mo­nomeru chlorku winylu (Dyrektywa 78/61 O/EWG).

• ochrony pracowników przed zagrożeniem związa­nym z narażeniem na działanie azbestu w pracy (Dyrek­tywa 83/477/KWC, zmieniona Dyrektywami: 91/382/1A\ (i, 98/24/WE i 2003/18/WK).

• minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników narażonych na zagrożenia spowodowane wibracją (Dyrektywa 2002/44/WE).

• minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników narażonych na zagrożenia spowo­dowane hałasem (Dyrektywa 2003/10/WE, która zastąpiła Dyrektywę 86/188/EWG). -

• ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników rakotwórczych w środowisku pracy(Dyrektywa 90/394/EWC zmieniona Dyrektywami 97/42/WE i 99/38/WE).

• ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych
  w pracy (Dyrektywa 2000/54/WE).

• określenia wartości standardowych dopuszczalnych wartości szkodliwych czynników w miejscu pracy (Dy­rektywy: 91/322/EWG, 96/94/WE, 2000/39/WE).

• ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed niebezpieczeństwem związanym ze środkami che­micznymi w miejscu pracy (Dyrektywa 98/24/WE).

3. Dyrektywy dotyczące prace szczególnie niebezpiecznych:

• w zakresie poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdro­wia pracowników górnictwa otworowego (Dyrektywa 92/91/EWG).

• w zakresie poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdro­wia pracowników górnictwa odkrywkowego i podziem­nego (Dyrektywa 92/104/EWG).

w zakresie poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdro­wia pracowników potencjalnie narażonych na ryzyko związane z pracą w atmosferach wybuchowych (Dyrek­tywa 99/92/WE).

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na tymczasowych lub ruchomych budowach (Dyrektywa 92/57/EWG).

• bezpieczeństwa i zdrowia w zakresie opieki medycz­nej na pokładach statków (Dyrektywa 92/29/EWG).

• z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na stat­kach rybackich (Dyrektywa 93/103/EWG).

4.OCHRONA PRACY KOBIET I MŁODOCIANYCH

Postanowienia tej grupy dyrektyw dotyczą:

-wprowadzenia środków niosących poprawę zdrowia i bezpieczeństwa w pracy pracownic w ciąży i pracow­nic, które niedawno rodziły lub karmią piersią (Dyrekty­wa 92/85/EWG).

-ochrony młodocianych w pracy (Dyrektywa 94/33/EWG).

2

---