Pomiar i ocena stanu gospodarki jako całości PKB

Jednym z najważniejszych zadań makroekonomii jest pomiar gospodarki jako całości, szukanie odpowiedzi, czy ma miejsce rozwój gospodarczy czy też nie, oraz czy jest szansa wzrostu stopy życiowej społeczeństwa.

Konieczność pomiaru wynika z próby odpowiedzi na pytanie czy nastąpi w najbliższym czasie wzrost stopy życiowej społeczeństwa, w celu sprawdzenia czy przyjęte teorie były słuszne, dla sprawdzenia czy ma miejsce wzrost gospodarczy, stagnacja czy recesja oraz aby stwierdzić czy są szanse zrównania się z krajami bardziej rozwiniętymi.

Aby scharakteryzować sytuację gospodarczą danego kraju i poziom zasobności społeczeństwa, ekonomiści posługują się dwoma podstawowymi pojęciami. Są nimi produkt krajowy brutto i dochód narodowy.

PKB - to pieniężny odpowiednik wartości dóbr i usług finalnych (nie podlegających dalszemu obrobieniu) wytworzonych w ciągu jednego roku ,liczonych w cenach realnych.

Za równowartościowe pojęcie produktu krajowego brutto (PKB) i produktu narodowego brutto (PNB). Ten pierwszy dotyczy tego co zostało wytworzone w danym kraju przez podmioty krajowe i zagraniczne, natomiast PNB oznacza dobra wytworzone przez podmioty krajowe w kraju i zagranicą.

Składniki PKB

Do PKB nie zalicza się sprzedawanych dóbr używanych (np. używane samochody), ponieważ nie można zaliczyć do PKB czegoś co zostało już do niego zaliczone w latach poprzednich.

Na wartość PKB składają się :

• wydatki konsumpcyjne społeczeństwa - żywność, dobra trwałe, usługi,

• inwestycje prywatne,

• dobra i usługi nabywane przez rząd np. inwestycje w edukację, poprawę infrastruktury (drogi, mosty),

• eksport netto, czyli różnica między eksportem a importem - jeśli eksport przewyższa import, podnosi to wskaźnik PKB, natomiast w przypadku nadwyżki importu nad eksportem sytuacja będzie odwrotna, współczynnik PKB zmaleje.

PKB nie jest optymalnym narzędziem do oceny sytuacji gospodarczej, choć powszechnie znanym i używanym. Musimy pamiętać, żeby przy porównywaniu rozwoju gospodarczego poszczególnych państw brać pod uwagę PKB przypadającego na statystycznego mieszkańca kraju np. Rosja ma wyższy globalny PKB niż Polska, ale PKB na osobę w Polsce jest wyższy od PKB przypadającego na jednego obywatela Rosji (w niedługim czasie również ten pierwszy wskaźnik może stać się korzystniejszy dla Polski). Czynnikiem, który może zniekształcać wzrost wartości PKB na mieszkańca jest przyrost naturalny. Nie możemy też zapominać o tym, że trzeba brać pod uwagę "realny" PKB, czyli po uwzględnieniu inflacji.

Narzędziem, które pozwala wyeliminować problem zmian cenowych, czyli uwzględniającym nie tylko nominalny, lecz również realny współczynnik PKB, jest tzw. DEFLATOR.

Wyrażenie deflatora w postaci wskaźnika oznacza, że stosunek nominalnego do realnego PKB mnożymy przez 100.

Nominalny i realny produkt krajowy brutto:

Ilość wytworzona Cena za szt. Wart. prod.(ceny bież.) Wart.prod.(ceny z 1975r)

Dobro 1975 1995 1975 1995 1975 1995 1975 1995

Jabłka 100 150 2 4 200 600 200 300

Kurczaki 100 140 4 6 400 840 400 560

600 1440 600 860

Nominalny PKB Realny PKB

W powyższym przykładzie można zauważyć, iż PKB w ujęciu nominalnym i realnym są jednakowe w roku bazowym 1975. Ich stosunek jest równy 1, a wartość wskaźnika wynosi 100.

Dla roku 1995 stosunek nominalnego PKB do realnego PKB wynosi 1,674, poprzez równanie ilorazu 1400 przez 860, wartość wskaźnika zaś - 167,4. Na podstawie deflatora PKB możemy powiedzieć, że ceny w całej gospodarce wzrosły ze 100 do 167,4, co oznacza wzrost o 67,4% w latach 1975-1995.

Z przykładu wynika, iż ceny jabłek wzrosły w tym okresie o 100%, natomiast ceny kurczaków - tylko o 50%. A zatem wzrost deflatora PKB o 67,4% daje nam rzetelny obraz zmian wszystkich cen w gospodarce.

Dane statystyczne

Zmiana wartości PKB/ na osobę w USD na przestrzeni dekady

Państwo/Organizacja	Poziom PKB w 1989r.	Poziom PKB w 1999r.
Francja	12.514	18.116
Hiszpania	7.758	11.209
Niemcy	14.362	19.776
Unia Europejska	11.494	16.802
Czechy	2.400	5.300
POLSKA	2.000	4.500
Słowenia	6.000	10.200
Źródło Business Week/Polska

Wartość PKB/ na osobę w państwach Europy Wschodniej
w stosunku do średniej UE (dot. 1997r.)

Państwo	PKB/na osobę w stosunku do średniej UE
Słowenia	66%
Czechy	64%
Węgry	47%
POLSKA	34%
Estonia	32%
Bułgaria	25%
Łotwa	25%
Źródło Eurostat

Wartość PKB/ na osobę w stosunku do 1989r w państwach Europy Wschodniej

Państwo	PKB/na osobę w 1999r., 1989r = 100%
POLSKA	116%
Czechy	95%
Węgry	93%
Rosja	60%
Ukraina	40%
Źródło McKinsey Global Instytute

Prognozowany wzrost wartości PKB (w %)

Państwo	2000r.	2001r.
Bułgaria	3,0%	3,5%
Czechy	3,0%	5,0%
Izrael	3,5%	3,5%
POLSKA	4,5%	5,0%
Rosja	2,0%	3,0%
Turcja	3,5%	5,2%
Węgry	4,5%	4,5%
Źródło Credit Suisse First Boston

Jak widać w pierwszej z powyższych tabel, poziom PKB w Polsce w roku 1989 był na najniższym poziomie spośród przedstawianych przykładów. Jednakże należy zauważyć, iż w ciągu tych 10 lat nastąpił w Polsce najwyższy wzrost tegoż wskaźnika, ponad dwukrotny( z 2000 na 4500).Nastąpił w tym okresie, jak widać największy wzrost PKB.

Wartość PKB na osobę w krajach Europy Wschodniej w stosunku do UN w 1997 r. wykazała niecałkiem korzystny, aczkolwiek nienajgorszy dla naszego kraju wynik, spośród 7 państw bloku wschodniego nasz kraj znalazł się na 4 pozycji.

W kolejnym przykładzie widać jak wielki postęp nastąpił we wzroście PKB w latach 1989 -1999

Spośród państw przedstawianych z bloku wschodniego, nasz współczynnik wzrósł najwięcej - o 116%. Ostatnia tabela również nastraja optymizmem wykazując nasz wzrost wartości PKB w latach 2000-2001, jako jeden z najwyższych spośród przedstawianych państw.

W przykładach poniższych przedstawione zostaną opinie i prognozy polityków i fachowców na temat stanu naszej gospodarki i prognozy na kolejne okresy.

IAR, 09.09.2002

Rząd zmienił prognozy przyszłorocznego wzrostu Produktu Krajowego Brutto z 3,1 do 3,5 procent. Poinformował o tym po nieformalnym spotkaniu rządu w podwarszawskim Klarysewie wicepremier - minister finansów Grzegorz Kołodko.

Parkiet, 10.09.2002

Produkt krajowy brutto wzrośnie w przyszłym roku o 3,5 proc. To kolejna rewizja założeń do budżetu na 2003 r., jaką przyjął rząd. Rada Ministrów zakłada przyspieszenie tempa wzrostu przy niskiej inflacji. Większość ekonomistów jest zgodna: prognoza wzrostu PKB jest zbyt optymistyczna

Kilka cudów i będzie wzrost 06.02.200

Ekonomiści spojrzeli głęboko w swoje kryształowe kule i ogłosili, że w roku 2003 nasza gospodarka powinna rozwijać się trzy razy prędzej niż w 2002. Wzrost produktu krajowego Polski wyniesie ok. 3 proc., ale pod warunkami. Że wiosną powiemy "Tak" Unii Europejskiej; że rząd zacznie ograniczać wydatki publiczne; że w Niemczech nie nastąpi gospodarczy kaput. Sporo tych cudów jest potrzeba, ale w naszej burzliwej historii nie takie rzeczy już się zdarzały.
(publikacja-PROFIT)

Produkt krajowy brutto (PKB) 12 krajów strefy euro spadł w czwartym kwartale 2001 roku o 0,2 proc. kwartał do kwartału i wzrósł o 0,6 proc. rok do roku - poinformował we wtorek Eurostat.

Analitycy spodziewali się właśnie takich danych o PKB kwartał do kwartału i rok do roku.

Był to pierwszy spadek PKB kwartał do kwartału od 1993 r. Jednak nie zaniepokoił on ekonomistów.

"W najgorszym wypadku spodziewaliśmy się spadku o 0,4 proc." - powiedział Kevin Gaynor, ekonomista UBS Warburg w Londynie. PKB dla całej "15" w IV kwartale 2001 r. spadł o 0,1 proc. kwartał do kwartału i wzrósł o 0,8 proc. rok do roku.

PKB w strefie euro wzrośnie o 0,1-0,4 proc. w I kwartale tego roku i o 0,7 proc. w II kwartale - wynika z ocen Komisji UE.

"Te prognozy potwierdzają, że spowolnienie gospodarcze jest już za nami, ale sugerują też, że tempo ożywienia jest umiarkowane" - napisała Komisja w komunikacie. (PAP)

Źródło: euro.pab.com.pl

Minister finansów Grzegorz Kołodko szacuje, że wzrost gospodarczy w pierwszym kwartale może przyspieszyć do 2,5%. Ze wstępnych szacunków Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w czwartym kwartale 2002 r. PKB wzrósł o około 2%.

"Tak jak w ubiegłym roku mieliśmy 0,5%, to teraz wydaje się, że gospodarka przyspiesza do 2,5%" - powiedział Kołodko podczas konferencji poświęconej globalizacji.

GUS podał w ubiegłym tygodniu, że PKB w 2002 roku wzrósł do 1,3%, z 1% w 2001 roku. (PAP/Wp.pl) (polityka 06.02.2003)

Teksty źródłowe:

„Ekonomia”Milewski

„Ekonomia” David Begg, Stanley Fisher
Strona internetowa www.ekonomia

Publikacje tygodnika „Wprost”,a także „Polityka”, „Profit”

1

1

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---