Wybierz i zaprezentuj jeden element fizyczny systemów logistycznych. Budowle magazynowe.
Magazyn to konstrukcja inżynierska, przeznaczona do magazynowania zapasów, uwzględniająca w maksymalnym stopniu (przy ich projektowaniu) podatność magazynową, zapasów. Budowle magazynowe cechuje duża różnorodność, a wynika ona z następujących przesłanek:
rodzaju towarów i ich podatności magazynowej
czasu magazynowania zapasów
rotacji zapasów w magazynie
stopnia ich przygotowania do zmechanizowanych manipulacji
mechanizacji i automatyzacji procesów magazynowych
Podstawowe zagadnienia dotyczące określenia i podziału budowli magazynowych są podane w normie PN-81/B-01012.
„Budowle magazynowe są to konstrukcje inżynierskie zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w maksymalnym stopniu zabezpieczały składowane w nich wyroby przed ubytkami ilościowymi i stratami jakościowymi oraz zapewniały właściwe i bezpieczne warunki pracy obsługujących je osób”. Budowle magazynowe dzieli się na:
1) Budowle magazynowe otwarte zwane także składowiskami, są to budowle nieosłonięte, z
nawierzchnią gruntową lub utwardzoną, przeznaczone do składowania wyrobów odpornych
na warunki atmosferyczne. Budowle magazynowe otwarte występują jako place składowe -
do składowania wyrobów sztukowych, nie opakowanych (odlewy, wyrobu hutnicze itp.) oraz
luzem (piasek, żwir itp.)
2) Budowle magazynowe półotwarte są to budowle częściowo odsłonięte, przeznaczone do
składowania wyrobów o ograniczonej odporności na warunki atmosferyczne (przeważnie nie
są odporne na działanie promieni słonecznych i opadów atmosferycznych). Budowle
półotwarte występują jako:
- wiaty magazynowe - do składowania wyrobów opakowanych w skrzyniach,
w beczkach (np. oleje) oraz nieopakowanych (np.
materiały budowlane)
- zasieki - do składowania wyrobów sypkich i kawałkowych luzem
- zbiorniki otwarte - do składowania wyrobów płynnych i półpłynnych
3) Budowle magazynowe zamknięte są to budowle całkowicie wydzielone z przestrzeni za
pomocą pełnych przegród budowlanych oraz dachu przeznaczone do składowania wyrobów
nie odpornych na warunki atmosferyczne, wymagających odpowiedniej temperatury,
wilgotności, wentylacji oraz czystości powietrza w przestrzeni, w której będą
przechowywane, a także wyrobów wymagających odpowiedniego zabezpieczenia. Budowle
magazynowe zamknięte występują jako:
- budynki magazynowe jedno i wielokondygnacyjne
- bunkry i piwnice (np. dla materiałów niebezpiecznych i wybuchowych)
- zbiorniki zamknięte i silosy
Ze względu na przeznaczenie magazyny dzielą się na:
przemysłowe (surowców, półfabrykatów, wyrobów gotowych, opakowań, materiałów do utrzymania ruchu), zapewniające utrzymanie ciągłości produkcji i zbytu;
dystrybucyjne (handlowe), zapewniające zapotrzebowanie produkcji i konsumpcji;
rezerwowe, przeznaczone do długookresowego przechowywania zapasów.
W zależności od postaci fizycznej przechowywanych dóbr materialnych (asortymentów) magazyny dzielą się na przeznaczone do:
materiałów masowych luzem (sypkich, kawałkowych, bryłowych);
materiałów płynnych lub półpłynnych;
materiałów tzw. sztukowych w postaci uformowanych różnego rodzaju jednostek ładunkowych (opakowania jednostkowe i zbiorcze, paletowe jednostki ładunkowe, kontenery, pakiety, wiązki itp.).
Ze względu na warunki przechowywania i występujące zagrożenia magazyny dzielą się na przeznaczone do przechowywania:
dóbr nie wymagających specjalnych warunków przechowywania, nie stwarzających zagrożenia;
dóbr wymagających ściśle określonych warunków przechowywania, nie stwarzających zagrożenia;
preparatów i substancji niebezpiecznych, które stwarzają określone zagrożenie i w związku z tym wymagają odpowiednich warunków przechowywania.
W zależności od zastosowanych rozwiązań technicznych i organizacyjnych rozróżnia się magazyny o składowaniu:
selektywnym, w którym zapewniony jest bezpośredni dostęp do każdej jednostki ładunkowej w dowolnej chwili, bez koniczności przemieszczania innych jednostek;
nieselektywnym, które nie zapewnia bezpośredniego dostępu do każdej jednostki ładunkowej w dowolnej chwili, bez konieczności przemieszczania innych jednostek;
mieszanym, czyli częściowo selektywnym i częściowo nieselektywnym.
Budowle magazynowe charakteryzują się następującymi elementami:
1) rodzaj i wielkość, Wielkość budowli magazynowych określa się w m2 (powierzchnia) i w m3 (kubatura).
2) parametry konstrukcyjno-badawcze, określa się przez podanie: liczby
kondygnacji, obciążenia podłóg i stropów, siatki słupów, wysokości użytkowej, liczby i
rozmieszczenia otworów drzwiowych oraz sposobu oświetlenia, ogrzewania i łączności.
3) mikroklimat, Liczba kondygnacji wynika z określonych potrzeb przestrzennych budowli, rodzaju magazynowanych dóbr oraz dysponowanej wielkości działki budowlanej.
4) pojemność, Rozpiętość siatki słupów wpływa na sposób zagospodarowania powierzchni
magazynowej.
5) przepustowość, Liczba i rozmieszczenie otworów drzwiowych wynika ze sposobu zagospodarowania powierzchni magazynowej, przebiegu technologicznego, procesu magazynowania oraz liczby jednocześnie użytych środków transportowych.
Wyposażenie magazynów stanowią środki techniczne i organizacyjne, takie jak
maszyny, urządzenia, narzędzia, przyrządy i instalacje, za pomocą których są realizowane
następujące funkcje magazynu:
a) przepływ ładunków, organizacja tego przepływu oraz dokumentacja
związana z przebiegiem technologicznego procesu magazynowego,
b) utrzymywanie odpowiedniego mikroklimatu dla zapewnienia warunków przechowywania
zapasów magazynowych oraz warunków pracy personelu magazynowego,
c) zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego w magazynie.
Wyposażenie magazynów dzielimy na 2 podstawowe grupy:
a) wyposażenie technologiczne,
b) wyposażenie instalacyjno-budowlane.
Urządzenia wyposażenia magazynowego muszą spełniać wymagania technologicznego
procesu magazynowego, muszą być dostosowane do właściwości składowanych zapasów, a
także do warunków funkcjonalno-budowlanych budynku magazynowego.
W dobrze zorganizowanym magazynie jego przestrzeń powinna być w pełni wykorzystana a manipulacje towarami zminimalizowane. W każdym zagospodarowaniu
magazynu są zawarte następujące elementy :
a) przestrzeń składowa dla jednostek ładunkowych z towarami wraz z drogami
manipulacyjnymi.
b) główne drogi transportowe rozmieszczone pod kątem prostym do dróg manipulacyjnych
wraz z wyjściami przeciwpożarowymi,
c) strefy przyjęć, wydań i kompletacji towarów
d) pomieszczenia administracyjne, socjalne, ładownie wózków akumulatorowych itp.
Dla każdego rozwiązania jest ważne, aby przepływ towarów przez magazyn był płynny i przejrzysty nie powodował krzyżowania się dróg przepływu i „wąskich gardeł” w przepływie. należy przewidzieć w magazynie pomieszczenia na biura, pomieszczenia socjalne, ładowanie wózków akumulatorowych. Usytuowanie tych pomieszczeń nie może zakłócać przepływu towarów i wykorzystania magazynu.
Korzeń Z. : „Logistyczne systemy transportu bliskiego i magazynowania” T. I i II. Biblioteka Logistyki. Poznań 1998/99.
Beier J.F., Rutkowski K.: „Logistyka” ; Wyd. SGH w Warszawie, Warszawa 1995.